TÜTÜN BAĞIMLILIĞI.

... konulu sunumlar: "TÜTÜN BAĞIMLILIĞI."— Sunum transkripti:

1 TÜTÜN BAĞIMLILIĞI

2 Tütün Bağımlılığı Bağımlılığın gelişiminde:
Merkezi sinir sisteminde nikotin etkisi Tütün bağımlılığının nörobiyolojik ve fizyolojik etkilerinde rol oynar In this section, the discussion will turn from the neurobiology of drug addiction to that of nicotine specifically, including the definition of nicotine addiction, the mechanism of action of nicotine in the central nervous system, and the neurobiologic and physiologic effects of nicotine addiction.

3 Nikotin Bağımlılığı Fizik bağımlılığın nedeni nikotin 3

4 Nikotin Bağımlılığı Bağımlılığın nedeni nikotin
Nikotin yarı ömrü 2 saatten kısa Nucleus accumbensden dopamin salınımı azalınca yoksunluk semptomları başlar Konsantrasyon güçlüğü, irritabilite, anksiyete, depresyona eğilim, iştah artışı İlk 7 gün en yoğun hissedilir, haftalar aylar sürebilir

5 Bağımlılığın Evreleri
Akut pekiştirme/ sosyal madde alımı Sosyal olarak kabul edilen maddenin alımı ve akut pekiştirmeyle başlar Kompulsif kullanımın artan tarzı Bağımlılık Genetik değişkenler Çevresel faktörler Stres Koşullanma etkileri Artan tarz/kompulsif kullanma Bağımlılık Key Point Addiction is a chronic, relapsing disease associated with numerous medical, social, and occupational consequences. The addictive process is characterized by an intensifying series of events that ultimately culminates in drug addiction. Patients progress from occasional social drug use to a pattern of escalating compulsive use with reduced control over limitation of drug use. Ultimately, they show chronic compulsive drug-seeking behavior and emergence of negative emotional states (eg, anxiety, irritability) when access to the drug is limited. A number of factors contribute to each person’s individual susceptibility to the addictive process. These factors include genetics, environmental stressors, and a number of conditioning effects. Although some patients succeed in their attempts to abstain from drug use, the medical, social, and occupational consequences that develop during the course of the addiction do not resolve immediately. The pathophysiologic changes that occur in the brain as a result of the addiction persist despite abstinence from the drug. These pathophysiologic changes contribute to the high risk of relapse in patients recovering from addiction. Geri çekilme Uzamış bırakma Alevlenme İyileşme? Le Moal et al. Eur Neuropsychopharmacol. 2007;17: Reference Le Moal M, Koob GF. Drug addiction: pathways to the disease and pathophysiological perspectives. Eur Neuropsychopharmacol. 2007;17:

6 Nikotin Bağımlılığı: DSM-IV-TR Ölçütleri
3 veya daha fazlasının 1 yıllık zaman içerisinde olması: Azalmış etki veya aynı etkiyi sağlamak için artan dozlarla maddeyi alma ve belirli nikotin toleransı Maddeyi almayınca yoksunluk belirtilerinin çıkması Azaltma çabalarına karşılık ısrar eden sigara içme isteği Sigara içme veya tütün satın alma için yoğun zaman harcama Sigara içme için iş, sosyal, ve keyif verici aktiviteleri erteleme Sağlık risklerine karşın sigara içmeyi sürdürme American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders Fourth Edition Text Revision. Washington, DC: American Psychiatric Association; 2000; Accessed October 19, 2007.

7 Nikotin Bağımlılığında Dopaminin Rolü
NH2 Nikotinin ödüllendirici etkisi mezolimbik sistemde dopamin aracılı geçişle ilişkili Nikotin bağımlılığı olanlarda sürekli madde kullanım dürtüsü vardır Yükselmiş dopamin konsantrasyonlarına duyulan ihtiyaçtan kaynaklanır Key Point Nicotine increases dopamine levels in the mesolimbic areas of the brain, increasing the feelings of pleasure, as well as the need to continue use (ie, addictive behaviors). The mesolimbic pathway is the key component in reward assessment. Drugs such as nicotine increase extracellular concentrations of mesolimbic dopamine and also cause an excitation of midbrain dopaminergic cells. Dopamine is persistently released during chronic nicotine use, which in turn, recruits limbic brain regions. Mesolimbic activation is associated with a high or rush, suggesting that dopamine is responsible for the feelings of pleasure associated with rewards. In nicotine-addicted subjects, as is seen with other drugs, the drive for continued use is a consequence of a need for heightened dopamine concentrations in the mesolimbic pathway. OH OH Dopamin Adinoff. Harv Rev Psychiatry. 2004;12: Accessed May 1, 2007. Reference Adinoff B. Neurobiologic processes in drug reward and addiction. Harv Rev Psychiatry. 2004;12:

