Av. GAZİ ÖZCAN OSB YÖNETİCİLERİ’NİN HUKUKİ ve CEZAİ SORUMLULUKLARI

Av. GAZİ ÖZCAN OSB YÖNETİCİLERİ’NİN HUKUKİ ve CEZAİ SORUMLULUKLARI
HOŞGELDİNİZ

(4562 sayılı OSB Kanunu Md. 3) Organize Sanayi Bölgeleri ; Sanayinin uygun görülen alanlarda yapılanmasını sağlamak, kentleşmeyi yönlendirmek, çevre sorunlarını önlemek, bilgi ve bilişim teknolojilerinden yararlanmak, imalat sanayi türlerinin belirli bir plan dahilinde yerleştirilmeleri ve geliştirilmeleri amacıyla, sınırları tasdikli arazi parçalarının gerekli alt yapı hizmetleriyle ve ihtiyaca göre tayin edilecek sosyal tesisler ve teknoparklar ile donatılıp planlı bir şekilde ve belirli sistemler dahilinde sanayi için tahsis edilmesiyle oluşturulan ve bu Kanun (4562 S.K.) hükümlerine göre işletilen mal ve hizmet üretim bölgeleri’dir. (OSB Uygulama Yönetmeliği Md. 4 ‘de de aynen tekrarlanmıştır)

4562 sayılı OSB Kanunu Md. 5 : OSB, kamu yararı gerekçesiyle adına kamulaştırma yapılabilen veya yaptırılabilen bir ’’özel hukuk tüzel kişiliği’’dir.

Tüzel Kişilik: 4721 sayılı Türk Medeni Kanunun 47. maddesinde “Başlı başına bir varlığı olmak üzere örgütlenmiş kişi topluluklar ve belli bir amaca özgülenmiş olan bağımsız mal toplulukları kendileri ile ilgili özel hükümler uyarınca tüzel kişilik kazanırlar.” şeklinde tanımlanmıştır. Tüzel kişiler; cins, yaş, hısımlık gibi insana özgü niteliklere bağlı olanlar dışındaki bütün haklara ve borçlara ehildir. Tüzel kişiler; kanuna ve kuruluş belgelerine göre gerekli organlara sahip olmakla fiil ehliyetini kazanırlar. Tüzel kişiler; iradelerini organlar aracılığı ile açıklar. Tüzel kişinin organlarının hukuki işlemleri ve diğer fiilleri ile tüzel kişiyi borç altına sokarlar. Tüzel kişi organları kusurlarından dolayı ayrıca kişisel olarak sorumludur.

4562 sayılı OSB Kanunu (Md.6) , OSB Tüzel Kişiliğinin organlarını: - Müteşebbis Heyet (İşletme aşamasında Genel Kurul) - Yönetim Kurulu , - Denetim Kurulu, - Bölge Müdürlüğü, olarak tanımlamıştır. Bu organlarda görev alan kişiler, OSB Yöneticisi sıfatına haiz olup, aynı zamanda temel bazı sorumlulukları da üstlenmiş bulunmaktadırlar. Söz konusu organların; oluşum, görev-yetki, seçimi, çalışma v.s. hususları OSB Uygulama Yönetmeliğinde detaylı olarak açıklandığından bu gün burada süreyi de dikkate alarak özellikle sorumluluklar kısmına ağırlık vermeyi düşünüyorum.

4562 sayılı kanun; (Md.22) OSB organ ve yöneticilerinin sorumluluklarını; ‘’Müteşebbis heyet, yönetim ve denetim kurulu üyeleri ve bölge müdürü ile sair personel kendi kusurlarından ileri gelen zararlardan sorumludurlar. Bunlar, para ve para hükmündeki evrak ve senetler ile bilanço, tutanak, rapor, defter ve belgeler üzerinde işledikleri suçlardan dolayı Devlet Memurları gibi cezalandırılırlar.’’ şeklinde tanımlamıştır. OSB Uygulama yönetmeliğinin 28. Maddesinde de aynı hüküm tekrarlanmıştır.

Yukarıda belirtilen sorumluluklarına ek olarak denetim kurulu üyeleri özel olarak ‘’Denetim kurulu üyeleri, kanun, yönetmelik, kuruluş protokolü ve benzeri düzenlemeler ile kendilerine verilen görevleri hiç veya gereği gibi yapmamalarından” doğan zararlardan da sorumludurlar. Yine sadece Denetim kurulu üyelerine özel olarak “Görevleri sırasında öğrendikleri ve açıklanmasında OSB veya katılımcılar için zarar umulan hususları, kanunlar ya da yönetmelik hükümleri uyarınca bildirmek zorunda oldukları kurum, kuruluş veya organlar dışında kalanlara açıklayamazlar’’ hükmü getirilmiştir. Burada amaç, OSB’ ne ait her türlü sırrın korunmasıdır.

