Eğitim Bilimine Giriş.

... konulu sunumlar: "Eğitim Bilimine Giriş."— Sunum transkripti:

1 Eğitim Bilimine Giriş

2 • Eğitimle ilgili temel kavramları tanımak,
EĞİTİMİN TEMEL KAVRAMLARI Amaçlar: • Eğitimle ilgili temel kavramları tanımak, • Eğitimin farklı tanımlarını öğrenmek, • Öğrenme sürecini tanımak, • Öğrenmeyle ilgili temel kavramları bilmek,

3 İnsan ve Eğitim •İnsan geliştirilebilir potansiyele sahiptir
•Yaşantı zenginliği, onun eğitimini farklılaştırmaktadır. •Biyolojik, sosyal, psikolojik ve ekonomik varlıktır. •Fıtrat, kişilik,bireysel ve sosyal kültür yönleri vardır. •Eğitim; insanı erdemli, olgun, mükemmel hale getirme sürecidir. •Yetenekleri keşfeder ve geliştirir •İyiye ve güzele yönlendirir

4 Bir Hizmet Olarak Eğitim
•İnsana Yöneliktir •Her birey hem öğrenen hem de öğretendir. (Sosyal Öğrenme Süreci) •Her disiplinin insan anlayışı, eğitim anlayışını şekillendirir. •Eğitim; Sürekli gelişim halindeki insana yardımdır. •Eğitim insanı iyi yönde farklılaştırma sürecidir.

5 Bir Hizmet Olarak Eğitim
Sosyalleşme ve Kültürleme Süreci Olarak Eğitim •Eğitim bu süreçlerle eş anlamlıdır ve bunların bir parçasıdır. Sosyalleşme: insanların içinde yer alacakları toplum, topluluk ve grupların üyeliğine hazırlama sürecidir. •Kültürlenme; kültürel birikimi yeni kuşaklara aktarma sürecidir. •Kültürlenme; kasıtlı/amaçlı, zora dayalı ve rastlantısal süreçler içerir •Bu anlamda eğitim; amaçlı ve kasıtlı kültürlenme sürecidir.

6 Bir Hizmet Olarak Eğitim
Eğitimin Konusu ve Türü Konu: •Amaçlara göre:(trafik, beslenme, askerlik) •Hedef kitleye göre:(halk eğitimi, kadın, öğretmen, yönetici eğitimi vb) •Araçlara göre: (Radyo, TV, bilgisayar, uzaktan eğitim, yüz yüze eğitim vb) Tür: •Kademelere göre:(Okulöncesi, ilköğretim vb)

7 Bir Hizmet Olarak Eğitim
Bir Bilim Olarak Eğitim •Eğitim sosyal bir bilimdir. •Eğitim bilimi ya da pedagoji denir. •Pek çok disiplinle ilgilidir.(felsefe , sosyoloji, psikoloji, antropoloji, fizik) •Alt disiplinleri vardır. (Eğitim Tarihi, Eğitim Sosyolojisi, Eğitim Psikolojisi, Eğitim Felsefesi vb)

8 Eğitimle İlgili Temel Kavramlar
• Eğitim “eğmek” fiilinden türetilmiştir (bükmek, öğretmek, yetiştirmek, geliştirmek, alıştırmak, yönlendirmek anlamlarındadır) • Eskiden “Terbiye” sözcüğü kullanılmaktaydı (artmak, düzeltmek, ıslah etmek, çocuk yetiştirmek anlamlarını taşır) • Latince “Educere” kavramı kullanılır (bakım ve yetiştirme anlamındadır) • İngilizcede “Education” bilgi,beceri ve karakter geliştirme anlamında olup Türkçedeki, terbiye, tahsil, tedris, maarif, eğitim, yetiştirme, irfan gibi sözcüklerle karşılanmaktadır. • Eğitim insanla ilgili olarak; aklı, becerileri, bedeni, iradeyi, zihni, ruhu geliştirme anlamlarına vurgu yapılarak tanımlanır.

9 Eğitimin Tanımı •Eğitim, ihtiyaçlarını karşılamak için doğal ve sosyal çevresi ile etkileşime giren ilk insanın öğrendiklerini başkalarına da öğretme çabasından doğmuştur. •Eğitimin tanımları belli felsefi görüşlerin eğitimden ne beklediğini yansıtmaktadır. •Dewey eğitimi, yaşantıların yeniden örgütlenmesi ya da yeniden tanımlanması olarak tanımlamıştır. Ona göre her yaşantı, daha önceki yaşantılara dayalı olarak oluşur ve bireyde değişiklik yaptığı için de daha sonra edinilecek yaşantıları etkiler. İmam-ı Azam’a göre ise; insanın kendi lehinde ve aleyhinde olan şeyleri bilmesidir.

10 Eğitimin Tanımı •Aristo’ya göre; bireye ahlaki davranış kazandırma aracıdır. •Çiçero’ya göre; insan zihninin disipline edilmesidir. •Dekart’a göre, aklı doğru kullanmayı öğrenmektir. •Rousseau’ya göre; doğuşta insanda bulunmayan ve yetişkinler tarafından kazandırılan her şey olarak tanımlamaktadır. •Tyler; eğitimin bireylerin davranış örüntülerini değiştirme süreci olduğunu düşünür. •Ertürk ise eğitimi, bireyin davranışında, kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak istendik değişme meydana getirme sürecidir,diye tanımlar.

11 Eğitimin Tanımı Etkileme Olarak Eğitim • Eğitim tüm çevre ve kurumlardan etkilenir. • Bu etki iyi ya da kötü yönde olabilir. • Eğitim, kasıtlı ve amaçlı bir etkidir. • Bilişsel(zihinsel), duyuşsal(duygusal) ve psikomotor (devinsel) düzeylerde, istendik yönde değişme oluşturmaya yöneliktir.

12 Eğitimin Tanımı Süreç ve Sonuç Olarak Eğitim
•Hem süreci hem sonucu ifade eden bir üründür. •Davranış değişikliği oluşturma sürecidir. •Doğumdan ölüme kadar tüm hayatı kapsar. •Yaşantı yoluyla elde edilen bilgi, beceri, alışkanlık, değer ve tutumları ifade eder. •Hem insanı etkileme süreci hem de bu süreçle elde edilen kazanımdır.

13 Eğitimin Tanımı Nesnel ve Öznel Açıdan Eğitim Nesnel yönden:
•Eğitimin içeriği önemli görülmez. •Değerlerden bağımsız bir süreç olarak ele alınır. •Davranışlarda yaşantılarla istendik değişiklik sağlama süreci olarak tanımlanır. Öznel Yönden: •Değerlere bağlı olarak tanımlanır. •İçerik ve işlevler önemli kabul edilir. •Felsefelere, kültürlere ve eğitime yüklenen çeşitli anlamlara göre tanımlanır. •Süreç içinde kime, niçin, neler kazandırılacağına açıklık getirir.

14 İnformal ve Formal Eğitim
Eğitim, İnformal ve Formal olmak üzere ikiye ayrılır. •İnformal Eğitim : -Plansız, gelişigüzel, kendiliğinden gelişir. -Yer ve zamanla sınırlı değildir. -Eğiticiler uzman olmayabilir. -Hayat oyu devem eden bir süreçtir. -Olumlu veya olumsuz yönde gelişebilir. • Formal Eğitim : -Planlı, kontrollüdür. -Yer ve zamanla sınırlıdır. -Eğiticiler uzmandır. -Hedeflenen davranış ve yetkinlikler kazandırılır.

15 İnformal ve Formal Eğitim
Formal eğitim ikiye ayrılır Örgün Eğitim : -Süreklilik ister -Kademelere göre düzenlenir(İlk, Orta, Yüksek Öğrenim) Yaygın Eğitim : (Halk Eğitim Merkezleri, Kurslar, Hizmet İçi Eğitim vb.)

16 Sosyal Bir kurum Olarak Eğitim ve Okul
•Eğitim toplumun kültürü ve değerlerine göre şekillenmelidir. •Birey ve toplumun ihtiyaç ve beklentilerini karşılar. •Bilgiyi hizmet ve ürüne dönüştüren bir aygıttır •Eleştirel bilginin üretildiği, öğretildiği, uygulandığı kurumdur. •Evrensel bakış açısından genel modeller geliştirir •Özel amaçlar ve beklentilere cevap vermek için ihtisaslaşmaya uygun olarak yapılanabilir.

17 Öğretim ve Öğrenme Öğrenme Nedir? • Öğrenme, dış çevreden alınan uyaranlarla bireyde meydana gelen kalıcı değişimlerdir. • Bu nedenle günümüzde davranış psikologları ve eğitimciler öğrenmeyi davranış değişikliği olarak tanımlar. • İnsan genellikle dürtü ve güdülerinin etkisiyle öğrenme sürecini başlatır. • Öğrenmenin özünü yaşantılar oluşturur. • Okulla sınırlı değildir. Hayat boyu devam eder.

18 Öğretim ve Öğrenme Öğrenme; Yaşantı ürünü, kalıcı izli davranış değişikliğidir. Üç şekilde olur: -Hiç bilinmeyen bilgi öğrenilir, davranış kazanılır -Eksik bilgi tamamlanır, davranış düzeltilir -Yanlış bilgiler, davranışlar düzeltilir. Davranış nedir? Bireyin, başkaları tarafından doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak gözlenebilen etkinlikleridir. Dürtü nedir? Fizyolojik veya ruhi dengenin değişmesi sonucu ortaya çıkan ve canlıyı türlü tepkilere sürükleyen içten gelen gerilimdir. Güdü nedir? Bilinçli veya bilinçsiz olarak davranışı doğuran sürekliliğini sağlayan ve ona yön veren herhangi bir yönlendirici güçtür.

19 Öğretim ve Öğrenme 1) Hedefler :Ulaşılmak istenen amaçları gösterir
Öğretim Nedir? Planlı, kontrollü, örgütlenmiş öğrenme faaliyetleridir (öğrenme etkinlikleridir) Öğretimin dört öğesi vardır: 1) Hedefler :Ulaşılmak istenen amaçları gösterir 2) Kapsam :Eğitimin düzeyini belirtir 3) Eğitim Durumları: Düzey ve amaçlara göre programları gösterir 4) Değerlendirme: Amaçlara ulaşma düzeyini gösterir

20 Öğretim ve Öğrenme Öğrenme ile eğitim arasındaki fark • Öğrenme ya bir davranış değişikliğinin veya yeni bir davranışın oluşmasıdır • Eğitim ise, içinde yaşanılan toplumca arzu edilen davranışların bireyde oluşturulması sürecidir.

21 Öğretim ve Öğrenme Öğretmen : Okullarda öğretimi sağlayan kişidir. M.E.B. Kanununa göre: • "Milli Eğitim sisteminin amaç ve ilkeleri doğrultusunda devletin eğitim ve öğretim etkinliklerini yürüten ve eğitim ve öğretim kurumlarının yönetim görevlerini üstlenen, alanında uzman kişilerdir.“ • Öğretmenlik mesleği, genel kültür, özel alan eğitimi ve pedagojik formasyonla kazanılır. Bu nitelikleri kazanabilmeleri için, görevleri hangi öğretim basamağında olursa olsun, öğretmenlerin yüksek öğrenim görmeleri esastır.  

22 Öğrenme Teorileri • Davranışçı Yaklaşım • Bilişsel Yaklaşım
• Biyo-Fizyolojik Yaklaşım • Yapılandırmacı Yaklaşım Bilişsel Yapılandırmacılık Sosyal Yapılandırmacılık

23 Öğretim Stratejileri a) Öğretim stratejileri
1- Sunuş yoluyla öğretme stratejisi (ausubel) Bilginin aktarılması, kavram, ilke ve genellemelerin açıklanmasında kullanılır. Öğrencilerin etkin katılımını sağlamak için öğretmenle öğrenciler arasında yoğun bir etkileşim olmalıdır. Sunulan bilgiler bol örneklerle desteklenmelidir. Tümdengelim yöntemi kullanılmalıdır. Anlamlı öğrenmenin olabilmesi için ders sunumunda aşamalılık ilkesi uygulanmalıdır.

24 Öğretim Stratejileri a) Öğretim stratejileri
2- Buluş yoluyla öğretme stratejisi (Bruner) Öğrenci etkinliğine dayalı güdüleyici bir öğretme yaklaşımıdır. İlk iş amacın belirtilmesidir buda öğrencinin geçmiş bilgilerinden faydalanılmasını sağlar. Öğrencinin zihinsel gelişim özelliklerine uygun örneklerin önceden belirlenmesi, örnekler üzerinde yorum yapmasını sağlar. Motivasyon ve ilginin artması için sorulacak sorular, kolaydan zora doğru dizilmeli ve öğrenci kapasitesine uygun olmalıdır. Öğrencilerin hipotez kurma, tahminde bulunma, yargıya varma gibi üst düzey düşünme becerileri gelişir.

25 Öğretim Stratejileri 3-Araştırma yoluyla öğretme stratejisi
a) Öğretim stratejileri 3-Araştırma yoluyla öğretme stratejisi Tamamen, öğrencilerin araştırma ve inceleme yapmalarına ağırlık veren bir öğretim yaklaşımıdır Öğretmen bu stratejiyi kullanırken yol gösterici, yönlendirici, rehber konumundadır Araştırma yaklaşımı ile problem çözme, eleştirel düşünme becerileri kazandırılır

26 Öğretim Yöntemleri Yöntem: Hedefe ulaşmada kullanılan en kısa yoldur. 1- Anlatma (Takrir) Yöntemi: Bilginin öğretici tarafından anlatımıyla aktarımıdır. 2- Tartışma Yöntemi: Konunun taraflarca tartışılmasıdır. Tartışmacılar konu üzerinde fikir üretirler 3- Örnek Olay Yöntemi: Problem merkeze alınarak olay ayrıntılı incelenir 4- Problem Çözme Yöntemi: Konu hayatın içinden seçilir ve bir sorun olarak ortaya konur 5- Gösterip Yapma Yöntemi: İşin nasıl yapılacağının önceden yapılar gösterilmesidir 6- Bireysel Çalışma Yöntemi: Konunun tamamen öğrencinin bireysel çabalarıyla çözülmesidir.

27 Öğretim Teknikleri Teknik: Yöntemi uygulamada kullanılan çeşitli etkinliklerdir. 1- Beyi Fırtınası: *Grupla tartışma tekniğidir *Hayal yoluyla öğrenmeye imkan sunar 2- Soru – Cevap Tekniği: *Soru-cevapla yürütülür *Tartışma ortamı oluşturur *Cevaplar eleştiri süzgecinden geçirilir 3- Rol Oynama Tekniği (Sosyodrama): *Duygular farklı bir kişiliğe bürünülerek sunulur *Rol için yaratıcı düşünce gereklidir *Verilen rol istendiği gibi oynanır *Deneysel bir eğitim tekniğidir

28 EĞİTİM PROGRAMI Eğitim programı (Yetişek): İstendik hedef ve davranışların kazanılması için stratejilerin belirlendiği yazılı doküman ya da eylem planıdır. Öğrencilerin yaşantılarını düzenlemedir. Öğrencilerde beklenen öğrenmeyi meydana getirebilmek için planlanmış okul içi ve okul dışı faaliyetlerin tamamıdır. Öğretim programı: Bir dersin okul içindeki ve dışındaki öğretimi ile ilgili etkinliklerdir. Ders Programı: Bir ders süresi içerisinde, planlanan hedeflerin bireylere nasıl kazandırılacağını gösteren tüm etkinliklerin yer aldığı plandır

29 EĞİTİM PROGRAMI Eğitim programı, belirlenen hedefler doğrultusunda planlanan tüm eğitim etkinliklerini kapsamaktadır. Öğretim programı ise bir eğitim basmağında çeşitli sınıf ve derslerde ele alınacak konularla ilgili tüm öğretim etkinliklerini kapsamaktadır. Ders programı da bir dersin öğretimiyle ilgili tüm etkinlikleri kapsamaktadır Örtük Program: Ders dışı etkinlikler olarak tanımlanır. Formal programda belirlenen amaç ve etkinlikler dışında, öğrenme – öğretme süreci içerisinde ihtiyaçlara göre ortaya çıkan bilgi, etkinlik ve uygulamaları kapsar. ÖR: Müze, hastane ziyareti vs. Eğim: Bireyin davranışlarında kendi yaşantıları yoluyla planlı ve kasıtlı olarak istendik değişiklikler meydana getirme sürecidir. Öğrenme: Bireyin içinde bulunduğu çevre ile etkileşimi sonucu davranışlarında meydana gelen kalıcı izli değişmelerdir. Öğretme: Öğrenmeyi sağlama ya da gerçekleştirme faaliyetidir. Davranışlarımızda belli değişikliklerin meydana gelmesi için öğretim ortamlarının hazırlanmasıdır.

30 ÖĞRETİM PROGRAMI Öğretim Programı: *Eğitim programı içerisinde yer alan ve öğrenme – öğretme süreçlerini kapsar. *Davranışlarda istenilen değişiklikleri oluşturmayı planlar. *Programlarda, derslerin ayrı ayrı öğretim programları, eğitici kol çalışmaları, ders dışı etkinlikler, rehberlik hizmetleri programları vs. yer alır. *Öğretmen ve öğrenciye ilerlemenin her aşamasında ne elde edeceklerini bilme olanağı verir.

31 EĞİTİM PROGRAMINI YARARLARI
1. Eğitim faaliyetlerine yön verir. 2. Aynı eğitim basamaklarındaki okullarda amaçların aynı yönde gerçekleşmesini sağlar. 3. Eğitimde verimi arttırır. 4. Mesleğe yeni başlayan öğretmenlere rehberlik eder. 5. Zamandan tasarruf sağlar 6. Öğrenmeyi kolaylaştırır.

32 Eğitim Programının Öğeleri
1. İşlevsel olmalıdır. 2. Esnek olmalıdır 3. Genel olma özelliği olmalıdır. 4. Uygulanabilir ve uygulayıcılara yardımcı olmalıdır. 5. Bilimsel olmalıdır. 6. Bir amaca yönelik olmalıdır. 7. Ekonomik olmalıdır. 8. Çerçeve program özelliği olmalıdır. 9. Toplumun değer, görüş ve isteklerine uygun olmalıdır.

33 Eğitim Programının Öğeleri
Hedef ve Davranışları: Öğretim programının birinci ve en önemli öğesidir. Yetiştirilecek bireylerde bulunması uygun görülen, eğitim yoluyla kazandırılmak istenen özelliklerdir. Hedef çeşitleri; Uzak hedefler: Ülkenin politik felsefesini yansıtır. Genel hedefler: Okulun hedeflerine dayanır. Özel hedefler: Dersin hedefleridir. Davranışsal hedefler: Kazandırılmak istenen bilişsel, duyuşsal ve psikomotor davranışlardır.

34 Eğitim Programının Öğeleri
2. İçerik: Öğretilecek bilgi birimleridir. Öğretim programının öğretilecek üniteler ve konular bölümü bu öğe arasında yer alır. 3. Eğitim durumları (Öğretme – öğrenme süreci): Hedeflere ulaşmak için gerçekleştirilmesi gereken öğretme - öğrenme süreçlerine ilişkin tüm etkinlikleri kapsar. (Öğretim stratejileri, yöntem ve teknikler, araç – gereç, süre vs.) 4. Ölçme – değerlendirme süreci: Uygulanan programın istenen hedeflere ulaşıp ulaşmadığının anlaşılması için programla ilgili dönüt elde etme sürecidir.

35 Program Tanımları Öğretim programı: Eğitim programı içinde ağırlık taşıyan bu kesim, genellikle belli bilgi kategorilerinin bir sistem dahilinde düzenlenmesiyle oluşmaktadır. Örneğin: 9.,10.,11. Sınıflar matematik programı, fen programı, sosyal bilgiler programı. Ders programı: Konunun özel amaçlarını gerçekleştirmek üzere, belli bir süreye göre planlanmış üniteler, öğretmen-öğrenci etkileşimi, konunun özüne uygun öğretim ilke ve yöntemlerinin uygulanması, programlarda içerik ögesini destekleyen ve zenginleştiren ders kitapları ve diğer materyallerin geliştirilmesi esastır. Konu planı: Her bir derse girmeden, öğretmenin o derse ilişkin bir plan hazırlaması ise doğaldır.