ETİK KAVRAMI Prof. Dr. İnayet Aydın

... konulu sunumlar: "ETİK KAVRAMI Prof. Dr. İnayet Aydın"— Sunum transkripti:

1 ETİK KAVRAMI Prof. Dr. İnayet Aydın
Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Eğitim Yönetimi Ve Politikası Bölümü

2 Etik, insan tutum ve davranışlarının iyi-kötü ya da doğru-yanlış yönden değerlendirilmesidir.

3 Etik; insanların yapılması gereken şeyleri nasıl yapması gerektiğine karar verebilmesi için yardımcı olabilecek değerler, ilkeler ve standartlar hakkında bir rehberdir. Etik, insanların yargıları ve bu yargılara ulaşma süreci ile ilgilidir. Bu, içinde insanların değerlere dayalı kararlar verdiği bir süreçtir (Watt, 2008,14).

4 TUTUM KAVRAMI İnsanın bir kişi, olay, durum, nesneyi kabul ya da reddetmesine yönelik, yerleşik ve tutarlı eğilimidir. Tutumlar: * Duygu, bilgi ve davranışa eğilimli olmakla ilgilidir.

5 DAVRANIŞ KAVRAMI Davranış, insanın bilinçli etkinlikleri, uyaranlara gösterilen tepki, çevresi ile etkileşiminin ürünü, ihtiyaçları doyurma etkinliği olarak tanımlanabilir.

6 DEĞER Karşımızdaki obje ya da kavramlar arasında bazılarına önem ya da belli bir anlam yüklemek. Örgütsel ve bireysel değer sistemleri

7 ETİK KOD Belli bir grup ya da ülke içindeki insanların nasıl davranmaları gerektiğinin gösteren yazılı kurallardır.

8 İLKE Eylemleri yönlendiren temel düşüncelerdir.

9 KURAL İlkelere uygun eylem yollarıdır. İlişkisel kurallar
Çalışma ve etkinlik kuralları Sağlık ve güvenlikle ilgili koruyucu kurallar Kişisel kurallar Görgü kuralları

10 STANDART Beklenen davranışların sergilenmesi, istenmeyenlerden kaçınılmasında rehberlik yapan sistemlerdir.

11 STANDART Standart, teknik tanımlamalar içeren ya da kesin kriterler ile tasarlanmış tutarlı kurallar, kılavuzluk bilgileri veya tanımlamalar içeren basılı bir dokümandır.

12 Kamu nedir ? Halk hizmeti gören devlet organlarının tümü. Bir ülkedeki halkın bütünü, halk, amme: Hep, bütün:

13 Kamu Görevlisi Kimdir? Kamu kurum ve kuruluşlarında, 1475 sayılı yasa gereği işçi statüsü dışındaki bir kadro veya pozisyonunda daimî suretle çalışan, adaylık veya deneme süresini tamamlamış çalışana kamu görevlisi denir.

14 Kamu Yararı Kamu kuruluşlarının elinde bulunan yetkilerin ve kaynakların halkın iyiliği için kullanılmasını belirleyen tüzel koşul. İyelik hakkının sınırının belirtilmesinde kullanılan ve bu hakkın özüne dokunulmamasını güvenceye bağlayan yasal ölçü. Veya kamusal işlem ve eylemlerin yönelmeleri gereken ereği belirleyen siyasal ve düşünsel değerlerin tümü.

15 Kamu Hizmeti: Toplumun (halkın) tümüne sürekli, düzenli, eşitlik ilkelerine göre kamu kuruluşlarının ya kendisinin (kamu malları kullanılarak, kamu personeli aracılığı ile) ya da sorumlu kamu kuruluşunun izni (ruhsatı) ile ve aynı kamu kuruluşunun çok yakın gözetiminde ve denetiminde özel sektöre, salt ticari meta haline gelmesini önleyerek gördürdüğü hizmetlere denir (Gözübüyük, 2004, 281).

16 Kamu Malları: Hiç kimsenin ve herkesin olan taşınır ve taşınmaz mallara kamu malı denir. Hiç kimsenin (gerçek ya da özel hukuk tüzel kişiliği) mülkiyetinde olmayan taşınır ve taşınmazlardır. Kamu malları değişik özelliklerine göre kümelendirilir. Bir kısmı özel tahsislidir. Bunlar bazı kamu hizmetleri için kamu kuruluşlarına tahsis edilmiştir. Devlet hastaneleri, devlet okulları gibi (Gözübüyük, 2004, 253).

17 Kamu Görevinde Etik Neden Önemlidir ?
Kamu görevlisi * kamu adına, * kamu yararı için, * kamunun verdiği yetkilerle, İş görür

18 Türkiye’de “Kamu Görevlileri Etik Sözleşmesi”, kamu görevlilerinin izlemesi gereken ve kişisel çıkarlardan daha önde geldiği kabul edilen kurumsal değerlerin çerçevesini çizer.

19 Kamu hizmetinin herhangi bir kişisel çıkarın üzerinde ve kamu görevlisinin toplumun hizmetinde olduğu bilinci ve anlayışıyla;

20 Halkın günlük yaşamını kolaylaştırmak, ihtiyaçlarını en etkin, hızlı ve verimli biçimde karşılamak, hizmet kalitesini yükseltmek ve toplumun memnuniyetini artırmak için

21 Görevimi insan haklarına saygı, saydamlık, katılımcılık, dürüstlük, hesap verebilirlik, kamu yararını gözetme ve hukukun üstünlüğü ilkeleri doğrultusunda yerine getirmeyi,

22 Dil, din, felsefi inanç, siyasi düşünce, ırk, yaş, bedensel engelli ve cinsiyet ayrımı yapmadan, fırsat eşitliğini engelleyici davranış ve uygulamalara meydan vermeden tarafsızlık içerisinde hizmet gereklerine uygun davranmayı

23 Kamu malları ve kaynaklarını kamusal amaçlar ve hizmet gerekleri dışında kullanmamayı ve kullandırmamayı, bu mal ve kaynakları israf etmemeyi,

24 Kamu Görevlileri Etik Kurulunca hazırlanan yönetmeliklerle belirlenen etik davranış ilke ve değerlerine bağlı olarak görev yapmayı ve hizmet sunmayı taahhüt ederim.

25 KAMU HİZMETİNDE ETİK İLKELER
Yönetmelik aşağıdaki etik davranış ilkelerini belirlemiştir: * Görevin ifası sırasından kamu hizmeti bilinci. * Topluma hizmet bilinci. * Hizmet standartlarıyla uyum. * Amaç ve Misyona bağlılık. * Bütünlük ve Tarafsızlık. * Saygınlık ve güven. * Ilımlılık ve Saygı.

26 * Yetkili Makamlara Bildirim.
* Çıkar çatışmalarından kaçınma. * Çıkar sağlamak için görev ve yetkilerin kötüye kullanılmaması. * Hediye alma ve çıkar elde etmenin önüne geçilmesi * Kamu alan ve kaynaklarının kullanımı. * İsrafın önlenmesi. * Bağlayıcı açıklamalar ve düzmece beyan. * Beyan, şeffaflık ve katılım. * Hesap verme konusundaki yöneticinin sorumluluğu. * Eski kamu görevlileri ile ilişkiler. * Mal beyanı

27 ETİK DIŞI DAVRANMA NEDENLERİ

28 Bilgisizlik Dizginlenemeyen hırs .Devletten fon almak için yarışmak .Dikkatsizlik, disiplinsizlik .Soruşturma eksikliği, dikkatli bir denetim sisteminin olmaması .Yetersiz eğitim .Hızlı yükselme hırsı . İdeolojik etkiler .Üstlerin aşırı ve oransız baskısı .Maddi ve manevi kazanç hırsı .Psikiyatrik bozukluklar

29 Yapılacak doğru şeyin farkına varmak
Etik eğitimi şu niteliklerin kazandırılmasını amaçlar . Yapılacak doğru şeyin farkına varmak Doğru şeyi yapmaya söz vermek ve sözüne bağlı kalmak Doğru şeyi yapmaya yeterli hale gelmek

30 ÜRÜNÜMÜZ BU OLMASIN

31 Dinlediğiniz için teşekkürler