DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ

... konulu sunumlar: "DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ"— Sunum transkripti:

1 DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ
1. ÜNİTE : NAMAZ BİR İBADETTİR Hazırlayan: Ahmet BAŞTÜRK

2 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK
Namaz nedir? Namaz; Müslümanlar tarafından belirli şartları ve şekilleri yerine getirilerek beden ile yapılan bir ibadettir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

3 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK
Namaz niçin kılınır? Yüce yaratıcımız olan Allah’a yakınlaşmak ve Ona olan sevgimizi somutlaştırmak için kılarız Allah’ımızın bize verdiği hayat, sağlık, mutluluk, sevgi gibi sayısız nimetlerine teşekkür etmek için kılarız Günlük yaşantımızda iyi ve güzel alışkanlık ve davranışları tercih etmemize yardım ettiği için Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

4 Namazla ilgili başka neler bilmeliyiz?
Kur’anıkerim’de namaz için salat kelimesi kullanılır. Salat ise dua, yakınlaşma, yakarış anlamlarına gelmektedir. İslamiyet'in ilk yıllarında yerine getirilmesi istenen ilk ibadettir. Namaz, İslamiyet öncesinde de değişik şekillerde yerine getirilen ve bilinen bir ibadet şeklidir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

5 Namaz ibadetinde amaçlanan nedir?
Bütün ibadetlerde olduğu gibi namaz da biz insanları bireysel ve toplumsal açıdan eğitmek için bildirilmiştir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

6 Namaz insana neler kazandırır?
Namaz insanın duygu dünyasını zenginleştirir Namaz insanın davranışlarında bilinçli olmasını sağlar Namaz birlikte yaşama ve dayanışma bilincini geliştirir Namaz temizliğe alıştırır Namaz zamanı iyi kullanmayı öğretir Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

7 İnsanın duygu dünyası nedir?
Duygu dünyamız Olumlu duygular Olumsuz duygular inanç sevgi saygı kibir nefret kıskançlık Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

8 Namaz insanın duygu dünyasını nasıl zenginleştirir?
Namaz ibadeti bizim olumlu duygulara sahip olmamızı kolaylaştırır. Namazı sadece Allah’ımız için kılarız. Bu da O’na ve yarattığı varlıklara karşı da sevgi ve saygı duymamıza neden olur. Namazla başta Allah’a olmak üzere bize yardım ve iyilik eden herkese karşı teşekkür etmeyi öğreniriz. Namaz, Allah’la ve dışımızdaki insanlarla dostluk duygumuzun gelişmesine de katkıda bulunur. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

9 Namaz insanın davranışlarında bilinçli olmasını nasıl sağlar?
İnsan oluşumuzun anlamlarından biri de davranışlarımıza özgürce yön verebilmemizdir. Davranışlarımızın bilinçli olmasına katkı sağlayan ibadetlerden biri de namazdır. Çünkü namaz kılabilmenin şartlarından biri akılımızı doğru kullanabilen kimseler olmamızdır. Günlük yaşantımızda kıldığımız namazları, bizi kötü alışkanlık ve davranışlardan uzaklaştıracak bilinçlilikte kılmalıyız. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

10 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK
Namaz birlikte yaşama ve dayanışma bilincini geliştirmemize nasıl katkıda bulunur? İslamiyet’te namaz ibadetini topluluk halinde de kılabiliriz. Bu özelliği ile namaz bireysel davranışlardan kaçınıp, diğer insanlarla birlikte hareket etme alışkanlığını kazanmamıza katkıda bulunur. Topluca kıldığımız namazlar diğer insanların sıkıntılarını görüp yardım etmemize, üzüntülerini görüp paylaşmamıza neden olur. Camilerde kıldığımız namazlar bize yeni dostluklar kurma fırsatını sağlar. Bayram namazlarında sevinçlerimizi; cenaze namazlarında ise üzüntülerimizi paylaşırız. Namaz sonrası cami çıkışlarında deprem, sel gibi felaketlere uğrayanlara ve fakirlere yardım ederiz. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

11 Toplulukla kıldığımız namazlar hangileridir?
Cuma namazı Bayram namazı Cenaze namazı Teravi namazı Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

12 İslamiyet'te temizlik kaça ayrılır?
MADDİ DIŞSAL BEDENSEL MANEVİ İÇSEL RUHSAL Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

13 Namaz temizlik alışkanlığı kazanmamıza nasıl katkıda bulunur?
Namaz için aldığımız abdest dışsal temizliğe; günahlardan uzaklaşmamız ise içsel temizliğe yöneliktir. Namaz kılabilmek için temiz su ile abdest almamız gerekir. Abdest ise bizi bedensel olarak kirlerden uzaklaştırır; kalbimizi iyilik yapmaya yöneltir. Namaz kılabilmemizin bir şartı da temiz bir yerde ve temiz elbise ile namaz kılmaktır. İslam kültüründe cami avlularına yapılan çeşme ve tuvaletler bize temizlik alışkanlığını kazandırmamıza yardım eder. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

