Yaygın Olarak Kullanılan Psikolojik Testler

... konulu sunumlar: "Yaygın Olarak Kullanılan Psikolojik Testler"— Sunum transkripti:

1 Yaygın Olarak Kullanılan Psikolojik Testler
Vaka formulasyonu ve Psikolojik- Psikometrik değerlendirme Yaygın Olarak Kullanılan Psikolojik Testler Prof.Dr.Gülten SEBER Psk.Özlem AKARSU Psk. Ayşe AYDIN

2 Amaç ve Hedefler Amaç: Psikiyatrik değerlendirmede Testlerin yeri ve önemini vurgulamak. Hedefler:Ülkemizde yaygın olarak kullanılan psikolojik testler hakkında bilgi sahibi olmak. Hangi durumlarda ve amaçla test istenir,sınırlılıkları nelerdir. Vakayı yorumlarken testlere atıf yapmak ve kanıt olarak kullanabilmek.

3 Psikolojik Testlerin Tanımı
Psikolojik test standart koşullarda yapılan gözlem yada görüşme anlamını taşır. Psikolojik test bireyin yetenekleri, becerileri, performansları, güdüleri, tutumları, savunmaları v.b. hakkında bilgi verecek soruların sorulmasına ortam ve olanak sağlayan sistemli bir yaklaşımdır. Bir başka deyişle psikolojik test, temel olarak bir davranış kalıbının nesnel ve standart şekilde ölçümüdür. (Anastasi 1990)

4 Tarihçesi Çağdaş psikolojik ve eğitsel testlerin kökeni geçmişin antik Çin (M.Ö.2200) ve Antik Yunan medeniyetlerine kadar uzanır. Üç önemli gelişme, psikolojik testlerin başlangıcını belirler.

5 Çin’de ve daha sonraları Yunanistan’da devlet hizmetlerinde çalıştırılacak/orduya alınacak kamu görevlileri ve asker için kullanılan seçme sınavları Okul ve üniversitelerde başarı değerlendirmesi için geliştirilmiş ölçme araçları Avrupa ile A.B.D.’de 19. yy davranış bilimcilerin başlatmış oldukları ölçme ve değerlendirme çalışmalarıdır.

6 Psikolojik Test ve Ölçeklerin İşlevleri
Geleneksel olarak psikolojik testlerin işlevi, bireyler arasındaki ya da aynı bireyin farklı durumlar karşısındaki tepkileri arasındaki farkları ölçmektedir.(Anastasi 1990) Psikiyatri kliniklerinde genel olarak psikiyatrik bozuklukların sıklık açısından taranması, psikiyatride sınıflandırma ve tanı koyma ve psikopatolojide değişimin ölçülmesi amaçları ile kullanılır (Dennis 1995)

7 Araştırmalarda nesnel veri toplamak olarak sayılabilir.
Genel olarak değerlendirdiğimizde psikolojik test ve ölçeklerin işlevi; Tanı veya sınıflama, Prognoz yada yordama, Araştırmalarda nesnel veri toplamak olarak sayılabilir. Herhangi bir psikolojik test ya da ölçek bir davranış örneklemini ölçmek üzere yapılandırıldığına göre, bu ölçmenin sağlıklı bir biçimde yapabildiğinin psikometrik özelliklerle kanıtlanması gerekir.

8 Değerlendirme Araçlarının Psikometrik Özellikleri
STANDARDİZASYON; bir testin uygulanmasının ve puanlanmasının testi yanıtlayan herkes için ve uygulayan her uzman için önceden standart işlem ve ölçütlere bağlanması standardizasyon; bu koşulları sağlamış bir test ise standart ya da standardize bir test olarak anılır. Bu işlem test hatasının en aza indirgenmesine yarar.

9 NORMLAR; psikolojik testle ölçmeyi amaçladığımız özelliğin temsili bir örneklemde nasıl bir dağılım gösterdiğiyle ilgili bilgileri içerir. Bu da özellik açısından ortalama ya da normal performansın ne olduğunu bilmemizi ve böylece şimdiki uygulamamızda elde ettiğimiz sonucu bununla kıyaslama olanağı sağlar.

10 GÜVENİRLİK; Farklı zamanlarda yada testin farklı normlarıyla veya diğer değişken test koşulları altında tekrar test edilen kişilerin aldıkları puanların tutarlık derecesi bir psikolojik testin güvenirliğini gösterir. Bir başka deyişle testin her defasında aynı ölçümü yaptığının, yani o özelliği tutarlı bir biçimde ölçtüğünün gösterilmesi onun güvenirliğini oluşturur.

11 GEÇERLİK; bir psikolojik testin ölçmek üzere yapılandırıldığı, bir diğer deyişle ölçmeyi amaçladığı boyutu gerçekten ölçme derecesi o testin geçerliliğine işaret eder.

12 Etik Kurallar Testlerin uygulanışı,onayın alınması ve gizlilik,sır saklama,materyallerin özenle arşivleme önemlisir.

13 PSİKOLOJİK DEĞERLENDİRME SÜRECİNİ ETKİLYEBİLEN DEĞİŞKENLER
DURUMSAL ETKENLER; değerlendirme ortamının uygun biçimde aydınlatılmış, havalandırılmış, ısıtılmış, her türlü gereksiz uyaranlardan arındırılmış bir yer olması gerekir. Özellikle uygulanacak test sırasında ortama başka kimse girmemelidir.

14 UYGULAYICI KAYNAKLI ETKENLER; uygulayıcının bu süreç içindeki yaklaşımları, bilgi ve tecrübesi de sürecin verimliliği açısından etkilidir. Uygulayıcının kişilik özellikleri, olası ön yargıları veya yaşamakta olduğu kişisel zorlanmalar da süreç üzerinde olumsuz etkiler yapma potansiyelini taşır.

15 BAŞVURAN KAYNAKLI ETKENLER; psikolojik değerlendirme sürecinde başvuran kişinin olası psikolojik sorunları, kişilik özellikleri, yaşı, cinsiyeti, eğitimi, sosyo-ekonomik düzeyi, inanç sistemi, süreçle ilgili beklentileri de etki kaynağıdır. Uygulanabilecek bir test sırasındaki psikolojik durumu da (morali, yorgun olup olmadığı,zamanının uygunluğu v.b.) sonuçları olumlu yada olumsuz olarak etkileyebilir.