OSB Uygulama Yönetmeliği; OSB’leri ve OSBÜK’nün ; Müteşebbis Heyet, Genel Kurul, Yönetim Kurulu, Denetim Kurulu, Bölge Müdürlüğü, Sair Personel’in sorumluluklarının kapsamını (Md ve 204) açık bir şekilde tekrar tekrar belirtmiştir. Bu sebeple, bu kısa süreyi, tekrarlardan kaçınarak özellikle 4562 sayılı Kanunun 22 ve OSB Uygulama Yönetmeliğin 28. maddesinin öngördüğü sorumlulukların aydınlatılması yönünde değerlendireceğiz.

4562 sayılı kanun; (Md.22) OSB organ ve yöneticilerinin sorumluluklarını; ‘’Müteşebbis heyet, yönetim ve denetim kurulu üyeleri ve bölge müdürü ile sair personel kendi kusurlarından ileri gelen zararlardan sorumludurlar. Bunlar, para ve para hükmündeki evrak ve senetler ile bilanço, tutanak, rapor, defter ve belgeler üzerinde işledikleri suçlardan dolayı Devlet Memurları gibi cezalandırılırlar.’’ şeklinde tanımlamıştır. OSB Uygulama yönetmeliğinin 28. Maddesinde de aynı hüküm tekrarlanmış

4562 sayılı Yasanın Organlar bölümünde (Md.6) Müteşebbis Teşekkül, Genel Kurul, Yönetim Kurulu, Denetim Kurulu ve Bölge Müdürü “ORGAN” olarak belirtilmesine rağmen, yasanın sorumluluğu düzenleyen maddesinde “Sair Personel” de denilerek, Bölge Müdürlüğü bünyesinde çalışan bütün personel de söz konusu sorumluluk altına sokulmuştur.

Sorumluluğun iki cephesi vardır; Hukuki sorumluluk, Cezai sorumluluk. Şimdi bu iki sorumluluğu türlerini kısaca açıklamaya çalışacağız.

Hukuki sorumluluk , sözleşmeden, kanundan ve kusurdan kaynaklanabilir. Hukuki sorumluluk Türleri: A- Sözleşmeden kaynaklanan sorumluluk, B- Sebep sorumluluğu , ( Adam çalıştıran kişi :BK. m ) C- Kusur Sorumluluğu ( Haksız Fiil Sorumluluğu ) 4562 sayılı yasanın 22. maddesindeki hukuki sorumluluk; bir “kusur sorumluluğu” olarak tanımlanmıştır. Kusur kavramı, ihmali bir davranışla ortaya çıkmaktadır ve içerisinde kastı barındırmaz. İhmal ; hukuka aykırı sonucu istememekle birlikte böyle bir sonucun meydana gelmemesi için şartların gerekli kıldığı dikkat ve özenin gösterilmemesidir. Tedbirsizlik de bu kapsamda ihmal olarak değerlendirilir.

Hukuki Sorumluluğun şartları : 1- Zarar Verici bir davranış olmalı. 2- Bu davranış hukuka aykırı olmalı. 3- Davranış kast yada kusurla işlenmeli 4- Davranış ile zarar arasında uygun illiyet bağı olmalı. 5- Zarar verici davranışın hukuka uygunluk sebepleri olmamalıdır.

Kast ; bir eylemin bilerek ve istenerek yapılmasıdır.Başka bir deyişle, failin zararlı sonucu tasavvur etmesi, öngörmesi ve bunu onaylaması halinde kast gerçekleşmiş olur . Hukuka aykırı sonucun fail tarafından bilerek istenmesi kasttır. Kusur ise ; Hukuk Düzenini kınadığı, hoş görmediği davranış biçimine kusur denir. Kusur sorumluluğu, Borçlar Kanunu 41 ve devamı maddelerine göre tazmin edilmektedir.

4562 sayılı yasa , hukuki sorumluluğu bir kusur sorumluluğu olarak tanımlamış ise de , kasten yapılan zarar verici işlemler nedeniyle sorumsuz olunduğu anlamında değerlendirilmemelidir. . OSB yöneticileri , kasten işledikleri OSB’ yi zarara sokan işlemlerden elbette sorumludurlar.

