BİRLEŞMİŞ MİLLETLER Doç. Dr. Atilla SANDIKLI.

... konulu sunumlar: "BİRLEŞMİŞ MİLLETLER Doç. Dr. Atilla SANDIKLI."— Sunum transkripti:

1 BİRLEŞMİŞ MİLLETLER Doç. Dr. Atilla SANDIKLI

2 AMAÇLAR Bu üniteyi tamamladıktan sonra;
Birleşmiş Milletler ile ilgili temel bilgileri tanımlayabilecek, Birleşmiş Milletlerin yapısını ve yönetimini açıklayabilecek, Birleşmiş Milletlerin uluslararası barış ve güvenliğin korunması için gerçekleştirdiği faaliyetleri yorumlayabilecek, Türkiye’nin Birleşmiş Milletlere üyeliği ve katkıları konusundaki temel bilgi ve becerilere sahip olabileceksiniz.

3 Lahey Uluslararası Adalet Divanı İnsan Hakları Evrensel Bildirisi
ANAHTAR KAVRAMLAR Milletler Cemiyeti Self Determinasyon Lahey Uluslararası Adalet Divanı Küresel Güvenlik İnsan Hakları Evrensel Bildirisi Barış Gücü Meşru Savunma Güvenlik Konseyi

4 Birleşmiş Milletler ile ilgili temel bilgiler
BM’nin kurulması çalışmaları 1941’deki Atlantik Bildirisi’ne kadar gider. ABD Başkanı ve İngiltere Başbakanı “daha geniş ve sürekli bir güvenlik sisteminin kurulması” gereğine duydukları inancı dile getirmişlerdi. 1942’de Washington’da Birleşmiş Milletler bildirgesi imzalandı.

5 Birleşmiş Milletler ile ilgili temel bilgiler
1944’de Dumbarton Oaks Kasabasında Örgütün temel özellikleri belirlendi. 1944’de Yalta Konferansında Almanya ve Japonya’ya savaş ilan eden devletlerin davet edilmesi kararlaştırıldı. 1945’te San Francisco konferansında kuruldu. 51 kurucu üyesi vardır. Bu sayı günümüzde 193’e ulaşmıştır. Bir devletin BM’ye üye olması için, Güvenlik Konseyi’nin tavsiyesi üzerine Genel Kurul’un karar alması gerekir.

6 Birleşmiş Milletler ile ilgili temel bilgiler
Temel amaçları; 1. maddede sayılmaktadır. uluslararası barış ve güvenliği korumak, ülkeler arasında ilişkilerin gelişmesini sağlamak, toplumsal ve insancıl sorunları çözmek, insan hakları ve temel özgürlüklere saygıyı sağlamaktır.

7 Birleşmiş Milletler ile ilgili temel bilgiler
Temel ilkeleri; İlkeleri ise 2. maddede belirlenmiştir ve toplam 7 ilkedir. devletlerin egemen eşitliği, Yükümlülüklerini iyi niyetle yerine getirmesi, Uyuşmazlıkların barışçı yollarla çözümlenmesi, kuvvet kullanmanın yasaklanması , üyeler örgütün girişimlerine her türlü yardımın yapılması, Üye olmayan devletlerin de bu ilkelere uygun hareketinin sağlanması, iç işlerine karışmama ilkeleridir.

8 BM’ye üye devletlerin uyması gereken 2
BM’ye üye devletlerin uyması gereken 2. maddede belirtilmiş 7 temel ilke nelerdir? BM’nin ve üye devletlerin uyacağı ilkeleri belirleyen 2. madde 7 temel ilke ortaya koymaktadır. 1. Üyelerin egemen eşitliği ilkesidir. Tüm sistemin temelini bu ilke oluşturur. 2. Üyeler BM Antlaşması’ndan doğan yükümlülüklerini iyi niyetle yerine getireceklerdir. Bir uluslararası antlaşmaya taraf olan her devlet bu yükümlülüğü zaten kabul etmiştir.