16 TEST VE ÖLÇEKLERDEN KAYNAKLI ETKENLER; psikolojik test ve ölçekler kendi yapıları, uzunlukları, anlaşabilirlikleri gibi bir takım özellikleri itibarıyla başvuranların cevapları ya da performansları üzerinde etkilere sahip olabilmektedir. Standardizasyonu, normları, geçerlik ve güvenilirlikleri yönünden sorunlu ölçme araçlarıyla toplanacak verilere dayalı bir değerlendirme sürecide doğal olarak sonuçlar yanıltıcı olabilecektir.

17 GENEL VE SOSYOKÜLTÜREL KAYNAKLI ETKENLER; psikolojik değerlendirme süreci ülkenin yada dünyanın içinde bulunduğu genel yada durumsal koşullardan ve içinde yaşanılan toplumun sosyo-kültürel koşullarından da etkilenmeye açıktır. SONUÇ OLARAK; rapora muhatap olan ve kişi hakkında hayati kararlar verebilecek kişi ve kurumların da raporda varılan sonuçların, bu tür etkenlerin olası etkileri altında olabileceği konusunda bilgi sahibi olmaları gerekir.

18 PSİKOLOJİK TESTLERİN SINIFLANDIRILMASI
Psikolojik testler çeşitli şekillerde sınıflandırılabilir. Bu sınıflandırmanın amacı testlerin tanıtımını ve uygulama kolaylığını sağlamaktır. Sınıflandırmada pek çok ölçüt kullanılabilir. Ekonomik bir test tanımı için tüm sınıflandırma ölçütlerine başvurulabilir. Bu ölçütler ;

19 ÖLÇMENİN TEMEL FELSEFESİ; testin nasıl bir yaklaşımla kavramlaştırldığını, geliştirildiğini, uygulandığını ve değerlendirildiğini belirler. Yaklaşım nesnel (psikometrik) ya da öznel (projektif, izlenimci) olabilir. Psikometrik testlere örnek olarak zeka, yetenek, başarı testleri ile tüm kişilik envanterleri verilebilir. Öznel testlere örnek olarak tüm projektif teknikler ile kişiye özgü bireysel tanıtım ve değerlendirmeler gösterilebilir.

20 ÖLÇÜLEN DAVRANIŞIN NİTELİĞİ; testler bireyin gücünü (power) ya da tipik davranışlarını ölçmeye yönelik olabilir. Zeka, yetenek ve başarı gibi güç testleri, davranışları bir yarışma bağlamında değerlendirerek bireyin ulaşacağı en üst düzeyi saptamayı amaçlar. Tipik davranış testleri ise kişilik, ilgi, tutum v.b. envanterlerdir. Bireyin çeşitli koşullarda doğal olan davranışlarını belirlemeye yöneliktir.

21 SORULARA VERİLEN YANIT TÜRÜ; yanıtların sözel mi, edimsel mi olduğu bu sınıflandırma ölçütünü oluşturur. Pek çok testin sözel olduğu gözlenmekle birlikte sözel olmayan algısal – devinimsel(motor) vs performans türü testler de vardır. Bunlar özellikle pratik amaçlı olanlardır.

22 VERİ TOPLAMA TEKNİĞİ; testin uygulama şekli, testin bireysel olarak mı, gurup olarak mı verildiği; soru ve yanıtların kağıt-kalem kullanarak mı, okuyup yazarak mı, ya da başka yollarla mı elde edildiği söz konusudur. Zaman ve emek kazanımı açısından gurup uygulamaları ve kalem – kağıt testleri en sık kullanılanlardır.

23 TESTİN İÇERİĞİ; içerik testin hangi davranışı ölçmeyi amaçladığını belirler. İçerik en yaygın olarak kullanılan sınıflandırma ölçütüdür. Buna göre testler üç genel başlık altında toplanır: (1) Genel zeka, (2) Yetenek – beceri ve (3) Kişilik testleri (Anastasi, 1988)

24 Nöropsikolojik Testler
Klinik Nöropsikoloji, psikolojinin davranışlar ile bilişsel, motor, duyusal ve emosyonel işlevleri arasındaki ilişkileri inceleyen bir alanıdır. Genelde klinik nöropsikolog medikal ve psikososyal öyküyü hastanın yakınmaları ile değerlendirirken nöropsiklojik işlemelerdeki performans sonuçları ile belirli tanı veya belirli bir beyin bölgesi hasarı arasında ilişki olup olmadığının anlaşılmasını sağlar.

25 Nörolojik sendromların sıklıkla bilinen odağı olmasına rağmen nöropsikolojik muayene tanı koyma ve davranışsal semptomların tedavisinde diğer medikal, psikolojik ve psikiyatrik durumlarla eşit değere sahiptir. Kaplan ve Sadock: Comprehensive Textbook of Psychiatry

26 Çizgi Yönünü Belirleme Testi
ÇYBT; Benton, Varney ve Hamsher tarafından 1978'de geliştirilmiştir. ÇYBT’nin, görsel-mekansal algılamayı (visuospatial perception) ölçtüğü kabul edilmektedir.

27 Çizgi Yönünü Belirleme Testi
Çizgi Yönünü Belirleme Testinde (Judgement of Line Orientation Test) hastaya referans olarak belirli bir açı ile yerleştirilmiş 11 çizgi gösterilir ve hastadan belirli açılarla yerleştirilmiş iki çizginin referansa göre hangilerinin olduğunu göstermesi istenir. Teste başlamadan önce 5 deneme uygulaması yapılır. Test bölümü 30 maddeden oluşur ve çizgiler üstten ya da alttan kısaltılarak algının güçleşmesi sağlanır.

28 Çizgi Yönünü Belirleme Testi
Referansa bakarak cevaplanması istenilen çizgiler çiftler halinde gösterildiğinden, değerlendirmede doğru cevaplanan çiftler puanlandırılır. Testten en fazla 30 puan alınabilir. Çizgilerin yönünü belirleme testinin Türkiye’deki standardizasyon çalışması Sirel Karakaş ve ark. tarafından tamamlanmıştır.

29 5 6 7 4 8 3 9 2 10 1 11 Alıştırma maddesi

30 5 6 7 4 8 3 9 2 10 1 11 Test maddesi

31 İŞARETLEME TESTLERİ Bir sayfaya sıralı ya da gelişigüzel yayılmış harfler veya şekiller arasından, hedef harfin/şeklin üzerini ya da çevresini çizmek şeklinde uygulanır.