818 sayılı Borçlar Kanunu’nun Haksız Muameleden Doğan Borçlar” başlıklı İkinci Faslın “Mesuliyet Şeraiti” başlıklı 41. maddesi; ‘’Gerek kasten gerek ihmal ve teseyyüp yahut tedbirsizlik ile haksız bir surette diğer kimseye bir zarar ika eden şahıs, o zararın tazminine mecburdur ‘’ hükmüne amirdir.

Bu kapsamda; madde de öngörülen sorumluluktaki “zarar” kavramına da kısaca açıklamakta yarar görüyorum. Sorumluluk hukukunun temel amacı, bir kimsenin malvarlığında iradesi dışında meydana gelen eksilmeyi ( zararı ) aynen yada nakten gidermek , zarar verici olay sonunda nitelik ve nicelik yönünden eş bir değer koymaktır. Zarar; zarar görenin mal varlığında bir eksilme ile meydana gelebileceği gibi, cismani (bedeni) varlığında da meydana gelebilir. Zarar, yoksun kalınan kar şeklinde de ortaya çıkabilir.

Zararı ispat etmek, her zaman için iddia edene düşer. Ancak , istisnai bazı hallerde zarar veren hakkında kusur karinesi ( Önkabul ) olabilir. Böyle bir durumda ispat yükü ters döner ve zarar veren kusursuz olduğunu ispat etmek durumunda kalır. Zarar zörenin, zarara neden olan olayda ortak ve/veya kişisel kusuru varsa bu halde ödenecek tazminattan indirim ( Tenkis ) yapılır.

Cismani ( Bedensel ) zarar hallerinde, zarar gören tazminat sorumlusundan uygun bir manevi tazminat da isteyebilir. Manevi tazminatın miktarını hakim takdir eder. Zarar verenler birden fazla ise, hepsi zarar görene karşı müteselsilen sorumludur. Tazminat talebinin belli bir zamanaşımı süresi vardır. Bu süre zararın ve zarar verenin kim olduğunun zarar gören tarafından öğrenilmesinden itibaren 1 yıl ve her halükarda 10 yıldır.

Cezai Sorumluluk : sayılı yasanın 22. maddesinde “Müteşebbis heyet, yönetim ve denetim kurulu üyeleri ve bölge müdürü ile sair personel kendi kusurlarından ileri gelen zararlardan sorumludurlar. Bunlar, para ve para hükmündeki evrak ve senetler ile bilanço, tutanak, rapor, defter, ve belgeler üzerinde işledikleri suçlardan dolayı Devlet memurları gibi cezalandırılırlar.” şeklinde düzenleme getirilmiştir.Burada karşımıza “Devlet Memuru” kavramı çıkmaktadır.

Devlet Memuru kimdir ? Devlet Memuru; 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4. maddesinde “Mevcut kuruluş biçimine bakılmaksızın devlet ve diğer kamu tüzel kişiliklerince genel idare esaslarına göre yürütülen asli ve sürekli kamu hizmetlerini ifa ile görevlendirilen kişiler” olarak tanımlanmıştır. Devlet ve kamu tüzel kişilikleri dışındaki kurumlarda da; genel politika tespiti, araştırma, planlama, programlama, yönetim ve denetim gibi işerde görevli ve yetkili olanlar da “Memur” sayılmaktadır.

Devlet Memurunun görevi ve sorumluluğu , 657 sayılı Devlet Memurları Yasa’sının 11, 12 ve 13. maddeleri ile düzenlenmiştir. 657 S.K. 11. Md.: Devlet memurları kanun, tüzük ve yönetmeliklerde belirtilen esaslara uymakla ve amirler tarafından verilen görevleri yerine getirmekle yükümlü ve görevlerinin iyi ve doğru yürütülmesinden amirlerine karşı sorumludurlar. Devlet memuru amirinden aldığı emri, Anayasa, kanun, tüzük ve yönetmelik hükümlerine aykırı görürse, yerine getirmez ve bu aykırılığı o emri verene bildirir. Amir emrinde ısrar eder ve bu emrini yazı ile yenilerse, memur bu emri yapmağa mecburdur. Ancak emrin yerine getirilmesinden doğacak sorumluluk emri verene aittir. Konusu suç teşkil eden emir, hiçbir suretle yerine getirilmez; yerine getiren kimse sorumluluktan kurtulamaz.

1982 anayasasının 137., 5237 sayılı TCK’ nun 24. maddelerine göre Kamu hizmetlerinde herhangi bir sıfat ve suretle çalışmakta olan kimse, üstünden aldığı emri, yönetmelik, tüzük, kanun veya Anayasa hükümlerine aykırı görürse, yerine getirmez ve bu aykırılığı o emri verene bildirir. Ancak, üstü emrinde ısrar eder ve bu emrini yazı ile yenilerse, emir yerine getirilir; bu halde, emri yerine getiren sorumlu olmaz.

657 S.K. 12. Md.: “ Devlet memurları, görevlerini dikkat ve itina ile yerine getirmek ve kendilerine teslim edilen Devlet malını korumak ve her an hizmete hazır halde bulundurmak için gerekli tedbirleri almak zorundadırlar. Devlet memurunun kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizliği sonucu idare zarara uğratılmışsa, bu zararın ilgili memur tarafından rayiç bedeli üzerinden ödenmesi esastır.Zararların ödettirilmesinde bu konudaki genel hükümler uygulanır. Ancak fiilin meydana geldiği tarihte en alt derecenin birinci kademesinde bulunan memurun brüt aylığının yarısını geçmeyen zararlar, kabul etmesi halinde disiplin amiri veya yetkili disiplin kurulu kararına göre ilgili memurca ödenir.” hükmüne amirdir.

657 S.K. 13. Md.: “Kişiler kamu hukukuna tabi görevlerle ilgili olarak uğradıkları zararlardan dolayı bu görevleri yerine getiren personel aleyhine değil, ilgili kurum aleyhine dava açarlar. Ancak, Devlet dairelerine tevdi veya bu dairelerce tahsil veya muhafaza edilen para ve para hükmündeki değerli kağıtların ilgili personel tarafından zimmete geçirilmesi halinde, zimmete geçirilen miktar, cezai takibat sonucu beklenmeden Hazine tarafından hak sahibine ödenir. Kurumun, genel hükümlere göre sorumlu personele rücu hakkı saklıdır. ./..

657 S.K. 13. Md. nin devamı : İşkence ya da zalimane, gayri insani veya haysiyet kırıcı muamele suçları nedeniyle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesince verilen kararlar sonucunda Devletçe ödenen tazminatlardan dolayı sorumlu personele rücu edilmesi hakkında da yukarıdaki fıkra hükmü uygulanır.

Memur kavramı hakkındaki açıklamalardan sonra; Türk Ceza Kanunundaki (TCK) “Memur” tanımına geçmek istiyoruz. sayılı (yeni) Türk Ceza Kanununda “Memur”un karşılığında, “Kamu Görevlisi” tanımı getirilmiştir. Yine aynı ceza kanununda ise, Kamu Görevlisi ; “Kamusal faaliyetin yürütülmesine atama veya seçilme yoluyla yada herhangi bir surette sürekli, süreli, veya geçici olarak katılan kişi” olarak tanımlanmıştır.

Kamu görevlilerinin işlediği suçlar, TCK ‘nda çok özel ve ayrıntılı olarak düzenlenmesine karşın, burada zaman darlığı nedeniyle belli başlı suç tipleri hakkında değinmek istiyoruz. Bunlar; Zimmet, İrtikap, Rüşvet, Görevi ihmal, Görevi kötüye kullanma, suçlarıdır.

Zimmet:(TCK.Md.247/5) Görevi nedeniyle zilyedliği kendisine devredilmiş olan veya koruma ve gözetimiyle yükümlü olduğu malı kendisinin veya başkasının zimmetine geçiren kamu görevlisi, beş yıldan on iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Ceza Sorumluluğu’nda suçun unsurları : a- Suçun maddi unsuru : Suçu oluşturan somut olayı ifade eder. b- Suçun manevi unsuru : Suç işleme kasdı veya taksirle işlenebilen bir suç ise kusur.

Ceza uygulamasında ; Kast, suçun kanuni tanımındaki unsurların bilerek ve istenerek gerçekleştirilmesidir. Taksir ise ; Taksir, dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık dolayısıyla, bir davranışın suçun kanuni tanımında belirtilen neticesi öngörülmeyerek gerçekleştirilmesidir. Aşağıda temel tanımları belirtilecek suç tipleri için önkoşul , memur olmaktır. Memur olmayanlar bu suçları işlemiş sayılamazlar.

İrtikap;(TCK.Md.250) Görevinin sağladığı nüfuzu kötüye kullanmak suretiyle kendisine veya başkasına yarar sağlanmasına veya bu yolda vaatte bulunulmasına bir kimseyi icbar eden kamu görevlisi, beş yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Rüşvet;(TCK. Md. 252/4) Rüşvet, bir kamu görevlisinin, görevinin gereklerine aykırı olarak bir işi yapması veya yapmaması için kişiyle vardığı anlaşma çerçevesinde bir yarar sağlamasıdır. Rüşvet alan kamu görevlisi, dört yıldan on iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Rüşvet veren kişi de kamu görevlisi gibi cezalandırılır. Rüşvet konusunda anlaşmaya varılması halinde, suç tamamlanmış gibi cezaya hükmolunur.

Görevi İhmal; TCK.Md.257/1- Kanunda ayrıca suç olarak tanımlanan haller dışında, görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle, kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olan ya da kişilere haksız bir kazanç sağlayan kamu görevlisi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Görevi Kötüye Kullanma ; m.257/2 Kanunda (TCK) ayrıca suç olarak tanımlanan haller dışında, görevinin gereklerini yapmakta ihmal veya gecikme göstererek, kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olan ya da kişilere haksız bir kazanç sağlayan kamu görevlisi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Göreve ilişkin olan sırrın açıklanması; (TCK.Md. 258) Görevi nedeniyle kendisine verilen veya aynı nedenle bilgi edindiği ve gizli kalması gereken belgeleri, kararları ve emirleri ve diğer tebligatı açıklayan veya yayınlayan veya ne suretle olursa olsun başkalarının bilgi edinmesini kolaylaştıran kamu görevlisine, bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası verilir. Kamu görevlisi sıfatı sona erdikten sonra, birinci fıkrada yazılı fiilleri işleyen kimseye de aynı ceza verilir. Devlet memurları kamu hizmetleri ile ilgili gizli bilgileri görevlerinden ayrılmış bile olsalar, yetkili bakanın yazılı izni olmadıkça açıklamaları yasaktır.

Kamu görevinin terki veya yapılmaması; (TCK. Md.260) Hukuka aykırı olarak ve toplu biçimde, görevlerini terk eden, görevlerine gelmeyen, görevlerini geçici de olsa kısmen veya tamamen yapmayan veya yavaşlatan kamu görevlilerinin her biri hakkında üç aydan bir yıla kadar hapis cezası hapis cezası verilir.

Bu genel suç tiplerinden bahsettikten sonra, OSB YÖNETİCİLERİNİ de özellikle yakından ilgilendiren ve 5237 sayılı TCK ile ihdas edilen ‘’Çevreye Karşı İşlenen Suçlar” başlıklı bölümündeki 184. hükmünden de bahsetmek istiyorum.

İmar kirliliğine neden olma: (TCK. Md.184) (1) Yapı ruhsatiyesi alınmadan veya ruhsata aykırı olarak bina yapan veya yaptıran kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır (2) Yapı ruhsatiyesi olmadan başlatılan inşaatlar dolayısıyla kurulan şantiyelere elektrik, su veya telefon bağlantısı yapılmasına müsaade eden kişi, yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır. (3) Yapı kullanma izni alınmamış binalarda herhangi bir sınai faaliyetin icrasına müsaade eden kişi iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(TCK. Md.184) devamı : Üçüncü fıkra hariç, bu madde hükümleri ancak belediye sınırları içinde veya özel imar rejimine tabi yerlerde uygulanır. (5) Kişinin, ruhsatsız ya da ruhsata aykırı olarak yaptığı veya yaptırdığı binayı imar planına ve ruhsatına uygun hale getirmesi halinde, bir ve ikinci fıkra hükümleri gereğince kamu davası açılmaz, açılmış olan kamu davası düşer, mahkum olunan ceza bütün sonuçlarıyla ortadan kalkar.

TEŞEKKÜRLER. GAMAY HUKUK OFİSİ Av. Gazi ÖZCAN

Av. GAZİ ÖZCAN OSB YÖNETİCİLERİ’NİN HUKUKİ ve CEZAİ SORUMLULUKLARI

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "Av. GAZİ ÖZCAN OSB YÖNETİCİLERİ’NİN HUKUKİ ve CEZAİ SORUMLULUKLARI"— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim

Giriş

Sosyal ağ üzerinden giriş yapmak:

Av. GAZİ ÖZCAN OSB YÖNETİCİLERİ’NİN HUKUKİ ve CEZAİ SORUMLULUKLARI

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "Av. GAZİ ÖZCAN OSB YÖNETİCİLERİ’NİN HUKUKİ ve CEZAİ SORUMLULUKLARI"— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim