DOÇ. DR. MUSTAFA TAŞLIYAN

... konulu sunumlar: "DOÇ. DR. MUSTAFA TAŞLIYAN"— Sunum transkripti:

1 DOÇ. DR. MUSTAFA TAŞLIYAN mustafatasliyan@hotmail.com
İŞGÖREN TEDARİKİ DOÇ. DR. MUSTAFA TAŞLIYAN

2 DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN mustafatasliyan@hotmail.com
KONU BAŞLIKLARI İŞGÖREN TEDARİK İŞLEVİNİN KAPSAMI VE AMAÇLARI İŞGÖREN TEDARİK ÇEVRELERİ İŞGÖREN TEDARİK SÜRECİ İŞGÖREN TEDARİK İŞLEVİNİN DEĞERLEMESİ ULUSLARARASI İŞGÖREN TEDARİKİ DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN

3 İşgören Tedarik İşlevinin Kapsamı ve Amaçları
işgören tedariki, yeni kurulan bir firmada her göreve, halihazırda faaliyette bulunan bir firmada ise çeşitli değişiklikler veya genişletmeler nedeniyle yeni açılan ve herhangi bir değişiklik veya genişletme olmadığı halde mevcut işgücünden ayrılmalar nedeniyle boşalan işlere veya pozisyonlara işgören adaylarını bulmak için yapılan faaliyetler toplamıdır. Bu açıdan insan kaynaklarını tedarik etme, atama yapılacak görevlerin gerektirdiği mesleki yetişkinlik ve iş deneyimlerine uygun işgören adaylarının aranıp bulunması ve böyle kişilerin söz konusu firmada çalışmaya teşvik edilmeleri doğrultusundaki girişimleri içerir. DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN

4 İşgören Tedarik İşlevinin Kapsamı ve Amaçları
Personel tedarikinin spesifik amaçları şu şekilde sıralanabilir; İK planlaması ve iş analizi faaliyetleri ile bağlantılı olarak örgütün şimdiki ve gelecekteki tedarik ihtiyaçlarını belirleme, Açık bir şekilde nitelikli olmadığı anlaşılan başvuru sahiplerinin sayısını azaltarak seçim sürecinin başarı şansını artırma, İşe başvuran nitelikli işgören havuzunu en az maliyetle genişletme, İşe başvuranların kısa bir süre içinde örgütten ayrılma olasılığını azaltma, Kısa ve uzun dönem itibariyle örgütsel ve bireysel etkinliği arttırma, Çeşitli tedarik tekniklerinin ve tüm personel tedarik kaynaklarının etkinliğini değerleme, işgücünün kompozisyonu hakkındaki olumlu eylem programları ile diğer yasal ve sosyal açılardan örgütün sorumluluğunu karşılama. DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN

5 İşgören Tedarik İşlevinin Kapsamı ve Amaçları
Tedarik işlevi, gelişi-güzel yapılabilecek bir eylem değildir. Bir örgütün sahip olduğu işgücünün niteliğinin, bir kuruluş olarak onun gücünü ve başarısını gösterdiğini söylemek gereksizdir. Ancak bir çok şirketin istihdam politikaları biçimlendirilmemiştir. Bununla birlikte, istihdam alanında dikkatlice hazırlanmış sabit politikalara gerek vardır ve oluşturulmuş sabit politikalar sayesinde örgüt önemli kazanımlar elde eder. Politikalar, tüm tedarik ve seçim programını düzenleyecek olumlu araçlar niteliğindedir. Ayrıca, her bireyin nerede duracağını ve davranış açısından kendisinden ne beklenildiğini bilmesine izin vermektedir. Örneğin; “boş kadroları doldurmak amacıyla hangi kaynaklara başvurulacaktır?” sorusuna verilecek yanıt, bir politikayı oluşturur. DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN

6 İşgören Tedarik İşlevinin Kapsamı ve Amaçları
İK tedarik politikası veya stratejisi konusunda iş şartnamelerinden de yararlanılır. Ayrıca işlerin gerekleri hakkında adaylara ne kadar çok bilgi verilirse, işi kabul edenler arasındaki personel devir oranı da o kadar düşük olur. Bunun için iş arayanlara yardımcı olmak amacıyla iş tanımlarında ve iş şartnamelerinde daha fazla ayrıntıya yer vermek gerekmektedir. Ayrıntılı bir iş şartnamesi, işin görevlerini işin kişisel içeriğini, işi etkili olarak ifa etmek için zorunlu ilişkilerin derecesini ve türlerini vurgulayacak ve pozisyonun görevleri hakkında olduğu kadar pozisyonun rolü konusunda da daha açık bir tanım sağlayacaktır. Belirli bir pozisyon boşaldığında; boş kadronun tedarikinde söz konusu birim amiri tarafından doldurulan özel bir personel istek formu kullanılmaktadır. DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN

7 İşgören Tedarik Çevreleri
Dış Tedarik Çevresi Analizi yapılması gereken dış çevresel faktörler şunlardır; İşgücü piyasası koşulları: Firmanın personel tedariki için başvuracağı piyasadaki işgücü arzı, sayısal ve niteliksel açıdan incelenir. Örneğin, bir örgütün başvurduğu işgücü piyasasında işsizlik oranı yüksek ise firmanın tedarik süreci basitleştirilir. Öte yandan bir firma, orta-kademe yönetsel pozisyonlar ile çoğunlukla yönetsel olmayan pozisyonlar için yerel işgücü piyasasına başvurabilir. Özellikle yönetsel ve profesyonel pozisyonlara eleman tedariki için ulusal ve küresel işgücü piyasaları araştırılır. DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN

8 İşgören Tedarik Çevreleri
Yasal düzenlemeler: Herhangi bir firma, istihdam politika ve uygulamalarını, içinde faaliyette bulunduğu ülkenin yasalarıyla uyumlu duruma getirmek zorundadır. Şirket imajı: Firma, olumlu bir imaja sahipse veya toplumda bu firma hakkında “çalışılacak iyi bir işyeri” inancı hakimse, o takdirde tedarik faaliyetleri bundan olumlu bir şekilde etkilenecek ve ihtiyaç duyduğu işgücünün başvurularını almada zorluk çekmeyecektir. DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN

9 İşgören Tedarik Çevreleri
İç Tedarik Çevresi İnsan kaynakları planlaması; Tedarik işlevi yerine getirilirken İK planı da göz önünde tutulmalıdır. Çünkü bir firma, gerekli becerilere sahip ve yeterli sayıda işgöreni bir gecede kendi bünyesine çekemez. Terfi politikaları; Bir örgütün terfi politikası da aynı zamanda personel tedarikinde önemli bir etkiye sahip olabilir. Halihazırda faaliyette bulunan bir işletmede boşalacak pozisyonlar ya da yeni açılan görevler için insan kaynağını bulmada iki seçenek bulunmaktadır. Bu seçeneklerden birincisi, bir terfi politikasını izlemek suretiyle veya önceden yapılmış ardışık terfi planlaması çerçevesinde işletmenin mevcut personelinden yararlanma, diğeri ise işletme dışı kaynaklardır. Her iki kaynağında işletme ve işgörenler açısından bazı üstünlükleri ve sakıncaları mevcuttur. DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN

10 İşgören Tedarik Çevreleri
Akraba kayırma (nepotism): Basitçe aynı örgütte akrabaların istihdamı olarak tanımlanmaktadır. Bu tür bir uygulama, kuşkusuz, firma için olumsuz sonuçlar doğurur. Ancak bugün çoğu şirket, yakın akraba istihdamını önleyen akraba kayırma karşıtı politikalara sahip bulunmaktadır. DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN

11 İşgören Tedarik Süreci
İşgören tedarik süreci, bir örgütteki işlere adayların başvurmalarını özendirme ve uygun niteliklerde ve yeterli sayıda bireyi zamanlama esasına göre örgüte çekme sürecidir. Öncelikle iş şartnamelerinde belirtilen niteliklere sahip olmayan işgörenler ayıklanır. işgören tedarikinde mümkün olduğunca istihdam için uygun nitelikteki adayların başvurusu sağlanır. Üretken aday kaynaklarıyla bağlantı kurma ve uygun tedarik yöntemlerini kullanma, tedarik işlevinin etkililiğini ve etkinliğini artırma konusunda öneme sahiptir. Buna göre; insan kaynakları planlaması işgücü ihtiyacını gösteriyorsa, firma, kiralama konusundaki seçenekleri değerlendirir. Bu seçenekler uygun bulunduğunda tedarik süreci başlar. DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN

12 İşgören Tedarik Süreci
Herhangi bir birimin yöneticisi, İK planlaması doğrultusunda iş unvanı, departman, işgörene ihtiyaç duyulacak tarih ve ayrıntıları kapsayan bir personel istek formu doldurularak İK departmanına gönderdiğinde düğmeye basılır. Tedarik sürecinin ikinci adımında, gerekli niteliklere sahip işgörenlerin örgüt içerisinde bulunup bulunmadığı veya dış kaynaklardan tedarik edilip edilemeyeceği belirlenmeye çalışılır. Tedarik faaliyetlerinin oldukça maliyetli olmasından dolayı, örgütler, en etkin tedarik kaynaklarını ve yöntemlerini kullanmaya özen gösterir. DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN

13 DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN mustafatasliyan@hotmail.com
İç Tedarik Yöntemleri İç kaynaklardan personel tedarik süreci, iki yöntemden biriyle sağlanabilir. Bunlardan birincisi, personel kayıtlarının, işgücü envanterinin ve değerleme formlarının insan kaynakları birimi yöneticisi ile ilgili birim temsilcileri tarafından gözden geçirilmesidir. Bunun dışında yönetici ve amirlerden astlarını gözden geçirerek, uygun olanların isimlerini seçim ve yerleştirme işlemini koordine eden insan kaynakları birimine bildirmeleri istenebilir. DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN

14 DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN mustafatasliyan@hotmail.com
İç Tedarik Yöntemleri İkinci yöntem ise, işyerinde yayınlanan bültenlerde ya da duyuru panolarında bütün boş işlerin duyurulmasıdır. Bu duyurularda işin unvanı, ücret haddi ve işin gerektirdiği beşeri nitelikler belirtilir. Özellikle panolarda veya bültenlerde açık işlerin bildirilmesi yöntemi, şikayetlerin en aza indirilmesinde yardımcı olur. Bunların dışında; eğer İKP içerisinde yeniden yerleştirme veya ardışık terfi planları yapılmışsa, bu planlardan yararlanılabilir. Bazı toplu iş sözleşmelerinde iç kaynaklardan nasıl yararlanılacağı, insan kaynağını bulmada neyin esas alınacağı konusunda hükümler yer almaktadır. DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN

15 Dış Tedarik Kaynakları
Üst kademelerde boşalan pozisyonlara iç kaynaklardan eleman sağlanması nedeniyle alt kademelere yeni eleman tedarik edilmesi gereği ortaya çıkabilir. Bu nedenle işletmeler, dış kaynaklara başvurmak durumundadır. DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN

16 Dış Tedarik Kaynakları
Bir firmanın personel tedarik etmek için başvuracağı çeşitli dış kaynaklar mevcuttur; Meslek liseleri Üniversiteler Rakipler ve diğer firmalar İşsizler Serbest çalışan işgörenler DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN

17 Dış Tedarik Yöntemleri
Duyurular İnternet Özel ve kamu iş kurumları Özel olaylar Stajyerlik İşletmede çalışanların tavsiyeleri Danışmanlık firmaları Mektupla ve işletmeye bizzat gelerek başvuranlar Sendikalar Kadınlardan, çalışma niyetinde olmayanlardan ve ek görevlilerden yararlanma DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN

18 İşgören Tedarik İşlevinin Değerlemesi
Her firma, olanakları ölçüsünde başvurduğu tedarik kaynaklarını ve kullandığı yöntemleri yetenekli personeli elde etmedeki başarısı açısından değerlemelidir. Bu konudaki başarı derecesi, işletmenin gelecekte de hangi kaynaktan yararlanabileceğini ve bu kaynaklara uygun hangi yöntemi kullanacağını ortaya koyar. Öncelikle mevcut personel, her bir ana iş kümesi için iş performansı açısından değerlemeye alınır. Başarılı personel ile bunların elde edildikleri tedarik kaynakları arasında bir bağlantı bulunursa, bu kaynaklar, daha sonra yapılacak tedariklerde para ve çaba ile harekete geçirilir. Bunların dışında iş örgütü, aranılan nitelikteki işgörenleri çekme açısından kendisini değerlemeye almalıdır. Nitekim bir şirketin kamu oyundaki imajı veya tarzı, onun örgüte çekeceği adayların yetenekleri ve başarılarıyla yakından ilişkilidir. DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN

19 İşgören Tedarik İşlevinin Değerlemesi
Tedarik programının başarı ile yürütülebilmesi için tüm kaynakların geçmiş deneyimler de dikkate alınarak incelenmesi ve şirket için en yararlı olanı veya olanlarının seçilmesi zorunludur. Bu konuda etkinliğin ölçülebilmesi için şu ölçütler kullanılabilmektedir; Çalışmak için başvuranların sayısı Başvuranlardan kendilerine iş önerilenlerin sayısı Bunlardan işe alınanların sayısı, İşe alınanlardan başarılı olanların sayısı. DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN

20 Uluslar arası İşgören Tedariki
Küresel bir işletme, amaçlarına ulaşabilmek için küresel arenanın gerektirdiği nitelikleri taşıyan çalışanlara sahip olmak durumundadır. Küresel kadrolara atama yapma, dört ayrı aşamadan oluşur; kendi kendini seçme, aday havuzu oluşturma, adayların teknik becerilerinin incelenmesi ve karşılıklı karar verme. Kendi kendini seçme de, adaylar küresel bir pozisyon için uygun olup olmadıklarına, eş ve çocuklarının bu konuda olumlu düşünüp düşünmediklerine karar verirler. DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN

21 Uluslar arası İşgören Tedariki
İkinci aşama, örgütün kadrolama ihtiyaçlarına göre hazırlanmış bir aday veritabanı oluşturmayı içerir. Bu veri tabanında çalışanın, ülke dışında çalışabileceği süre, bildiği diller, tercih ettiği ülkeler ve uygun olduğu işler yer alır. Üçüncü aşamada bu liste, herhangi bir küresel pozisyon için taranır ve oluşan liste, atayacak bölüme gönderilir. Daha sonra her aday, işin gerekleri baz alınarak teknik ve yönetimsel hazır olma kriterleri açısından değerlendirilir. Son aşamada ise bir birey üzerinde karara varılır. DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN

22 Uluslar arası İşgücü Kaynakları
Ana ülke temelli kadrolama; şirketin şubesinin bulunduğu ülkenin değil, genel yönetim merkezinin bulunduğu ülkenin vatandaşları dikkate alınarak kadrolama faaliyeti yerine getirilir. Ev-sahibi Ülke Temelli Kadrolama; şube konumundaki işletmenin bulunduğu ülkenin vatandaşları kadrolama faaliyetinde dikkate alınırlar. Küresel kadrolama; ne ana ülkenin vatandaşları ne de konuk ülkenin vatandaşları dikkate alınır. Önemli olan en nitelikli işgöreni tedarik edebilmektedir. DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN

23 DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN mustafatasliyan@hotmail.com
TEŞEKKÜRLER… DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN