Karın ağrılı hastaya yaklaşım

... konulu sunumlar: "Karın ağrılı hastaya yaklaşım"— Sunum transkripti:

1 Karın ağrılı hastaya yaklaşım
Doç. Dr. Cengiz Aydın

2 Tanım-IAPS Ağrı, hoşa gitmeyen olmuş ve olma potansiyeli olan doku hasarıyla giden veya böyle bir hasarla açıklanan duyusal ve duygusal bir deneyimdir Ağrı her zaman subjektiftir

3 Karın ağrısı kronik akut

4 Akut ağrı Akut yaralanma veya hastalığa bağlıdır
Belirli bir başlangıcı vardır, süresi sınırlıdır, ve süreci tahmin edilebilir Aşırı sempatik sistem aktivasyonu eşlik eder

5 Ağrının doğal seyri altta yatan patoloji ile direkt ilişkilidir
Tedavi gerektirmeyecek kadar basit Ölümcül olabilecek kadar karmaşık Metodolojik yaklaşım gerekir Hızla karar verilmeli ve uygulanmalıdır ancak gereksiz acelecilikle yanlış yönlenilmemelidir Doğru tedavi için doğru tanı konulmalıdır

6 Akut abdominal ağrı Tek bir hastalık değildir
Çok sayıda ve değişik patolojilerin neden olabildiği klinik bir tablodur Tedavisi cerrahi girişim gerektirir

7 Ağrı nedenleri İnflamasyon İçi boş organlarda distansiyon
Kontraksiyon, spazm İskemi Kimyasal irritasyon

8

9 3 yolla santral sinir sistemine ulaşır
Parasempattik sinirler Sempatik sinirler Somatik sinirler

10 FIGURE 43-1. Sensory innervation of the viscera
FIGURE Sensory innervation of the viscera. (From White JC, Sweet WH: Pain and the Neurosurgeon. Springfield, IL, Charles C Thomas, 1969, p 526.)

11 GIS ‘deki uyarı otonomik sinir sistem ile alınıp arka boynuza götürülür, burada çaprazladıktan sonra, lateral ve ventral spinotalamik yol ile ilerler ve talamustan geçip parietal kortekste sonlanır

12 Viseral ağrı Viseral peritonun uyarılmasıyla ortaya çıkar
Sınırları iyi lokalize edilemeyen künt bir ağrı şeklindedir Lokalizaston ilgili organın embriyolojik pozisyonuna bağlıdır Viseral ağrısı olan hastada ilave olarak terleme, huzursuzluk, bulantı vardır

13 FIGURE 43-2. Pain from intra-abdominal viscera.

14 Somatik ağrı Ağrıyan organa komşu olan parietal periton tutulur
Daha keskin ve tanımlanabilir Ağrı lokalize edilebilir Beyinde kortekste sonlanır

15 FIGURE 43-3. Common causes of abdominal pain.

16 Yansıyan ağrı Bir ağrıyan organ, aynı segment ile innerve edilen deride de ağrıya neden olabilir Hafif veya şiddetli hassasiyet alınabilir Kaşınma, yanma yapabilir İğne ile deriye uyarı verilerek hangi segmentin olduğu saptanabilir

17 Dekresendo kresendo Perforasyon Latent dönem

18 Ağrısız Dönem

19

20 Karın İçinde Ağrı Doğuran Nedenler
A- Periton iltihabı 1-  Kimyasal – nonbakteriyel peritonit 2-  Bakteriyel peritonit

21 - Apandisit B- İçi boş organların inflamasyonu ile giden hastalıklar
-   Kolesistit -   Peptik ülser -   Gastroenteritler -   Regional enterit  - Meckel divertiküliti          - Kolitler

22 C- Solid organlar inflamasyonu
KC : hepatitis, KC absesi Dalak : dalak absesi Pankreas : pankreatit

23 Mezenterik lenfadenit
D-    Mezenter Mezenterik lenfadenit Genelde ÜSYE’den sonra mezenter lenf nodların şişmesi nedeniyle meydana gelir Karnı ağrıyan hastaya 10 günlük ÜSYE öyküsü sorulmalıdır Genelde ilioçekal bölgedeki lenf bezleri büyür Sağ abdomen ağrısı meydana gelir

24 E-Pelvik organ inflamasyonu
PID: pelvik inflamtuvar hastalık Tubaovarion abse Endometrit

25 A-İçi boş organlarda distansiyon İntestinal obstrüksiyon
Brid ileus Strangüle herni Tümör Volvulus İntussepsiyon (invaginasyon)

26 2- safra yollarında obstrüksiyon
Kolelithiyazis Koledokolitiyazis Tümör Koledok kisti Hemobilia

27 B- Solid organlar 1-Akut splenomegali 2-Akut hepatomegali
sağ kalp yetmezliği veya VCİ de basınç artması nedeniyle büyür Budd – Chiari sendromu

28 D-Pelvik organlar Over kisti Torsiyon Ektopik gebelik

29 III-Vasküler A-intraperitoneal kanama KC rüptürü Dalak Mezenter
Ektopik gebelik Aort, splenik, hepatik anevrizma

30 B-İskemi Mezenterik tromboz Hepatik infarkt Dalak infarktı
Omental iskemi

31 C- Endometriozis Endometrium uterustan çıkar karın içine yayılır
IB üzerine yerleşebilir Yerleştiği yerde kitle özelliği oluşturur Adetle beraber karın içine kanama ve karın ağrısı oluşur

32 Abdominal ağrının cerrahi dışı nedenleri
Kardiyak Myokard enfarktüsü, akut perikardit Pulmoner Pnömoni, pulmoner enfarktüs GİS A.pankreatit, gastroenterit, A. hepatit Endokrin Diabetik ketoasidoz, akut adrenal yetmezlik Metabolik Akut porfiria, FMF, hiperlipidemi Kas, İskelet Rektus kası hematomu Santral ve periferik sinir sistemi Tabes dorsalis, sinir kökü kompresyonu Genitoüriner sistem Pyelonefrit, akut salpenjit Hemotolojik Sickle cell krizi

33 Bakterial (tetanoz) İlaçlar Böcek ısırmaları Venom (yılan zehirleri) Kurşun zehirlenmesi

34 Psikojenik

35

36

37 Öykü Ağrı bulantı- kusma İştahsızlık Barsak fonksiyonları
Menstrurasyon Geçirilmiş hastalık ve ameliyatlar Aile öyküsü

38 Fizik muayene         İnspeksiyon  Oskültasyon            Perküsyon           Palpasyon             Özel testler

39 Son altı saat içinde ortaya çıkan
Son altı saat içinde ortaya çıkan Akut karın ağrısı Rijidite var Rijidite yok (abdominal kaslar gergin değil) Cerrahi girişim gereklidir Tanı sürecine devam edilmelidir

40 LABARATUAR Kan testleri İdrar Kan sayımı ve periferik yayma
Lökosit, Hg,Hct, (lösemi, sikle cell) Açlık kan şekeri BUN, kreatinin KCFT Amilaz, Lipaz B-hcg İnorganik fosfor, Pb, Hg İdrar Sedim, Şeker, Aseton, Amilaz

41 Radyolojik Diğer Direk karın grafisi(yatarak ve ayakta)
PA akciğer grafisi USG BT MRI   Diğer EKG

42 Ne yapmamalı Analjezik verme Antiinflamatuvar verme
Tanıyı güçleştirecek veya maskeleyecek herhangi bir tedavi yapma (lavman, antibiotik, vs) Akut karın şüphesiyle hasta gözlenmemelidir

43 Ne yapmalı Hasta yeterli ve tedbirli bir cerrahla konsülte edilmeli ve devredilmelidir 

44 Gebelikte akut karın Gebelikte akut karın oluşumunda tanı, genişlemiş uterus ve karının değerlendirilmesinin zorluğu nedeni ile güçtür Apandisit 2000 gebelikte bir görülür Tanı gebe uterusun çekum veya apandiksi sağ üst kadrana itmesi nedeni ile zordur Kolesistektomi gebeliğin 3-8’inde yapılmaktadır Akut pankreatit ve perfore ülser gibi durumlar nadir görülür Tanı ve tedavide bu farklılıklar göz önüne alınmalıdır

45 AIDS, immünsupresyon ve akut karın
Öykü Seksüel tercihler, i.v ilaç kullanımı CMVinfeksiyonları, akut gastroenteritler ve organomegaliler Tanı ve tedavi daha zordur