9 BM’ye üye devletlerin uyması gereken 2
BM’ye üye devletlerin uyması gereken 2. maddede belirtilmiş 7 temel ilke nelerdir? 3. Üyelerin uluslararası uyuşmazlıklarını barışçı yollarla çözeceklerini belirtmektedir. Ayrıca çözüm, barış, güvenlik ve adaleti tehlikeye sokmayacak bir şekilde sağlanacaktır. 4. Kuvvet kullanmanın yasaklanması ilkesidir. Buna göre, üye devletler, uluslararası ilişkilerinde, gerek başka bir devletin toprak bütünlüğüne veya siyasi bağımsızlığına karşı, gerekse BM amaçlarıyla bağdaşmayacak herhangi bir şekilde kuvvet kullanmaktan ya da kuvvet kullanma tehdidinden kaçınırlar.

10 BM’ye üye devletlerin uyması gereken 2
BM’ye üye devletlerin uyması gereken 2. maddede belirtilmiş 7 temel ilke nelerdir? 5. Üyeler örgütün girişimlerine her türlü yardımı yapacak, aleyhine yaptırım ya da zorlama önlemi alınan devlete yardım etmekten kaçınacaklardır. 6. Üye olmayan devletlerin de uluslararası barış ve güvenliğin korunmasının gerektirdiği ölçüde bu ilkelere uygun hareket etmesinin sağlanmasını öngörmektedir.

11 BM’ye üye devletlerin uyması gereken 2
BM’ye üye devletlerin uyması gereken 2. maddede belirtilmiş 7 temel ilke nelerdir? 7. Antlaşma’nın hiçbir hükmünün, özü bakımından bir devletin ulusal yetkisinde bulunan işlere örgütün karışmasına izin vermediğini belirtir. Ama zorlama önlemlerinin uygulanması bu ilkenin istisnası olarak belirlenmiştir.

12 Birleşmiş Milletlerin yapısı ve yönetimi
BM’nin 6 ana organı vardır. Bunlar; Genel Kurul Güvenlik Konseyi Ekonomik ve Sosyal Konsey Uluslararası Adalet Divanı (UAD) Vesayet Konseyi Sekreterlik

13 Birleşmiş Milletlerin yapısı ve yönetimi
Genel Kurul, tüm üyelerin katıldığı ve her üyenin bir oya sahip olduğu ana organdır. Güvenlik Konseyi 15 üyelidir ve uluslararası barış ve güvenliğin korunmasından birincil sorumlu organdır. Ama bu örgütün ana amaçlarından olduğu için diğer organlar da bu çerçevede görev ve yetkilere sahiptir.

14 Birleşmiş Milletlerin yapısı ve yönetimi
Vesayet Konseyi, vesayet sistemindeki tüm ülkeler bağımsız olduğundan artık işlevsizdir. Ekonomik ve Sosyal Konsey en geniş görev alanına sahip olan ana organdır. UAD örgütün yargı organıdır ama yargı yetkisini tanımak isteğe bağlıdır.

15 Birleşmiş Milletlerin yapısı ve yönetimi
Sekreterlik ise hem diğer organların verdiği işleri yapar hem de Genel Sekreter’in kişiliğinde örgütü temsil eder. Genel Sekreter, uluslararası barış ve güvenliği ilişkin konularda Güvenlik Konseyi’ni göreve çağırma yetkisine sahiptir.

16 Birleşmiş Milletlerin yapısı ve yönetimi
Tüm diğer ana organların üyelerini Genel Kurul seçer. Güvenlik Konseyi’nde ayrıca 5 devlet sürekli üye olarak yer alır. Güvenlik Konseyi hariç diğer ana organlar ile Genel Kurul arasında hiyerarşik bir ilişki vardır.

17 Birleşmiş Milletlerin yapısı ve yönetimi
Yani Genel Kurul’un verdiği işleri yapmak zorundadırlar. Güvenlik Konseyi ile arasında böyle bir ilişki yoktur. UAD da yargı organı olduğundan bağımsızdır.

18 Bu nedenle her an toplanabilecek şekilde örgütlenmiştir.
Birleşmiş Milletlerin uluslararası barış ve güvenliğin korunması için gerçekleştirdiği faaliyetler Güvenlik Konseyi uluslararası barış ve güvenliğin sağlanmasından birincil derecede sorumlu organdır. Bu nedenle her an toplanabilecek şekilde örgütlenmiştir. Konsey uluslararası barış ve güvenliğin tehlikeye düştüğü durumlarda VII. Bölüm çerçevesinde üye devletleri bağlayıcı karar alabilir.

19 Bu kararı BM’ye üye devletler uygulamak zorundadır.
Birleşmiş Milletlerin uluslararası barış ve güvenliğin korunması için gerçekleştirdiği faaliyetler Buna göre, önce barışın tehdit edildiğini, bozulduğunu ya da saldırı eylemi gerçekleştiğini belirler, sonra da uygun önleme karar verir. Bu kararı BM’ye üye devletler uygulamak zorundadır.

20 Bir zorlama yolu değildir.
Birleşmiş Milletlerin uluslararası barış ve güvenliğin korunması için gerçekleştirdiği faaliyetler Barış güçleri de bu çerçevede çatışan tarafların arasına girmek, barış antlaşması yapılmışsa bunu uygulamak vb. görevler yerine getirir. Bir zorlama yolu değildir. Dileyen devletler katılırlar.

21 Türkiye’nin BM’ye üyeliği ve katkıları konusundaki temel bilgiler
Türkiye BM’nin kurucu üyelerindendir. İlk dönemlerde Batı’yla birlikte hareket eden Türkiye, Kıbrıs Sorunu’nun BM’de ele alınma biçiminden dolayı örgüte karşı daha mesafeli bir tutum almıştır. 1990 sonrasında ise BM’nin daha faal ve etkili bir örgüt olma sürecinde Türkiye de daha faal bir üye olmuştur.

22 Türkiye’nin BM’ye üyeliği ve katkıları konusundaki temel bilgiler
Bu durum kendini barış güçlerine katılmasındaki artış, BM’nin uzun zamandır taraf olmadığı insan hakları anlaşmalarına taraf olması ve uzun bir aradan sonra Güvenlik Konseyi üyeliğine aday olup seçilmesi ile ortaya koymaktadır.

23 BM Antlaşması yeni devletlerin katılmasına olanak tanır.
Bir devletin BM’ye üye olabilmek için hangi koşulları yerine getirmesi gerekir? BM Antlaşması yeni devletlerin katılmasına olanak tanır. 4. maddeye göre, Antlaşma’nın getirdiği yükümlülükleri kabul eden ve örgüte göre bu yükümlülükleri yerine getirme yeterliğine ve iradesine sahip olan tüm barışsever devletlere açıktır.

24 İlk oylama Konsey’de yapılır.
Bir devletin BM’ye üye olabilmek için hangi koşulları yerine getirmesi gerekir? Üye olmak isteyen devletin bu talebinin hem Genel Kurul’da hem de Güvenlik Konseyi’nde onaylanması gerekir. İlk oylama Konsey’de yapılır. Konsey’in olumlu tavsiyesi üzerine, Genel Kurul başvuran devleti üyeliğe kabul eder.

25 BM’nin örgüt olarak amaçları içinde insan haklarının yeri nedir?
BM örgütünün amaçlarını belirleyen 1. maddenin 3. fıkrası, insan haklarının korunmasını temel bir amaç olarak belirlemektedir. Buna göre, ekonomik, toplumsal, düşünsel ve insancıl nitelikteki uluslararası sorunları çözerek ırk, cins, dil veya din farkı gözetmeksizin herkesin insan haklarına ve temel özgürlüklerine karşı saygıyı geliştirerek ve teşvik ederek uluslararası işbirliğini geliştirmek BM’nin dört ana amacından biridir.

26 Genel Kurul’un ve Güvenlik Konseyi’nin üye devletlere yönelik hangi kararları bağlayıcıdır?
Genel Kurul’un üye devletlere yönelik kararları tavsiye niteliğindedir. Ancak örgütün bütçesi ve katkı paylarını ödemeyen üyeler hakkında bağlayıcı karar verebilmektedir. Güvenlik Konseyi’nin ise 24. madde çerçevesinde kendisine verilen uluslararası barış ve güvenlikten sorumlu birincil organ olmak görevi çerçevesinde 7. Bölüm kapsamında aldığı kararlar üye devletler için bağlayıcıdır.

27 ECOSOC’un görevleri nelerdir?
ECOSOC örgütün ekonomik, toplumsal ve kültürel konulardaki çalışmasını yürütmek üzere düşünülmüş ve küçük devletlerin isteği üzerine kurulmuş bir organdır. Çalışma alanında incelemeler yapmak, raporlar hazırlamak, antlaşmalar hazırlamak, Genel Kurul’a tavsiyelerde bulunmak ana görevleri arasındadır.

28 ECOSOC’un görevleri nelerdir?
Bunun dışında ECOSOC’un iki çok önemli görevi daha vardır. Birincisi, uzmanlık kuruluşları denilen örgütlerle işbirliği anlaşmaları yapmak ve ilişkileri sürdürmektir. Bunların kendileri de birer uluslararası örgüttür. Ama amaçları BM’nin amaçları ile örtüştüğünden onunla özel işbirliği ilişkisi kurarlar.

29 ECOSOC’un görevleri nelerdir?
İkinci olarak ise sivil toplum örgütleriyle iletişim kurmak, işbirliği yapmak, BM’nin amaçları için bu örgütlerden gelecek bilgi ve verileri kullanmak da ECOSOC’un görevidir.

30 BM’ye üye devletlerin UAD’nın yargı yetkisini kabul etmesi hangi koşullarda gerçekleşir?
Uluslararası Adalet Divanı’nın yargı yetkisi 4 ayrı şekilde kabul edilebilir: 1. Devletler bir bildirimde bulunarak Divan’ın zorunlu yargı yetkisini önceden kabul edebilirler. Bu bildirim çoğunlukla süreli ve bazı konuları dışarıda bırakan nitelikte olmaktadır. 2. Başka bir uluslararası antlaşmanın uyuşmazlık durumunda UAD’ı yetkili kılması durumunda, o hükme çekince koymamış devletler doğan uyuşmazlıklar için UAD’ın yetkisini kabul etmiş olurlar.

31 BM’ye üye devletlerin UAD’nın yargı yetkisini kabul etmesi hangi koşullarda gerçekleşir?
3. Devletler bir uyuşmazlık çıktıktan sonra aralarında tahkimname adı verilen bir antlaşma yaparak sorunu Divan’a götürebilirler. Bu durumda, tahkimnamede sorun tanımlanır ve Divan’a cevaplaması için belirli sorular sorulur. 4. Divan’ın yargı yetkisini bu yollardan herhangi biriyle tanımamış olan bir devlet, uyuşmazlığın tarafı olan diğer devletin tek taraflı olarak UAD’a başvurması durumunda eğer Divan önüne gidip uyuşmazlığın özününe ilişkin olarak kendi görüşlerini savunursa sadece o dava için yargı yetkisini kabul etmiş olur.

32 Genel Sekreter’in uluslararası barış ve güvenliğinin korunmasına ilişkin yetkileri nelerdir?
99. maddeye göre Genel Sekreter uluslararası barış ve güvenliği tehlikeye sokacağına inandığı her konuda Güvenlik Konseyi’nin dikkatini çekebilir. Bu yetki MC’de bulunmayan çok önemli bir yetkidir.

33 Genel Sekreter’in uluslararası barış ve güvenliğinin korunmasına ilişkin yetkileri nelerdir?
Genel Sekreter’in sadece yönetsel yetkileri olan bir kişi olarak düşünülmediğinin en önemli kanıtıdır. Ama 1992’de Ruanda’da olduğu gibi Konsey bu konuda herhangi bir girişimde bulunmazsa yapabileceği başka bir şey yoktur.

34 BM Antlaşması’na göre meşru savunma hakkı hangi koşullarla kullanılabilir?
BM üyesi devletlerden birine başka bir devletten bir silahlı saldırı gerçekleşmesi durumunda, Güvenlik Konseyi harekete geçene kadar, bu saldırıya uğrayan devletin doğal olan tek başına ya da başka devletlerle birlikte kendini koruma hakkı zarar görmez. Ama devletin bu iddiasını Güvenlik Konseyi’ne başvurarak bildirmesi gerekir. Öncelikle, meşru savunma hakkının doğal olması önemli bir saptamadır.

35 BM Antlaşması’na göre meşru savunma hakkı hangi koşullarla kullanılabilir?
Bu hüküm olmasaydı bile, saldırıya uğrayan bir devlet kendini koruma hakkına doğal olarak sahiptir. İkincisi, ortak güvenlik sistemi harekete geçene kadar geçici olarak kullanılan bir haktır. Güvenlik Konseyi bu devleti korumak için gerekli önlemleri aldığı zaman devlet de kendi kuvvet kullanımına son vermek zorundadır.

36 BM Antlaşması’na göre meşru savunma hakkı hangi koşullarla kullanılabilir?
Üçüncü olarak, saldırıya uğrayan devlet bu hakkını ister tek başına ister başka devletlerle yani müttefikleriyle kullanabilir. NATO gibi askerî savunma örgütleri 51. maddedeki bu hükme dayanarak kurulmuşlardır. Son olarak ise 51. maddede yazmayan bazı kısıtlamalar vardır.

37 BM Antlaşması’na göre meşru savunma hakkı hangi koşullarla kullanılabilir?
Meşru savunma hakkını kullanan devlet, başka türlü uzaklaştırılamayan, yakın ve ağır bir tehdit varsa ve ancak onu uzaklaştıracak ölçüde kuvvete başvurarak bu hakkını kullanır. Doğal olarak tehdidi uzaklaştıracak miktarda kuvveti tam olarak belirlemek mümkün değildir. Ama örneğin sınırlı bir sınır çatışmasına, karşı tarafın tüm ülkesini işgal ederek yanıt vermenin böyle bir orantılılık koşuluna uymayacağı açıktır.

38 Barış Güçleri’nin uyması gereken temel ilkeler nelerdir?
Barış güçleri ilke olarak yerleştirileceği devletten izin alınarak yerleştirilir. Bu rıza geri alınırsa barış gücü de geri çekilir. Konsey’in 5 sürekli üyesinden asker alınmaz.

39 Güçleri’nin uyması gereken temel ilkeler nelerdir?
Barış gücü meşru savunma dışında kuvvet kullanmaz. Tarafları belli bir çözümü kabul etmeye zorlamaz. Misyonun görev tanımını yapmak, süre dolunca gözden geçirmek, değiştirmek veya misyona son vermek kurucu organın yetkisindedir.

40 BM bünyesinde insan haklarının korunması için başlatılan sözleşme dışı yöntemler nelerdir?
Bu yöntemler BM Antlaşması’nın kendisinden kaynaklanan ve tüm üye devletlere uygulanabilen yöntemlerdir. 2006’ya kadar insan Hakları Komisyonu, 2006’dan sonra insan Hakları Konseyi tarafından yürütülmektedir. Bu organ belirli konuları (tema) ya da ülkeleri incelemeye alabilmektedir.

41 BM bünyesinde insan haklarının korunması için başlatılan sözleşme dışı yöntemler nelerdir?
Hâlen 30’un üzerinde konu incelemesi, 8 de ülke incelemesi vardır. Konu incelemeleri tüm üye devletlerde örneğin gözaltında kaybolmalar konusundaki durumu içerir. Ülke incelemesi ise sürekli ihlal durumunda olan ve hakkında şikayet gelen devletleri mercek altına alır.

42 BM bünyesinde insan haklarının korunması için başlatılan sözleşme dışı yöntemler nelerdir?
Devletler bu yöntemler çerçevesinde incelenmeyi kabul etmek zorunda değildir ama kabul etmemek insan haklarına saygısı olmayan devlet imajı yarattığından çoğunlukla kabul edilmektedir.

43 KISA BİLGİLER San Francisco Konferansı 25 Nisan-26 Haziran 1945 tarihleri arasında çalıştı. Savaş ilan etme koşulunu yerine getiren şu devletler çağrıldı:

44 KISA BİLGİLER Avustralya, Belçika, Bolivya, Brezilya, Çekoslovakya, Dominik Cumhuriyeti, Ekvador, El Salvador, Etiyopya, Filipinler, Fransa, Guatemala, Güney Afrika Birliği, Haiti, Hindistan, Hollanda, Honduras, Irak, İran, Kanada, Kolombiya, Kosta Rika, Küba, Lübnan, Liberya, Lüksemburg, Meksika, Mısır, Nikaragua, Norveç, Panama, Paraguay, Peru, Suudi Arabistan, Suriye, Şili, Türkiye, Uruguay, Venezuela, Yeni Zelanda, Yugoslavya ve Yunanistan. Polonya, hangi hükümet tarafından temsil edileceği sorunu nedeniyle çağrılamadı. Arjantin, Beyaz Rusya, Danimarka ve Ukrayna da konferansın daveti üzerine bu devletlere katıldılar.

45 KISA BİLGİLER 2008 yılında bağımsızlığını ilan eden Kosova’yı BM üyesi ülkelerden 69’u tanımış, sürekli üyelerden Rusya ise BM üyeliğine izin vermeyeceğini açıklamıştır. Genel Kurul’da BM’nin resmî dilleri olan İngilizce, Fransızca, İspanyolca, Rusça ve Çince kullanılabilir. Bu dillerden birinde yapılan konuşmalar diğer dillere çevrilir.

46 KISA BİLGİLER BM Genel Kurulu’nun 2/3 çoğunlukla karar aldığı önemli konular şunlardır: Uluslararası barış ve güvenliğin korunmasına ilişkin konular; Güvenlik Konseyi’ne, Ekonomik ve Sosyal Konsey’e ve Vesayet Konseyi’ne üye seçilmesi; yeni üye kabulü; üyelerin hak ve ayrıcalıklarının durdurulması; üyelikten çıkarma; vesayet rejiminin işlemesi ile ilgili konular; bütçe konuları; BM Antlaşması’nın değiştirilmesi. Genel Kurul ayrıca bu konulara kendisi ekleme yapabilmektedir.

47 KISA BİLGİLER Türkiye , ve 1961 yıllarında üç kez geçici Güvenlik Konseyi üyeliği yapmıştı. Son olarak döneminde bir kez daha geçici üye oldu. Seçildikten sonra, başkanlık görevini ilk olarak Haziran ’da, ikinci olarak Eylül 2010’da üstlendi. Her iki dönem de çok hareketli değildi.

48 KISA BİLGİLER Güvenlik Konseyi üyeliğinin Türkiye’ye hiçbir olumlu etkisinin olmadığı en önemli konu Kıbrıs idi. Türkiye, Güvenlik Konseyi gündemine gelen konuların birçoğuyla yakından ilgiliydi. Seçim sürecinde Afrika ülkelerine yönelttiği ilgi Konsey’de de sürdü. Ocak 2010’da Terörizmle Mücadele Komitesinin başkanlığını yürütmeye başladı.

49 KISA BİLGİLER Çifte Veto: Konsey’de usule ilişkin konularda veto hakkı yoktur. Ancak bir konunun usule mi yoksa öze mi ilişkin olduğu konusunda anlaşmazlık doğarsa, bu sorun yine bir oylamayla çözülür. Bu oylamada da veto hakkı vardır. Sürekli üyelerden birinin önce konuyu usule ilişkin olmaktan çıkararak vetoya tabi bir karar hâline getirmesine, sonrada öze ilişkin kararda veto kullanmasına “çifte veto” denmektedir.

50 KISA BİLGİLER ECOSOC, dünya üzerinde barışın tesis edilebilmesi amacı çerçevesinde çatışma çıkmasına neden olabilecek ekonomik ve sosyal sorunların ortadan kaldırılması için faaliyet göstermektedir.

51 KISA BİLGİLER İnsan Hakları Evrensel Bildirisi, BM insan Hakları Komisyonunca Haziran 1948'de hazırlandı. Yapılan kimi değişikliklerin ardından, 10 Aralık 1948'de Genel Kurulun Paris'te yapılan oturumunda kabul edildi. Bildirinin hazırlanmasında, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra devletlerin, bireylere tanınan hak ve özgürlüklerin güvence altına alınması konusunda birleşmesi de etkili olmuştur.

52 KISA BİLGİLER BM Antlaşması 77. Maddesi’ne göre;
• Eski manda rejimi altındaki ülkeler, • II. Dünya Savaşı’nı kaybeden devletlerin sömürgeleri • Rejime bağlanmak isteyen ülkeler Vesayet Konseyi kapsamına alınmaktadır.

53 KISA BİLGİLER UAD’nın iki görevi vardır:
• Devletler tarafından kendisine sunulan hukuksal uyuşmazlıkları uluslararası hukuka göre çözüme kavuşturmak. • Yetkili BM organlarına gerekli durumlarda danışma görüşü vermek.

54 KISA BİLGİLER BM Barış gücü 1988 yılında Nobel Barış Ödülü’nü almıştır. Türkiye 18 Mayıs 2011’de dönemi için Güvenlik Konseyi geçici üyeliğine bir kez daha aday olmuştur.

55 BİRLEŞMİŞ MİLLETLER Doç. Dr. Atilla SANDIKLI