8 Nikotinin Merkezi Sinir Sisteminde Etki Mekanizması
b2 42 Nikotinik Reseptör 1. Jarvis MJ. BMJ 2004; 328: Dani JA, Harris RA. Nature Neuroscience 2005; 8: Coe JW. J Med Chem 2005; 48:

9 Kronik Nikotin Maruziyeti: Nikotin Reseptörlerinin Up-Regulationu
Kronik maruz kalma sonucu, nikotin 42 nikotinik reseptor aktivasyonunu ve desensitizasyonunu sağlar Bu durum 42 nikotinik reseptör up-regulation ve 42 nikotinik reseptör sayısında artışa yol açar D ödül D Key Point Chronic exposure to nicotine initiates the activation, then desensitization, of 42 nicotine receptors. This process is followed by long-term up-regulation of the nicotine receptors, increasing the number of high-affinity nAChRs and likely contributing to nicotine addiction. Typically, down-regulation occurs as a result of overstimulation due to drug exposure. However, in the case of nicotine, increased exposure leads to up-regulation of its own receptors. As is shown in this figure, the β2 subunit containing nAChR proliferates upon increased exposure to nicotine. Nicotine acts both at the neuron cell bodies in the VTA to increase the neuron’s firing rate and at the terminals in the nACC to increase dopamine release. Akson VTA nAcc D – – nAChR içeren β2 altünitesi - Nikotin - Dopamin Adapted from Picciotto et al. Nicotine Tob Res. 1999;1:S121-S125; Corringer et al. J Phys Paris. 2006;99: Reference Picciotto MR, Zoli M, Changeux J-P. Use of knock-out mice to determine the molecular basis for the actions of nicotine. Nicotine Tob Res. 1999;1:S121-S125.

10 Nikotin Bağımlılık Döngüsü
Dopamin Nikotin Nikotin bağlanması dopamin salınımında artışa yol açar Dopamin keyif ve sakinlik hissi verir Sigaralar arasındaki dopamin azalması huzursuzluk ve stres gibi geri çekilme belirtilerine yol açar Kişi keyif ve huzuru sağlayabilmede nikotin için şiddetli istek duyar Sigara içenler genellikle maksimum uyarıyı sağlayan, yoksunluk ve aşırı isteği engelleyen titrasyonu yaparlar Key Point Nicotine addiction is a cycle that begins with nicotine binding to receptors in the brain causing the release of dopamine, which in turn results in feelings of pleasure and calmness. Absorption of cigarette smoke from the lungs is rapid and complete, producing with each inhalation a high concentration of arterial nicotine that reaches the brain within 10 to 16 seconds. Nicotine has a terminal half-life in blood of 2 hours. Smokers therefore experience a pattern of repetitive and transient high blood nicotine concentrations from each cigarette. The binding of nicotine to its relevant receptors results in the release of multiple neurotransmitters, most critically dopamine. The release of dopamine in the nAcc neurons is thought to play a critical role in the addictive nature of nicotine. This release of dopamine requires binding of nicotine to 42 receptors. Nicotine’s activation of AChRs induces the release of dopamine in the nAcc. This is similar to the effect produced by other drugs of misuse, such as amphetamines and cocaine. The symptoms of nicotine withdrawal are a major barrier to smoking cessation. Smokers start to experience impairment of mood and performance within hours of their last cigarette. These effects are completely alleviated by smoking a cigarette. Withdrawal symptoms include irritability, restlessness, feeling miserable, impaired concentration, and increased appetite, as well as craving for cigarettes. Cravings, sometimes intense, can persist for many months. Jarvis. BMJ. 2004;328: ; Picciotto et al. Nicotine Tob Res. 1999;1:S121-S125. References Jarvis MJ. ABC of smoking cessation: why people smoke. BMJ. 2004;328: Picciotto MR, Zoli M, Changeux J-P. Use of knock-out mice to determine the molecular basis for the actions of nicotine. Nicotine Tob Res. 1999;1:S121-S125.

11 Nikotin Bağımlılığında Çevresel Uyaranların Rolü
Sigara içmeyle ilgili çevresel/sosyal uyaranlar nikotin bağımlılığını pekiştirmede rol oynarlar Nikotin dışı uyaranlar sigara içme davranışının hem motivasyonunda hem de sürmesinde önemlidir Key Point The direct pharmacologic effects of nicotine are necessary to, but do not entirely explain, tobacco dependence. Environmental/social stimuli, such as a particular time of day or a particular place (eg, smoking after a meal or in a favorite chair), are important in maintaining smoking behaviors. Both animal and human experiments suggest that the direct pharmacologic effects of nicotine are necessary, but not sufficient, to explain tobacco dependence; non-pharmacologic factors also play a critical role in smoking behaviors. Nicotine rapidly delivered to the brain is a primary reinforcer of smoking (pharmacologic effects). However, environmental/social stimuli associated with smoking (nonpharmacologic effects) are also important. The pharmacologic and nonpharmacologic aspects of this process may be synergistic: the reinforcing effects of environmental/social stimuli are believed to be strengthened by nicotine. Caggiula et al. Physiol Behav. 2002;77: Reference Caggiula AR, Donny EC, Chaudhri N, Perkins KA, Evans-Martin FF, Sved AF. Importance of non-pharmacological factors in nicotine self-administration. Physiol Behav. 2002;77:

12 ‘‘ Nikotinin direkt farmakolojik etkisi tütün bağımlılığını açıklamada gerekli, fakat yeterli değildir; bu etkiler davranışın olduğu çevresel/sosyal durumla birlikte ele alınmalıdır’’ Dr. Osman Örsel, Nikotin Bağımlılığı ve Klinik Değerlendirilmesi, Türk Toraks Derneği Tütün Kontrolü Kursu, Aralık 2008 Ankara

13 ÖZET- Nikotin Bağımlılığı
Mekanizması iyi tanımlanmış bir bağımlılık Nikotinin Ventral Tegmental Area (VTA)’daki 42 reseptörler üzerine olan etkileri Akut dopamin salınımı ve kısa-süreli ödül Kronik reseptör aktivasyonu, desensitizasyonu, ve up-regulasyonu Sigara içmenin dopamin aracılığıyla oluşan fiziksel ve psikolojik etkileri yeniden alma davranışını pekiştirir Sigara içmede çevresel/sosyal uyaranlar nikotin bağımlılığının pekişmesinde önemli rol oynar Nicotine dependence is an addictive disorder with specific criteria outlined in the DSM-IV-TR. Nicotine’s addictive nature can be explained by the increase in dopamine release and subsequent short-term effect of reward and satisfaction associated with smoking. Chronic nicotine use activates, then desensitizes, receptors in the brain. This leads to long-term up-regulation of these receptors. In addition to the well-documented direct physical and psychological effects of nicotine, smoking behavior is also reinforced by environmental cues, behavioral rituals, and social stimuli. References Adinoff B. Neurobiologic processes in drug reward and addiction. Harv Rev Psychiatry. 2004;12: Caggiula AR, Donny EC, Chaudhri N, et al. Importance of nonpharmacological factors in nicotine self-administration. Physiol Behav. 2002;77 (4-5): Corringer P, Sallette J, Changeux J. Nicotine enhances intracellular nicotinic receptor maturation: A novel mechanism of neural plasticity? J Physiol Paris. 2006;99 (2-3):

