Neler üzerine konuşacağız?

... konulu sunumlar: "Neler üzerine konuşacağız?"— Sunum transkripti:

1 Neler üzerine konuşacağız?
1. Kitap nedir? 2. Ders kitapları nedir ? 3. Ders kitaplarının konusu nasıl olmalıdır ? 4. Kitaplar hangi ölçütlere göre incelenir ? 5. Ders kitabı değerlendirme ölçütleri nelerdir ? Hazırlayan: Yrd. Doç Dr. Selami YANGIN Ders Kitapları

2 Dikkatli bir kişi, yemeklere daha fazla garnitür veya malzeme konduğunu, pahalı arabalardaki aksesuar fazlalığını, lüks bir salonun ışıklandırılmasının ne kadar iyi olduğunu fark edebilir. Bu eklemeler sayesinde onların değer kazandığını anlar. Aynı kural bir dersin öğretimi içinde geçerlidir. Hazırlayan: Yrd. Doç Dr. Selami YANGIN Ders Kitapları

3 Eğitimde Kullanılan Araçların Sınıflandırılması
Görsel Araçlar İşitsel Araçlar Teknoloji Destekli Araçlar Kitaplar Radyo Audio Text Yazı Tahtaları Teyp Teletext Resimler Ses Bantları Videotext Eşyalar/Modeller Ses CD leri Telekonferans Grafikler Audiokonferans Projektörlü Araçlar Videokonferans Film Makinesi Kapalı Devre Televizyon Görsel ve İşitsel Araçlar TV+Video Bilgisayar+Projeksiyon cihazı Ders Kitapları

4 Görsel Araçlar Kitaplar Ders Kitapları Öğretmen Kitapları
Alıştırma Kitapları Kaynak Kitaplar Ders Kitapları

5 Ders Kitapları Hazırlayan: Yrd. Doç Dr. Selami YANGIN Ders Kitapları

6 Kitap nedir ? “Dikilmiş ya da ciltli olarak bir araya getirilmiş basılı yapraklar bütünü”dür” (MEYDAN LAROUSSE) “Kapakları dışında en az 49 sayfa olan ve süreli niteliği bulunmayan basılmış yayın” (UNESCO) Dağıtım için tasarlanmış, kolay taşınabilmesi için hafif ve dayanıklı malzemelerden üretilmiş, belirli bir sayfa sayısının üzerinde, yazılı (ya da basılı) bir metin olarak tanımlanabilir. Amacı, bilgiyi duyurmak, yorumlamak, korumak ve aktarmaktır. Ders Kitapları

7 Ders Kitabı nedir? Sürekliliği, doğruluğu, değişkenliği tartışılabilen bir olgu olan bilginin yanı sıra görsel, olgusal, ussal ve zihinsel kazanımların toplamıdır. Bir derste kullanılan ve dersin geliştirilmesine esas oluşturan kitap anlatılmaktadır. Ders kitabı, belli bir dersin (Matematik, Türkçe, Fizik vb) öğretimi için ve belli bir düzeydeki (İlköğretim 1, lise 2 gibi) öğrencilere yönelik olarak yazılan; içeriği öğretim programına uygun olan, incelemesi yapılmış ve onaylanmış temel kaynaktır. Ders Kitapları

8 KİTAPLAR Sınıfta kullanılan görsel öğretim araçlarının başında gelir.
Eğitimde kitap kullanmanın amacı bilgiyi duyurmak, aktarmak, yorumlamak, korumaktır. Yararlanılan kitapları sayarsak: Ders kitapları, yardımcı ders kitapları, alıştırma ve test kitapları, öğretmen kılavuz kitapları, ünite el kitabı, ansiklopediler, sözlükler, hikaye kitapları gibi. Ders kitabını kullanmayı gerekli kılan nedenler: -organizasyon -ders kitabı bir öğretim aracıdır. -rahatlık -öğrenci değerlendirmesi Ders Kitapları

9 Ders Kitaplarının Yararları
Ekonomiktir, Bireysel öğrenmeye elverişlidir, Öğrenmeyi yapısallaştırır, Taşınması kolaydır, Başka araçlarla birlikte kullanılabilir, Ders Kitapları

10 Ders Kitabının Avantajları
Ekonomiktir. Öğrenmeyi bireyselleştirir. Öğretimi yapısallaştırır. Kitaplar başka araçlarla birlikte kullanılabilir. Öğretmenin en iyi yardımcılarıdır. Çok miktarda bilgiyi etkili bir şekilde sunarlar. Belli bir konuda herkesin anlayabileceği, bir örnek ve ortak bilgi kaynağı oluşturur. Belli bir düzende hazırlandıkları için, dersin planı kitabın akışına göre hazırlanabilir. Öğrencilerin derse ve konuya güdülenmesini sağlar. Ders Kitapları

11 Ders Kitaplarının Sınırlılıkları
Bilgiler kısa sürede eskiyip kullanılmayabilir. Sınıfta tek kaynak olarak kullanılmamalı, çünkü diğer görsel araçlar ihmal edilir. Nitelikli ders kitabı seçmek zaman alır. Bilgiler ana hatlarıyla aktarılır. Öğretimi, kendi ekseni etrafındadır. Bilgiler direkt olarak sunulmamalı, aksi takdirde ezbercilik artar ve ayrıca tek bir kitap izlenmemelidir. Dar alanda birçok kavram iletilir. Ders Kitapları

12 Ders Kitabının Dezavantajları
Teknoloji içerikli bilgilere dayanan kitaplar kısa sürede kullanılmaz hale gelebilir, içerdiği bilgiler eskiyebilir. Sınıfta öğretmen tarafından tek kaynak olarak kabul ediliyorsa, diğer görsel-işitsel araçların kullanımı ihmal edilir. İyi bir kitabın seçimi zordur, zaman alır. Kitap, amaçların yazımı için bir araç olarak kabul edilmektedir, oysa kitaplar daha önce belirlenmiş amaçlara göre seçilmelidir. Sürekli tek bir kitabın izlenmesi, alandaki diğer değerli kitapların gözden kaçmasına neden olabilir. Bilgiyi tek yönlü sunarlar. Tekdüze sunuş biçimi öğrencide düşünmeyi engeller, ezberciliği arttırır. Bilgiyi yüzeysel sunar, ana hatlarıyla verir. Öğretimi kendi etrafında koşullandırır. Ders Kitapları

13 Öğretmenlerin, öğretim yılı başında zümre öğretmenleriyle bir araya gelerek okutacakları ders kitabını seçmeleri gerekmektedir. Seçilecek olan kitabın, MEB Talim ve Terbiye Kurulu tarafından kabul edilmiş olması ve Tebliğler dergisinde yayınlanmış olması gerekmektedir. Kitap seçimi yaparken, öğretim programlarında yer alan konuları içermesi ve programda belirlenen hedef ve davranışları gerçekleştirici nitelikte olması gerekir. Ders Kitapları

14 Ders kitabı değerlendirme/seçme ölçütleri nelerdir ?
Alıştırma ve Değerlendirme Kelime ve Cümle Yapısı Ders Kitabı Değerlendirme/Seçme Ölçütleri Genel Görünüm Fiziksel Görünüm İçerik Ders Kitapları

15 KİTAP SEÇİMİ VE KİTAP SEÇİMİNDE KULLANILAN ÖLÇÜTLER
Bu ölçütler üçe ayrılır: Biçimsel görünüm Bilimsel görünüm Dil ve anlatım Ders Kitapları

16 Biçimsel Görünüm Genel görünüm: Fiziksel görünüm:
Ders kitabı beraberinde olması gerekli olan diğer kitap ve araç-gereci de içermelidir. Kitaplar genelde alıştırma, test ve öğretmen kitaplarıyla desteklenmelidir Fiziksel görünüm: Ders kitabını kapağı, boyutları, hacmi; öğrencilerin düzeyine göre değerlendirilmelidir. Ders Kitapları

17 İçerik Çeşitleri Biçimsel içerik (Kitapta somut bir biçimde yer alan resimler vs.) Simgesel içerik (Her alanın kendine özgü simgeleri, formülleri ve bazı özel kavramları mevcuttur) Semantik içerik (Bilgiler sözcük, cümle ve paragraflar şeklinde aktarılır) Davranışsal içerik (Sözel olmayan, jest ve mimiklerle aktarılan bilgidir) Betimsel içerik (Gözlemi yapılabilen ya da sayılabilen olayların dile getirilmesidir. Normatif içerik (Kitabın kapsamı dışında öğretmenin özel tercihleri, kendi seçtiği, tavsiye ettiği konular) Ders Kitapları

18 Bilimsel İçerik Kitapta yer alan metinlerin bilimsel açıdan incelenmesi, bilimsel hataların olmaması, program hedefleriyle tutarlı bilgi ve becerilerin aktarılması önemlidir. Konular günlük hayatla bağlantılı olmalı ve öğrencilerin düzeylerine uygun olmalıdır. Ders kitabının bilimsel hazırlanan içeriğinin işlevsel olabilmesi için yeterli şart onun bilimsel bir tutumla oluşturulması dır. Ders Kitapları

19 Bilimsel İçerik Konu alanı gerçek olan yöntemli araştırmalarla elde edilip sunulan bilimsel bilgi veya yine konu alanı gerçek olan yöntemli araştırma, düşünme, sunma biçiminde açıklanan bilgi türlerinden oluşması içeriğin bilimselliğini sağlar. Ders Kitapları

20 İçerik Seçmede Ölçütler
Önemli olması İçeriğin bugünkü kültürel ve toplumsal gereksinimleri karşılayabilmesi İlgi ölçütü Demokratik değerler ölçütü Ders Kitapları

21 Dil ve Anlatım Anlaşılır bir dil kullanılmalı. Sözcüklerin kullanımında birlik olmalıdır. Örneğin: “veya” yerine “ya da” kullanılmışsa her yerde ya da kullanılmalıdır. “örneğin-mesela, kelime-sözcük, cümle-tümce, isim-ad, iletişim-haberleşme, eğitim programı-müfredat” gibi ikili kullanımlara yer verilmemelidir. Ders Kitapları

22 KENDİMİZİ BİRAZ SINAYALIM!
Aşağıdakilerden hangisi bir ders kitabında bulunması gereken özelliklerden birisi olamaz? (2004-KPSS) a) Öğrenci düzeyine uygun soyutlukta, yalın ve anlaşılır bir anlatım dilinin olması. b) Hazırlık çalışmaları, alıştırmalar ve uygulama sorularını kapsama. c) Farklı öğretme ve öğrenme yaklaşımlarından faydalanma. d) Konu sunumlarının çeşitli görsel uyaranlarla zenginleştirilmesi. e) Olabildiği kadar soyut kavramlar içermesi. A Ders Kitapları

23 KENDİMİZİ BİRAZ SINAYALIM!
Öğretmenler ders kitaplarını incelerken, öncelikle aşağıdaki ölçütlerden hangilerini dikkate alırlar? Ders kitapları öğretim programlarına uygun olarak hazırlanır ve programın içeriğini yansıtır. Öğretmen, konunun eğitimini almış biri olarak ders kitaplarını incelemeli ve değerlendirmelidir. (2008) A) Konuyla ilgili ayrıntılı bilgiler içermesini B) Çeşitli görsellerle ve örneklerle zenginleştirilmesini C) Bilimsel ve akademik bir dille yazılmış olmasını D) Konunun soyut boyutlarına yer vermesini E) Belli bir öğretme-öğrenme yaklaşımıyla yazılmış olmasını. Ders Kitapları