32 Çok sayıda işaretleme testi vardır..
a     e   p    z     n     z    s     u    a    h      v    k    l     a    s     l    b      f    o    u     o    e r     v   b    p     m    i     b     i    r      b    s    m    n    t    d      a    u    f     e     f    k     a e     k   ü    h     s    e     y     p   h    b      k    s    d     g    y    z     d    v    r      l      f    g y    d    a    e     o    y    e     r    z     h     e    z     s    e    g     m   k    f      z    d    n    y f     s    v    y     i    b     t     d    h    m     l     n    i     e    m    t     g    t     e     d    f    u k    e    d    e     k    o    k     o    s     t     l     u     z    u   g     m    a    f     l     v    u    t

33 - görsel tarama stratejileri,
İşaretleme Testleri; - görsel tarama stratejileri, - hızlı tepkilerin uyarılması ve ketlenmesi, - dikkatin sürdürülmesi gibi çok sayıda zihinsel işlevin değerlendirilmesi için kullanılır. Bu testlerden düşük puan alınması; - dikkatin bozulmasından, - genel bir tepki yavaşlamasından, - tek taraflı mekan ihmalinden kaynaklanabilir. (Lezak 1995; Spreen ve Strauss 1991);

34 İşaretleme Testi Türk Formu
Bilnot Bataryasında standardizasyonu yapılmış olan İşaretleme Testi tek taraflı mekan ihmalinin motor özelliklerini (daha çok görsel tarama) ortaya çıkarmak amacıyla Weintraub ve Mesulam (1985) tarafından geliştirilmiş olan formudur.

35 İşaretleme Testi Türk Formu
Sürekli dikkat, Görsel tarama, Tepki hızı, Aceleci tepkilerin oluşması ve ketlenmesi , Görsel-motor hız ve uyumu ölçmektedir. (Kurt ve Karakaş 2000, Karakaş 2007).

36 İT’NİN ALT TESTLERİ Düzenli Harfler (Structured Letters)
Düzensiz Harfler (Random Letters) Düzenli Şekiller (Structured Shapes) Düzensiz Şekiller (Random Shapes)

37 Düzenli Harfler

38 Düzenli Şekiller

39 Düzensiz Harfler

40 Düzensiz Şekiller

41 İşaretleme Testi İT’nin dört alttesti; düzenli harfler,düzenli şekiller, düzensiz harfler ve düzensiz şekiller sabit sırasında uygulanmaktadır. Uygulama yaklaşık 20 dakika sürmektedir.

42 İşaretleme Testi Bu testte hastanın görevi, hedef uyarıcıyı belirlemek ve bunları yuvarlak içine alarak işaretlemektir. İT Türk Formu’nda her 10 hedefte bir, işaretlemenin yapılması için hastaya renkli kalemler verilmektedir.

43 SAYI DİZİSİ ÖĞRENME TESTİ (SDÖT)
Sayı Dizisi Öğrenme Testi (SDÖT; Serial Digit Learning Test), Zangwill tarafından 1943'te geliştirilmiştir. SDÖT’te, belirli bir sayı dizisinin doğru olarak tekrarlanması için gerekli tekrar sayısı ölçülmektedir.

44 SAYI DİZİSİ ÖĞRENME TESTİ (SDÖT)
SDÖT'te: Sayı dizisinin iki kere arka arkaya doğru olarak söylenmesi için gereken tekrar sayısı belirlenmektedir. SDÖT’te bellek söz konusudur; ancak SDÖT’ün ayırt edici özelliği, öğrenme yeteneği’ni de ölçüyor olmasıdır. SDÖT mezial temporal alan, hippokampus ve diğer limbik sistem yapılarının hasarına duyarlıdır

45 SAYI DİZİSİ ÖĞRENME TESTİ SDÖT9 FORMU İÇİN SEÇENEK DİZİLER:
(1) (2) (3) – 6 SDÖT8 FORMU İÇİN SEÇENEK DİZİLER: (1) (2) (3)

46 SAYI DİZİSİ ÖĞRENME TESTİ (SDÖT)
>65 yaş veya en fazla lise eğitimi görmüş olan deneklere SDÖT8 Formu uygulanır. <65 yaş ve liseden sonra da eğitim görmüş olan deneklere SDÖT9 Formu uygulanır.

47 Stroop Testi TBAG Formu
Stroop tarafından 1935 yılında deneysel bir görev olarak geliştirilmiştir. Stroop etkisi, kelimenin yazılışında kullanılan renk ile kelimenin ifade ettiği renk farklı olduğunda elde edilmektedir. Stroop bozucu etkisi (interference), ketleme yapamamaktan; renk isimlerini söylemenin, renkleri ifade eden kelimeleri okumadan daha uzun zaman almasından kaynaklanmaktadır.

48 Stroop Testi TBAG Formu
Stroop testi, algısal kurulumu değişen talepler doğrultusunda v e bir “bozucu etki” altında değiştirebilme becerisini; alışılmış bir davranış örüntüsünü bastırabilme ve olağan olmayan bir davranışı yapabilme yeteneğini ortaya koyar (Spreen ve Straus, 1991). Bilgi işlemedeki hızı, otomatik süreçlerin bozucu etkisine karşı koyabilme ve dikkat edilen uyarıcılarla edilmeyen uyarıcıları paralel olarak işleme yeteneğini ölçer. Dikkat sürecini de ölçer; puanları dikkat için bir “altın standart”tır (MacLeod, 1992).

49 Testle ilişkilendirilen beyin sistemleri
Temelde frontal lob faaliyetlerini ölçer (Karakaş, 1998; Stuss ve Benson, 1984, 1986). Hata puanları: sağ lateral prefrontal ve sol dorsolateral prefrontal korteks Süre puanları: sol mediofrontal korteks Orbitofrontal korteks, sağ ve sol anterior singulat, sağ prekunal, sol inferior frontal, sol operküler bölgeler.

50

51 WISCONSIN KART EŞLEME TESTİ (WCST)
Wisconsin Kart Eşleme Testinin (Wisconsin Card Sorting Test: WCST) ilk şekli Berg tarafından 1948 yılında geliştirilmiş, teste son şeklini Heaton (1981) vermiştir. Heaton ve arkadaşları tarafından, 1993’te, WCST’nin geliştirilmiş ve genişletilmiş yeni El Kitabı hazırlanmıştır.

52 WISCONSIN KART EŞLEME TESTİ (WCST)
Dikkat, Özellik belirleme (kritik özelliklerin ayırt edilmesi; bir uyarıcılar dizisindeki ortak özelliklerin çıkarılması, sınıflanması ve bellekte kavramsal olarak özümsenerek kodlanması) Perseverasyon (yanlış olduğu yönünde verilen geri bildirime rağmen önceki tepki eğilimini sürdürmede ısrar etme) Çalışma belleği, Yönetici işlevler, Kavramsallaştırma (bir kavramı temsil eden özelliklerin soyutlanması) Soyut düşünme (mantık kuralları çerçevesinde düşünme, problem çözme ve sonuçlara varma) gibi özelliklerle ilişkilendirilmektedir.