14

15 Nikotin Yoksunluğu

16 Nikotin Yoksunluğu Yoksunluk Sendromu İrIritabilite, çabuk öfkelenme
Uykusuzluk, uyku bozuklukları Artmış iştah veya kilo alımı Anksiyete (sigara bırakmayla birlikte artabilir veya azalabilir) Key Point Nicotine withdrawal syndrome is characterized by a combination of physical and psychological conditions, which make smoking difficult to treat. Recognizing that nicotine withdrawal results in clinically significant impairment in a person’s ability to function, the DSM-IV-TR classifies these symptoms as a distinct condition: nicotine withdrawal syndrome. The symptoms of nicotine withdrawal syndrome can develop rapidly after a smoker tries to quit. Characteristics include the psychological symptoms of dysphoric or depressed mood; anxiety; irritability, frustration, or anger; and restlessness or impatience and the physical symptoms of insomnia, increased appetite/weight gain, and difficulty concentrating. Although present in those who use other nicotine-containing products, the manifestations of nicotine withdrawal syndrome are more intense in individuals who smoke compared with those who use other forms of tobacco. The rapidity of onset and intensity of the withdrawal syndrome in smokers may suggest a greater dependence on tobacco. The typical duration of most of these symptoms is <4 weeks. Increased appetite is an exception, often lasting for >10 weeks. Although anxiety is listed as a classic symptom of nicotine withdrawal in the DSM-IV-TR, additional information is available about the relationship between anxiety and smoking. Some evidence suggests that while smokers increase their smoking when stressed, smoking does not help relieve the stress. As smokers stop smoking, levels of stress and anxiety actually decrease. Disforik veya deprese durum Huzursuzluk, sabırsızlık Konsantrasyon güçlüğü American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders Fourth Edition Text Revision. Washington, DC: American Psychiatric Association; 2000. References American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. Fourth Edition Text Revision. Washington, DC: American Psychiatric Association; 2000. West R, Shiffman S. Fast Facts: Smoking Cessation. 1st ed. Oxford, United Kingdom: Health Press Limited; 2004.

17 Sıklık(%) Süre Semptom 70 <10 hafta İştah artışı 60 <4 hafta
Huzursuzluk Depresyon 50 Rahatsızlık ve agresyon <2 hafta Nikotin arzusu Konsantrasyon zayıflığı 25 <1 hafta Uyku bozukluğu 10 <48 saat Başdönmesi Sıklık(%) Süre Semptom Jarvis MJ. BMJ 2004; 328: Jarvis MJ. BMJ 2004; 328:

18 Fagerström Testi (FTND)
Her gün genellikle kaç sigara içiyorsunuz? 10 veya daha az 31+ 1 2 3 İlk sigaranızı uyandıktan ne kadar sonra içiyorsunuz? 5 dakika içinde 6-30 dakika 30 dakika + Sigara içilmeyen yerlerde sigara içmemekte zorlanıyor musunuz? Hayır Evet Hangi sigaradan vazgeçmekte en çok zorlanırsınız? Sabah ilk içilen Diğer Günün ilk saatlerinde sonraki saatlere göre daha sık sigara içiyor musunuz? Çok hasta olduğunuzda veya günün çoğunu yatakta geçirdiğinizde sigara içer misiniz? SONUÇLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ 0-2 = düşük düzeyde bağımlılık 3-7 = orta düzeyde bağımlılık 8-10 = yüksek düzeyde bağımlılık 18

19 EMASH Testi Her gün genellikle kaç sigara içiyorsunuz? 10 veya daha az
11 – 20 21 – 30 31+ 1 2 3 İlk sigaranızı uyandıktan ne kadar sonra içiyorsunuz? 5 dakika içinde 6-30 dakika 30 dakika + SONUÇLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ 0-2 = düşük düzeyde bağımlılık 3-4 = orta düzeyde bağımlılık 5-6 = yüksek düzeyde bağımlılık 19

20

21 Sigara İçenler Bırakmayı Deniyor mu?
Sigara içmekten vazgeçmek hastalıkları önlemede en önemli adım İçenlerin % 70 sigarayı bırakmak istiyor Her yıl % 30’ u bırakma girişiminde bulunuyor Desteksiz bırakma girişimlerinin 6 ay bırakmış kalabilme başarısı % Girişimlerinin % 80’i ilk 1 ay içinde relaps (nüks) ile sonlanıyor

22 Sigara içenler bırakmak ister
~70% Bırakmak isteyenler1 ~2–3% Bırakmış kalanlar3 ~30% her yıl deneyenler2 About two thirds of smokers in the UK (70%) say they want to stop.1 Nearly 80% have attempted to stop at least once,2 with about 30% actively trying each year.3 Cessation rates increase with age, starting at about 2% per year among smokers in their 20s and 30s, rising to about 4% per year among smokers in their late 40s and 50s.4 Overall, 2% to 3% of all smokers manage to stop permanently each year.5 The percentages shown on the slide mean that, of the current 13 million adult smokers in the UK, about 9 million want to stop and about 4 million will actually try each year with only about 300,000 succeeding in giving up for good. Many smokers require multiple attempts before succeeding.5,6 Even people with potentially life-threatening smoking-related diseases continue to smoke: 40% of those who have had a laryngectomy try smoking again soon afterwards;7 nearly 50% of lung cancer patients resume smoking within a year of surgery;8 and 38% of smokers who suffer a heart attack return to smoking while still hospitalized.9 1. Bridgwood et al, General Household Survey West, Getting serious about stopping smoking Arnsten, Prim Psychiatry 1996. 1. Bridgwood A, Lilly R, Thomas M et al. Living in Britain: Results from the 1998 General Household Survey. Office for National Statistics, Social Survey Division. London: The Stationery Office, 2000. 2. Hansbro J, Bridgwood A, Morgan A, Hickman M. Health in England 1996: what people know, what people think, what people do. A survey of adults aged in England. Office for National Statistics, Social Survey Division on behalf of the Health Education Authority. London: The Stationery Office, 1996. 3. West R. Getting serious about stopping smoking. A review of products, services and techniques. A report for No Smoking Day, 1997. 4. Stapleton J. Stat Methods Med Res 1998; 7: 5. Arnsten JH. Prim Psychiatry 1996; 3: 6. Rose JE. Ann Rev Med 1996; 47: 7. Himbury S, West R. Br Med J 1985; 291: 8. Davison G, Duffy M. Thorax 1982; 37: 9. Bigelow GE, Rand CS, Gross J et al. Smoking cessation and relapse among cardiac patients. In: Relapse and recovery in drug abuse. NIDA Research Monograph 72. Rockville, Maryland: US Department of Health & Human Services 1986: 167–71. 22

23 Tütün Bağımlılığı Sigara bağımlılığının psikolojik, fiziksel ve davranışsal yönleri ile baş etmek gerekiyor Psikolojik olarak duygulanım durumu ile nikotine bağımlı Olumsuz duygulanım relapsı çağırır

24 Tütün Bağımlılığı Davranışsal olarak günlük yaşamda tekrarlayan birliktelikler var Sigara içenleri görmek Kahve içmek Alkol almak Yemek yemek Ders çalışmak Araba sürmek Bu davranışlar sigara içme isteğini tetikliyor

25 Sigara Bırakma Davranışının Motivasyon Aşamaları
Ref1/SGR/ 616/2/1/6-8 Ref2/Changeux/211/1/1/2-8 Sigara bırakma motivasyonu Ref3/Fiore/ 9/1/1/2-3; 9/1/4/1-7 Ref4/Kandel/ 18/1/3/4-10 Düşünme öncesi Düşünme Hazırlık Uygulama Devam The addictive characteristics of nicotine are believed to be contributed to by its rapid action when inhaled and related, intense and/or short effects on dopamine release in the brain. Nicotine reaches the brain within 10 seconds of inhalation, and has a half-life of approximately 3 hours. Although nicotine, cocaine, amphetamines and morphine act on different areas in the dopamine reward system that encompasses the mesolimbic portion of the brain… all are considered addictions and chronic, relapsing medical conditions that warrant clinical intervention. Among users of alcohol, tobacco, cannabis, and cocaine, tobacco users were more likely to be nicotine dependent (28%) than alcohol (5.2%), cannabis (8.2%) or cocaine (11.6%) users and “Many people who have been addicted to other substances—cocaine, heroin, alcohol — say that it’s easier to quit those things than to quit smoking5.” --ÇEVİRİ— Nikotinin bağımlılık yapıcı özelliğinin, tenefüs edildiğinde hızlı etkisine katkıda bulunduğuna ve beyinde yoğun ve/veya kısa etkili dopamin salınımıyla ilgili olduğuna inanılır. Nikotin, solunduktan 10 saniye içinde beyne ulaşır, ve yaklaşık 3 saat kadar yarı ömrü vardır. Nikotin, kokain, amfetaminler ve morfin dopamin ödül sisteminin farklı bölgelerinde çalışmalarına rağmen, beynin mezolimbik kısmını sararlar... hepsi bağımlılık yapıcı ve kronik olarak değerlendirilirler ve klinik müdahaleyi gerektirirler. Alkol, tütün, kenevir, ve kokain kullananlar arasında, tütün kullananlar nikotin bağımlısı olmaya en yatkın olanlardır(%28), sonrasında alkol (%5.2), kenevir(%8.2), veya kokain(%11.6) kullananlar gelir ve “Diğer birçok maddeye –kokain,eroin,alkol- bağımlı olanlar bu maddeleri bırakmanın sigarayı bırakmaktan daha kolay olduğunu söyler.” Sigarayı bırakma Ref5/Schroeder/487/1/4/12-15 Velicer WF et al. Homeostasis 1998; 38: References Surgeon General’s Report. The Health Consequences of Smoking Fiore MC, Bailey WC, Cohen SJ, et al. Clinical Practice Guideline: Treating Tobacco Use and Dependence. US Department of Health and Human Services. Public Health Service; June Available at: Changeux JP et al. Brain Nicotinic receptors: structure and regulation, role in learning and reinforcement. Brain Research Reviews 1998; 26: Kandel D et al. Prevalence and demographic correlates of symptoms of last year dependence on alcohol, nicotine, marijuana and cocaine in the U.S. population. Drug and Alcohol Dependence. 1997;44:11-29. Schroeder SA. What to Do With a Patient Who Smokes. JAMA. 2005;294:

