TOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİ KAPSAM VE İÇERİĞİNİN İNCELENMESİ

... konulu sunumlar: "TOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİ KAPSAM VE İÇERİĞİNİN İNCELENMESİ"— Sunum transkripti:

1 TOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİ KAPSAM VE İÇERİĞİNİN İNCELENMESİ
DERS:İŞ GÜVENLİĞİ VE MEVZUATLAR HAZIRLAYANLAR:PELİNSU DOĞANYİĞİT SERKAN KESKİN ERMAN TAYANÇ

2 İÇİNDEKİLER TOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİ AMAÇ VE KAPSAMI
TOZ TANIM VE ÖZELLİKLERİ YÖNETMELİKTEKİ TANIMLAR TOZ ÇEŞİTLERİ A.)KİMYASAL YAPILARINA GÖRE TOZLAR B.)BİYOLOJİK ETKİLERİ AÇISINDAN TOZLAR İŞVERENLERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ TOZLU İŞLERDE YAPILACAK RİSK DEĞERLENDİRMESİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR TOZLA MÜCADELE KOMİSYONU TOZ ÖLÇÜMLERİ

3 TOZ ÖLÇÜMLERİNDE İŞVERENE DÜŞEN SORUMLULUKLAR
SAĞLIK GÖZETİMİ PNÖMOKONYOZ MESLEKİ AKCİĞER HASTALIKLARI MESLEK HASTALIKLARINDAN KORUNMA İLKELERİ PNÖMOKONYOZ OLGULARININ BELİRLENMESİ ÇALIŞANLARIN EĞİTİM VE BİLGİLENDİRİLMESİ SAĞLIK VE GÜVENLİK TEDBİRLERİ

4 TOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİ AMAÇ VE KAPSAMI
İşyerlerinde tozdan kaynaklı ortaya çıkabilecek risklerin önlenebilmesi amacıyla iş sağlığı ve güvenliği yönünden tozla mücadele etmek ve bu işlerde çalışanların tozun etkilerinden korunmalarını sağlamak için alınması gerekli tedbirlere dair usul ve esasları belirlemektir. KAPSAM; Bu yönetmelik,20/06/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamına giren işyerlerinde; çalışanların yaptıkları işlerden dolayı toz maruziyetinin olabileceği işyerlerinde uygulanır.

5 TOZ TANIM VE ÖZELLİKLERİ
Kömür, tahıl, ağaç, mineraller, metaller, cevherler, maden ocaklarından çıkarılan taşlar gibi organik veya inorganik maddelerin;doldurulma ve boşaltılmaları, taşınmaları, delinmeleri, taşa tutulmaları, çarpılmaları, püskürtülmeleri, öğütülmeleri, patlatılma ve dağıtılmaları ile meydana gelen ve kendisinden hasıl oldukları maddelerle aynı bileşimde olan veya olmayan ve hava içerisinde dağılma veya yayılma özelliği gösteren 0,5-150 mikron büyüklükte olan katı parçacıklarıdır.

6 TANE BÜYÜKLÜKLERİ mikron ARASINDAKİ TOZLAR: - Havada Uzun Süre Askıda Kalamazlar, -Vücuda Girmeleri Çok Az İhtimaldir . TANE BÜYÜKLÜKLERİ mikron ARASINDAKİ TOZLAR: -Kuvvetli Işıkta Çıplak Gözle Görülür, -Kolay Kolay Solunum Sistemine Giremezler, -Girseler De Üst Solunum Yollarında Tutulurlar.

7 TANE BÜYÜKLÜKLERİ mikron ARASINDAKİ TOZLAR: -Üst Solunum Yollarında Tutulabilen Tozlardır, -Üst Solunum Yollarındaki Nemli Ortamda Birikirler, -Tozun Cinsine Göre Üst Solunum Yolu Hastalıklarına Sebep Olurlar. TANE BÜYÜKLÜKLERİ 0,5 mikrondan KÜÇÜK OLAN TOZLAR: -Vücut İçin Zararsız Olan Tozlardır, -Vücuda Girip Çıkarlar.

8 YÖNETMELİKTEKİ TANIMLAR
MAK DEĞER:Çeşitli kimyasal maddelerin işyeri havasında bulunmasına müsaade edilen ve orada günde 8 saat çalışacak olanların sağlıklarını bozmayacak olan azami miktarlarına MAK değer denir. Hacim birimi ppm:(cm3/M3) Ağırlık birimi: mg/M3 ESD (TWA):Günlük 8 saat zaman dilimine göre ölçülen veya hesaplanan zaman ağırlıklı ortalama değere denir. SOLUNABİLİR TOZ:Aerodinamik eşdeğer çapı 0,1-0,5 mikron büyüklüğünde kristal veya amorf yapıda toz ile çapı üç mikrondan küçük,uzunluğu çapının en az üç katı olan lifsi tozlardır.

9 LİFSİ TOZLAR:Uzunluğu beş mikrondan daha büyük,eni üç mikrondan daha küçük ve boyu eninin üç katından büyük olan parçacıklardır. KRİSTAL YAPIDA SiO2:Kuvars, tridimit ve kristobaliti İNERT TOZ:Solunumla akciğerlere ulaşmasına rağmen akciğerlerde yapısal ve/veya fonksiyonel bozukluk yapmayan tozları. PNÖMOKONYOZ:Akciğerlerde tozun birikmesi sonucu ortaya çıkan doku reaksiyonu ile oluşan hastalık.

10 TOZ ÇEŞİTLERİ A.)KİMYASAL YAPILARINA GÖRE TOZLAR; Organik Tozlar
İnorganik Tozlar Kimyasal Bileşenlerin Tozları Doğal Bileşenlerin Tozları

11 B.)BİYOLOJİK ETKİLERİ AÇININDAN TOZLAR;
Fibrojenik Tozlar Toksit Tozlar Kansorejen Tozlar Radyoaktif Tozlar Alerji Yapan Tozlar İnert Tozlar

12 KİMYASAL YAPILARINA GÖRE TOZLAR
1.Organik Tozlar * Bitkisel Kökenli Tozlar (Pamuk, tahta, un, saman, bitki tohumları vb.) *Hayvansal Kökenli Tozlar (Tüy, saç. Deri vb.) *Sentetik Bileşenlerin Tozları (DDT, plastik, reçine, lastik vs.)

13 2. İnorganik Tozlar:. Metalik Tozlar (Demir, Cu, Al, Zn. Pb. vb)
2.İnorganik Tozlar: *Metalik Tozlar (Demir, Cu, Al, Zn. Pb. vb) *Metalik Olmayan Tozlar (Kükürt vb.) 3.Kimyasal Bileşenlerin Tozları: *Çinkooksit, manganezoksit, cam. vb. 4.Doğal Bileşenlerin Tozları: * Mineraller, killer, maden cevheri vb.

14 BİYOLOJİK ETKİLERİ AÇININDAN TOZLAR
1.Fibrojenik Tozlar: Akciğerlerde fibrotik şişler yapar tabiatta en çok bulunan kuvars olup, diğerlerine göre çok daha az ve belli sıcaklıklarda rastlanır. Silikoz gibi pnömokonyozların oluşmasına sebep olabilirler. Tozların yapısında ne kadar fazla silis varsa o kadar tehlikelidir. Bir diğer önemli özelliği 20 yıl gibi bir etkilenme sonucu ortaya çıkmasıdır. Asbestoz ise asbest tozlarının sebep olduğu pnömokonyozdur. Asbest tozlarının solunması sonucu akciğerlerde fibroz denilen yapısal değişiklikler ortaya çıkar.

15 Akciğerlerde biriken asbest tozunun 0,1 gramı bile hastalığın oluşması için yeterlidir. SİLİS SİLİKOZİS ASBEST ASBESTOZ TALK TALKOZ ALUMİNYUM ALUMİNAZ

16 2.Toksit Tozlar: 3.Kansorejen tozlar:
İç organlarda kronik veya akut zehirlenme etkileri yapar (pb, cr, cd, vanadyum gibi ağır metal tozları). 3.Kansorejen tozlar: İnsanlarda kansere yol açan tozlardır. asbest, arsenik ve bileşikleri, berilyum, kromatlar (kalsiyum-potasyum-sodyum), nikel ve bileşikleri (nikel oksit,nikel sülfit).

17 4.Radyoaktif Tozlar: 5.Alerjik tozlar:
Fazla olmamakla birlikte en önemlileri, uranyum, toryum, seryum, trityum ve radyum bileşenleridir. 5.Alerjik tozlar: Bazı insanlar üzerinde alerji yapabilen,astım ve egzama gibi hastalıkların oluşmasına sebep olan tozlardır. (hayvan yemleri, ot, tahıl, pamuk, keten, kenevir,un)

18 6.İnert Tozlar: Bu tozlar insan vücudunda birikebilen fakat fibrojenik ve toksit etkileri olmayan ayrıca belli bir hastalığı oluşturmayan tozlardır. ( Titandioksit, Baryum Bileşenleri, Kireçtaşı, Mermer, Alçı Tozları, )

19 İŞVERENLERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
(1) İşveren, her türlü tozun meydana geldiği işyerlerinde çalışanların toz maruziyetini önlemek ve çalışanların toz ile ilgili tehlikelerden korunması için gerekli tüm koruyucu ve önleyici tedbirleri almakla yükümlüdür.

20 (2) İşveren, ayrıca tozdan kaynaklanan maruziyetin önlenmesinde;
a) İkame yöntemi uygulanarak, toz oluşumuna neden olabilecek tehlikeli madde yerine çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden tehlikesiz veya daha az tehlikeli olan maddelerin kullanılmasını, b) Riski kaynağında önlemek üzere; uygun iş organizasyonunun yapılmasını ve toplu koruma yöntemlerinin uygulanmasını, c) Toz çıkışını önlemek için uygun mühendislik yöntemlerinin kullanılmasını,

21 ç) İşyerlerinin çalışma şekline ve çalışanların yaptıkları işe göre, ihtiyaç duyulan yeterli temiz havanın bulunmasını, d) Alınan önlemlerin yeterli olmadığı durumlarda çalışanlara tozun niteliğine uygun kişisel koruyucu donanımların verilmesini ve kullanılmasını, e) Alınan önlemlerin etkinliğini ve sürekliliğini sağlamak üzere yeterli kontrol, denetim ve gözetim yapılmasını, f) İşyerlerinde oluşan atıkların, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ilgili mevzuatına uygun olarak bertaraf edilmesini, sağlar.

22 TOZLU İŞLERDE YAPILACAK RİSK DEĞERLENDİRMESİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
a) Ortamda bulunan tozun çeşidi, b) Ortamda bulunan tozun sağlık ve güvenlik yönünden tehlike ve zararları, c) Maruziyetin düzeyi, süresi ve sıklığı, ç) Mesleki maruziyet sınır değerleri, d) Toz ölçüm sonuçları, e) Alınması gereken önleyici tedbirleri, f) Varsa daha önce yapılmış olan sağlık gözetimlerinin sonuçları.

23 TOZLA MÜCADELE KOMİSYONU
İSGGM Genel Müdürü veya Genel Müdürün görevlendireceği bir Genel Müdür Yardımcısı başkanlığında; Sağlık Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından birer temsilci ile İş Teftiş Kurulu Başkanlığından iş sağlığı ve güvenliği yönünden teftiş yapmaya yetkili bir iş müfettişi, SSK'den bir temsilci, Genel Müdürlükten bir hekim ile bir mühendis veya bir iş sağlığı ve güvenliği uzmanı, en çok üyesi olan çalışan ve işveren konfederasyonlarından birer temsilci ve Bakanlıkça uygun görülecek tozla mücadele ve toza bağlı meslek hastalıkları konularında çalışmaları bulunan üniversitelerin tıp ve mühendislik fakültelerinden birer öğretim üyesinin katılımıyla bir komisyon kurulur. Bu komisyon üyelerinin görev süresi üç yıldır. Süresi bitenler yeniden görevlendirilebilir.

24 TOZ ÖLÇÜMLERİ Toz ölçümünde kullanılan aletler iki temel ilke ile çalışırlar: Tartım: Belirli bir hava miktarındaki toplam toz ayrılarak tartılır ve mg/cm3 olarak hesaplanır. İri tanelerin etkisi önemlidir ve büyük hatalar doğabilir. Bu durumu önlemek için daha başlangıçta 5 mikrondan büyük taneler ayrılır ve tartım yapılır. Sayma: Bir cam levha üzerine toplanan toz ayrılır ve 5 mikrondan küçük olanlar sayılarak tane/cm3 cinsinden hesaplanır.

25 TOZ ÖLÇÜMÜNDE KULLANILAN ALETLER
Konimetre Filtreli aletler Gravimetre Isısal çökeltici Tindalometre Elektrostatik Presipitatör Radyasyon Dedektörü Yüzeysel Toz Ölçüm Cihazları(Toz Kovaları)

26 TOZ ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ Gravimetri Radyometri / ß Işını Absorbsiyonu Reflektometri / Siyah Duman Nefhelometri / Işık kırınımı Piezoelektrik terazi yöntemi

27 TOZ ÖLÇÜMLERİNDE İŞVERENE DÜŞEN SORUMLULUKLAR
İşveren; a) Risk değerlendirmesi sonucuna göre belirlenen periyodik aralıklarla toz ölçümlerinin yapılmasını, b) İşyerinde çalışanların toz maruziyetinin bulunduğu koşullarda herhangi bir değişiklik olduğunda bu ölçümlerin tekrarlanmasını, c) Ölçüm sonuçlarının, mesleki maruziyet sınır değerleri dikkate alınarak değerlendirilmesini, ç) İşyerinde yapılacak denetimler için toz ölçümlerinin Genel Müdürlükçe ön yeterlik veya yeterlik belgesi verilen laboratuvarlarca yapılmasını sağlar.

28 SAĞLIK GÖZETİMİ Bu Yönetmelik kapsamına giren işyerlerinde çalışan ve çalışacak kişilerin yapılacak sağlık gözetiminde aşağıdaki hususlar dikkate alınır. 20/7/2013 tarihli ve sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik ekinde yer alan İşe Giriş / Periyodik Muayene Formu örneğine göre yapılır. b) Çalışanların sağlık gözetimi; risk değerlendirmesi, aralıklarla yapılan toz ölçüm sonuçları ve tozun cinsi dikkate alınarak işyeri hekimince belirlenen sıklıkta tekrarlanır ve her çalışan için sağlık kaydı tutulur.

29 c) Pnömokonyoz yönünden yapılan periyodik sağlık muayenelerinde “Pnömokonyoz Tanı Şeması” dikkate alınır. ç) Sağlık gözetiminden sorumlu işyeri hekimi; muayene ve tetkiklerin sonucuna göre, çalışanın toza maruz kalacağı işlerde çalıştırılmaması da dahil, her türlü koruyucu ve önleyici tedbirleri belirler ve tavsiyelerde bulunur. d) İşyeri hekimi, çalışanın maruziyetinin sona ermesinden sonra da yapılması gereken sağlık değerlendirmesi ile ilgili bilgi verir ve maruziyetin bitmesinden sonra sağlık gözetiminin devam etmesi gereken süreyi belirleyebilir. e) Çalışan veya işveren sağlık muayenesi ve tetkiklerinin yeniden yapılmasını isteme hakkına sahiptir.

30 PNÖMOKONYOZ PNÖMOKONYOZ OLUŞMASINDAKİ FAKTÖRLER 1-Tozların Çapları :
Ortamda bulunan tozların çapları 5 mikrondan küçükse akciğerlere girme ve yığılma ihtimali artar. 2-Tozların Terkibi: Hastalığın ortaya çıkmasında önemli olan ikinci faktördür. Örneğin slikoz olabilmesi için tozun yapısında kristal halinde silis bulunmalıdır.

31 3-Tozların Miktarı : Hastalığın meydana gelmesinde üçüncü faktör alınan “doz” dur. Alınan “doz” tozlu ortamda bulunma süresine bağlıdır. Ne kadar fazla kalınırsa akciğerlere giren tozun miktarı o kadar artar. 4-Kişisel Özellikler : İnsanların kendini koruma mekanizması vardır. Bu mekanizma solunum sistemini bozan bazı nedenler sonucu iyi işlemez. Örneğin; çok sigara içenler veya başka zehirli gazlarla daha önce karşılaşmış olanlarda, koruma sistemi zedelenmiştir. Pnömokonyoz olma ihtimali fazladır.

32 MESLEKİ AKCİĞER HASTALIKLARI
SİLİKOZİS: Yaygın ve tehlikeli bir toz hastalığıdır. Silica tozunun solunmasıyla oluşur.İnce toz zerrecikleri akciğerin ince hava keseciklerine kadar taşınır.Özel koruyucu hücreler tozu kapar ve sindirmeye çalışır. Buna rağmen tozlar lenf nodüllerine girer ve burada damarları tıkarlar.Akciğerlerde fibroz denen ve lif demetine benzeyen anormal ölü kabuk oluştururlar.

33 Maruziyetin Olduğu İşler;
Madencilik ve maden işletmeciliği (arama, işleme, çıkarma), Taş ve yapı endüstrisi (delme, çıkarma, küçültme, kesme, zımparalama, ışınlama, yer altında yapılanma), Seramik endüstrisi (porselen üretimi, çanak-çömlek üretimi, ateşe dayanıklı ürünlerin üretimi), Döküm endüstrisi (döküm, kalıp ve ışın). Talkum ile kirlenmiş kuvartzın kullanımı.

34 SİLİKOSİS

35 KÖMÜR İŞÇİSİ PNÖMOKONYOZU(KİP) :
TANIM: Kömür madeni tozlarının inhalasyonu , akciğerde depolanması ve buna karşı gelişen doku reaksiyonu ile oluşan akciğer hastalığıdır. Kömür madeni tozunun %30-40’ı kömür olmayan minarellerden oluşur, bunların %5’ i silikadır. Kömür işçilerinde ortaya çıkan bozukluğun başlangıçta kömür tozundaki silika nedeniyle oluştuğu düşünülmüştür. Ancak siyah karbon, grafit, karbon elektrolit endüstrisi silika içermemekle beraber KİP gelişebildiği gösterilmiştir.

36 Serbest silika kristalleri akciğerlerde fibrojenik bir reaksiyona yol açarak silikozis denilen bozukluğa yol açar. Kömür işçilerinde de benzer bir tablo ortaya çıkabilir. Buna da Kömür işçisi pnömokonyozu ismi verilir. Silika ve kömür tozu serbest radikallerin oluşumuna neden olarak direkt sitotoksik etki gösterir. Bir çok mineralin aksine silika doku içinde uzun süre erimeden kalabilir ve kişinin yaşamının her hangi bir döneminde lokal reaksiyon da başlatabilir.

37

38 BİSSİNOS : (Keten, kendir ve pamuk tozlarından meydana gelir)
BİSSİNOS : (Keten, kendir ve pamuk tozlarından meydana gelir).Bu hastalık üç devre gösterir. 1’nci devre:Tipik belirtisi “Pazartesi Ateşidir” 2’nci devre: Nefes darlığı, öksürük vb. belirtiler pazartesiyi takip eden günlerde de devam eder, 3’cü devre: İşe devam edildiğinde şikayetler yerleşir, iyileşmeyen bir duruma gelir.

39 ASBESTOZİS: Asbest minerallerinin çıkarılması , taşınması , ham asbestin depolanması ve asbest ihtiva eden ürünlerin üretimi, şekillendirilmesi ve işlenmesi esnasında asbest lifleri (fiberleri) oluşmaktadır. Asbest çeşitleri; Aktinolit asbest, antofilit asbest, grünerit asbest(amosit), krizotil, krosidolit ve termolit asbest şeklindedir. Tehlike kaynağı olan endüstri dalları örnek olarak şunlardır: Asbestli tekstil endüstrisi (iplik, dokuma, ip), asbestli çimento endüstrisi (levha, boru), yapı endüstrisi (asbestli çimento ürünlerinin işlenmesi), kimya endüstrisi (boya ve izolasyon malzemelerinin dolgu malzemeleri, sentetik reçine kıvam artırıcıları, termoplastlar, lastik ürünleri, izolasyon (ısı, gürültü ve yangın yalıtımı olarak), kâğıt endüstrisi (asbestli kâğıt ve kartonlar), kaplama endüstrisi (fren ve debriyaj kaplama malzemeleri, balatalar) ve gemi ve vagon yapımı.

40 Asbestozis, mesleki ya da çevresel olarak, asbestozun direkt kullanımı ya da indirekt asbestoz maruziyeti ile gelişir. Asbestoz maruziyeti ile asbestozis arasındaki doz-yanıt ilişkisi açıktır(Ancak düşük düzeydeki maruziyette risk ile ilişkisi tartışılsa da). Genelde asbestoz işçilerinde asbestozis gelişme riski asbestoz maruziyeti ile orantılı olarak artar. Hastalığın şiddeti akciğerde biriken asbestoz lifi ile orantılıdır.

41 MESLEK HASTALIKLARINDAN KORUNMA İLKELERİ
İşyerinin kurulması sırasında planlama Kullanılan zararlı maddelerin değiştirilmesi (ikame) Kapalı çalışma Ayırma-izolasyon (tecrit) yöntemleri Lokal havalandırma Genel havalandırma Nemli- ıslak çalışma İşyeri temizlik ve bakımı İşyeri üretim planlaması İşyeri ortam analizleri Kişisel koruyucular Tıbbi korunma yöntemleri ve denetimleri

42 PNÖMOKONYOZ OLGULARININ BELİRLENMESİ
(1)ILO Uluslararası Pnömokonyoz Değerlendirme Kategorisi Çizelgesi’ne göre okuyucuların nihai değerlendirme sonuçlarına ilişkin raporunu alan işveren; a)Kategori 0 olarak değerlendirilenlerin; aralıklı muayenelerle takibinin yapılmasını, b)Kategori 1 ve üzeri olarak değerlendirilenlerin; SGK tarafından yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularına sevkini sağlar. (2)Meslek hastalıkları tıbbi tanısında yetkili sağlık kuruluşu, düzenlediği raporların birer örneğini ilgili işverene gönderir.

43 KAYITLARIN SAKLANMASI;
PNÖMOKONYOZ OKUYUCU EĞİTİMİ; ILO Uluslar Arası Pnömokonyoz Radyografi Sınıflandırması Okuyucu Eğitimi İSGÜM tarafından düzenlenir. KAYITLARIN SAKLANMASI; İşveren, işyerinde çalışanların yaptıkları iş, çalışma süresi, toz ölçüm sonuçları ile kişisel sağlık dosyalarının kayıtlarını ilgili mevzuatta ayrıca belirlenmemişse çalışanın işten ayrılma tarihinden itibaren on beş yıl süreyle saklar. İşyeri ortamındaki tozlardan kaynaklanan hastalıkların yükümlülük süresi bu süreyi aşan işyerlerinde, evrakların saklanması hastalıkların yükümlülük süresine göre uzar. Çalışanın işyerinden ayrılarak başka bir işyerinde çalışmaya başlaması halinde, yeni işveren çalışanın kişisel sağlık dosyasını ve diğer kayıtları ister, önceki işveren de dosyanın bir örneğini onaylayarak gönderir. (2) Çalışanlar kendilerine ait kayıtların bir örneğini alabilirler. Çalışanlar ve/veya çalışan temsilcileri de kayıtlar hakkında isimsiz olarak genel bilgileri alabilirler.

44 ÇALIŞANLARIN EĞİTİMİ VE BİLGİLENDİRİLMESİ
Eğitim ve bilgilendirmeler özellikle aşağıdaki hususları içerir. a) Risk değerlendirmesi sonucunda elde edilen bilgiler, b) İşyerinde bulunan tozun çeşidinin tanınması, tozdan kaynaklanan sağlık ve güvenlik riskleri, meslek hastalıkları, mesleki maruziyet sınır değerleri ve diğer yasal düzenlemeler hakkında bilgiler, c) Çalışanların kendilerini ve diğer çalışanları tehlikelerden koruması için yapılması gerekenler ve alınacak önlemler, ç) Kişisel koruyucu donanımların doğru kullanımı ve bakımı.

45 SAĞLIK VE GÜVENLİK TEDBİRLERİ
Eğitim, Kapalı Sistemle Çalışma, İşyeri ortam temizliği-Çalışanların temizliği, Aspirasyon Sistemleri, İşe giriş ve periyodik sağlık muayeneleri, Sosyal tesisler,(Banyo,soyunma yeri,elbise dol.) Asbest depoları, Atıkların kontrolü, Kişisel koruyucular, İşyeri ortam ölçümleri, Çalışma Süresi.

46 EĞER TOZLAR VE DUMANLAR OLMASAYDI İNSANLAR BİN SENE YAŞARLARDI.
İBNİ SİNA

47 DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ…