GIDANIN RESMİ KONTROLÜ VE İDARİ YAPTIRIMLAR PROSEDÜRÜ

... konulu sunumlar: "GIDANIN RESMİ KONTROLÜ VE İDARİ YAPTIRIMLAR PROSEDÜRÜ"— Sunum transkripti:

1 GIDANIN RESMİ KONTROLÜ VE İDARİ YAPTIRIMLAR PROSEDÜRÜ
GIDA,TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI GIDANIN RESMİ KONTROLÜ VE İDARİ YAPTIRIMLAR PROSEDÜRÜ

2 GIDANIN RESMİ KONTROLÜ VE İDARİ YAPTIRIMLAR PROSEDÜRÜ
AMAÇ 5996 sayılı Kanun kapsamında gıda işletmelerinin resmi kontrollerinde uyulması gereken kuralları ve idari yaptırımları belirlemektir. KAPSAM Gıda ve yemin resmi kontrolü yönetmeliğinin Ek-1 (B) “Kontrol metotları ve teknikleri, sonuçların yorumlanması ve takip eden kararlar” konulu prosedürü kapsar. İthalat ve ihracat işlemlerini kapsamaz. HUKUKİ DAYANAK a) 13 Haziran 2010 tarihli sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5996 sayılı “Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu” b) 17 Aralık 2011 tarihli ve sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Gıda ve Yemin Resmi Kontrolüne Dair Yönetmelik”, “Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmelik”, “Gıda Hijyeni Yönetmeliği”, “Hayvansal Gıdaların Resmi Kontrollerine İlişkin Özel Kuralları Belirleyen Yönetmelik” c) tarihli ve sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Hayvansal Gıdalar için Özel Hijyen Kuralları Yönetmeliği” TANIMLAR Kanun ve yönetmeliklerdeki tanımlar geçerlidir.

3 BAKANLIĞIN GIDAYA DAİR RESMİ KONTROL PROSEDÜRÜ
GENEL HÜKÜMLER a) Gıda işletmelerinin resmi kontrolleri, 5996 sayılı Kanunun ekinde yer alan EK–2 sayılı listeye uygun olarak gıda üretim yerleri için en az iki (2) kontrol görevlisinden oluşan kontrol ekibi tarafından gerçekleştirilir. Ancak il müdürlüğündeki şube müdürlüğü ya da ilçe müdürlüğü bünyesinde fiilen görev yapan sadece tek bir (1) kontrol görevlisi varsa bu durumda tek bir (1) kontrol görevlisi resmi kontrolü yapabilir. Gıda satış ve toplu tüketim yerlerinde ise resmi kontrol bir (1) kontrol görevlisi tarafından gerçekleştirilebilir. b) Genel Müdürlük personeli tarafından illerde yapılan resmi kontrollerde resmi kontrol formu ve rapor doldurularak ilgili il müdürlüğüne gereği için sunulur. c) Resmi kontroller, uygun sıklıkta ve gıda maddesinin taşıdığı riskle orantılı olması gerekir. Risk esasına göre hazırlanan programa uygun olarak resmi kontroller önceden haber vermeksizin (önceden izin alınmadan girilemeyecek cezaevi gibi kamu kurum ve kuruluşları hariç) gerçekleştirilir. HACCP tetkikinde gıda işletmesi önceden haberdar edilir.

4 BAKANLIĞIN GIDAYA DAİR RESMİ KONTROL PROSEDÜRÜ
ç) Cihaz kalibrasyonları zamanında yapılır, kalibrasyon belgeleri kayıt altına alınır ve il/ilçe müdürlüklerinde muhafaza edilir. d) Ekipman kullanımının sürekliliği sağlanır ve denetimlerde ekipmanların yetersiz olması halinde il/ilçe müdürlüğü tarafından temin edilir. e) Analiz ve şahit numunelerinin yetkilendirilmiş laboratuvarlara uygun koşullarda gönderilmesi ile şahit numunenin gereği gibi muhafaza edilmesi için gerekli şartların il/ilçe müdürlüğü ve laboratuvarlarca oluşturulması zorunludur. f) Numunelerin laboratuvara gönderilmesi sırasında uygun sıcaklıkta taşınması, numune güvenliği ile bütünlüğünün sağlanması ve numunenin bozulmasını engellemek amacıyla, kargo firmasıyla bu hususların açıkça belirtildiği sözleşme yapılır. g) Resmi kontrollerde edinilen bilgiler konusunda gizlilik kurallarına uyulur. ğ) Üretim yapan her gıda işletmesi için bilgisayar ortamında ve yazılı dosya açılır. Gıda işletmesinin resmi kontrolüne ait ilgili tüm bilgi ve belgeler dosya içerisinde saklanır. Dosyaların gizliliği ve güvenliğinden il/ilçe müdürlüğü sorumludur.

5 BAKANLIĞIN GIDAYA DAİR RESMİ KONTROL PROSEDÜRÜ
h) Gıda işletmelerinin resmi kontrollerine ait sonuçlar ve ilgili değerlendirmeler günlük olarak Gıda Güvenliği Bilgi Sistemine (GGBS) girilir ve aylık olarak adresinde bulunan formlara işlenir. Bu uygulamadan il/ilçe ve şube müdürü sorumludur. i) Bir uygunsuzluğun tespiti, Bakanlığın normal kontrol faaliyetlerini aşan resmi kontrolleri gerektiriyorsa, ek kontrollerden doğan masraflar, ürünlerin sahibi olan veya ek kontroller yürütülürken ürünleri elinde bulunduran gerçek veya tüzel kişiler tarafından ödenir. j) Normal kontrol faaliyetleri; bakanlığın çok yıllık ulusal kontrol planı ile belirlenenler dâhil olmak üzere, 5996 sayılı Kanun kapsamında gerekli görülen rutin kontrol faaliyetleri ile ihbar ve şikâyetlerdir. Örneğin; resmi kontrol sonucunda bir işletmede eksiklik tespit edilmesi durumunda eksikliklerin giderilmesi için verilen süre sonunda yapılacak olan takip denetimleri de bu kapsamda değerlendirilir. k) Normal kontrol faaliyetlerini aşan faaliyetler ise; sorunun kapsamının tespiti için yapılan ek denetimler ile sorunun giderilmesine yönelik olarak işletmeci tarafından düzeltici faaliyetlerin yürütülüp yürütülmediğinin belirlenmesi veya onaylanması için gerekli olan çalışmalardır. Bu çalışmalar; mevzuata aykırılığı ya da bir uygunsuzluğu tespit etmek veya kanıtlamak için numune alma ve analiz dâhil her türlü kontrolü kapsar.

6 BAKANLIĞIN GIDAYA DAİR RESMİ KONTROL PROSEDÜRÜ
l) İhbar ve şikâyete konu işletme başka bir il/ilçede ise ihbar ve şikâyetçi bilgileri gizli kalmak şartıyla, ihbar veya şikâyet yazı ve ekleri gereği yapılmak üzere; bu işletmenin bulunduğu il/ilçe müdürlüğüne gönderilir. m) Televizyon, gazete, dergi, internet, radyo vb. medya organları yoluyla satışa sunulan her türlü gıdanın denetimlerinde gerekli görülmesi durumunda, kontrol görevlisi il müdürlüğü kanalıyla numuneye esas gıda maddesini temin ederek gerekli analizleri yaptırabilir. Bu ürünlerle ilgili olarak, gıda mevzuatına uygunluğundan şüphe duyulması, ihbar veya şikâyette bulunulması vb. durumlarda gıda maddelerinin temini için il müdürü oluru ile sipariş verecek kontrol görevlisi/görevlileri belirlenir. Teslim alınacak gıdalar için kontrol görevlilerince il müdürlüğünün kimliğini gizleyici önlemler alınır. Bu ürünlerin; geriye dönük izlenebilirliğinin sağlanabilmesi ve numunenin idari yaptırıma konu olabilmesi amacıyla siparişin verilişinden, ürünün kargodan teslim alınmasına ve numune olarak ilgili laboratuvara gönderilmesine kadar tüm aşamalarda kontrol görevlilerince her türlü tedbir alınır.

7 BAKANLIĞIN GIDAYA DAİR RESMİ KONTROL PROSEDÜRÜ
n) İl müdürlüklerince, resmi kontroller ile ilgili belirli konularda Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü’nün görüşleri istenmektedir. Bu görüşler bazen mükerrerlik arz edebilmektedir. Bu maksatla GGBS’deki mevzuat modülü altında görüşler yayımlanacaktır. İl müdürlüklerinin görüş sormadan önce bu modülden yararlanması gerekmektedir. o) Gerçekleştirilen resmi kontrol sonucunda tespit edilen uygunsuzluğun gerektirdiği idari yaptırım, uygunsuzluğa neden olan süreçteki gıda işletmecisine (üretim yeri, satış, dağıtım, toplu tüketim vb) uygulanması gerekmektedir.