53 WISCONSIN KART EŞLEME TESTİ (WCST)
Bir frontal lob testi olarak kullanılan WCST, sağ frontal lobda dorsolateral prefrontal korteksi de içeren bir yayılıma sahiptir.

54 WISCONSIN KART EŞLEME TESTİ Materyali
Dört adet Uyarıcı Kartı, 64'er adet Tepki Kartından oluşan 2 kart destesi, Kayıt Formu; test uygulayıcısı tarafından kullanılacak olan kalem ve silgi. 7.0 cm X 7.0 cm boyutlarındaki WCST kartlarının her birinde, değişik renk ve miktarda şekiller bulunmaktadır. Kullanılan şekiller artı, daire, yıldız ve üçgen; şekillerin miktarı bir, iki, üç ve dört; şekillerin renkleri ise kırmızı, yeşil, mavi ve sarıdır. Uyarıcı ve Tepki Kartlarının deste içindeki standart sırası vardır. Bu dizilişte, aynı rengi, şekli veya miktarı içeren iki kart hiçbir zaman arka arkaya gelmemektedir.

55

56 REY-OSTERRIETH KARMAŞIK ŞEKİL TESTİ
Karmaşık Şekil Testi, 1941 yılında Rey tarafından kalıtsal zihinsel yetersizlikleri kazanılmış zihinsel yetersizliklerden ayırt edebilmek için geliştirilmiştir. Bu testin, yapılandırma yetisini, görsel-algısal yetileri ve görsel bellek işlevini değerlendirdiği kabul edilir. Diğer görsel bellek testlerine göre Rey-Osterrieth Karmaşık Şekil Testi’nin hatırlama bileşenleri daha zordur ve planlama ve organizasyon bozukluklarına duyarlılığı fazladır. Şeklin başlangıçta kopyalanıyor olması performansı etkileyebilecek dikkat bozukluklarının etkisini azaltmaktadır.Rey Karmaşık Şekil Testi, kopyalama, anlık hatırlama ve gecikmeli hatırlama uygulamaları olmak üzere üç kısımdan oluşmaktadır

57

58 BENDER – GESTALT GÖRSEL MOTOR ALGILAMA TESTİ
Asıl formu:İngilizce (Visual Motor Gestalt Test) Türkçe Formu: Bender – Gestalt Görsel Motor Algılama Testi Ölçtüğü davranış/nitelik: Görsel Devinimsel (motor) algılama Ölçek Türü:Performans testi. Grup olarak uygulanabilir. Kimlere uygulanabildiği:5 yıl 6 ay ila 10 yıl 11 ay yaşlarındaki çocuklara Uygulama süresi: Zaman sınırlaması yoktur

59 Kapsamı: Test 9 şekilden oluşur.
Materyali: 9 kart, 2 boş kağıt, kuşyn kalen ve silgi Uygulanışı: Üzerinde şekiller bulunan kartlar, çocuklara uygulayıcı tarafından tek tek gösterilir. Yönergesi:”Burada 9 tane kopya etmeni istediğim şekil var. İşte birincisi bunu gördüğün gibi çiz” şeklindeki açıklama sözlü olarak verilir. Yanıtlanması: Gösterilen şekillerin önce bakarak, sonra da bellekten çizilmesi istenir. Puanlanması:Testin puanlanması Koppits tarafından geliştirilmiş olan puanlama sistemine göre yapılır.

60 Bu sistem 4 temel bozukluk üzerine kurulmuştur
Bu sistem 4 temel bozukluk üzerine kurulmuştur.: 1) Şeklin bozulması, 2) Döndürme, 3) Birleştirme, 4) Duramama. Her şekilde yapılan 1 hataya “1” puan verilir. Testten elde edilebilecek en yüksek puan 30’dur. Puanların yorumlanması: Alınan yüksek puan düşük performansın, düşük puan yüksek performansın göstergesidir. Testte zaman sınırlaması olmamasına karşın çok kısa yada çok uzun zaman kullanımı tanısal olarak anlam taşıyabilir ve yorumlamada dikkate alınmalıdır.

61 Benton Görsel Bellek Testi
Asıl formu:İngilizce (Benton Visual RetentionTest) Türkçe Formu: Benton Görsel Bellek Testi Ölçtüğü davranış/nitelik: Görsel bellek Ölçek Türü: Performans testi. Bireysel olarak uygulanır. Kimlere uygulanabildiği: 8 yaş üstü bireyler Kapsamı: Testin 2 formu vardır. 1. Desen: Bu formun C,D ve E formları vardır. 2. Seçme: Bu formun F ve G formları vardır. Materyali: C,D ve E formları için 10’ar kart; 13*21 cm’lik boş kağıtlar.

62 GENEL ZEKA TESTLERİ Bireysel Zeka Testleri; bireysel labaratuvar testleri olarak başlayan zeka ölçekleri, Sir Francis Galton’un öncülüğünde insan davranışlarındaki farkların incelenmesiyle ilk örneklerini vermiştir. James McKeen Cattel, Galton’un duyu-devinim testleri üzerindeki çalışmalarını devam ettirmiş, psikoloji literatüründe 1890’da ilk kez “zeka testi” kavramını kullanmıştır. Alfred Binet ile Teodor Simon dakik değerlendirme sistemini geliştirmiş ve psikolojik zeka ölçeme tekniği ortaya çıkmıştır.Binet testi zaman içinde gereken düzeltmeler ve iyileştirmelerle dünyadaki tüm zeka testlerinin klasik modelini oluşturmuştur.

63 1. BİREYSEL ZEKA TESTLERİ
Alexander Pratik Yetenek Testi Chapius Labirentleri Testi Goodenough- Harris Adam Çizme Testi Healy Resim Tamamlama Tersti II K.I.T. Zeka Testi Merrill-Palmer Ölçeği Peabody Resim-Kelime Test (FormB) Porteus Labirentleri Testi Stanford-Binet Zeka Testi Yağmurda Dolaşan Kadın Resmi Çizme Testi Wechsler Çocuklar İçin Zeka Ölçeği (WISC) ve (WISC-R) Wechsler Okul Öncesi ve Birinci Zeka Ölçeği (WIPPSI) Wechsler Yetişkinler Zeka Ölçeği

64 GOODENOUGH-HARRİS ADAM ÇİZME TESTİ
Asıl formu:İngilizce Türkçe Formu: Goodenough- Harris Adam Çizme Testi Ölçtüğü davranış/nitelik:Zeka Ölçek Türü: Performans testi, grup olarak uygulanabiliyor. Kimlere uygulanabildiği: 7,8 ve 9 yaş çocuklarına Uygulama süresi: Zaman sınırlaması yok Kapsamı: Zekayı ölçmek amacıyla geliştirilen testin iki alt testi vardır. 1.Kadın 2.Erkek Materyali: Boş kağıt,kalem

65 Uygulanışı: Uygulaması kolay bir testtir.
Yönergesi: Testin açıklaması sözlü olarak verilir. Yanıtlanması: Çocuktan bir adam resmi çizmesi istenir. Puanlanması:Testin puanlanması yanıt anahtarına göre yapılır. Çizilen resimdeki bir nitelik yanıt anahtarına uyuyorsa “1” puan verilir. Puanların toplanması ile elde edilen sayı, toplam test puanını oluşturur. Puanların Yorumlanması: Puanlar çocukların cinsiyeti, yaşı ve sosyo-ekonomik düzeylerine göre geliştirilmiş olan norm tablolarına göre değerlendirilir.

66 PEABODY RESİM-KELİME TESTİ (Form B)
Asıl formu:İngilizce (Peabody Picture-Vocabulary Test) Türkçe Formu: Peabody Resim-Kelime testi (Form B) Ölçtüğü davranış/nitelik:Kelime bilgisinin gelişimi Ölçek Türü: Performans testi, bireysel olarak uygulanır. Kimlere uygulanabildiği: 2-12 yaş arası çocuklara Uygulama süresi: Zaman sınırlaması yok. Yaklaşık dak. Kapsamı: Resimlerle kelime (kavram) gelişimini saptamayı amaçlayan sorular vardır. Materyali: Her biri 4 resimden oluşan 150 kart ve kayıt formu

67 Uygulanışı: Test 8 yaşından küçük ve 8 yaşından büyük çocuklara farklı uygulanır.
Yönergesi: 8 yaşından küçük ve büyük çocuklar için olmak üzere 2 ayrı açıklama vardır ve sözlü olarak verilir. Yanıtlanması: Çocuktan, kendisine söylenen kelimeye uygun olan resmi bulup numarasını söylemesi ya da resmi göstermesi istenir. Puanlanması:Her doğru yanıta “1” puan verilir. Puanların toplamı testin ham puanını oluşturur. Puanların Yorumlanması: Elde edilen puanlar norm tablolarına göre değerlendirilir.

68 PORTEUS LABİRENTLERİ TESTİ
Asıl formu:İngilizce (Porteus Mazes Test) Türkçe Formu: Porteus Labirentleri Testi Ölçtüğü davranış/nitelik: Zeka (Planlama Yeteneği) Ölçek Türü: Performans testi, bireysel olarak uygulanır. Kimlere uygulanabildiği:7-6 ile 14-0 yaş arasındaki bireylere Uygulama süresi: Zaman sınırlaması yok. Kapsamı:Test 12 labirentten oluşur Materyali: 12 kart

69 Uygulanışı: Çocuk arka arkaya iki yaşın labirentlerinde her iki denemede de başarılı olamazsa test sona erer. Yönergesi:Testin açıklaması sözlü olarak verilir. Bireyden yanlış yola sapmadan, çizgileri aşmadan labirentin çıkışına ulaşması istenir. Yanıtlanması:Bireyler labirentten çıkış yolunu çizerek bulmaya çalışırlar yaş labirentlerinde 2; 12 yaş ve sonrası labirentlerde ise 4 denemeye izin verilir.

70 Puanlanması: 12 yaşına kadar olan labirentlerde, 1
Puanlanması: 12 yaşına kadar olan labirentlerde, 1. denemede bulunan doğru yanıta “1”, 2. denemede bulunan doğru yanıta ½ ; 12 yaşından sonraki labirentlerde ise 1. denemede bulunan doğru yanıta “2”, 2. denemede bulunan doğru yanıta “1 ½; 3. denemede bulunan doğru yanıta “1”, 4. denemede bulunan doğru yanıta ½ puan verilir. Puanların Yorumlanması: Elde edilen puanlar norm tablolarına göre değerlendirilir.

71 STANFORD BİNET ZEKA TESTİ
Asıl formu:İngilizce (Stanford Binet Intelligence Scale) Türkçe Formu: Stanford Binet Zeka Testi Ölçtüğü davranış/nitelik: Zeka Düzeyi Ölçek Türü: Sözel ve performans testi, bireysel olarak uygulanır. Kimlere uygulanabildiği:2 ile 18 yaş arasındaki bireylere Uygulama süresi: Zaman sınırlaması yok.

72 Kapsamı:Sözel ve performans maddelerinden oluşan alt testler bulunur
Kapsamı:Sözel ve performans maddelerinden oluşan alt testler bulunur. Küçük yaşlarda performans maddeleri daha çoktur. Yaşla birlikte sözel maddelerin sayısı artar. 2 ile 5 yaş arasında alt testler 6şar ay aralığıyla; 5ile 14 yaş arası alt testler yıllık aralıklarla; geri kalan alt testler normal yetişkin ve üstün yetişkin I, II ve III şeklinde düzenlenmiş olup her yaş seviyesindeki alttestte (normal yetişkin hariç) 6 madde bulunur. Normal yetişkin seviyesinde 8 madde vardır. Ayrıca her alt testte bir yedek madde bulunur. Materyali: Özel test çantası içinde; soru ve yanıt formları, çeşitli resim ve şekil kartları, küp bloklar, boncuklar v.s.

73 Uygulanışı: Uygulama kuralları karmaşıktır
Uygulanışı: Uygulama kuralları karmaşıktır. Özel eğitim almış kişilerce uygulanmalıdır. Yönergesi:Her alt test için ayrı bir açıklama vardır. Testin geçerli olması için yönergelere katı bir şekilde uyulması gerekir. Yanıtlanması:Yönergeler doğrultusunda uygulamacının soruları sözel yada edimsel olarak yanıtlanır. Uygulamacı test formuna bu yanıtları kaydeder.

74 Yorumlanması: Testin puanlama kural ve ölçütleri vardır
Yorumlanması: Testin puanlama kural ve ölçütleri vardır. Test el kitabında sözel maddelerin değerlendirilmesi için örnekler verilmiştir. Örneklere uymayan yanıtlar uygulayıcının kararıyla değerlendirilir. Her alttest düzeyinde zihin yaşı (Mental age) hesaplanır. Yüzde yüz başarılı olduğu alttest bireyin taban zeka yaşını; yüzde yüz başarısız olduğu alttest tavan zeka yaşını gösterir. Taban ve tavan yaşının arasında kalan alt testlerdeki zihin yaşları toplanarak, toplam zihin yaşı elde edilir. Puanların Yorumlanması: Belirlenen zihin yaşı takvim yaşına göre geliştirilmiş norm tablolarından yararlanılarak bireyin standart zeka bölümü bulunur.

75 Wechsler Çocuklar İçin Zeka Ölçeği –R (WISC-R)
Asıl formu:İngilizce (Wechsler Intelligence Scale for Children-Revised) Türkçe Formu: Wechsler Çocuklar için Zeka Ölçeği-R Ölçtüğü davranış/nitelik: Zeka Ölçek Türü: Sözel ve performans testi, bireysel olarak uygulanır. Kimlere uygulanabildiği:6 ile 16 yaş arası bireylere Uygulama süresi: Yaklaşık dakika. Sözel alttestlerden biri,performans alttestlerinden tümü sürelidir.

76 Kapsamı:Test, sözel ve performans becerilerini içeren 12 alttestten oluşur.
A)Sözel 1.Genel Bilgi 2. Benzerlikler 3. Aritmetik 4. Sözcük Dağarcığı 5. Yargılama 6. Sayı dizisi Sayı dizisi ve labirentler yardımcı ek testlerdir Materyali: Özel çantası içinde: Yönerge,sorular ve normları içeren test elkitabı.Soru ve yanıt formları. Çeşitli resim kartları. Küp blokları. B) Performans 1.Resim Tamamlama 2. Resim Düzenleme 3. Küplerle Desen 4. Parça Birleştirme 5. Şifre 6. Labirentler

77 Uygulanışı: Uygulama kuralları karmaşıktır
Uygulanışı: Uygulama kuralları karmaşıktır. Özel eğitim almış kişilerce uygulanmalıdır. Yönergesi:Her alt test için ayrı bir açıklama vardır. Testin geçerli olması için yönergelere kesinlikle uyulması gerekir. Yanıtlanması:Yönergeler doğrultusunda sorulan soruların sözel olarak veya yaparak yanıtlanması gerekir.

78 Puanlanması: Testin puanlanma kuralları ve ölçütleri vardır
Puanlanması: Testin puanlanma kuralları ve ölçütleri vardır. Ancak “benzerlikler”, “sözcük dağarcığı” ve “yargılama” alttestlerinde ve bazı “genel bilgi” maddelerinde test elkitabında verilen örneklere uymayan yanıtlar çıktığında, uygulayacının yargısını kullanması gerekebilir.Bireyin bir alttestten aldığı ham puan, o alttestin her maddesine verilen puanların toplanması ile bulunur. Bu ham puanlar, çocuğun takvim yaşına uygun standart puanlara çevirebilmek için 4 aylık yaş dilimlerine göre düzenlenmiş tablolardan yararlanılır. Sözel ve performans alttestlerden elde edilen standart puanların toplanmasıyla toplam test puanı bulunur. Puanların Yorumlanması: Sözel, performans ve toplam zeka bölümlerinin bulunmasında tablolar kullanılır.

79 Wechsler Yetişkinler Zeka Ölçeği (WAIS)
Asıl formu:İngilizce (Wechsler Adult Intelligence Scale-WAIS) Türkçe Formu: Wechsler Yetişkinler Zeka Ölçeği (WYZÖ) Ölçtüğü davranış/nitelik: Zeka Ölçek Türü: Sözel ve performans testi, bireysel olarak uygulanır. Kimlere uygulanabildiği:16 yaş ve üstü bireylere Uygulama süresi: Yaklaşık dakika. Sözel alttestlerden biri,performans alttestlerinden tümü sürelidir.

80 Kapsamı:Test, sözel ve performans becerilerini içeren 10 alttestten oluşur.
A)Sözel 1.Genel Bilgi 2. Benzerlikler 3. Aritmetik 4. Yargılama 5. Sayı dizisi Materyali: Özel çantası içinde: Yönerge,sorular ve normları içeren test elkitabı.Soru ve yanıt formları. Çeşitli resim kartları. Küp blokları. B) Performans 1.Resim Tamamlama 2. Resim Düzenleme 3. Küplerle Desen 4. Parça Birleştirme 5. Şifre

81 Uygulanışı: Uygulama kuralları karmaşıktır
Uygulanışı: Uygulama kuralları karmaşıktır. Özel eğitim almış kişilerce uygulanmalıdır. Yönergesi:Her alt test için ayrı bir açıklama vardır. Testin geçerli olması için yönergelere kesinlikle uyulması gerekir. Yanıtlanması:Yönergeler doğrultusunda sorulan soruların sözel olarak veya bazı işlemler yaparak yanıtlanması gerekir.

82 Puanlanması: Testin puanlanma kuralları ve ölçütleri vardır
Puanlanması: Testin puanlanma kuralları ve ölçütleri vardır. Ancak “benzerlikler”, “sözcük dağarcığı” ve “yargılama” alttestlerinde ve bazı “genel bilgi” maddelerinde test elkitabında verilen örneklere uymayan yanıtlar çıktığında, uygulayacının yargısını kullanması gerekebilir.Bireyin bir alttestten aldığı ham puan, o alttestin her maddesine verilen puanların toplanması ile bulunur. Puanların Yorumlanması: Sözel, performans ve toplam zeka bölümlerinin bulunmasında tablolar kullanılır.

83 2. GRUP ZEKA TESTLERİ Analitik Zeka Testi (Form A)
Cattel Zeka Testi 2A-2B D 48 Zeka Testi Mantıklı Düşünme Testi Otis Beta Zihin Yeteneği Testi (DM Takımı) Otis Beta Zihin Yeteneği Testi Progressif Matrisler Testi Temel Zihin Yeteneler Testi

84 3. GELİŞİM ÖLÇEKLERİ Bayley Çocuklar İçin Gelişim Ölçeği
Brunet – Lezine Testi Denver Gelişimsel Tarama Testi Psiko-Eğitimsel Profil Ölçeği (PEP_R) Psiko-Sosyal Gelişim Ölçeği Uyumsal Davranış Skalası Vineland Uyum Davranış Ölçeği

85 ÖZEL YETENEK VE BECERİ TESTLERİ
Özel Yetenek Testleri Eğitim Testleri Mesleki Testler Psikomotor ve Klinik Testler Bender – Gestalt Görsel Motor Algılama Testi Benton Görsel Bellek Testi Görsel İşitsel Sayı Dizisi Testi (GİSDT) Kohs Küpleri

86 Kişiliğin Ölçülmesi Hangi kurama göre olursa olsun, kişiliği incelemek için kişilik değişkenlerini ölçme yöntemlerinin bulunması gerekir.     Birçok durumda nesnel ve yansız bir kişilik ölçümü arzu edilir. Kişiliğin ölçülmesinde, deneğin kendine özgü düşünsel ve duyusal süreçlerine, tepkilerine, anlayışına, uyaranları seçimine bakılmaktadır. Her bireyin kendine özgü kişilik özellikleri, buna göre belirlenmektedir.

