Hizmetiçi Eğitim Programı

... konulu sunumlar: "Hizmetiçi Eğitim Programı"— Sunum transkripti:

1 Hizmetiçi Eğitim Programı
ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED, İZİN VE DENETİM GENEL MÜDÜRLÜĞÜ “SANAYİ TESİSLERİNDEKİ ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ (ÇED) UYDULAMALARI” Selda GÜRBÜZ (Şube Müdürü) ENDÜSTRİYEL YATIRIMLAR ÇED DAİRESİ BAŞKANLIĞI Sanayi Yatırımları Şube Müdürlüğü Vlghölfön 20/11/2012 Hizmetiçi Eğitim Programı 19-21 Kasım 2012, Antalya 1

2 EK– I LİSTESİ ÇED UYGULANACAK PROJELER LİSTESİ
Demir ve çeliğin ergitilmesi ile ilgili tesisler: a) Cevherden hadde mamulü üreten tesisler, b) Hurdaya dayalı sıvı çelik üreten tesisler ( ton/yıl ve üzeri), c) Haddehaneler ( ton/yıl ve üzeri), ç) Döküm tesisleri ( ton/yıl ve üzeri), d) Demir dışı metal tesisleri (ergitme veya haddeleme veya döküm) ( ton/yıl ve üzeri). Orman ürünleri ve selüloz tesisleri; a) Selüloz üretim tesisleri, b) Kereste veya benzeri lifli maddelerden kâğıt hamuru üretim tesisleri, c) Her çeşit kâğıt üretim tesisleri ( ton/yıl ve üzeri kapasiteli). ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Hizmetiçi Eğitim, Kasım 2012, Antalya

3 Çimento fabrikaları veya klinker üretim tesisleri.
EK– I LİSTESİ Terbiye işlemlerinden kasar (haşıl sökme, ağartma, merserizasyon, kostikleme ve benzeri.) veya boyama birimlerini içeren iplik, kumaş veya halı fabrikaları, (3.000 ton/yıl ve üzeri). Çimento fabrikaları veya klinker üretim tesisleri. Ham deri işleme tesisleri (konfeksiyon ürünleri hariç) (2.000 ton/yıl ve üzeri). Motorlu taşıtların üretimi [Kara taşıtları (otomobil, otobüs v.b.), Tarım makinaları (traktör, biçerdöver v.b.), İş makinaları (dozer, ekskavatör v.b.), Savunma sanayi taşıtları (tank, zırhlı araç v.b.)] (1000 adet/yıl ve üzeri)” ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Hizmetiçi Eğitim, Kasım 2012, Antalya

4 EK– I LİSTESİ Demiryolu taşıtları üretiminin yapıldığı tesisler(1000 adet/yıl ve üzeri) Hava taşıtlarının üretimi Cam, cam elyafı veya taş yünü üretim tesisleri ( ton/yıl ve üzeri). Lastik üretim tesisleri (iç ve dış motorlu taşıt ve uçak lastikleri, kolon, sırt kauçuğu, kord bezi ve benzeri). Seramik, kiremit, tuğla veya porselen üretimi yapan tesisler (ana hammadde kapasitesi ton/yıl üzerinde olanlar) İhtisas Sanayi Bölgeleri (EK-I ve EK-II Listelerinde yer alan faaliyetler). ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Hizmetiçi Eğitim, Kasım 2012, Antalya

5 EK– II LİSTESİ Demir çelik veya demir dışı metal tesisleri (1.000 ton/yıl ve üzeri kapasiteli) a) Demir çeliğin veya demir dışı metallerin ergitildiği, üretildiği tesisler, b)Haddeleme tesisleri (sıcak veya soğuk) veya Haddeleme işlemi yapılmayan anma ısıl gücü ≥10 MW olan tavlama fırınını içeren tesisler c) Döküm fabrikaları, ç) Boru üretimi yapan tesisler, d) Metal tozu üreten veya işleyen tesisler. ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Hizmetiçi Eğitim, Kasım 2012, Antalya

6 EK– II LİSTESİ Kaplama tesisleri
a) Elektrolitik veya kimyasal proseslerle metal veya plastiklerin yüzeylerinin metalle kaplandığı tesisler (vakum altında kaplama hariç) veya metallere yüzey temizleme işlemi (mekanik işlem hariç) yapılan tesisler,(toplam havuz hacmi 5 m³ ve üzeri) b) Sırlama veya emayeleme yapılan tesisler, c) Lastik kaplama tesisleri, Her çeşit kâğıt üretim tesisleri. Selüloz işleme tesisleri. Tekstil Tesisleri a) Boyama (kimyasal veya kök boya kullanılarak), kasar veya baskı (atık su oluşturmayan tesisler hariç) işlemi yapan iplik, kumaş veya halı fabrikaları, Yün veya tiftiğin ovalanması, yağının alınması veya ağartmasının yapıldığı endüstriyel tip tesisler, c) Denim (Kot) veya konfeksiyon ürünleri yıkama tesisleri ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Hizmetiçi Eğitim, Kasım 2012, Antalya

7 EK– II LİSTESİ Ham deri işleme tesisleri hariç (konfeksiyon ürünleri hariç), Motorlu taşıtların üretimi [Kara taşıtları (otomobil, otobüs v.b.), Tarım makinaları (traktör, biçerdöver v.b.), İş makinaları (dozer, ekskavatör v.b.), Savunma sanayi taşıtları (tank, zırhlı araç v.b.)] İçten yanmalı motor üretimi. Beyaz eşyaların boyanarak üretiminin yapıldığı tesisler Damper, karoser vb. araç üstü ekipmanların boyanarak üretildiği tesisler. ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Hizmetiçi Eğitim, Kasım 2012, Antalya

8 EK– II LİSTESİ Üretim kapasitesi 100 m³/saat ve üzeri olan hazır beton tesisleri, çimento veya diğer bağlayıcı maddeler kullanılarak şekillendirilmiş malzeme üreten tesisler, ön gerilimli beton elemanı, gaz beton, betopan ve benzeri üretim yapan tesisler, Klinker öğütme tesisleri. Cam, cam elyafı veya taş yünü üretim tesisleri. Tuğla veya kiremit üretimi yapan tesisler.(Hammadde kapasitesi ton/yıl ve üzeri) Seramik veya porselen üretimi yapan tesisler. (Hammadde kapasitesi ton/yıl ve üzeri) ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Hizmetiçi Eğitim, Kasım 2012, Antalya

9 TEKSTİL SEKTÖRÜ Tanımlar Çevresel Etkiler Alınacak Önlemler 09.04.2017
ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Hizmetiçi Eğitim, Kasım 2012, Antalya

10 TEKSTİL SANAYİ ÖN TERBİYE İŞLEMLERİ
HAŞIL SÖKME: Kumaşın içermiş olduğu haşıl maddeleri ve pektin gibi boyamayı olumsuz etkileyecek olan maddelerin uzaklaştırılması amacını taşır. KOSTİKLEME Malzemenin soda kostik ile işlem görmesidir. Viskon malzemede boya alımını arttırır, boyanma özelliklerindeki farklılıkları giderir. AĞARTMA İŞLEMİ Ağartma işleminin amacı pamuğa arzu edilmeyen esmerliği veren ham rengi gidermek ve beyazlatmaktır. MERSERİZASYON Merserizasyon pamuğun soda kostikle işlem görerek parlaklık kazanması. Bu işlemlerde hidrojen peroksit, sodyum hipoklorit ve sodyum klorit,optik beyazlatıcı,asetik asit vb. kullanılır. ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Hizmetiçi Eğitim, Kasım 2012, Antalya

11 TEKSTİL TESİSLERİ İÇİN;
BOYAMA Terbiye işlemleri tamamlanmış kumaşın göze hoş görünmesi ve dayanıklılığın artırılması amacıyla boyar maddeler kullanılarak renklendirilmesidir. Reaktif ,direk, bazik , indantren vb. boyama çeşitleri mevcuttur. TEKSTİL TESİSLERİ İÇİN; Dokuma, iplik üretimi, örme, apre ,haşıllama (nişasta) işlemleri kapsam dışıdır. DERİ TESİSLERİ İÇİN; İşlenmiş ham deriden son ürün elde eden tesisler kapsam dışı, Kromlanmış deriye sıkma ve kurutma işlemlerinin yapılması Yönetmelik kapsamı dışında değerlendirilmektedir. ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Hizmetiçi Eğitim, Kasım 2012, Antalya

12 TEKSİL TESİSLERİNİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERi
İşletme Dönemi Olası Çevresel Etkiler Atık su Emisyon, koku Gürültü Atıklar (Katı, Ambalaj Atıkları, Atık yağ, Atık pil, Tehlikeli Atıklar, Arıtma çamuru) ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Hizmetiçi Eğitim, Kasım 2012, Antalya

13 TEKSİL TESİSLERİ ATIK KAYNAKLARI
Atık Su: Yıkama ve boyama işlemleri, evsel nitelikli, Emisyon: Isıtma ve buhar kaynaklı (CO2, NOX, Toz ve P.M,vb.) kasar, boyama apre, kurutma işlemleri esnasında (yağ ve asit buharları, uçucu organik madde vb.) Koku: Ağartma, boyama ve arıtma tesisi kaynaklı Gürültü:Tesis içi ekipmanlar Atıklar: Üretim ve evsel kaynaklı, ambalaj, pil, atık yağ, kimyasal madde ve boya kapları, arıtma çamuru vb. ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Hizmetiçi Eğitim, Kasım 2012, Antalya

14 TEKSTİL TESİSLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİNDE
TEKSTİL TESİSLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİNDE KARŞILAŞILAN SORUNLAR VE ÖNERİLER Tekstil tesislerinde münferit arıtma tesislerinin kurulması yerine ortak arıtma tesislerinin kurulması hem kuruluş hem işletme masraflarını en aza indirecektir. Tekstil tesislerinin kurulma alanlarının sanayi, O.S.B. ve İhtisas O.S.B. de kurulması kontrol açısından önem arz etmektedir. Bu sektör için ideal olanı ise ihtisas organize sanayi bölgelerinin kurulması ve bu alanlarda ileri arıtma tesislerinin yapılması dır. ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Hizmetiçi Eğitim, Kasım 2012, Antalya

15 METAL SANAYİ DEMİR-ÇELİK TESİSLERİ
Tanımlar Çevresel Etkiler Alınacak Önlemler ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Hizmetiçi Eğitim, Kasım 2012, Antalya

16 CEVHERDEN HADDE MAMULÜ ÜRETEN TESİSLER
Demir Filizinin fırınlarda ergitilmesi ve kupol ocağında dökülmesi ile ham demir elde edilir. Ham demir sert, kırılgan, dayanıksız ve endüstriyel kullanıma uygun değildir. Ham demiri döküme elverişli hale getirmek için, karbonunu yakmak ve karbon oranını %1,7-%3,5 arasına indirmek amacıyla, kupol fırınlarında, bir kat kok, bir kat ham demir ve bir kat da kireçtaşı konulur. Gerektiğinde hurda malzemede ilave edilir. ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Hizmetiçi Eğitim, Kasım 2012, Antalya

17 HURDAYA DAYALI ÇELİK ÜRETEN TESİSLER
Piyasadan temin edilen Demir Çelik hurdalarının elektrik ark ocağında ergitilmesi, pota ocağında analiz ve sıcaklığının ayarlanması ve kontinu (sürekli) döküm makinesinde dökülmesi ile çelik kütükler elde edilir. HADDEHANELER Çelikhaneden elde edilen demir kütükler tav fırınında tavlanarak belirli bir sıcaklığa getirilir. Malzemenin sıcak olarak, belirli açıklıkta ve birbirinin tersi istikamette dönen merdanelerin arasından geçerken ezilmesi ile uzun hadde mamul ya da istenen özellikte nihai ürünler elde edilir. Düz-nervürlü çubuk, kangal demir, sac üretim, uzun hadde mamülleri elde edilir. ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Hizmetiçi Eğitim, Kasım 2012, Antalya

18 DÖKÜM TESİSLERİ Pik, çelik ve ferro alyaj elementleri indüksiyon ocağının içine doldurularak ergitilmesi ile metal sıvı hale geçer. Ergimiş metal potalara alınarak kalıplara dökülür. Metal döküm parça kalıptan çıkarılır. Kalıp kumu mekanik olarak kırılarak eleklerden geçirilir ve yeniden kullanılmak üzere silolara taşınır. Dökümü yapılmış mamül kumlama makinasında temizlenir. ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Hizmetiçi Eğitim, Kasım 2012, Antalya

19 METAL TESİSLERİ İÇİN; Metale şekil verme, torna, tesfiye, kesme, kaynak, metal dışı materyale metal kaplama, metale plastik vb. malzeme kaplama, polisaj ve kumlama vb. işlemler, yüzey işlemleri sonrasında boyama işlemi ile sonuçlanan faaliyetler Yönetmelik kapsamı dışında değerlendirilmektedir. ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Hizmetiçi Eğitim, Kasım 2012, Antalya

20 METAL TESİSLERİNİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERi
İşletme Dönemi Olası Çevresel Etkiler Atık sular Emisyon, koku Gürültü Atıklar (Katı, Ambalaj Atıkları, Atık yağ, Atık pil, Tehlikeli Atıklar, Arıtma çamuru) ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Hizmetiçi Eğitim, Kasım 2012, Antalya

21 METAL TESİSLERİ ATIK KAYNAKLARI
Atık su: Kaplama, durulama ve boyama işlemleri sonrası meydana gelen proses atık suları ve evsel nitelikli atık sular Emisyon: Isıtma ve buhar kaynaklı (CO2, NOX, Toz ve P.M,vb.) ergitme, döküm, kaplama, boyama, durulama işlemleri (yağ ve asit buharları,uçucu organik madde vb.) Koku: Kaplama, boyama banyoları ve arıtma tesisi kaynaklı Gürültü: Tesis içi ekipmanlar Atıklar: Proses ve evsel kaynaklı, ambalaj, pil, atık yağ, kimyasal madde ve boya kapları, tufal ve cüruflar vb. ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Hizmetiçi Eğitim, Kasım 2012, Antalya

22 METAL TESİSLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİNDE KARŞILAŞILAN SORUNLAR VE ÖNERİLER
Metal tesislerinin kurulma alanlarının Sanayi Bölgeleri, Ağır Sanayi Bölgeleri, O.S.B. ve İhtisas O.S.B. de kurulması kontrol açısından önem arz etmektedir. ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Hizmetiçi Eğitim, Kasım 2012, Antalya

23 ÇİMENTO SANAYİ Tanımlar Çevresel Etkiler Alınacak Önlemler 09.04.2017
ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Hizmetiçi Eğitim, Kasım 2012, Antalya

24 ÇİMENTO ÜRETİMİ Ocaklardan getirilen hammaddeler (kalker kil vb.) kırıcılarda kırılır. ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Hizmetiçi Eğitim, Kasım 2012, Antalya

25 Kırıcıdan çıkan hammaddeler homojenize edilirler.
Homojenize edilmiş hammaddeler (alümin, demiroksit, magnezyum ve alkali oksitler) farin değirmenlerde öğütülür. Farin değirmeninde öğütülen malzeme farin silosunda depolanır. ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Hizmetiçi Eğitim, Kasım 2012, Antalya

26 Farin, ön ısıtıcılı döner fırınlarda
yaklaşık ºC sıcaklıkta pişirilir. ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Hizmetiçi Eğitim, Kasım 2012, Antalya

27 Klinker Soğutma kulesinde soğutulur ve
klinker stokhollerinde depolanır. Klinker katkı maddeleriyle birlikte (üretilecek çimentonun cinsine göre kalker ve tras gibi tabi katkıların yanında cüruf ve termik santrallerden geriye kalan uçucu küller vb.) çimento değirmeninde öğütülür. Daha sonra çimento silolarında depolanır. ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Hizmetiçi Eğitim, Kasım 2012, Antalya

28 ÇİMENTO TESİSLERİNİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERİ
İşletme Dönemi Olası Çevresel Etkiler Emisyon Toz Gürültü Atıklar (Katı, Ambalaj Atıkları, Atık yağ, Atık pil, Tehlikeli Atıklar, Arıtma çamuru) Atık sular ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Hizmetiçi Eğitim, Kasım 2012, Antalya

29 ÇİMENTO TESİSLERİ ATIK KAYNAKLARI
Atık Su: Proses soğutma suyu,atık yığınları sızıntıları ve evsel kaynaklı atık sular olabilmektedir. Emisyon: Kullanılan yakıt ve hammadde (ek yakıt) itibariyle döner fırın ,kömür değirmeni, tras kurutma,klinker soğutucu önemli emisyon kaynaklarıdır. (CaO, CO,CO2,SO2,NOX,Toz ve P.M,vb.) Toz: Depolama yığınları,konveyör bantlar,kırma,öğütme,taşınan malzeme,fırın tozu, Gürültü:Tesis içi ekipmanlar (kırma,öğütme,taşıma) Atıklar: Üretim ve evsel kaynaklı katı atıklar, ambalaj,pil,atık yağ, tehlikeli atık yakımından kaynaklı atıklar, ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Hizmetiçi Eğitim, Kasım 2012, Antalya

30 Çevreye olabilecek zararın en aza indirilmesi esas olmalı
ÇİMENTO TESİSLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİNDE KARŞILAŞILAN SORUNLAR VE ÖNERİLER Bu tesislerin yerleşim yerlerinden uzak olması ve özellikle hammadde sahalarına yakın yerlerde kurulması sağlanmalıdır. Böylece ortaya çıkacak toz ve trafik yükü azaltılarak verimli bir tesis kurulması sağlanacaktır. Ayrıca; Çevreye olabilecek zararın en aza indirilmesi esas olmalı Tarım alanlarından , Yüzeysel su kaynaklarından uzakta olmalı Hakim rüzgar yönü iyi tespit edilmelidir. ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Hizmetiçi Eğitim, Kasım 2012, Antalya

31 SANAYİ TESİSLERİ İLE İLGİLİ SIKÇA SORULAN SORULAR
ÇED Yönetmeliği Ek-II Listesi 19.maddesinde; ‘Üretim kapasitesi 100 m³/saat ve üzeri olan hazır beton tesisleri, çimento veya diğer bağlayıcı maddeler kullanılarak şekillendirilmiş malzeme üreten tesisler, ön gerilimli beton elemanı, gaz beton, betopan ve benzeri üretim yapan tesisler’ yer almaktadır m³/saat üretim kapasitesi bu maddede yer alan tüm tesisler için geçerlidir. ÇED Yönetmeliği Ek-II Listesi 9. madde (a) bendinde ‘Elektrolitik veya kimyasal proseslerle metal veya plastiklerin yüzeylerinin metalle kaplandığı tesisler (vakum altında kaplama hariç) veya metallere yüzey temizleme işlemi (mekanik işlem hariç) yapılan tesisler, (toplam havuz hacmi 5 m³ ve üzeri)’ yer almaktadır. Bu madde belirtilen toplam havuz hacminden kastedilen kimyasal madde kullanılan havuzlardır (Durulama yapılan havuzlar hariç). ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Hizmetiçi Eğitim, Kasım 2012, Antalya

32 SANAYİ TESİSLERİ İLE İLGİLİ SIKÇA SORULAN SORULAR
Tekstil Tesislerinde değerlendirme yapılırken boyama ve kasar miktarları ayrı ayrı değerlendirilmektedir. Örneğin; yıllık üretim kapasitesi 2500 ton boyama, 2000 ton kasar işlemi yapılan tesis yıllık üretim kapasitesi boyama veya kasarda 3000 ton geçmediği için ÇED Yönetmeliği EK-II listesinde değerlendirilmektedir. Çimento fabrikalarında; kapasite artışına sebep olamayan iyileştirmeler (filtre değişimi, sayısının artırılması, tesiste elektrik sarfiyatını azaltıcı yatırımlar, bakım maliyetini azaltmaya yönelik vb. yatırımlar) Yönetmelik kapsamında değerlendirilmez. Metallere yapılan yüzey işleminde, metal parçaların vibrasyon makinesinde yüzeylerinin temizlenmesi veya kumlama, zımparalama, polisaj (kuru) vb. işlemler, mekanik yüzey işlemleri kapsamında olup, bu tür işlemler kapsam dışı değerlendirilmektedir. ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Hizmetiçi Eğitim, Kasım 2012, Antalya

33 SANAYİ TESİSLERİ İLE İLGİLİ SIKÇA SORULAN SORULAR
ÇED Yönetmeliğinde belirtilen Motorlu Taşıtların Üretimi maddesi montaj işlemini de kapsamaktadır. ÇED Yönetmeliği Ek-II Listesi 8.madde (b) bendinde yer alan tavlama fırını anma ısıl gücü kapasitesi elektrikle çalışan fırınları kapsamamaktadır Boru bağlantı elemanlarının (flanj, dirsek) üretimi, ÇED Yönetmeliğinde belirtilen boru üretim tesisleri kapsamında değerlendirilmez. ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Hizmetiçi Eğitim, Kasım 2012, Antalya

34 ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Hizmetiçi Eğitim, Kasım 2012, Antalya

35 ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Hizmetiçi Eğitim, Kasım 2012, Antalya

36 Sanayi Yatırımları Şube Müdürlüğü
TEŞEKKÜR EDERİZ… Sanayi Yatırımları Şube Müdürlüğü ADI-SOYADI UNVANI E-posta Selda GÜRBÜZ Reyhan COŞKUN Şube Müdürü V. Ziraat Yüksek Mühendisi Özlem YILDIZ Süleyman DOĞAN Neslihan DEMİR Gülşen GEDİK Çevre ve Şehircilik Uzmanı Biyolog Çevre Yüksek Mühendisi Çevre Mühendisi ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Hizmetiçi Eğitim, Kasım 2012, Antalya 4