26 Sigara Bırakma Davranışı
Relaps Bırakmış kalma Düşünme Öncesi Değişimler siklusu Bırakma Düşünme Hazırlık / Kararlılık

27 Bağımlılık Miyokard infarktüsü olgularının %60’ ı tekrar içiyor (% 40 olgu 2 gün içinde içiyor ) Larenjektomi sonrası % 60 ‘ı içiyor Pnömonektomi sonrası % 50’ si içiyor Hamilelik sırasında bırakmış olanların ¼ ‘ü bırakmış kalıyor Nicotine addiction is extremely powerful and makes quitting smoking very difficult. The following startling statistics highlight the power of nicotine addiction: nearly 38% of smokers who suffer a heart attack return to smoking while still hospitalized.1 40% of those who have had a laryngectomy try smoking again soon afterwards2 nearly 50% of lung cancer patients resume smoking within a year of surgery (pnemonectomy)3 and only 1 in 4 women who smoke succeed in stopping at some time during pregnancy, and two-thirds of these restart again after the birth of their baby.4 Other indicators of dependence include time from waking to first cigarette. Among smokers of all ages, 15% light up within 15 minutes of waking and nearly half within the first half hour.5 Over 80% of those who smoke more than 20 cigarettes per day say they would find it difficult to go a whole day without smoking.5 Bigelow GE, Rand CS, Gross J, Barling TA, Gotlieb SH. Smoking cessation and relapse among cardiac patients. In: Tims FM, Leubefeld CG (eds). Relapse and recovery in drug abuse. 1986; NIDA Research Monograph. Rockville, MD: US Department of Health & Human Services, Public Health Service, Alcohol, Drug Abuse, and Mental health Administration, National Institute on Drug Abuse. Himbury S, West R. Smoking habits after laryngectomy. Br Med J 1984; 291: Davison G, Duffy M. Smoking habits of long-term survivors of surgery for lung cancer. Thorax 1982; 37: Action on Smoking and Health. Fact sheet No. 7. Smoking, sex and reproduction. May 2004. Living in Britain General Household Survey Office for National Statistics, Social Survey Division. London: The Stationery Office, 2003. 1. Bigelow GE et al. US DHHS Himbury S Br Med J Davidson G et al. Thorax ASH May 2004. 27

28 NİKOTİN BAĞIMLILIĞININ PSİKOLOJİK VE DAVRANIŞ BOYUTU

29 Bağımlılık üçgeni Nörokimyasal Davranış Psikolojik

30 Tedavi başarısını arttırır
Nikotin bağımlılığının psikolojik ve davranış boyutunu anlamak neden önemlidir? Psikolojik ve davranış boyutu algılanırsa bilişsel ve davranışcı tedavi yöntemlerini uygulanabilir Tedavi başarısını arttırır Dr. Oğuz Kılınç, Nikotin Bağımlılığının Psikolojik ve Davranış Boyutu, Türk Toraks Derneği Tütün Kontrolü Kursu, Aralık 2008 Ankara

31 Yanıtı aranan sorular Değiştirilmek istenen sorun davranışı kışkırtan faktörler nelerdir? Davranış hangi durumlarda ortaya çıkmaktadır? Sonuçları ne olmaktadır? Sorunun sürmesini sağlayan faktörler nelerdir? Dr. Oğuz Kılınç, Nikotin Bağımlılığının Psikolojik ve Davranış Boyutu, Türk Toraks Derneği Tütün Kontrolü Kursu, Aralık 2008 Ankara

