Biçimin elemanları ve ilişkileri

... konulu sunumlar: "Biçimin elemanları ve ilişkileri"— Sunum transkripti:

1 Biçimin elemanları ve ilişkileri
Bina kabuğunu oluşturan KÜTLE Eylemlerin yapılmasına olanak sağlayan boşluk MEKAN Mekan ve kütlelerin arakesitini ve kütle/mekan sınırlarını oluşturan YÜZEY mim384 mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

2 GEOMETRİK İLİŞKİ VE ETKİLEŞİMLER
biçimlerin yatay, düşey, eğik, açılı ilişkileri değerlendirilmektedir. Çeşitli asal biçimlenmeler, bunların türevleri, kompozisyonları, şemalardaki ilişkiler bu kapsamda ele alınmaktadır. mim384 mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

3 TOPOLOJİK İLİŞKİ VE ETKİLEŞİMLER Topoloji etimolojisi
Yunanca da TOPO yer Olduğu için TOPOLOJİ yer bilimi anlamındadır. “Sürekli şekil değişiminden sonra herhangi bir yerde varlığını devam ettiren geometrik şekillerin özelliklerini inceleyen bilim” (KONUM ANALİZİ) mim384 mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

4 GELENEĞE İLİŞKİN İLİŞKİ VE ETKİLEŞİMLER
Her farklı yaşam biçimi kültürel özelliklere bağlı olarak işlevlerin mekanların, biçimlerin farklı yanyana gelişine ve biçimlenmesine ve sonuçlanmasına neden olmaktadır. Bu durum bu kapsam altında incelenmektedir. mim384 mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

5 İLİŞKİLER VE ETKİLEŞİMLERİN İNCELENMESİ İÇİN GEREKLİ KAVRAMLAR:
BİRLİK/BÜTÜNLÜK ÖLÇÜ/ORAN KOMPOZİSYON MİMARİ VE MEKANSAL ALGI mim384 mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

6 Binalar için birlik kavramı:
BİRLİK / BÜTÜNLÜK Bir obje veya sistemin düzenliliğinden söz edildiğinde BİRLİK/BÜTÜNLÜK kavramları ilk düşünülmesi gereken kavramlardır. Binalar için birlik kavramı: “uyumlu, kendine birşey eklenmesi veya çıkarılması gerekliliği duyulmayan” (Kuban, 1980) olarak tanımlanmaktadır. Binaların biçimsel bütünlüğü onları oluşturan elemanların ilişkisindeki bütünlüğüne bağımlı olmaktadır. Binalarda bütünlüğün sağlanması binaların kavranabilen elemanlarında ve bütününde aranan özelliklerin birbirleriyle çelişki halinde olmamaları ile mümkündür. mim384 mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

7 mim384 mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar
ÖLÇÜ / ÖLÇEK Ölçü kavramı genellikle insan ölçüleriyle birlikte ele alınmaktadır. Binaların herşeyden önce insanlara hizmet etmesi sonucu insanla orantılı olarak düzenlenmesi beklenir. Binaların insan ölçüleriyle orantılı olarak gerçekleşmediği durumlarda fiziksel, sosyal, psikolojik sorunlar ortaya çıkabilir. mim384 mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

8 mim384 mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar
Binanın elemanlarının kendi aralarında ölçülü olması soyut sayısal ve geometrik ilişkilerle ve bütünle onu oluşturan elemanların aynı soyut sayısal ve geometrik ilişkileri ile ele alınabilmektedir. Bu ilişkiler mimarlıkta ORAN kavramı ile ele alınmaktadır. Ölçü ve oran açısından bina/insan ilişkileri değerlendirildiği gibi bina/çevre arasındaki ilişki de önemlidir. Bina bulunduğu çevre ile orantılı bir ilişki içinde olması beklenebilir. mim384 mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

9 Oran ile ilgili olarak ele alınan kavramlar: KARŞILAŞTIRMA
BÜTÜNLE İLİŞKİ ELEMANLARLA İLİŞKİ GENELLEŞTİRİLMİŞ BOYUTLA İLİŞKİ İNSAN BOYUTU İLE İLİŞKİ ORANSAL KURAMLAR MÜZİK ORANLARI İLE BENZEŞİM DENGE MUKAVEMET PSİKOLOJİK ETKENLER ALGILAMA mim384 mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

10 ÖLÇEĞİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER Bina ve bina çevresi (Contexts)
Bina elemanları ve bütünü ilişkileri Binanın boşlukları Binanın anıtsallığı Bina iç ve dış mekansal kurgusu ve mekan sıralaması Binada bulunan kültürel ve tarihi özellikler Tekil bina (anıt bina) olma özelliği ÖLÇÜ (BOYUT) Fiziksel ölçülebilir boyutlar ORAN Aynı obje veya sistemde ortaya çıkan iki veya daha fazla boyutun birbirlerine göre durumu mim384 mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

11 Bina arazisi ve çevresi (bağlamsal uygunluk) Contextualism
BİNA VE ÇEVRESİ Bina arazisi ve çevresi (bağlamsal uygunluk) Contextualism Bir fiziki sistemin ancak içinde bulunduğu bir üst fiziki sisteme göre ölçek değerlendirmesi yapılabilir. mim384 mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

12 mim384 mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar
BÜTÜN VE ELEMANLAR Kütle/ler, mekan/lar, yüzey/ler, boşluk/lar, doluluk/lar, renk/ler, doku/lar, malzeme/ler. Bütününün düzenli olması için bütün ve parçalar arasında ve parçaların kendi aralarında ve diğer parçalarla düzenli ilişkileri olması düşünülür. mim384 mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

13 mim384 mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar
BOŞLUKLAR Bina öçlüleri ve ölçeği ile ilgili ilk algınan özelliklerden birisi boşluklardır. Boşluk/doluluk oranları bu açıdan önem kazanır. mim384 mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

14 mim384 mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar
ANITSALLIK Binaların insan ölçeğine göre uzun/yüksek olması anıtsallığın en belirgin özelliğidir. Bina boyutlarının büyüklüğü ile anıtsallık arasında doğru orantılı bir ilişki olduğu söylenebilir. mim384 mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

15 MEKAN VE ELEMANLARIN KURGUSU VE SIRALAMASI
Önem sıralaması, ilişkiler sıralaması, işlevsel sıralama ve kurgular mim384 mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

16 KÜLTÜREL VE TARİHSEL ÖZELLİKLER
Biçimlerin oluşmasında tüm diğer faktörler dışında yer alan en önemli etken kültürel ve tarihsel geri plandır. Çevrenin tarihsel ve kültürel geri planı binanın biçimlenmesi, ölçeği, oranlarının geliştirilmesi için önemli olmaktadır. mim384 mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

17 mim384 mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar
ANITSAL BİNA Bazı binalar nadir ve başkalarına hiç benzemez bir yapıdadır. Bu özellikleriyle bu binalar anıtsal/sembolik yapılar (landmark) dır. mim384 mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

18 mim384 mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar
YÜZEY Yüzeylerin oluşmasında çizgi/kenar etkili olmaktadır. Çizgi ve kenarların tanımladığı düzlemler yüzeyleri oluşturur. Yüzey ve kenarlar binaların ölçeği konusunda bilgi verdikleri gibi düzlem/yüzeylerin kenarlarının birbirine oranı da etkili olmaktadır. BİÇİM/KÜTLE Mısır piramitlerinden modulora çeşitli çağlarda geometrik ve aritmetik düzen ve oranların binaların boyutlandırılması ve biçimlendirilmesinde uygulandığını görüyoruz. Oran bir binanın birbirine eşit olmayan elemanları arasında boyutsal ilişkileri açık olarak tanımlamayı gerektirir. mim384 mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

19 mim384 mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar
Aydınlık/karanlık diyalektiği biçimin ve elemanlarının algılanmasında etkili olmaktadır. Bu nedenle biçim çalışmalarında GÖRSEL ALGILAMA ve IŞIK üzerinde durulması gereken kavramlardır. mim384 mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

20 Baskın/ikincik elemanlar Vurgu Gerilim Denge/simetri
Görsel algılama sonucu ölçeğin kavranmasında önemli olan diğer etkenler ise: Renk Doku Örüntü (pattern) Ritm/tekrar Baskın/ikincik elemanlar Vurgu Gerilim Denge/simetri Çeşitlilik/bütünlük mim384 mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

21 Ölçeğin algılanmasında Uzaklık Bakış açısı Zaman Ölçeğin skalası
mim384 mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

22 mim384 mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar
Luca Pacioli di Borgo ideal oran olarak a:b=b:a+b eşitliği ile oran olduğunu yazmıştı. Doğal olarak bu oranların uygulandığı her yerde benzer sonuçların elde edilmesi mümkün değildir. Aynı oranlı bir dikdörtgen farklı arazi ve çevrelerde farklı sonuçlar verecektir. Üzerindeki doluluk ve boşluklar, malzemeler, renkler, doku vb biçimin aynı şekilde algılanmamasına neden olacaktır. mim384 mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar