MASAK BAŞKANLIĞI VE AKLAMA SUÇU İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER

... konulu sunumlar: "MASAK BAŞKANLIĞI VE AKLAMA SUÇU İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER"— Sunum transkripti:

1 MASAK BAŞKANLIĞI VE AKLAMA SUÇU İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER

2 İçerik MASAK Başkanlığı Suç Geliri (Karapara) Aklama
Aklamanın Aşamaları Aklama Yöntemleri Aklama Suçu Mevzuatı

3 Mali Suçları Araştırma Kurulu
Başkanlığı (MASAK) Haziran-2008

4 Kuruluş Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı,
19 Kasım 1996 tarihinde yürürlüğe giren 4208 Sayılı Karaparanın Aklanmasının Önlenmesine Dair Kanun uyarınca kurulmuştur. 17 Şubat 1997 tarihinde fiilen çalışmalarına başlamıştır. Yeni görev ve yetkileri 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanunla belirlenmiştir.

5 Müsteşar Yardımcıları
MASAK’ın Maliye Bakanlığı İçindeki Yeri BAKAN Maliye Teftiş Kurulu Başkanlığı Hesap Uzmanları Kurulu Başkanlığı Müsteşar Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı Müsteşar Yardımcıları Bakanlık Müşavirleri Diğer Birimler

6 Fonksiyonları - Veri toplama, analiz ve değerlendirme (FIU)
- Politika belirleme ve düzenleme - Koordinasyon, - Yükümlülük Denetimi - İnceleme

7 Diğer Ülke Mali İstihbarat Birimleri Gerçek ve tüzel kişiler
Yükümlü grupları C.savcılıkları Kamu kurumları Diğer gerçek ve tüzel kişiler Basın Yurt dışı MASAK (analiz ve değerlendirme) Cumhuriyet Savcılığı ŞİB İhbar Suç Duyurusu Gerçek ve tüzel kişiler

8 Uluslararası İlişkiler Yükümlülük Denetimi - Eğitimi
Önleyici Tedbirler BastırıcıTedbirler Ön Değerlendirme Kimlik tespiti İç Kontrol ve RY Değerlendirme ŞİB Uyum Görevlisi Uluslararası İlişkiler Düzenleme Araştırma İnceleme Eğitim Bilgi Belge Verme İç Denetim Muhafaza-İbraz Suç Duyurusu İlgili Birime Sevk VT Kayıt Yükümlülük Denetimi - Eğitimi FATF EGMONT

9 Karapara Nedir? Karapara Karapara - Kayıt dışı ekonomi
Karapara - Gri para

10 Karapara Yasa dışı yollardan elde edilen gelir. Ekonomik anlamda;
Sosyal anlamda; Ahlaki anlamda; Hukuki anlamda;

11 Kayıt Dışı Ekonomi-Karapara
Enformel ekonomi; Kayda sokulmayan yasal faaliyet gelirleri ifade eder. Suç ekonomisi; Kayda sokulmayan yasal olmayan faaliyet gelirleri ifade eder.

12 Gri Para Suç tiplerinin sınırlı olarak belirlendiği ülkelerde, sayılanların dışındaki suçlardan elde edilen gelirler aklama suçuna konu olmadıklarından karapara olarak değerlendirilmemektedirler. Bu tür gelirler "gri para" olarak ifade edilmektedir.

13 Aklama nedir?

14 Aklama En geniş anlamıyla aklama, yasadışı yollardan elde edilen kazançların kaynağının gizlenmesi ve niteliğinin değiştirilmesi suretiyle yasal görüntü kazandırılarak ekonomik sisteme sokulmasıdır.

15 Kara para aklamanın aşamaları
Bütünleştirme Ayrıştırma Yerleştirme

16 Yerleştirme Aşaması Suçtan kaynaklanan gelirin yasal ekonomik sisteme sokulması amaçlanır. Gelir nakit formundan kurtarılarak finansal sisteme sokulmaktadır. Tespit, takip, yakalama ve el koymanın en kolay aşamasıdır. Gelir nakit halinde değilse bu aşamaya gerek yoktur.

17 Yerleştirme Aşaması Fiziki olarak yurtdışına çıkarılıp denetimin az olduğu ülkelerde bankaya yatırılabilir. Küçük tutarlara bölünerek ülke içindeki çeşitli bankalara yatırılabilir. Farklı kişiler adına açılmış hesaplara yatırılabilir. Gayrimenkul, lüks araba, mücevher, antika veya sanat eseri alınabilir. Hisse senedi, tahvil, bono, çek, poliçe gibi mali araçlara dönüştürülebilir.

18 Ayrıştırma Aşaması Amaç :
Yasa dışı şekilde elde edilen fonu kaynağından mümkün olduğunca uzaklaştırmak; Böylece paranın izinin sürülmesini, bulunmasını ve yakalanmasını imkansız hale getirmektir.

19 Ayrıştırma Aşaması Fonun kaynağının suç geliri olduğunu gizlemek, yani yasa dışı kazancı kaynağından ayırmak için yasal işlemlere benzeyen bir dizi işlem yapılır. Karaparanın izini sürmek oldukça zor, zaman alıcı ve yüksek maliyetlidir. Suçlu, yetkili makamlar ile arasındaki mesafeyi hızla açabilir.

20 Bütünleştirme Aşaması
Yasadışı kaynağı ile bağlantısı koparılan para yasal işlemlerle ülkenin mali sistemine aklanmış bir şekilde sokulur. Para yasal bir kimlikle mali sisteme girer. Paranın kaynağına ilişkin sorulabilecek bir soruya yasal bir açıklama yapılabilecektir.

21 Aklama Yöntemleri

22 Kaç çeşit karapara aklama yöntemi vardır ?
Aklama Yöntemleri Kaç çeşit karapara aklama yöntemi vardır ? ? - 9 4 1 2

23 PROFESYONEL AKLAYICILAR !
SAYI YOK ! YARATICILIK VAR !! PROFESYONEL AKLAYICILAR !

24 Çok Kullanılan Aklama Yöntemleri
Fonların fiziken ülke dışına kaçırılması Şirinler (Smurfing) yöntemi Parçalama (Structuring) Yöntemi Vergi Cennetleri / Off-shore merkezleri Paravan veya hayali şirketler Oto-finans borç yöntemi (Loan-back) Döviz büroları Kumarhaneler Parçalama Şirinler Vergi cenneti

25 Çok Kullanılan Aklama Yöntemleri
Sahte fatura / Hayali İhracat Fiktif veya yanlış isim ile hesap açma Nakit para kullanılan şirketlerin kullanılması (göstermelik şirketler) Alternatif Havale Sistemleri (Alternative Remittance Systems) İnternet Bankacılığı

26 Şirinler (Smurfing) Yöntemi
B Bank A Bank

27 7.600.000 YTL YURTDIŞI A BANK 20 kişi x 19.000 YTL = 380.000 YTL/gün
B BANK 20 kişi x YTL = YTL/gün = YTL/10 gün YTL Havale YURTDIŞI

28 Parçalama yöntemi 150 100 80 5 1 2

29 Vergi Cennetleri / Off-Shore Merkezler
Herhangi bir üretim faaliyetinin çok az olduğu ya da hiç olmadığı bu merkezlerde ekonomi finansal faaliyetlere dayanmaktadır.

30 Vergi cennetleri müşteri çekmek için:
Gizlilik Politik istikrar Vergilendirmenin olmayışı ya da zayıf oluşu Sermaye hareketlerinde tam serbesti Gerekli altyapı (telekomünikasyon, ulaşım, konaklama) Uzman personel veya kurum (danışman, avukat vs) gibi olanaklar sağlamaktadırlar.

31 Paravan Şirket (Shell Company)
Paravan veya hayali şirketler Off-shore Merkezi P.Ş. P.Ş. P.Ş. P.Ş. P.Ş. Karapara Paravan Şirket (Shell Company) Kar yapılmış gibi gösterilip elde edilen gelirin vergisi ödenerek yasallaştırılabilir. Değerli ya da değersiz emlak, kağıt alıp, bilinçli spekülasyonlarla değerlenmiş gösterilebilir

32 Nakit Para Kullanılan Şirketler
Nakit para akışının çok yoğun olduğu iş kolları tercih edilir. (Hamburgerci, benzin istasyonu gibi) Nedeni, muhasebelerinin çok güç denetlenir oluşudur. Paravan şirketlerden farkı faaliyetin aslında yapılıyor olması ama gerçek amacın gizlenebilmesine olanak sağlamasıdır. Bu tür işyerlerinde ne kadar satış yapıldığının ölçümü son derece zor olmaktadır. Böylece yasadışı kaynaklardan gelen para, burada kazanılanlarla harmanlanarak gizlenmektedir.