32 Sorun davranış: Sigara içmek Kışkırtıcı faktörler
Durumsal faktörler Kimi işyerinde, kimi evde, kimi arabada Davranışsal faktörler Çayla kahveyle, alkolle Bilişsel faktörler Tetikleyici düşünceler Çok sıkıldım sigara içersem rahatlarım Bu yemeğin üzerine sigara iyi gider Dr. Oğuz Kılınç, Nikotin Bağımlılığının Psikolojik ve Davranış Boyutu, Türk Toraks Derneği Tütün Kontrolü Kursu, Aralık 2008 Ankara

33 Sorun davranış: Sigara içmek Kışkırtıcı faktörler
Duygusal faktörler Öfke,sıkıntı,neşe Kişilerarası faktörler Sigara içen kişilerle biraradayken sigara içme Fizyolojik faktörler Yoksunluk semptomları Dr. Oğuz Kılınç, Nikotin Bağımlılığının Psikolojik ve Davranış Boyutu, Türk Toraks Derneği Tütün Kontrolü Kursu, Aralık 2008 Ankara

34 Sorun davranışı sürdürücü etkenler
İçtikten sonraki rahatlama duygusu uzun dönemdeki olumsuz etkilerini gözardı etmeye yolaçar “Yinemi içtin, zehir iç” söylemleri tepkisel içmeye yolaçabilir Dr. Oğuz Kılınç, Nikotin Bağımlılığının Psikolojik ve Davranış Boyutu, Türk Toraks Derneği Tütün Kontrolü Kursu, Aralık 2008 Ankara

35 Sorun davranış: sigara içmek
Her sigara içende kışkırtıcı faktörler ve sürdürücü etkenler farklıdır Sigara bırakma tedavisi terzi işi olmalıdır Kişiye özgü sigara içme davranışının özellikleri saptanmalı ve kişinin düzeltme çabasına yardımcı olunmalıdır Dr. Oğuz Kılınç, Nikotin Bağımlılığının Psikolojik ve Davranış Boyutu, Türk Toraks Derneği Tütün Kontrolü Kursu, Aralık 2008 Ankara

36 Sigarayı sevme ve içme isteği nasıl oluşuyor?

37 DAVRANIŞ DUYGU DÜŞÜNCE KİŞİ ● ● ● D C ● B Görüşürüm Severim A
İyi insan, cana yakın KİŞİ ● A Ayşe Dr. Oğuz Kılınç, Nikotin Bağımlılığının Psikolojik ve Davranış Boyutu, Türk Toraks Derneği Tütün Kontrolü Kursu, Aralık 2008 Ankara

38 Sigara içmeye istekli olma, Yalnızlığımı gideriyor,
DAVRANIŞ ● D Sigara satın alma, Sigara içme, Sigara içilen yerlere gitme DUYGU ● C Sigara içmeye istekli olma, Sigarayı sevme NESNE ● A Sigara DÜŞÜNCE ● B Keyif veriyor, Yalnızlığımı gideriyor, Dert ortağım Dr. Oğuz Kılınç, Nikotin Bağımlılığının Psikolojik ve Davranış Boyutu, Türk Toraks Derneği Tütün Kontrolü Kursu, Aralık 2008 Ankara

39 DUYGU ● C DAVRANIŞ ● D DÜŞÜNCE ● B
Korku Kaygı Nefret Tiksinme İçtikten sonra pişmanlık, kendini iradesiz hissetme DAVRANIŞ ● D Sigara içmekten kaçınma, bırakma çabaları ve arayışları NESNE ● A Sigara DÜŞÜNCE ● B Hastalık yapacak Nefesimi daraltıyor Kanser olacağım Pis kokutuyor Zehirli bir ot parçası Dr. Oğuz Kılınç, Nikotin Bağımlılığının Psikolojik ve Davranış Boyutu, Türk Toraks Derneği Tütün Kontrolü Kursu, Aralık 2008 Ankara

40 Sigaraya karşı olumlu duygu oluşmasına neden olan düşünceler
Otomatiktir Birdenbire akla gelirler (Sigara benim tek dostum) Çarpıtılmıştır Gerçeği yansıtmazlar Engelleyicidir Sigarayı bırakma çabasına engel olurlar Sorgulanmazlar Gerçek ve doğru gibi göründüklerinden sorgulanmazlar Israrcılardır Akıldan çıkarıp atmak zordur Dr. Oğuz Kılınç, Nikotin Bağımlılığının Psikolojik ve Davranış Boyutu, Türk Toraks Derneği Tütün Kontrolü Kursu, Aralık 2008 Ankara

41 Hatalı düşünce- Sonucu
Sigara tek lüksüm Duygu İçtiği zaman ödüllendirilmiş,bıraktığı zaman cezalandırılmış hissetme Davranış Sigara içmeyi sürdürme Dr. Oğuz Kılınç, Nikotin Bağımlılığının Psikolojik ve Davranış Boyutu, Türk Toraks Derneği Tütün Kontrolü Kursu, Aralık 2008 Ankara

42 Hatalı düşünce- sonucu
O benim parçam, onsuz yapamam Duygu İçince tamamlanmış ve güçlü, bırakınca eksik ve güçsüz hissetme Davranış Sigara içmeyi sürdürür Dr. Oğuz Kılınç, Nikotin Bağımlılığının Psikolojik ve Davranış Boyutu, Türk Toraks Derneği Tütün Kontrolü Kursu, Aralık 2008 Ankara

43 Bu düşünceleri farketmek ve yeni düşünceler geliştirmek
bir beceridir ve öğrenilebilir Dr. Oğuz Kılınç, Nikotin Bağımlılığının Psikolojik ve Davranış Boyutu, Türk Toraks Derneği Tütün Kontrolü Kursu, Aralık 2008 Ankara

44 Yeni düşünce- sonuç Yeni düşünce Duygu Davranış
Sigara içerek kendime kötülük ediyorum, bırakırsam sağlıklı olacağım Duygu İçtiği zaman suçluluk duygusu, içmeyince sağlıklı hissetme kendine güvenme Davranış Sigara içmekten kaçınma, bırakma arayışı Dr. Oğuz Kılınç, Nikotin Bağımlılığının Psikolojik ve Davranış Boyutu, Türk Toraks Derneği Tütün Kontrolü Kursu, Aralık 2008 Ankara

45 Sigaraya karşı olumlu düşüncesini değiştirmeyenler
Kendilerini cezalandırılmış, güçsüz duyumsama Yoksunluk,eksiklik,kayıp duygusu Sigaraya özlem, içenlere imrenme Sudan bir sebeble tekrar başlama Dr. Oğuz Kılınç, Nikotin Bağımlılığının Psikolojik ve Davranış Boyutu, Türk Toraks Derneği Tütün Kontrolü Kursu, Aralık 2008 Ankara

46 Sigaraya karşı olumsuz düşünce geliştirenler
Başarı duygusu Kendine güvenme Kendisi için iyi bir şey yapma duygusu İyimserlik Özsaygıda artma Enerjik hissetme Sigara içenlere üzülme Dr. Oğuz Kılınç, Nikotin Bağımlılığının Psikolojik ve Davranış Boyutu, Türk Toraks Derneği Tütün Kontrolü Kursu, Aralık 2008 Ankara

47 Nüks önlemede bilişsel davranışcı yöntemler
Bağımlılık tedavisinde yasaklanan maddenin kesinlikle kullanılmaması amaçlanır Bir kez kullanım bile “nüks” kabul edilir “Hep ya da hiç” düşüncesi gerginlik yaratır Kesin denetim denetim yitimi Dr. Oğuz Kılınç, Nikotin Bağımlılığının Psikolojik ve Davranış Boyutu, Türk Toraks Derneği Tütün Kontrolü Kursu, Aralık 2008 Ankara

48 Nüks nasıl algılanmalı?
Bir iki kez sigara içme hatadır (Lapse) Sürekli içme (Relapse) Nükse insancıl ve esnek yaklaşım yararlıdır. “Sigara içtim iradesizim” yerine “hata yaptım hatayı tekrarlamazsam amacıma ulaşabilirim” Dr. Oğuz Kılınç, Nikotin Bağımlılığının Psikolojik ve Davranış Boyutu, Türk Toraks Derneği Tütün Kontrolü Kursu, Aralık 2008 Ankara

49 Sonuç Sigara bırakma “istek”, “kararlılık” ve “çaba” gerektirir
BAŞARI= İstemek + İnanmak+ çaba göstermek Dr. Oğuz Kılınç, Nikotin Bağımlılığının Psikolojik ve Davranış Boyutu, Türk Toraks Derneği Tütün Kontrolü Kursu, Aralık 2008 Ankara

50 TEŞEKKÜR Dr. Oğuz Kılınç Dr. Osman Örsel
Toraks Derneği Tütün Kontrolü Çalışma Grubu