Salmonella Shigella Dr Gökhan AYGÜN.

... konulu sunumlar: "Salmonella Shigella Dr Gökhan AYGÜN."— Sunum transkripti:

1 Salmonella Shigella Dr Gökhan AYGÜN

2

3 Salmonella Enterobactericeae Oksidaz (-) Glikoz fermentasyonu (+)
Laktoz (-) H2S (+) Hareketli (peritrikoz kirpikler), (S.gallinarum/pullorum hariç) O, H , Vi antijenleri (+)

4 Salmonella S.typhi S.cholerasuis S.enteritidis (>2300 serotypes)
Kauffmann-White şeması

5 Salmonella Zenginleştirici besiyerleri: Tetrationat buyyon, GN buyyon,
Selenit-F buyyon,... Seçici / seçici-ayırtettirici besiyerleri: Mac Conkey, SS agar, Hectoen-Enteric agar, Bismuth sulfide agar,...

6 Salmonella

7 Salmonella

8 İshal olgusu? Kültürde Gram (-) Çomak üremesi (+) OKSİDAZ + - - VİBRİO
ENTEROBACTERİCEAE LAKTOZ ? - SALMONELLA(Hareket +, H2S+) SHİGELLA(Hareket (-), H2S (-)

9

10 İstanbul’da ishal 1992-1996 5919 akut ishalli olgu
1402 patajen saptandı (%23.6) Shigella % 43.5 Campylobacter % 10 Salmonella % 12.5 Aeromonas % 11.4 EPEC % 1.2 Öztürk R et al., CMI 1997

11 Epidemiyoloji Özellikle yaz ayı salgınları
ABD yılda olgu, 600 ölüm Çocuklarda daha sık ? RİSK ↑↑↑ Küçük çocuklar, yaşlılar, immunsupresyon (+)

12 Tifo/ Epidemiyoloji A- Çevre sağlığı çok bozuk ise
Çocukluk çağı hastalığı B- Kentleşme, şehire göç, yer yer iyi alt yapı Her yaşta tifo (+ salgınlar) C- Çevre şartlarında tamamen düzelme Tifo seyrek / yok

13 Epidemiyoloji Çoğunlukla kontamine gıda kaynaklı salgınlar (yumurta, kümes hayvanları,...) Sürüngenler ( yılan, kaplumbağa, kertenkele,....) Kedi, köpek, kuşlar, atlar ve diğer çiftlik hayvanlarında salmonella (+) Fareler (çiftlikler arasında yayılım?)

14 Yumurtalar nasıl kontamine oluyor?
***Dışkıda bulunan salmonella kontaminasyonu? *** Dezenfekte yumurtalar ??? **** Satışa sunulan sağlam yumurtalar (+) **** Yumurta overde salmonella infeksiyonu **** Kontamine sağlam yumurtalar

15

16 Salmonella ve sürüngen

17 Klinik Gastroenterit Enterik ateş ...Typhoid fever (tifo)
Paratyphoid fever (paratifo) Bakteriyemi ve vasküler infeksiyonlar ( S. cholerasuis, S.dublin) Lokalize infeksiyonlar Kronik taşıyıcılık

18 Patogenez S.typhi ... Hücre içi patojen (Vi ag)
Salmonella ... Patojenite adacıkları “pathogenicity island” SPI1, SPI2 Enterositleri infekte eder Barsak immun sistemini uyarır Nötrofil infiltrasyonu (IL-8) Toksin yapımı / etkisi?

19

20 Gastroenterit İnkübasyon: 6-48 ssat Sulu ishal, bulantı, kusma
Ateş (+) Yeşil (bezelye ezmesi görüntüsü) Dışkı tetkikinde bol lökosit Genelde kendi kendine iyileşme(3-7 gün) 4-5 hafta taşıyıcılık süreci

21 Enterik ateşler TİFO (Typhoid fever (S.typhi))
PARATİFO Paratyphoid fever ( S.paratyphi A,B,C)

22 S.typhi İnsan ( paratyphi) Sitrat (-) (Paratyphi A)
Vi ag (+)....(Citrobacter,paratyphi C) Glikozdan gaz (-) İshal yapmaz TİFO (Typhoid fever)

23 TİFO (S.typhi)

24 TİFO İnkübasyon: 5-21 gün Ateş ( 40 C) Rölatif bradikardi (diskordans)
Splenomegali “Rose spots” Kabızlık Nöropsikiyatrik bulgular Lökopeni Anemi (Nadiren lökositoz)

25 Tifo (rose spots)

26 Bakteriyemi ve vasküler infeksiyonlar ( S. cholerasuis, S.dublin)
Aterosklerotik plaklar Anevrizma > 50 yaş !!! Riskli Grup

27 Lokalize infeksiyonlar
Septik artrit Osteomiyelit (Orak hücre anemisi ) (Non-Typhi salmonella) Menenjit Abseler (Dalak, Karaciğer,...)

28 Kronik Taşıyıcı dönem > 1 yıl dışkı/(idrar) salmonella çıkışı
S.typhi %1-4 Non-Typhi salmonella % ODAK : Safra kesesi Yaşlılarda, taşı olanlarda daha sık İdrar / Mesane / Schistosoma) Semptom yok

29

30 Tanı Kültür: Dışkı, idrar, kan, “rose spots”, kemik iliği
Dışkı kültürü Selektif besiyeri TİFO: 1.hafta ....hemokültür ≥3.hafta....dışkı kültürü

31 Tanı

32 Tanı Seroloji (:Gruber-Widal) Anti-O ab Anti-H ab
Anti-Vi (Taşıyıcı tanımı)

33 Tedavi Gastroenterit: Replasman (Rehidrasyon)
Risk grubu değil ise ANTİBİYOTİK VERME (immunsupresyon, bakteriyemi,...) Kinolonlar,ampisilin, Ko-trimoksazol

34 Tedavi Sistemik/invaziv salmonella infeksiyonları... Kinolon
Ampisilin, Ko-trimoksazol, kloramfenikol Seftriakson Azitromisin !!!!!!! 1.ve 2. kuşak sefalosporinler ve aminoglikozidler kullanılmamalıdır!!!!!!!!!!!!!!

35 Tedavi Kronik taşıyıcı: Amoksisilin Kinolonlar Kolesistektomi
** Cerrahi + antibiyotik

36 Direnç

37 Direnç artıyor DT 104 faj tipi direçli bakteri artıyor
!!!!!(Tüm dünyada) JAC, 2000 Veteriner kullanımı ! “ Growth promoting” İngiltere kinolon direnci 1994 : % 1 1995 : % 6 Kinolon 1994 yılında veterinerlikte izin almış Lancet,1998 1998 Danimarka...11 hastane yatışı/2ölüm Ciprofloksasin tedavisi altında NEJM,1999

38 Amp : % TR/Sul: % 1-3.7 Cipro : % 0.3

39 Tedavi (Gelecek) Faj tedavisi ?? (Salmonella O-1 fajı)

40 Korunma Besin kaynaklı salmonelloz (?) Kişisel hijyen
Portör taraması ??? Hayvan/Ev hayvanı !!! (riskli hastalar) AŞI (:% etkin. Rutin önerilmiyor) Ty21a ( Atenüe- oral) Vi CPS (polisakkarid-IM)

41 Korunma

42 Salmonella ve kaplumbağa

43 Olgu 5 yaşında erkek hasta Karın ağrısı, ateş, ishal yakınması
FM: dehidrate Hastaneye geldiğinde konvülziyon geçiriyor Dışkı mik: Bol lökositler

44 Shigella Enterobactericeae Glikoz fermentatif, oksidaz(-)
Hareketsiz (H-ag yok) Kapsül yok H2S (-)

45 Shigella Tür O-ag Ornitin dekarboksilaz laktoz S.dysenteriae A -
S.flexneri B S.boydii C S. sonnei D + geç (+)

46 Patogenez

47 Shiga toksin Enterotoksik etki : ince barsak reseptörüne adherans
elektrolit, glikoz ve a.asid absorbsiyonu blokajı Sitotoksik etki : ribozomal 60 S üniteye bağlanıp geri dönüşümsüz inaktivasyon: hücre ölümü, mikrovasküler hasar, hemoraji (dışkıda kan ve lökositler) Nörotoksik etki : Ateş, karın krampları ( Konvulziyon, ansefalopati ?? Başka toksin ???)

48 Sereny test

49

50 Enterik patojenlerin infeksiyöz miktarları
Shigella 10-100 Campylobacter jejuni Salmonella 105 E.coli 108 Vibrio cholerae Giardia lamblia kist Entamoebea histolytica Cryptosporidium parvum kist

51 Epidemiyoloji Sadece insanlarda Yaz aylarında sık
Su sorunu yaşandığında sık Direkt temas ile bulaşma (+) Sinekler ? (mekanik vektör) S.dysenteriae type 1 (S.shigae) (kötü gidiş) Özellikle küçük çocuklarda (< 5 yaş) kötü seyir sıklık ve mortalite daha yüksek

52 Basilli dizanteri Dizanteri : “Ağrılı, sıkıntılı sık sık ve kan-mukus içeren dışkılama” Hippocrates Kuluçka : 1-3 gün İlk günler sulu ishal Ateş(+) Salgın olasılığı yüksek(+)

53 Basilli dizanteri Hemolitik –Üremik sendrom(HUS)
Toksinin endotel hasarı ile oluşur Reiter sendromu Nörolojik bulgular !!! Febril konvülziyon, menenjizm,... Kronik taşıyıcılık (Çok nadir) Hastalık sonrası hafta sürüyor...

54 Şigelloz tanı Dışkıda lökositler Periferik lökositoz/sola kayma
Serolojik test yok Kültür HIZLI EKİM

55 Tedavi Rehidrasyon Antibiotikler Kinolon Ko-trimoksazole Ampisilin
Azitromisin (Cefixime)? Motilite önleyici ilaç kullanmamalı!!!!

56 Korunma Güvenli su/klorlama Böceklerle mücadele Besin hijyeni
Canlı aşı ... Gelecekte