Safra Kesesi ve Safra Yolları Hastalıkları

... konulu sunumlar: "Safra Kesesi ve Safra Yolları Hastalıkları"— Sunum transkripti:

1 Safra Kesesi ve Safra Yolları Hastalıkları
Dr. İhsan Uslan İç Hastalıkları AD 2005

2 Kolelitiazis Safra taşlarının iki tipi vardır
Kolesterol taşları Pigment taşları Batı toplumlarında taşların %75’i kolesterol taşlarıdır Kolesterol taşlarının oluşumunda gerekli olan faktörler Kesedeki safranın kolesterol ile aşırı doyması Çekirdek oluşumu SK hipomotilitesi

3

4 Pigment taşları iki gruptur Siyah pigment taşları
kalsiyumun bilirubin yada glikoproteinler ile yaptığı komplekslerdir en sık siroz ve kronik hemolitik durumlarda görülür Kahverengi pigment taşları Genellikle enfeksiyon ile ilişkilidir Beta glukorinidaz bilirübini dekonjüge eder ve değişen oranlarda protein ve kolesterolde içeren kalsiyum tuzları oluşur

5 Klinik Tablo %75 asemptomatik %20 aralıklı ağrı/biliyer kolik
%10 akut kolesistit %5 tıkanma sarılığı yede pankreatit <%0.1 fistül veya SK kanseri

6 Biliyer Kolik ve Kronik Kolesistit
Aralıklı olarak sistik kanalın tıkanması biliyer koliğe neden olur, inflamasyon yoktur Ağrı sürekli bir ağrıdır ve 1-6 saat sürer 6 saatten daha uzun süren ağrılar kolesistit ile ilişkilidir Viseral ağrıdır, epigastrik, sağ hipokondrium veya retrosternal olabilir Tekrarlayan biliyer kolik ağrıları kronik kolesistit olarak tanımlanır

7 Akut Kolesistit Safra taşının sistik kanal yada infindibulumu tıkaması sonucu gelişir Uzamış tıkanmalarda kesede safra stazı, kese mukozasında hasar olur, intraselüler enzimler ve inflamatuar mediatörlerin salınır Başlangıçta olay “kimyasal” bir süreçtir daha sonra enterik bakteriler de safrada ürerler

8 Biliyer ağrı giderek artar
İskemi ve inflamasyon parietal ağrıya neden olur ve ağrı sağ üst kadranda lokalize olur Sırt yada skapula altına yansır, bu bölgelerde hiperestezi olur Ateş 39 dereceyi aşmaz, bulantı ve kusma olur Olguların %20’sinde sarılık olabilir. Bilirübin düzeyleri 4 mg/dl’nin altındadır

9 FM’de sağ kot altı hassasiyet vardır
1/3 hastada SK palpe edilebilir Sağ kot altının palpasyonu sırasında hastanın derin inspirum yapması ağrıya neden olur (Murphy bulgusu) Tetkiklerinde lökositoz vardır

10 Koledokolitiazis, Kolanjit, Biliyer Pankreatit
Safra taşı koledoğa geçebilir ve ağrı, tıkanma sarılığı, kolanjit veya pankreatite neden olur Ağrı kolik ağrıdır, epigastriumda olur ve sırta yayılır Sarılığın düzeyi tıkanmanın boyutu ile ilişkilidir Bilirübin ve ALP artmıştır

11 Safra taşlarının en hızlı öldüren komplikasyonu kolanjittir
Ağrı, sarılık ve titreme ile yükselen ateş vardır (Charcot triadı) Charcot triadı + refrakter sepsis + hipotansiyon (Reynold pentadı)

12 Safra taşı ampulla Vateri’de geçici veya kalıcı tıkanmaya neden olursa pankreatit gelişir
Hastaların çoğunda birkaç gün içinde olay kendini sınırlar Sırta yayılan karın ağrısı ve amilaz yüksekliği vardır

13 Diğer Amfizematöz kolesistit: akut kolesistit üzerine gaz oluşturan bakterilerin eklenmesi sonucu gelişir (C. Perfringes, C. Welchii) Safra kesesi duvarında direkt grafilerde gaz gölgeleri görülür Diyabetik ve yaşlı hastalarda gelişir, acil kolesistektomi gerekir Kolesistoenterik fistül: taş kese duvarını aşındırır ve komşu organa açılır (duodenum, mide veya hepatik fleksura

14 Ayrıcı tanı Biliyer kolik ve kronik kolesistit GÖRH, peptik ülser hastalığı, pankreatit, renal kolik, kolon kanseri ve anjina pektorise ait semptomları taklit edebilir Safra taşı olan hastalarda dispeptik yakınmalar sıktır Akut kolesistit ayırıcı tanısında akut apandisit, akut pankreatit, sağ pyelonefrit, pnömoni, akut hepatit ve KC apseleri yer alır

15 Koledok taşlarına bağlı ağrı biliyer kolik ve akut kolesistitten ayırt edilmelidir
Courvoisier bulgusu tıkanma sarılığı olan hastalarda ağrısız palpabl SK’dir (pankreas başı tm)

16 Tanı Ultrasonografi Ultrason 2 mm çapına kadar safra taşlarını tespit edebilir Sonografik Murphy bulgusunun akut kolesistite tanısal değeri yüksektir Akut kolesistiti düşündüren US bulguları perikolesistik mayi ve kese duvarında kalınlaşmadır Koledok taşları olguların yarısında US ile tespit edilebilir

17 Sintigrafi Şüpheli akut kolesistik vakalarında en yararlı test sintigrafidir Normal sintigrafi akut kolesistiti ekarte eder ERCP Koledok taşları ve patolojilerinde standart yöntemdir Koledok taşlarında tedavi olanağı da sağlar

18

19

20 Spiral BT ve MRCP koledok taşlarını gösteren non invazif yöntemlerdir
Sintigrafi Şüpheli akut kolesistik vakalarında en yararlı test sintigrafidir Normal sintigrafi akut kolesistiti ekarte eder ERCP Koledok taşları ve patolojilerinde standart yöntemdir Koledok taşlarında tedavi olanağı da sağlar Spiral BT ve MRCP koledok taşlarını gösteren non invazif yöntemlerdir

21 Tedavi Aseptomatik kolelitiazis Biliyer kolik ve kronik kolesistit
izlenir Biliyer kolik ve kronik kolesistit Tekrarlayan biliyer kolik atakları varsa laparoskopik kolesistektomi yapılır Akut kolesistit Antibioterapi başlanır ve elektif kolesistektomi yapılır (4-5 hf sonra) Medikal tedaviye yanıt vermeyenler ile komplike olan olgularda erken ( saat) kolesistektomi yapılır

22 Tedavi Koledok taşlarında ERCP sırasında sfinkterotomi ve taş ekstraksiyonu yapılır, daha sonra hastalar kolesistektomiye verilir Kolanjit olgularında sepsise yönelik tedavi başlanır ve ERCP ile drenaj ve dekompresyon sağlanır

23