14 Namaz zamanı iyi kullanmayı öğrenmemize nasıl katkıda bulunur?
Namaz ibadeti günümüzü beş vakte bölerek zamanımızı iyi kullanmamızda yol gösterir. Sabah vakti güne erken başlamamıza; Öğle vakti yemek ve dinlenme ihtiyacımıza; İkindi vakti dinlenmiş olarak çalışmalarda bulunmamıza; Akşam vakti yemek ve dinlenme ihtiyacımıza; Yatsı vakti ise erken yatarak güne zinde ve dinlenmiş olarak kalkmamıza ve böylelikle günlük yaşantımızı düzenli hale getirmemize yardım etmiş olur. Namaz bize her şeyi vaktinde tamamlama ve yerine getirme alışkanlığını da kazandırır. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

15 Namazın şartları nelerdir?
Namaz ibadetini yerine getirebilmek için belli şartları yapmış olmamız gerekir. Bunlara namazın farzları denir. Bu farzlardan altısını namaza başlamadan önce; altısını ise namaza başladıktan sonra yerine getirmemiz gerekir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

16 Namaza hazırlık şartları nelerdir?
Namaza hazırlığın ilk şartı abdest almamız, Vücudumuzu, elbisemizi ve namaz kılınan yeri temizlememiz, Namaz kılmak için örtülmesi gereken yerlerimizi örtmemiz Namazımızı Kâbe’ye doğru yönelerek kılmamız, Her namazı kendi vakti içinde kılmamız, Kılacağımız namaza niyet ederek başlamamız gerekir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

17 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK
Abdest nedir ? El ağız, burun, yüz, kol, ayak yıkama, başa, enseye ıslak el gezdirme, kulakları temizleme biçiminde yaptığımız temizliğe abdest denir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

18 Abdest ne zaman farz olmuştur ?
610 yılında namazın farz kılınmasıyla birlikte farz kılınmıştır Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

19 Abdestin farzları nelerdir?
Ellerimizi dirseklerimizle birlikte yıkamak. Yüzümüzü yıkamak, Başımızın dörtte birine ıslak elimizle dokunmak, Ayaklarımızı topuklarımızla birlikte yıkamak Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

20 Abdest almadan neler yapamayız?
Abdest almadan namaz kılınmaz, Abdestsiz secde yapılmaz, Abdestsiz Kâbe ziyaret edilmez. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

21 Abdestimiz hangi durumlarda bozulur?
Küçük veya büyük tuvalet ihtiyacını giderme. Vücudumuzun herhangi bir yerinden kan, irin gibi sıvıların çıkması. Uyuma. Bayılma. Namaz kılarken, kendimizin veya yanımızdakilerin duyacağı şekildi gülme. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

22 Adım adım abdesti öğrenelim
Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

23 1. Adım Önce “Niyet ettim Allah rızâsı için abdest almaya” diyerek niyet ederiz. Besmele çekeriz. Yâni, “Eûzü billâhi mineşşeytânirracîm, Bismillâhirrahmânirrahîm” diyerek ellerimizi yıkarız. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

24 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK
2. Adım Sağ avucumuzla üç kere ağzımıza su alır, her defasında iyice çalkalarız. Sonra, sağ avuç ile burnumuza üç kere ayrı ayrı su çeker ve sol elimizle burnumuzu temizleriz. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

25 3. Adım Yüzümüzü üç kere yıkarız.
Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

26 4. Adım Önce sağ kolumuzu dirseklerimizle birlikte üç kere yıkarız.
Sonra sol kolumuzu dirseklerimizle birlikte üç kere yıkarız. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

27 5. Adım Sonra başımızın dörtte birini meshederiz.
Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

28 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK
6. Adım Şahâdet parmaklarımızla kulağımızın iç kısmını, baş parmağımızla da kulaklarımızın dış kısmını temizleriz. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

29 7. Adım Diğer üç parmağımızın dış yüzleriyle ensemizi meshederiz.
Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

30 8. Adım Önce sağ ayağımızı topuklara kadar yıkarız.
Aynı şekilde sol ayağımızı yıkarız. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

31 Boy Abdesti (Gusül) nedir?
Kadınlık veya erkekliğimize ait cinselliğimizden kaynaklanan özel durumlarda almış olduğumuz abdeste boy abdesti (gusül) denir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

32 Boy abdestimizin geçerli olması için neleri yerine getirmeliyiz?
Ağzımıza su alıp, yıkamalıyız. Burnumuza su çekip, yıkamalıyız. Bütün vücudumuzu yıkamalıyız. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

33 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK
Teyemmüm nedir? Su bulamadığımız veya bulunduğu halde kirli olması gibi kullanmamızı engelleyen bir durum ortaya çıktığında, toprak veya toprak cinsi bir madde ile yapılan sembolik abdeste teyemmüm denir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

34 Namaza hazırlığın diğer şartları nelerdir?
“Allahu Ekber” (Allah uludur) diyerek başlamamız, Namaza başladıktan sonra ayakta durmamız, Ayakta iken Fatiha suresi ile birlikte Kur’an’dan kısa bir ayet veya sure okumamız, Ellerimizi dizlerimize koyarak yere paralel biçimde eğilmemiz, Dizlerimizi, ellerimizi, ayak uçlarımızı ve alnımızı yere koyarak secde yapmamız, Namazın sonunda “Tahiyyat Duası”nı okuyacak kadar oturmamız gerekecektir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

35 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK
Ezan nedir? Biz Müslümanlara namaz kılma vaktinin geldiğini haber vermek için camilerden okunan sözlere ezan denir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

36 Ezanla ilgili neler bilmeliyiz?
Her dinin kendine ait ibadet ve ayinleri vardır. Bu ibadet ve ayinlere çağrı biçimi ise başka başkadır. Örneğin Hıristiyanlıkta kiliseye çan ile, Yahudilikte sinagog veya havraya boru ile davet yapılır. Sözlükte ezan kelimesi bildirmek, duyurmak, çağrıda bulunmak, ilan etmek gibi anlamlara gelmektedir. Peygamberimiz Medine’ye göç ettikten sonra ezan okuma uygulaması başlamıştır. İlk ezan okuyan kimse ise Hz. Bilal’dir. Camilerimizden ezan okuyan görevli kimselere ise Müezzin denir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

37 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK
Kamet nedir? Günlük kılınan farz namazlara başlanmadan önce okunan ezana kamet denir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

38 Ezanla kamet arasındaki fark nedir?
Ezanla kamet arasındaki temel fark ise; ezanın “Hayya le’l felah” (Haydi kötü şeylerden kurtulmaya) sözünden sonra “Kad kâmeti’s-salâh” (Namaza kalkıldı) sözünün iki defa okunmasıdır. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

39 Teyemmüm abdestimizin geçerli olması için neleri yerine getirmeliyiz?
Teyemmüm yapmaya niyet etmemiz, Ellerimizi temiz bir toprağa dokunarak önce yüzümüze; sonra kollarımıza sürmemiz gerekir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

40 Namazı bozan durumlar nelerdir?
Namazda iken abdestimizin bozulması, Namazda iken okuduğumuz duaları yanlış okumak, Namazda iken biriyle konuşmamız, Namazda iken işiteceğimiz kadar kahkaha atarak gülmemiz, Namazda iken başka biriyle selamlaşmamız, Namazda iken kıble yönünden uzaklaşmamız, Namazda iken baygınlık geçirmemiz bozulma nedenlerindendir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

41 Cemaatle (topluluk) namaz nedir?
Cami veya mescitlerimizde imamla birlikte toplu olarak kıldığımız namazlara cemaatle namaz denir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

42 Hangi namazlar Cemaatle (topluluk) kılınmaktadır?
Cuma namazı ve Bayram namazları cemaatle birlikte kılmak durumunda olduğumuz namazlardır. Bu namazları tek başımıza kılamayız. Beş vakit namaz ve Teravih namazını tek başımıza kıldığımız gibi cemaatle de kılabiliriz. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

43 Cemaatle kılınan namazlarda nelere dikkat etmeliyiz?
Cemaatle kıldığımız namazlarda temiz, düzenli ve sessiz olmaya dikkat etmeliyiz. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

44 Cemaatle namaz kılmanın bireysel ve toplumsal yararları nelerdir?
Namaz konusundaki yanlış bilgilerimizi düzeltme olanağımız olur. Başka insanlarla tanışma ve dost olma durumu ortay çıkar. Topluluk içinde yaşama ve birlikte hareket etme bilincimiz artar. Farklı düşünce ve görüşteki insanlarla birlikte yaşama ve hoşgörü anlayışı kazanırız. İnsan olma yönünden bütün insanların Allah katında eşit olduklarını kavrarız. Toplulukla birlikte olmak bize güven verir. Toplumdan uzaklaşmamızı ve kopmamızı önler. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

45 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK
Yolcu namazı nedir? Dinimize göre 90 km. veya daha uzak yerlere seyahate çıkan kimselere yolcu denir. Böyle kimselerin yolculukları süresince kısaltarak kıldıkları namaza da yolcu namazı denir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

46 Dinimiz namaz konusunda ne gibi kolaylıklar getirmiştir?
Dinimizde hasta, yaşlı ve yolcu kimseler için çeşitli kolaylıklar getirilmiştir. Namazlarını ayakta kılamayacak kadar hasta ya da yaşlı olanların oturarak kılmaları; Seyahate çıkanların namazlarını kısaltarak kılmaları gibi kolaylıklar getirilmiştir. Yolculuğa çıktığımızda 4 rekâtlı farz namazları 2 rekât olarak kılabiliriz. Otobüs, tren,uçak ve gemi gibi araçlarda ise oturduğumuz yerde namazlarımızı kılma kolaylığı vardır. Bu tür araçlarda kılınan namazlarda ise kıbleye yönelme şartı aranmaz. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

47 Namaz türleri nelerdir?
Farz namazlar : Bu namaz türü Kur’anıkerim’de Allah tarafından emredilen namazlardır. Örnek; Beş Vakit Namaz ve Cuma Namazı vb. Vacip namazlar: Bu namaz türünün farz namazlar kadar kesinliği yoktur. Örnek; Ramazan ve Kurban Bayramı Namazı kılmak. Sünnet namazlar: Peygamberimizin farz ve vacip namazlar dışında kıldığı ve kılınmasını tavsiye ettiği namazlardır. Örnek; Teravi namazı kılmak. Nafile namazlar: Allah’ın hoşnutluğunu ve sevgisini kazanmak amacıyla isteğimize bağlı olarak kıldığımız tüm namazlar bu guruba girerler. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

48 Günlük beş vakit namazın rekat sayıları nelerdir?
Vakitler İlk Sünnet Farz Sünnet Son Sünnet Vitir TOPLAM Sabah 2 - 4 Öğle 10 İkindi 8 Akşam 3 5 Yatsı 13 14 17 40 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

49 Cuma namazı nedir? Kaç rekattır?
Cuma günü, öğle vaktinde topluca kılınan namaza Cuma namazı denir. Dördü ilk sünnet, ikisi farz ve dördü de son sünnet olmak üzere toplam on rekât olarak kılarız. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

50 Cuma namazında nelere dikkat etmeliyiz?
Cuma namazı için camilere kıyafet ve bedenimizi temiz olmasına dikkat ederek gitmemiz gerekir. Özellikle çoraplarımızın temiz olmasına özen göstermeliyiz. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

51 Vaaz, vâiz, hutbe, hatip ne demektir?
Cami, mescit gibi yerlerde namaz öncesinde “Vaiz” denen din görevlilerince yapılan sohbetlere vaaz denir. Cuma namazınız farzını kılmadan önce dini konularda aydınlandığımız bir konuşma olan hutbeyi dinleriz. Hutbe okuyan din görevlisine ise “Hatip” denir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

52 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK
Teravi namazı nedir? Ramazan ayı boyunca yatsı namazından sonra, vitir namazından önce kılınan namaza teravi namazı denir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

53 Teravi namazı ile ilgili neler bilmeliyiz?
Ramazan ayına özgü bir ibadet şeklidir. Evimizde tek başımıza veya camilerde topluca kılabiliriz. Genelde 20 rekât olarak kılarız. 8 veya 10 rekat olarak da kılabiliriz. Peygamberimizin kıldığı ve sünnet olarak görülen bir namazdır. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

54 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK
Bayram namazı nedir? Ramazan ve Kurban Bayramı olarak yılda iki defa kutladığımız dini bayramımız vardır. Bu bayramlarda kıldığımız namaza bayram namazı denir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

55 Bayram namazı ile ilgili neler bilmeliyiz?
Bayram namazı kılmak vacip bir ibadettir. Bayram namazını bayramın birinci gününde, güneşin doğuşundan bir süre sonra kılmaya başlarız. Bayram namazlarını camilerde topluca kılarız. Namaz sonrası bayram hutbesini dinleriz. Bayram namazı toplam 2 rekât olarak kılarız. Namaz sonrasında ise insanlarla bayramlaşırız. Dargınlıklarımızı unutur, sevinç ve mutluluk duyarız. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

56 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK
Cenaze namazı nedir? Eğilmeden (rükû) ve yere kapanmadan (secde) ayakta kıldığımız namaza cenaze namazı denir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

57 Cenaze namazı ile ilgili neler bilmeliyiz?
Cenaze namazı bir dua niteliğinde olup, topluca ve din görevlisi ile birlikte kıldığımız bir namazdır. Ölen bir kimsenin cenaze namazını kılmak hepimizin görevidir; ancak bir grup insanın kılmasıyla sorumluluktan kurtuluruz. Namaz sonrasında ölen kimsenin yakınlarına baş sağlığı dileriz. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK

58 1.ÜNİTENİN SONU Hazırlayan:Ahmet BAŞTÜRK
Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi - 6 Ahmet BAŞTÜRK