33 Oto-finans borç yöntemi (Loan-back)
Off-shore Merkezi Banka 1 Kara para Yatırım yapıcam Kredi lazım ! Banka 2 4 (Teminatın Haczi) 3 Uluslararası Sınır

34 Döviz Büroları Gelir kaynağından bir ölçüde olsa uzaklaştırılabilir.
Küçük banknotlar büyüklere, farklı para birimlerine çevrilebilir. Bazı parasal araçlar (seyahat çekleri, kişisel çek) elde edilebilir. Kimi ülkelerde döviz büroları fon transferi yapabilmektedirler. (Ülkemizde uygulaması yok) DÖVİZ BÜROSU

35 Diğer Yöntemler Fonların fiziki olarak ülke dışına kaçırılması
Kumarhaneler Hayali ihracat – sahte fatura kullanılması

36 AKLAMA SUÇU İLE MÜCADELE
Aklama suçuyla mücadelenin iki temel boyutu bulunmaktadır. Önleyici tedbirler Caydırıcı tedbirler

37 Aklama Suçu ile Mücadelede Caydırıcı Tedbirler

38 Suç geliri: Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerini,
Aklama suçu ve müeyyidesi konusunda temel ceza kanunu benimsendiğinden 5549 sayılı Kanunda farklı bir düzenlemeye yer verilmemiştir. 5549 sayılı Kanunda; Suç geliri: Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerini, Aklama suçu: 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 282 nci maddesinde düzenlenen suçu, ifade eder denilmektedir.

39 AKLAMA SUÇU ve UNSURLARI
MEVZUATIMIZDA AKLAMA SUÇU ve UNSURLARI

40 HUKUK SİSTEMİMİZDE İLK OLARAK 4208 SAYILI KANUNDA TANIMLANMIŞTIR
AKLAMA SUÇU HUKUK SİSTEMİMİZDE İLK OLARAK 4208 SAYILI KANUNDA TANIMLANMIŞTIR ( )

41 4208 sayılı Kanun/ Öncül Suçlar
Madde 2/a sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanundaki, sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar Hakkında Kanundaki, sayılı Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkında Kanundaki, sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunması Hakkında Kanundaki, sayılı Vergi Usul Kanununun 359 uncu maddesinin (b) fıkrasındaki,* sayılı Bankalar Kanununun 22 nci maddesinin (4) numaralı fıkrasındaki, sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 47 nci maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (1) ila (7) numaralı alt bentlerindeki, 8. Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna devredilen veya Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafından tasfiyeye tabi tutulan bankalara dair iflas ve konkordatoya ilişkin olarak 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunun 333 üncü maddesindeki, sayılı Türk Ceza Kanunundaki Devletin Şahsiyetine Karşı İşlenen Cürümler ve aynı Kanunun 179, 192, 211 ila 220, 264, 316, 317, 318, 319, 322, 325, 332, 333, 335, 339, 341, 342, 345, 350, 403, 404, 406, 435, 436, 495, 496, 497, 498, 499, 500, 504 ve 506 ncı maddelerindeki, fiiller

42 Öncül Suç - Rüşvet (TCK md 211 ila 220)
Ülkemiz, OECD “Uluslararası Ticari İşlemlerde Yabancı Kamu Görevlilerine Verilen Rüşvetin Önlenmesi Sözleşmesi”ni 17 Aralık 1997 tarihinde imzalamış, Sözleşme tarihinde kabul edilen 4518 sayılı Kanun ile onaylanmıştır. Sözleşmenin gereklerinin yerine getirilmesi ve iç mevzuatın sözleşmeye uyumunu sağlamak amacıyla tarih ve 4782 sayılı Kanun çıkarılmış olup, söz konusu Kanun ile uluslararası ticari işlemlerde yabancı kamu görevlisine rüşvet verilmesi suçu, rüşvet verme suçunda tüzel kişilerin sorumluluğu düzenlenmiş ve 4208 sayılı Kanun’un öncül suçları düzenleyen 2/a maddesine TCK’nda sayılan rüşvet suçları da eklenmiştir.

43 4208 sayılı Kanun/ Karapara
Para yerine geçen her türlü kıymetli evrak Mal Gelir Bir para biriminden diğer bir para birimine çevrilmesi de dahil, sözü edilen para, evrak, mal veya gelirlerin birbirine dönüştürülmesinden elde edilen her türlü menfaat ve değer

44 4208 sayılı Kanun/ Karapara Aklama Suçu
Elde Edenlerce meşruiyet kazandırılması amacıyla değerlendirilmesi kullanılması kaynak veya niteliğinin, zilyet ya da malikinin değiştirilmesi, gizlenmesi sınır ötesi harekete tabi tutulması veya bu hareketin gizlenmesi Başkalarınca iktisap edilmesi bulundurulması kullanılması kaynak veya niteliğinin, zilyet ya da malikinin değiştirilmesi, gizlenmesi sınır ötesi harekete tabi tutulması veya bu hareketin gizlenmesi Öncül suçların hukuki sonuçlarından failin kaçmasına yardım etmek amacıyla kaynağının veya yerinin değiştirilmesi transfer yoluyla aklanması karaparanın tespitini engellemeye yönelik fiiller

45 4208 s. Kanun/ Karapara Aklama Suçunun cezası
2 seneden 5 seneye kadar hapis Aklanan karaparanın bir katı ağır para cezası Nemaları da dahil karapara kapsamındaki mal ve değerler ile bunların ele geçirilememesi halinde bunlara tekabül eden mal varlığının müsaderesi

46 5237 sayılı TCK md. 282 tarihinde yürürlüğe giren 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda, 4208 sayılı Kanunun 2/a ve 2/b maddelerinde yer alan tanımlara karşılık gelmek üzere “suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama” başlıklı 282 nci madde düzenlenmiştir.

47 Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçu
Madde 282; Alt sınırı bir yıl veya daha fazla hapis cezasını gerektiren bir suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini, - yurt dışına çıkartmak veya - bunların gayrimeşru kaynağını gizlemek ve meşru bir yolla elde edildiği konusunda kanaat uyandırmak maksadıyla çeşitli işlemlere tabi tutmak (TCK, Md. 282)

48 Aklama Suçunun Unsurları -TCK Madde 282-
Alt sınırı bir yıl veya daha fazla hapis cezasını gerektiren bir suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini, yurt dışına çıkarmak veya bunların gayrimeşru kaynağını gizlemek ve meşru bir yolla elde edildiği konusunda kanaat uyandırmak maksadıyla, çeşitli işlemlere tabi tutmak Genel Kast Yurt Dışına Çıkartmak Alt sınırı bir yıl veya daha fazla hapis cezasını gerektiren bir suç MAL VARLIĞI DEĞERLERİ Özel Kast Çeşitli İşlemlere Tabi Tutmak

49 Örnek Bu işlemler, değişik şekillerde gerçekleşebilir. Örneğin, yurt dışında işlenmiş olan bir suçtan kaynaklanan gelirin, meşru yolla elde edilmiş bir para görüntüsüyle yabancı sermayeyi teşvik mevzuatı çerçevesinde ülkeye sokulması hâlinde bu suçun oluştuğunu kabul etmek gerekir. Madde Gerekçesi

50 Aklama Suçunda Fail Öncül suça karışan şahıslar veya
Öncül suçun işlenmesinde herhangi bir şekilde iştiraki bulunmayan 3 üncü şahıslar

51 Müeyyide İki yıldan beş yıla kadar hapis ve
Yirmibin güne kadar adlî para cezası Adli para cezasının hesaplanmasına ilişkin esas ve usuller TCK 52 nci maddede yer almaktadır. Buna göre 282 nci maddenin birinci fıkrasında öngörülen adli para cezasının alt sınırı (5 gün x 20 YTL =) 100 YTL, üst sınırı ise ( gün x 100 YTL =) YTL olacaktır.

52 Aklama Suçu (Ağırlaştırıcı Nedenler)
(2) Bu suçun, kamu görevlisi tarafından veya belli bir meslek sahibi kişi tarafından bu mesleğin icrası sırasında işlenmesi halinde, verilecek hapis cezası yarı oranında artırılır. (3) Bu suçun, suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde, verilecek ceza bir kat artırılır.

53 Aklama Suçu (Tüzel Kişilere Özgü Güvenlik Tedbirleri)
(4) Bu suçun işlenmesi dolayısıyla tüzel kişiler hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur. TCK'nın "Ceza sorumluluğunun şahsîliği" başlıklı 20.maddesinin 2 nci bendinde "Tüzel kişiler hakkında ceza yaptırımı uygulanamaz. Ancak, suç dolayısıyla kanunda öngörülen güvenlik tedbiri niteliğindeki yaptırımlar saklıdır" hükmü getirilmiştir. Bu güvenlik tedbirlerine “Tüzel kişiler hakkında güvenlik tedbirleri” başlıklı 60 ıncı maddede yer verilmiştir.

54 Güvenlik Tedbirleri Tüzel kişiler hakkında güvenlik tedbirleri
MADDE (1) Bir kamu kurumunun verdiği izne dayalı olarak faaliyette bulunan özel hukuk tüzel kişisinin organ veya temsilcilerinin iştirakiyle ve bu iznin verdiği yetkinin kötüye kullanılması suretiyle tüzel kişi yararına işlenen kasıtlı suçlardan mahkûmiyet hâlinde, iznin iptaline karar verilir. (2) Müsadere hükümleri, yararına işlenen suçlarda özel hukuk tüzel kişileri hakkında da uygulanır. (3) Yukarıdaki fıkralar hükümlerinin uygulanmasının işlenen fiile nazaran daha ağır sonuçlar ortaya çıkarabileceği durumlarda, hâkim bu tedbirlere hükmetmeyebilir. (4) Bu madde hükümleri kanunun ayrıca belirttiği hâllerde uygulanır.

55 Aklama Suçu (Aktif Pişmanlık)
(5) Bu suç nedeniyle kovuşturma başlamadan önce suç konusu malvarlığı değerlerinin ele geçirilmesini sağlayan veya bulunduğu yeri yetkili makamlara haber vererek ele geçirilmesini kolaylaştıran kişi hakkında bu maddede tanımlanan suç nedeniyle cezaya hükmolunmaz.

56 Müsadere TCK Madde 54 Eşya Müsaderesi TCK Madde 55 Kazanç Müsaderesi
Suçtan elde edilen her türlü değer, Aklansın veya Aklanmasın Müsadere Edilecektir. Müsadere Aklama Suçunun Yaptırımı Değildir. Müsadere hükümleri, yararına işlenen suçlarda özel hukuk tüzel kişileri hakkında da uygulanır

57 EŞYA MÜSADERESİ MADDE (1) İyiniyetli üçüncü kişilere ait olmamak koşuluyla, kasıtlı bir suçun işlenmesinde kullanılan veya suçun işlenmesine tahsis edilen ya da suçtan meydana gelen eşyanın müsaderesine hükmolunur. Suçun işlenmesinde kullanılmak üzere hazırlanan eşya, kamu güvenliği, kamu sağlığı veya genel ahlâk açısından tehlikeli olması durumunda müsadere edilir. (2) Birinci fıkra kapsamına giren eşyanın, ortadan kaldırılması, elden çıkarılması, tüketilmesi veya müsaderesinin başka bir surette imkânsız kılınması hâlinde; bu eşyanın değeri kadar para tutarının müsaderesine karar verilir. (3) Suçta kullanılan eşyanın müsadere edilmesinin işlenen suça nazaran daha ağır sonuçlar doğuracağı ve bu nedenle hakkaniyete aykırı olacağı anlaşıldığında, müsaderesine hükmedilmeyebilir. (4) Üretimi, bulundurulması, kullanılması, taşınması, alım ve satımı suç oluşturan eşya, müsadere edilir. (5) Bir şeyin sadece bazı kısımlarının müsaderesi gerektiğinde, tümüne zarar verilmeksizin bu kısmı ayırmak olanaklı ise, sadece bu kısmın müsaderesine karar verilir. (6) Birden fazla kişinin paydaş olduğu eşya ile ilgili olarak, sadece suça iştirak eden kişinin payının müsaderesine hükmolunur.

58 KAZANÇ MÜSADERESİ MADDE (1) Suçun işlenmesi ile elde edilen veya suçun konusunu oluşturan ya da suçun işlenmesi için sağlanan maddî menfaatler ile bunların değerlendirilmesi veya dönüştürülmesi sonucu ortaya çıkan ekonomik kazançların müsaderesine karar verilir. Bu fıkra hükmüne göre müsadere kararı verilebilmesi için maddî menfaatin suçun mağduruna iade edilememesi gerekir. (2) Müsadere konusu eşya veya maddî menfaatlere elkonulamadığı veya bunların merciine teslim edilmediği hâllerde, bunların karşılığını oluşturan değerlerin müsaderesine hükmedilir.

59 Ceza Muhakemesi Kanunundaki İlgili Hükümler
İletişimin Tespiti, Dinlenmesi ve Kayda Alınması (CMK Md. 135) Teknik Araçlarla İzleme (Md. CMK 140) Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayini (CMK Md. 133) ELKOYMA 5549 s. Kanunun 17. maddesi uyarınca Aklama ve terörün finansmanı suçunun işlendiğine dair kuvvetli şüphe bulunan hallerde, malvarlığı değerlerine Ceza Muhakemesi Kanununun 128 inci maddesindeki usûle göre el konabilir. Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısı da el koyma kararı verebilir. Hâkim kararı olmaksızın yapılan elkoyma işlemi yirmidört saat içinde görevli hâkimin onayına sunulur. Hâkim en geç yirmidört saat içinde onaylanıp onaylanmamasına karar verir. Onaylanmama halinde Cumhuriyet savcılığının kararı hükümsüz kalır. (5549 s. Kanun Madde 17/2)

60 Teşekkür ederiz.