GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER

... konulu sunumlar: "GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER"— Sunum transkripti:

1 GASTROİNTESTİNAL HORMONLAR ve NÖROENDOKRİN TÜMÖRLER
Prof. Dr. Sadi Gündoğdu İ.Ü CERRAHPASA TIP FAKÜLTESİ Endokrinoloji ve Metabolizma Bilim Dalı

2 Nöroendokrin TM (NET): Nöroendokrin diferansiyasyon gösteren epitelyal tm’ler
Bazı klinik ve patolojik özellikler tm’ün yerine özgü ancak diğer özellikler tüm NET’lerde ortak

3 Gastroenteropankreatik NETler
Pankreatik NET (adacık hücre tm) Karsinoid tm

4 Pankreatik NET ‘ler

5 Gastrinoma Insulinoma VIPoma Glucagonoma Somatostatinoma

6

7

8 Zollinger-Ellison sendromu (Gastrinoma)
Üst jejunumda ülserasyon, gastrik asit sekresyonunda artış ve pankreasın beta hücrelerinden kaynaklanmayan adacık hücre tm Gastrin sekresyonu artar- gastrik asit salınımı artar % > 90 peptik ülser (+)  %75 –duedonum ilk kısımda, %14 distal duodenumda, %11 jejunumda Rekürrens sık

9

10

11 Diyare belirgin bir bulgu olabilir Diyareye neden olan faktörler:
Artan gastrik asid sekresyonu→volüm yükü → ince barsak ve kolondan tam olarak emilemez Artan asit sekresyonu → pankreasın HC03 üretme kapasitesini aşar → azalan pH pankreas sindirim enzimlerini inaktive eder→safra asitleri ile yağ etkileşimini bozulur, incebarsak villusları hasar görür Yüksek serum gastrin düzeyleri Na ve su emilimini inhibe eder

12 Gastrinomalı hastaların 1/3ünde tanı sırasında metastaz
En sık met yeri= Karaciğer

13 Karın ağrısı ve diyare en sık başlangıç şikayetleri
Yanma tarzında ağrı Kilo kaybı GI kanama Nefrokalsinozis öyküsü veya renal kolik → MEN1? Endoskopide-belirgin gastrik kıvrımlar

14

15

16 Serum gastrin düzeyi —  Gastrik asit(gastrik pH < 5.0)+ açlık serum gastrin >1000 pg/mL  Sekretin stim. testi —   serum gastrin düzeyinde ≥200 pg/mL  artış olması tanısal

17 Insulinoma Insulinomalar nadir pancreatic adacık tm’leridir
Çoğu sporadik, bazıları MEN1 ilişkili Insulin ↑→ Glukoz ↓→Hypoglisemi

18 Açlık hipoglisemisi, (bazılarında postprandial olabilir) + nöroglikopenik semptomlar
±sempatoadrenal (otonomik) semptomlar Kilo artışı

19 Nöroglikopenik semptomlar
konfüzyon görmede bozukluk davranış değişikliği amnezi

20 Sempatoadrenal semptomlar
çarpıntı terleme titreme

21 Whipple Triadı Hastanın semptomları hipoglisemi ile tetiklenir
Semptomlar mevcut iken bakılan kan şekeri düzeyi düşük Glukoz uygulanması ile semptomlar geriler

22  soliter/multiple, benign/malign olabilir
çoğu soliter ve benign Multiple insulinomalar daha nadir ve MEN1 ilişkili Tanı uzamış açlıkta (72 st uzamış açlık testi) hipoglisemi sırasında artmış insülin ve C-peptid düzeyleri

23 VIPoma Vazoaktif intestinal polipeptid (VIP) salgılayan NET’ler
Çoğu pankreasta lokalize VIP intestinal epitel hc’lerinde reseptöre bağlanır →adenilat siklaz ve cAMP üretimi aktive → lümene net sıvı ve elektrolit sekresyonu: diyare

24 Çoğu hastada VIPoma sendromu
Pankreatik kolera sendromu Verner-Morrison sendromu

25

26 Sulu diyare+ hypokalemia + hipokloridi (VIP gastrik asit sekr
Sulu diyare+ hypokalemia + hipokloridi (VIP gastrik asit sekr. Suprese eder) Gaita volümü >700 mL/gün  (açlıkta bile ) ve % 70 hastada > 3000 mL/gün Gaita : kokusuz, açlıkta persiste eden, yüksek Na konsantrasyonlu, düşük ozmolal açık (sekretuar diyare özellikleri) Karın ağrısı hafif/yok

27 Glukagonoma Pankreasın alfa hücrelerinde kaynaklanır

28 Klinik sendrom: Nekolitik migratuar eritem (NME) cheilitis diyabet
anemi Kilo kaybı Diyare Veniz tromboz Nöropsikiyatrik semptomlar

29

30 Somatostatinoma Pankreas adacık D hücreleri
Somatostatin : insülin, glukagon, gastrin ve GH inh. eder  Kolesistokinin ile stimüle olan pankreatik enzim sekresyonunu ve safra kesesi kontraksiyonunu , intestinal aminoasit absorbsiyonunu, gastrik asit sekresyonunu inh eder barsak hareketlerini azaltır böylece intest,nal geçiş zamanını arttırır

31 En sık semptomlar karın ağrısı ve kilo kaybı
İnsulin sekr inh →Diyabet Kolesistokinin salgısı ↓ →safrakesesi kontr ↓ → Kolelitiyazis Pankreatik enzim ve HCO3 sekr inh → intestinal lipid emilimi ↓ → Diyare –steatore Gastrin sekr ↓ → Gastrik hipokloridi

32 Karsinoid Tm En sık gastrointestinal orijinli (%55) 

33

34

35

36 Tipik karsinoid sendrom: flushing ve diyare
“Karsinoid sendrom” karsinoid tm lerden salgılanan çeşitli humoral faktörler sonucunda oluşan semptomlardır Tipik karsinoid sendrom: flushing ve diyare Daha çok ince barsak kaynaklı metastatik karsinoid tm ‘lerde görülür

37

38

39

40 Gastrik karsinoid tm’ler üçe ayrılır:
kronik atrofic gastrit ve pernisiyöz anemi gastrinoma ile ilişkili (ZES)-MEN 1 sporadik İnce barsak: karın ağrısı ve/veya intermitan obstrüksiyon Appendiks :insidental Transvers ve inen kolon ve rektal karsinoidler: barsak alışkanlıklarında değişiklikler, obstrüksiyon veya kanama Rectal karcinoidler: rektal muayene veya endoskopi sirasında insidental

41 GLP-1 (GLUCAGON-LIKE PEPTIDE-1)
Oral glukoz iv glukoza göre insüin salınımını daha fazla stim eder Bu etki GLP-1 gibi GI peptidler aracılığı ile oluşur GLP-1 ince barsak L-hücrelerinden besinlere yanıt olarak salgılanır

42 GLP-1 glukoza bağımlı olarak pankreas adacık hücrelerinden insülin salınımını uyarır
Gastrik boşalmayı yavaşlatır Yemek sonrası glukagon salınımını inh eder Yemeyi azaltır

43

44

45 GLP-1 düzeyleri tip 2 Dm de azalır
Tip 1 DM de GLP-1 regülazyonu bozulabilir