Toplum Sağlığını Geliştirme

... konulu sunumlar: "Toplum Sağlığını Geliştirme"— Sunum transkripti:

1 Toplum Sağlığını Geliştirme
Prof. Dr. Feride Aksu (Saçaklıoğlu) Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı AD

2 Sağlığın Tanımı Sadece hastalık veya sakatlığın bulunmayışı değil, fiziksel sosyal ve ruhsal açıdan tam bir iyilik hali DSÖ (1948) Sağlık tüm hastalıkların tamamen elimine edilmesi ile ulaşılacak ideal bir iyilik hali değil, mükemmel olmayan bir kişinin mükemmel olmayan bir dünya ile çok büyük bir sıkıntı duymadan baş edebildiği, yaşamını idame ettirme durumudur. Dubos (1968) İnsanların sosyal ve ekonomik bakımdan üretken bir hayat yaşayabilmelerine olanak tanıyacak bir sağlık düzeyine ulaşması DSÖ 2000 yılı için sağlık hedefleri (1997)

3 Uzman Hekim Kime Sağlık Hizmeti Sunar?

4 Her Gereksinim Hastalar Tarafından Fark Edilir mi?

5 Hissedilen Tüm Gereksinimler Talebe Dönüşür mü?

6 Tüm Talepler Karşılanır mı?

7 Gereksinimden Talebe Giden Yol
Gereksinimler Hissedilen (İstek) Hissedilmeyen Talep Talebe Dönüşmeyen İstek Karşılanmış Talep (Tanı ve tedaviye erişmiş) Karşılanmamış Talep (Tanı hizmetlerine erişememiş, tanı konmuş tedavi hizmetlerine erişememiş) Gürsoy, Aksu Saçaklıoğlu, Çiçeklioğlu ve ark.tarafından Mooney 1992, Wright, Williams ve Wilkinson 1998 temel alınarak geliştirilmiştir

8 Talebe Dönüşmeyen İstek
Gereksinimler Hissedilen (İstek) Hissedilmeyen Talep Talebe Dönüşmeyen İstek Karşılanmış Talep (Tanı ve tedaviye erişmiş) Karşılanmamış Talep (Tanı hizmetlerine erişememiş, tanı konmuş tedavi hizmetlerine erişememiş) ? Gürsoy, Saçaklıoğlu, Çiçeklioğlu ve ark.tarafından Mooney 1992, Wright, Williams ve Wilkinson 1998 temel alınarak geliştirilmiştir

9 Gereksinimi Nereden Bilebiliriz?

10 Gereksinimler Morbidite İnsidans Prevalans Mortalite Fatalite

11 Türkiye’de Ölüme Neden Olan İlk 10 Hastalığın % Dağılımı
UHY-ME Çalışması 2000

12 Türkiye’de Hastalık Yükü (DALY)’e Neden Olan Hastalıkların Yüzde Dağılımı
UHY-ME Çalışması 2000

13 Gereksinimi Belirlemenin Yolu
Nitelikli sağlık kayıtları tutulması Hastalık bildirimlerinin düzenli yapılması ?

14 Sürveyans Sisteminden Elde Edilen İstatistikler Gereksinimin Tamamını Yansıtır mı?
Sürveyans sistemi ile hizmete erişenler ya da başvurular değerlendirilir Nüfus tabanlı prevalans çalışmaları Erken tanı çalışmaları / taramalar Risk faktörlerinin belirlenmesine yönelik çabalar

15 Toplumun Sağlığını Geliştirebilmek İçin
Sağlık sorunlarının oluşmasını engellemek Sağlığın geliştirilmesi Birincil Korunma Oluşan sorunların hizmetten yararlanmasını sağlamak İkincil / Üçüncül Korunma

16 Sağlığın Geliştirilmesi
Hastalık riskini arttırıcı sosyal, ekonomik ve kültürel yaşam özelliklerinin oluşmasının engellenmesi Kişilerin kendi sağlıklarını korumalarının ve geliştirmelerinin sağlanması Toplumsal risk etmenlerine yönelik mücadele Sektörler arası işbirliği ve yasal düzenlemeler

17 Sağlığın Geliştirilmesi
Sağlığını kaybeden bundan sorumlu (suçlu kurban) Yaşam biçiminin geliştirilmesi sadece bireysel bir sorumluluk olabilir mi?

18 Birincil Korunma Bir hastalık veya durumun önlenmesine, belli bir riske ve bu riski taşıyan gruba yönelik önlemler Sadece spesifik önlemler değil Başvurana bütünlükçü bakış açısı Çevre koşullarının değerlendirilmesi Meslek öyküsü

19 İkincil Korunma Erken Tanı
Uzmanlık alanının öncelikli sağlık sorunları için erken tanı rehberleri Risk gruplarına yönelik taramalar Tanı tekniklerinin akılcı kullanımı

20 Hasta İçin İkincil Korunma Toplum İçin Birincil Korunma Olabilir
Tüberküloz HIV / AIDS

21 İkincil Korunma / Uygun Tedavi Üçüncül Korunma / Rehabilitasyon
Akılcı ilaç kullanımı Uygun teknoloji kullanımı Kanıta dayalı uygulamalar Kamusal bakış açısı Tedavi hakkı

22 Paket Tarafından Kurtarılan Yaşam Yıllarının Maliyeti
UHY-ME Çalışması, 2000

23 Uzman hekim sadece tanımlanmış bir alanda çalışan mükemmel bir teknisyen midir?

24 Sağlığı sosyal bileşenleri ile birlikte değerlendiren, hastaya bütünlükçü biçimde bakabilen, koruma ve tedavi yaklaşımlarını entegre edebilen bir hekim mi?

25 Uzmanlık Dernekleri İçin Olası Hedefler
Çekirdek eğitim programının sağlığın sosyal bileşenlerini kapsaması Öncelikli sorunları saptamaya yönelik alan araştırmaları Koruma bakış açısına vurgu Sağlık eğitimi Erken tanı rehberleri Akılcı ilaç ve teknoloji kullanımı, kanıta dayalı uygulamalar Hastalık kayıtlarının geliştirilmesi Nüfus tabanlı, kamusal sağlık hizmetinin ve sağlık hakkının savunulması