8 BAKANLIĞIN GIDAYA DAİR RESMİ KONTROL PROSEDÜRÜ
KONTROL GÖREVLİSİNİN SORUMLULUKLARI a) Kontrol görevlisi, 5996 sayılı Kanun hükümleri doğrultusunda resmi kontrolleri yapmak ile yükümlüdür. İşletme denetimi akış diyagramı ve denetimde bulundurulması gereken evrak ve gereçler EK-1 ve EK-2’de verilmektedir. b) Resmi kontrol sırasında herhangi bir engelleme ile karşılaşıldığında bu durum, “Denetim ve Kontrolün Engellendiğine Dair Tutanak” EK-3 ile tespit edilerek, 5996 sayılı Kanunun 41(1) inci maddesi (ç) bendine göre yasal işlem uygulanır. Kolluk kuvvetlerinin katılımı ile resmi kontrol tekrarlanır. Bu amaçla, mahalli mülki amirin imzasıyla kolluk kuvvetlerine yazı yazılır. c) Kontrol görevlisi, daha önce yapılan resmi kontrollerde alınan numune sonucunun mevzuata aykırı çıkması durumunda aynı ürüne yönelik numuneli takip denetimlerinin devamlılığının sağlanmasından şube müdürü ile birlikte sorumludur.

9 BAKANLIĞIN GIDAYA DAİR RESMİ KONTROL PROSEDÜRÜ
7.1. Denetim öncesi hazırlık a) Kontrol görevlisi, denetimden önce; GGBS ve işletme dosyasından denetlenecek işletme ile ilgili bilgi ve belgeler ile geçmiş denetim kayıtlarını inceler. b) Eğer işletme bir gıda üretim yeri ise, üretim basamakları hakkında bilgi sahibi olmak amacıyla işletme kayıt/onay dosyasını inceler. c) Kontrol görevlisi, resmi kontrol türünü tespit ederek gerekli olabilecek genel ekipman, teknik gereçler, kıyafet ve numune alma gereçlerini kontrol eder. Kalibrasyonlarının geçerli olduğunu belge üzerinde kontrol eder.

10 BAKANLIĞIN GIDAYA DAİR RESMİ KONTROL PROSEDÜRÜ
7.2. Denetim aşaması Kontrol görevlisi; a) Kendisini kimliğini ibraz ederek tanıtır ve işletme yetkilisine resmi kontrolün amacı konusunda bilgi verir. b) Gıda işletmesinde; yetkili idare tarafından düzenlenen İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı’nı ve işletme faaliyetinin verilmiş olan ruhsatta belirtilen faaliyet konusuna uygun olup olmadığını kontrol eder. Ruhsatının olmadığını veya işletme faaliyetinin verilmiş olan ruhsatta belirtilen faaliyet konusundan farklı olduğunu tespit ettiği işletmeleri yetkili idareye bildirir. Ayrıca, 5996 sayılı Kanun gereği yasal işlem uygular. c) Bakanlığımızca düzenlenen onay belgesini/kayıt numarasını kontrol eder. İşletmenin, onay almadan veya kayıt yaptırmadan faaliyet gösterdiğini tespit etmesi durumunda 5996 sayılı Kanun gereği yasal işlemleri başlatır, gerektiğinde numune alır.

11 BAKANLIĞIN GIDAYA DAİR RESMİ KONTROL PROSEDÜRÜ
ç) 5996 sayılı Kanun’un EK-1’ine uygun olarak işin nevine göre personel çalıştırıp çalıştırmadığını kontrol eder. İşletmecinin, işin nevine göre personel çalıştırmadığını tespit etmesi durumunda yasal işlemleri başlatır. d) Gıda ile temasta bulunan çalışanların sağlığı konusunda gıda hijyeni yönetmeliğinde belirtilen hususları kontrol eder. e) Üretim yerleri ve ambalajsız gıda ürünlerinin işlem gördüğü yerlerin resmi kontrolleri sırasında takılarını çıkararak, yanında götürdüğü koruyucu kıyafetlerini (iş önlüğü, bone, çizme vs.) giyer. Ellerini yıkar ve dezenfektan madde ile muamele eder. Satış yerleri, depo ve mutfak bölümü hariç toplu tüketim yerlerinin denetimlerinde koruyucu kıyafet giymez. f) Resmi kontrolü, işletme yetkilisinin veya çalışanının katılımı ile yapar. g) İşletmede üretim basamaklarını hammaddeden son ürüne doğru ve üretim alanında temiz alandan kirli alana doğru mevzuat kapsamında denetler. ğ) Gıda işletmesinde üretimde kullanılan/piyasaya arz edilen/sunulan gıdanın mevzuata uygun olup olmadığını kontrol eder. Bu kapsamda ürünlerin/bileşenlerin; işletme onay belgesi/kayıt numarası, ithal izni, izlenebilirlikle ilgili kayıtları (irsaliye ve fatura kayıtları ile hammadde girdi-çıktıları, ürün formülasyonları), son tüketim tarihi ile etiket bilgilerini kontrol eder.

12 BAKANLIĞIN GIDAYA DAİR RESMİ KONTROL PROSEDÜRÜ
h) Gıda işletmeleri denetimleri ve HACCP sistemi tetkikinde EK-6 inceledikten sonra EK-5’de ya da EK-7’da yer alan formları kullanır. ı) Gıda işletmelerinde HACCP prensiplerine dayalı sistemlerin tetkikinde; 1) İşletme sahibinin otokontrol amaçlı yapmış olması gereken sonuçları inceler. 2) Hammadde/herhangi bir kritik kontrol noktası seçerek bu noktaya ait/son ürüne ait laboratuvar sonuçlarını veya benzer kontrolleri inceler ve gerektiğinde il/ilçe müdürlüğünde bulunan dosyasında saklamak üzere bunların birer fotokopisi alır. 3) İşletme sorumlusu ve çalışanlarıyla görüşerek yazılı prosedürlerin ve kayıtların geçerli olup olmadığını doğrular. 4) İşletmedeki ölçüm araçlarıyla kaydedilen değerleri (soğuk zincir takip sistemi ve satış yeri sıcaklık değişimi vb.) kontrol eder ve/veya bu değerleri kendi araçlarıyla doğrulayarak denetimi destekler.

13 BAKANLIĞIN GIDAYA DAİR RESMİ KONTROL PROSEDÜRÜ
i) Kontrol ve denetimler sırasında gerekli gördüğü hallerde veya numune alma amaçlı yaptığı denetimlerde Resmi Numune Alma Prosedürü doğrultusunda numune veya numuneleri alır. Numune alım aşamasında gerekli olduğu durumlarda üründe görsel muayene, nem, pH, su aktivitesi ve kızartma yağı değerlerinin kontrollerini yapar. Tüm numune alımlarında sıcaklık kontrollerinin yapılması ve sonuçların tutanaklara yazılması zorunludur. j) Yapılan resmî kontrol sırasında, işletmenin tamamının veya bir bölümünün insan sağlığı ve gıda güvenilirliği açısından tehlike oluşturması ve acil tedbirleri gerektirmesi durumunda, üretimin tamamı veya tehlike oluşturan bölümünün faaliyetlerini durdurur. Bunların, eksikliklerini giderinceye kadar faaliyetine izin vermez. k) İşletme yetkilisine, denetimde tespit edilen hususlarda bilgi verir. Eksikliklerin giderilmesi ve verilecek süre ile ilgili mutabakata varmaya çalışır, takip denetiminin yaklaşık tarihini belirler ve forma işler (EK-8). Resmi kontrol sırasında alınan numunelerde yaptırılacak analizler ve analiz sonuçlarına göre işleyecek resmi prosedürler hakkında bilgi verir. Gıda işletmesinde yapılan denetimde tutulan tüm tutanaklar kontrol görevlisi ve işletme yetkilisi tarafından imzalanır ve birer sureti işletmeye bırakılır. l) Denetim süresi boyunca işletme sahibi ve çalışanları ile nezaket kuralları çerçevesinde diyaloğa girer. Gereksiz tartışma ve polemiğe girmez. İyi dileklerle ayrılır.

14 BAKANLIĞIN GIDAYA DAİR RESMİ KONTROL PROSEDÜRÜ
m) İşletme yetkilisinin, tutanakları imzalamayı reddetmesi durumunda işletme yetkilisinin adı ve soyadı yazılarak ya da kaşesi basılarak imza kısmına “İMZADAN İMTİNA ETMİŞTİR” yazılır. Tutanaklar Tebligat Kanunu ve Yönetmeliğine göre işletmeye tebliğ edilir. Denetim sonrası a) Resmi kontrol sonuçlarının mevzuata uygun olmaması durumunda aşağıda belirtilen hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir. 1) Numunede tespit edilen olumsuzluğun kontrol görevlisi tarafından sorumlusu belirlenerek idari yaptırım bu sorumluya uygulanır. 2) Satış veya toplu tüketim yerlerinden alınan numunelerin muayene ve analizleri sonucunda; olumsuzluğun üretim yerinden kaynaklanması ve üretim yerinin başka bir ilde bulunması halinde, resmi kontrolün yapıldığı ildeki il/ilçe müdürlüğü tarafından üretimin yapıldığı ildeki il/ilçe müdürlüğüne resmi yazı ile resmi kontrol sonuçlarının tasdikli birer sureti gönderilir. Üretimin yapıldığı ildeki il/ilçe müdürlüğü tarafından üretim yerine idari yaptırım uygulanır ve sonuçtan bildirimde bulunan il/ilçe müdürlüğüne bilgi verilir. Konunun takibi açısından üretim yerine resmi kontrole gidilir.

15 BAKANLIĞIN GIDAYA DAİR RESMİ KONTROL PROSEDÜRÜ
3) İl/ilçe müdürlükleri tarafından olumsuzluğun kaynaklandığı üretim yeri/satış/toplu tüketim yerlerinde yapılan resmi kontroller sıklaştırılır. b) Denetim, varsa numune ve cezai işlemler ile ilgili bilgiler GGBS’ne kaydedilir. Numune bilgileri GGBS üzerinden ilgili laboratuvara gönderilir. “İşletmelerin Riske Dayalı Sınıflandırılması Tablosu” GGBS üzerinden doldurulur.

16 GIDA İŞLETME DENETİMİ AKIŞ DİYAGRAMI
Planlama Denetime hazırlanılması İşletmeye gidilerek başlangıç konuşması Denetimin yapılması Derhal uygulamaya konulacak olan önlemler varsa 5996 sayılı Kanuna göre uygulanır. Denetim sonu konuşması ve tutanakların doldurulması, imzalanması ve iyi dileklerle ayrılma Denetimden sonra yapılacaklar - Resmi kontrol formu - Alınacak Önlemler - Riske yönelik değerlendirme Denetim defterine kaydetme ve GGBS’ye giriş kaydetme Eksiklik İdari yaptırımlar Cumhuriyet Savcılığı Evet Hayır

17 Genel Ekipmanlar ve Dokümanlar:
KONTROL GÖREVLİSİNİN, RESMİ KONTROLDE BULUNDURMASI GEREKEN EVRAK, ARAÇ VE GEREÇLER Genel Ekipmanlar ve Dokümanlar: Kontrol Görevlisi Kimlik Kartı Dokümanlar (Resmi Kontrol Tutanağı, Resmi Kontrol Formu, İmha Tutanağı, Yediemin Tutanağı, Denetimin Engellendiğine Dair Tutanak, Numune Alma Etiketi ve Tutanağı, HACCP Tetkik Formu, vb.) Taşıt Görev Emri Personel Görev Formu Koruyucu Giysiler: Tek kullanımlık beyaz önlük Tek kullanımlık bone Tek kullanımlık galoş Tek kullanımlık eldiven Beyaz plastik çizme

18 KONTROL GÖREVLİSİNİN, RESMİ KONTROLDE BULUNDURMASI GEREKEN EVRAK, ARAÇ VE GEREÇLER
Teknik Ekipmanlar: (Tüm alet ve ekipmanlar kalibre edilmiş olmalıdır) Termometre ( lazerli, daldırma tipi) pH metre Numune Alma Ekipmanları (paketleme materyali (poşet veya steril kap), tek kullanımlık kaşık, spatül, vb., plastik güvenlik mühürleri, kırmızı güvenlik etiketleri) Buz kalıbı Soğutucu termos Fotoğraf makinesi veya kamera (Gerektiğinde mahkemelerde kullanılmak üzere) Denetimin türüne göre diğer ekipmanlar: Kızartma yağı ölçüm cihazı El kantarı Nemölçer Refraktometre Su aktivitesi test cihazı Test kitleri

19 KONTROL GÖREVLİSİNİN, RESMİ KONTROLDE BULUNDURMASI GEREKEN EVRAK, ARAÇ VE GEREÇLER
DİĞER EKLER RESMİ KONTROLÜN ENGELLENDİĞİNE DAİR TUTANAK BİRİNCİL ÜRETİM VE İLGİLİ FAALİYETLERE İLİŞKİN RESMİ KONTROL FORMU ONAYLI/KAYITLI İŞLETMELERE AİT RESMİ KONTROL FORMU HACCP GEREKLİLİKLERİ ESNEKLİK YAKLAŞIMI HACCP SİSTEM TETKİKİNE AİT RESMİ FORM RESMİ KONTROL RAPORU YEDİEMİN TUTANAĞI İMHA TUTANAĞI FAALİYETTEN MEN TUTANAĞI FAALİYETE BAŞLAMA TUTANAĞI

20 TEŞEKKÜR EDERİM