Kadın Erkek Eşitliği ve Toplumsal Cinsiyet Psikolog Yasemin Taşkın

... konulu sunumlar: "Kadın Erkek Eşitliği ve Toplumsal Cinsiyet Psikolog Yasemin Taşkın"— Sunum transkripti:

1 Kadın Erkek Eşitliği ve Toplumsal Cinsiyet Psikolog Yasemin Taşkın

2 Plan: Toplumsal Cinsiyet Kadın Erkek Eşitliği

3 Kadın Erkek Eşitliği ???

4 BM İnsani Gelişmişlik Raporu(2011)
Anne ölüm oranı Adölesan doğurganlık oranı Parlamentodaki kadın milletvekili oramı En az ortaokul mezunu kadın nüfus oranı Kadın nüfusun iş gücüne katılım oranı Doğum kontrol yöntemlerini kullanma yaygınlığı Doğum öncesi bakım hizmeti alma oranı Profesyonel destekle gerçekleştirilen doğum oranları

5 BM İnsani Gelişmişlik Raporu(2011)
138 ülke içinde Türkiye 77. sırada Ekonomik büyüklük: 169 ülke içinde 17. sırada

6 Cinsiyet Nedir? Kişinin kadın ya da erkek olarak gösterdiği genetik, fizyolojik ve biyolojik özellikleri ifade eder.

7 Biyolojik Cinsiyet: Kişinin kadın ya da erkek olarak gösterdiği genetik, fizyolojik ve biyolojik özelliklerİ ifade eder. Toplumsal Cinsiyet: Kadınların ve erkeklerin sosyal ortamlarında, bulundukları kültür içinde öğrendikleri, toplumsal yapılarla ilişki içinde belirlenen kadın ve erkek olmaya dair rollerine, sorumluluklarına ve sınırlılıklarına işaret eder. 7

8 Toplumsal Cinsiyet Nedir?
Toplumun verdiği roller, görev ve sorumluluklar, toplumun bireyi nasıl gördüğü, algıladığı, beklentileri ile ilgilidir.

9 Toplumsal cinsiyet kavramı kız ya da oğlan bebekler olarak dünyaya gelen insanların yaşamlarında başlarına gelen pek çok olay sonucu kadın ve erkeğe dönüşmesidir.

10 Toplumsal olarak belirlenir.
Biyolojik Cinsiyet (SEX) Toplumsal Cinsiyet (GENDER) Biyolojiktir. Toplumsal olarak belirlenir. Evrenseldir. Kültürün içinde öğrenilir. Değişmez. Zaman ve mekana bağlı olarak değişiklik gösterir. Değiştirilebilir. 10

11 Biyolojik Cinsiyet mi? Toplumsal Cinsiyet mi?
Biyolojik Cinsiyet mi? Toplumsal Cinsiyet mi? Kadınlar çocuk doğurur ve emzirir; erkekler doğurmaz, ancak biberonla besleyebilirler. Kadınlar bir gün boyunca hane halkı bakımına ortalama 5.5 saatlerini ayırırken, hobileri için sadece 50 dakika ayırmaktadır. İnşaat sektöründe çalışanların çoğu erkektir. 224 değişik kültüre sahip topluluklarla yapılan bir araştırmanın sonuçlarına göre bunların sadece 5’inde yemekler her zaman erkekler tarafından hazırlanıyor, 6’sında ise evler kadınlar tarafından inşa ediliyor. 11

12 Sizce NEDEN? Kızların okullaşma oranı erkeklerden düşük…
Kadın istihdamı düşük… Öğretmenlik ve hemşirelik kadın mesleği olarak görülüyor… Kadın yönetici sayısı az… Erkeklerin ağlaması makbul değil… Evi geçindirmek asıl olarak erkeğin sorumluluğu…

13 Cinsiyetler arasındaki farklılıklar güzeldir, ancak cinsiyet rolleriyle farklılaşmaların eşitsizliğe dönüşmesi kabul edilemez.

14 Dünya Sağlı Örgütü(WHO) toplumsal cinsiyette eşitliği karar verme, seçme, fırsatları kullanma, kaynakların ayrılması, kullanılması ve hizmetleri elde etmede cinsiyete bağlı ayrımcılık yapılmaması olarak tanımlamaktadır. Toplumsal cinsiyete bağlı eşitsizlikten daha fazla etkilenen cinsiyet KADINdır. Bu eşitsizlik dünyanın farklı yerlerinde farklı şekilde karşımıza çıkmaktadır.

15 Dünyanın farklı yerlerinde;
Cinsiyetinden dolayı fetüs kürete edilmekte Yeni doğan kız çocukları öldürülmekte Genetik mutilasyon/ sünnet Bir genç kız tecavüz sonucunda oluşan gebeliğini ailesinin dini inanışları nedeniyle sürdürmek zorunda kalmakta

16 Kadın ve erkek olmayı nasıl öğreniyoruz?

17 Aile… 17

18 Sokak… 18

19 Deyimler ve atasözlerinde kadın ve erkek klişeleri
Deyimler ve atasözlerinde kadın ve erkek klişeleri Elinin hamuru ile erkek işine karışma. Ağustostan sonra ekilen darıdan, kocasından sonra kalkan kadından hayır gelmez. Oğlan babadan öğrenir sohbet ile gezmeyi, kız anadan öğrenir sofra dizmeyi. Erkek adam ağlamaz! Sakalım olsa sözüm geçerdi! Saçı uzun aklı kısa 19

20 Okul… (Atlıhan, A. vd. (2006).İlköğretim Hayat Bilgisi 3 Ders Kitabı (s.88), İstanbul: MEB Yayınları) 20

21 Medya… 21

22 Kadınlar ne tür işler yaparlar?
Kadınlar ne tür işler yaparlar? Kadınlar asıl olarak aile ve ev işlerinden sorumludur. Eşlerinin ve çocuklarının bakımıyla ilgilenirler. Halkla ilişkiler uzmanıdırlar. Psikologdurlar. Diplomattırlar. Piyasa araştırmacılarıdır. kadınlar asıl olarak aile ve ev işlerinden sorumludur. Peki, bu ev işleri nelerdir? Kadınlar ev içerisinde neler yapar? Örneğin kocalarının ve çocuklarının bakımıyla ilgilenirler. Bu “bakma”nın sınırları çok geniş olabilir: Üstlerini başlarını yıkayıp ütülemek, her gün yemeklerini pişirip bulaşıkları yıkamak, evi temiz tutmaktan moral bozukluklarına, ergenlik bunalımlarına, yaş dönümü krizlerine, başarısızlık korkularına çareler aramaya kadar uzanan genişlikte bir alan. Kadınlar ayrıca birer sosyal hizmet uzmanıdırlar. Ailedeki özürlü ve yaşlılara, hastalara onlar bakarlar. Halkla ilişkiler uzmanıdırlar. Aile içindeki iletişimi sağlarlar, dengeyi kurarlar. Konu komşuyla, akrabalarla görüşmeleri, ilişkileri ayarlarlar, evlilikleri düzenlerler, yıldönümlerini hatırlarlar, hediyeleri, kime ne altın takılacağını düşünürler. Kadınlar ailelerinin psikologudurlar. Aile bireylerinin sıkıntılarını, üzüntülerini, korkularını gidermeye çalışırlar. Kadınlar diplomattırlar. Kendi aileleri ile kocalarının ailesi arasındaki ilişkileri ustalıkla yürütmek zorundadırlar. Kim ne sıklıkla ziyaret edilecek? Kime ne kadar hizmet edilecek? Hangi konuları öteki taraf bilmese daha iyi olur? Hangi selamlar iletilecek, hangi haberler iletilmeyecek. Kadınlar piyasa araştırmacılarıdırlar. Neyi nerden almalı? Ucuzluk ne zaman? Hangi gün pazara gidilmelidir? 22

23 Kadınların yaptıkları işlerin özellikleri nelerdir ?
Kadınların yaptıkları işlerin özellikleri nelerdir ? Son derece rutin, kendini tekrarlayan işlerdir. Sosyo-ekonomik konumlarını güçlendirmeye katkı sağlamaz. Toplumda bir statü ve saygınlık yaratmaz. Kazanımları maneviyata dayalıdır. 23 23

24 KADININ GÖRÜNMEYEN EMEĞİ
KADININ GÖRÜNMEYEN EMEĞİ (Yapıldığında değil yapılmadığında değeri anlaşılır) 24

25 GÜNDÜZ İŞ YERİNDE AYNI İŞİ YAPARKEN;
Çalışma yaşamı GÜNDÜZ İŞ YERİNDE AYNI İŞİ YAPARKEN; AKŞAM EVDE !??..... 25

26 26

27 Erkekler ne tür işler yaparlar?
Erkekler ne tür işler yaparlar? Asıl olarak hanenin geçimini sağlamakla yükümlü görülürler ve ev dışında, ücret karşılığı çalışırlar. Tekrara dayanmayan, bilimsel bilgi ve teknoloji kullanımına uygun ya da fiziksel güç gerektiren işler yaparlar. Toplumsal bir kimlik ve statü edinirler. (İşçi, memur ya da esnaf olarak sendika, meslek örgütü türünden örgütlere katılırlar.) 27

28 Yapılan işlerin ve kazanımların farklılığı nasıl sonuçlar doğurur?
Yapılan işlerin ve kazanımların farklılığı nasıl sonuçlar doğurur? Kadınlar için? Erkekler için? 28 28

29 FARKIN EŞİTSİZLİĞE DÖNÜŞMESİ
FARKIN EŞİTSİZLİĞE DÖNÜŞMESİ 29

30 Eşitsizliğin Erkekler Üzerinde Yarattığı Olumsuzluklar
Eşitsizliğin Erkekler Üzerinde Yarattığı Olumsuzluklar Güçlü olma zorunluluğu Aile ile ilgili tüm kararları verme sorumluluğu Aileyi geçindirme sorumluluğu Duygularını gösterememe, bastırma 30

31 Eşitliğin Toplum Açısından Yararları
Eşitliğin Toplum Açısından Yararları Sağlıklı, mutlu ve refah seviyesi yüksek birey, aile ve toplum Daha gelişmiş ve kalkınmış bir toplum Daha güçlü bir devlet Uluslararası yükümlülüklerini yerine getirmiş bir toplum 31

32