87 Kişiliğin Ölçülmesine İlişkin Test ve Envanterler
Kişiliğin değerlendirilmesinde kullanılan çeşitli araç ve gereçler bulunmaktadır. Kişiliğin ölçülmesine ilişkin psikolojik test ve envanterleri dört grupta toplamak mümkündür. Bunlar:  1.Gözlemsel Teknikler (observational Techniques) 2.Kendini Anlatma (Self-Report) Teknikleri (Yapılandırılmış Test ve Envanterler) 3.Projektif Teknikler 4.Durumsal Testler (Stuational Tests) olarak belirtilebilir.

88   1.Gözlemsel Teknikler Gözlemsel teknikler bireylerin, kişi, eşya ve olaylar hakkındaki gözlemlerini sayısal olarak saptamaya yarayan ölçme araçlarıdır. Gözlem, sosyometri, derecelendirme ölçekleri, vaka kaydı gibi birey hakkında bilgi toplama teknikleri bu gruba girmektedir. Toplanan bilgiler, bilgiyi veren kişinin bilgi toplanan kişi hakkındaki kişisel izlenimlerini, gözlemlerini, kişisel algılarını ifade etmektedir. Aynı şeyi gözleyenin algıları önemli düzeyde farklılıklar göstermektedir. Gözlemsel teknikler arasında en önemlisi sonuçlarını sayısal verilere dönüştürmeye yarayan derecelendirme ölçekleridir.

89 Derecelendirme Ölçeği
Derecelendirme ölçeği, gözlemcinin, izlenimlerinin kayıt edilmesi için kullanılan araçlardan birisidir. Derecelendirme ölçeği, düzenlendiği özellik bakımından bireyi tanıyan ya da gözleyenler tarafından doldurulabilir. Bu bakımdan okullarda öğretmenler, yöneticiler, danışmanlar hatta veliler ve diğer ilgililer öğrenciler hakkında derecelendirme ölçekleri doldurabilirler.

90 Derecelendirme Ölçeği
Kullanılan ölçekler bakımından derecelendirme ölçekleri dört gruba ayrılabilir. Bunlar:  Sayısal Ölçekli Derecelendirme Ölçeği Betimsel Ölçekli Derecelendirme Ölçeği Karşılaştırmalı Derecelendirme Ölçeği Grafik Ölçekli Derecelendirme Ölçeği

91 Kişilik Envanterleri Bireyin kendini gözlemlemesi ilkesine dayanır. Kişilik envanteri temelde kişinin belli durumlardaki tepkilerini yada hislerini bildirdiği bir tekniktir. Kişilik envanteri, tek bir kişilik boyutu (anksiyete düzeyi gibi) ölçmek için hazırlanabileceği gibi, birden çok kişilik boyutunu da aynı anda ölçebilir. Örneğin, Minesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri kişinin değişik yönlerini ölçer.

92 MMPI Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri (Minnesota Multiphasic Personality Inventory – MMPI) “doğru”, “yanlış” ve “bilmiyorum” şeklinde cevaplandırılan 566 maddeden oluşan, bireyin kişisel ve toplumsal uyumunun objektif olarak değerlendirmeyi amaçlayan bir ölçektir. Bugün Amerika Birleşik Devletinde en sık kullanılan ve üzerinde çok miktarda araştırma yapılan kişilik envanterinden biridir. Ayrıca birçok Avrupa, Asya ve Güney Amerika ülkeleri için standardizasyonu yapılmıştır. (Buteher ve Pancheri, 1976).Erol.N;Savaşır.I,1978

93 MMPI Testin 10 kişilik ve 3 de geçerlik alt testi vardır. Temel amaç ölçeğin kliniklerde kullanılması olduğu için ilk geliştirilen alt test geliştirmede kullanılan psikopatolojik gruplara göre ayrılmışlardır. Bu alt testler 1. Hs (Hipokondri), 2. D (depresyon), 3. Hy (Histeri), 4. Pd (Psikopatik sapma), 5. Mf (Maskulmite feminite), 6. Pa (Paranoya),   7. Pr (Psikasteni), 8. Se (Skizofreni), 9. Ma (Hipomani) dir. Daha sonra geliştirilen. 0- Si (Sosyal içedönüklük) alt testi de standart test profiline eklenmiştir.

94 Projektif Teknikler (Projektif Kişilik Testleri)
Projektif yaklaşım her insanın kişiliğinin ona özgü yapısını ve bu yapının o kişiye özgü örüntüsünü inceler. Kişiliğin, birbiriyle bağlantılı süreçlerin örüntüsü olduğunu ileri sürer. Psikodinamik anlayıştan kaynaklanır.     Projektif testler özel kişiliği incelemeye çalışır ve bireyin kendini cevaplara çok daha fazla vermesine olanak sağlar. Projektif test kişinin istediği gibi cevap verebileceği muğlak bir uyaran sunar. Uyaran belirsiz olduğundan ve belli bir cevabı gerektirmediğinden, birey kişiliğini uyarana yansıtır. Projektif testler bireyin imgelemini harekete geçirir, kişinin hayali ürünlerle kendi hakkında birşeyler açığa çıkaracağı varsayılır.

95 Projektif Testlerin Başlıca Özellikleri
En yaygın olarak kullanılan projektif testler Beier ve Rotter Cümle Tamamlama Testi, Tematik Algı Testi (TAT) ve Rorschach Mürekkep Lekesi Testi’dir.      Projektif Testlerin Başlıca Özellikleri a.Birey verdiği cevapların anlam ve önemini bilmez, dolaylı bir yöntemdir. b.Kişiye cevap özgürlüğü vermektedir. Envanterlerde olduğu gibi “Evet”, “Hayır” şeklinde bir yapıtlara ve sıralama bulunmamaktadır. c.Kişiliği bütün olarak değerlendirmeye yönelmiştir.

96 PSİKANALATİK HİKAYELER TESTİ (LOUİSA DUSS) TEST: (Tamamlanacak Masallar )
1-KUŞ MASALI: (Çocuğun ebeveynden birine olan bağlılığını ya da bağımsızlığını göstermek için) Bir baba,bir anne kuş ve birde yavru kuş,daldaki yuvalarında uyuyorlarmış. Tam bu sırada birden fırtına çıkmış. Ağaç sarsılmış ve yuva yere düşmüş. Üç kuş birden uyanıvermişler. Baba hemen bir çam ağacına,anne de başka bir çam ağacına uçmuş. Şimdi yavru ne yapacak ? Biraz uçmasını biliyor.

97 2-EVLİLİK YILDÖNÜMÜ HİKAYESİ :
(Eğer çocukta ana-babasının odasında bir şok olmuşsa, ana baba birliğini kıskanma ) Bir anneyle babanın evlenmelerinin yıldönümü idi. Onlar birbirlerini çok seviyorlar ve güzel bir eğlence hazırlamışlardı. Tam bu eğlence sırasında çocuk kalktı ve tek başına ta bahçenin dibine gitti. Niçin ?

98 3-KUZU HİKAYESİ : (Sütten kesilme ve kardeşlik kompleksini saptamak için ) Bir çayırda bir anne koyunla bir küçük kuzu yaşıyorlardı. Küçük kuzu bütün gün annesinin yanında sıçrayıp duruyordu. Her gece annesi ona çok sevdiği sıcak süt veriyordu. Aynı zamanda kuzu otta yemeye başlamıştı. Bir gün anne koyuna minicik bir kuzu götürdüler. Gelen küçük kuzu çok acıkmıştı ve anne koyundan süt istiyordu. Fakat anne koyunun ikisine yetecek kadar sütü yoktu. Büyük kuzuya dedi ki ‘İkiniz için de sütüm yok,sen artık taze ot yiyeceksin.’ (sade sütten kesilme kompleksini görmek için küçük kuzunun gelişini ortadan kaldırarak şöyle denilir : ‘koyunun artık sütü yoktur ve kuzunun artık ot yemeye başlaması gerekiyor.’

99 PSİKANALATİK HİKAYELER TESTİ (LOUİSA DUSS)
4-CENAZE TÖRENİ: Saldırganlık,ölüm arzusu,suçluluk duygusunu ortaya çıkarmak için ) Köyün yolundan bir cenaze geçiyor. Herkes soruyor ‘Kim ölmüş’ yanıt veriyorlar ‘şu evde oturan aileden biri ’ Kimdir? 5- KORKU HİKAYESİ: (Agnoisse ve autor-punition’u saptamak için) Bir çocuk usulca şöyle dedi ‘Ah ne korktum !’ Acaba o neden korkmuştur ? 6-FİL HİKAYESİ: (Castrasyon korkusu) Bir çocuğun çok sevdiği küçük bir fili varmış. Fil uzunca hortumuyla çok güzelmiş. Bir gün gezmeden dönüşte odasına girince çocuk fili çok değişmiş bulmuş. Değişmiş olan nedir ve niçin değişmiştir ?

100 PSİKANALATİK HİKAYELER TESTİ (LOUİSA DUSS)
7-İMAL EDİLMİŞ OBJE HİKAYESİ : (Anal komplexi,mal canlılığını ve inatçılığı saptamak) Bir çocuk topraktan birçok şeyler yapmayı başarmış.(bir kule gibi)Bunları çok seviyormuş. Annesi bunları kendisine vermesini isterse ne yapacaktır ? Verecek midir ? 8-ANNE VE BABA İLE GEZİNTİ : ( Oedipus komplexinibulmak için ) Bir erkek çocuk (veya kız ) annesiyle (veya baba) ormanda baş başa çok güzel bir gezinti yapmışlardır. Bu gezintiden ikisi de çok hoşlanmışlardır. Eve girdikleri zaman babanın (annenin ) yüzünün her zaman ki gibi olmadığını görmüşler ? Niçin ?

101 PSİKANALATİK HİKAYELER TESTİ (LOUİSA DUSS)
9- HAVADİS HİKAYESİ: (Arzu ve korkuları anlamak için) Bir çocuk okuldan (gezmeden ) dönmüştür. Annesi ona dedi ki ‘Derslerine hemen başlama sana verilecek haberlerim var .’ Annesi acaba ona ne söyleyecek ? 10-FENA RÜYA : (Evvelki hikayeleri kontrol etmek için ) Bir çocuk sabahleyin çok yorgun uyandı ve dedi ki ‘Ah öyle fena bir rüya gördüm ki ! ’ Acaba ne rüya görmüştür.?

102 PSİKANALATİK HİKAYELER TESTİ (LOUİSA DUSS)
Loisa Duss tarafından geliştirilen bu test şu hipoteze dayanmaktadır ‘ eğer denek hikayelerin birine takılır manidar,sembolik yanıtlar verirse veya yanıt vermekten kaçınırsa bu o hikaye ve hikaye kahramanının denekte mevcut kompleksi uyandıracak bir çağrışım getirdiğinin kanıtıdır.

103 RORSCHACH TESTİ Rorschach Testi 10 adet, mürekkep lekelerinden oluşmuş kart içermektedir. Bu 10 kart, Hermann Rorschach’nın yüzlerce kart içerisinden son olarak tayin ettiği 10 karttır. Bu seçimlerdeki temel hedefi ise kartların hem çok somut hem de tam olarak ne olduklarını göstermemesidir. Her kart kendi içerisinde şekil, renk, hareket ve gölge içermektedir. 1, 4, 5, 6, 7 numaralı kartlar koyu renkli, siyah ve beyaz, 2 ve 3 numaralı kartlar siyah ve kırmızı renklerden oluşmaktadırlar. Buna karşılık 8, 9 ve 10 numaralı kartlar renklidir. Her kartın ortak özelliği simetrik ve bir eksen etrafında oluşmasıdır.

104 RORSCHACH TESTİ Bu eksen, 1, 4, 5, 6 ve 9 numaralı kartlarda çok açıktır. Bunun dışındaki 2, 3, 7 ve 8 numaralı kartlarda simetrinin daha çok ayna veya tekrar şeklinde çok belirgin olduğunu görmekteyiz. Tabii ki bir bütün olarak yoğun diyeceğimiz kartlarda beden imgesine gönderme yapmakta, diğer ayna şeklindeki kartlarda nesne ilişkilerine ve daha sonra detaylı şekilde açıklanacak olan kişiler arası tasarımlara gönderme yapmaktadır.

105 RORSCHACH TESTİ Rorschach Testi 7’den 70’e tüm yaş gruplarına uygulanabilen bir testtir. Hasta popülasyonunun yanısıra çok çeşitli alanlarda da, pedopsikiyatri, geriatri, nöroloji, adli psikiyatri ve hatta orduda, bu testin kullanıldığını bilmekteyiz. Rorschach Testi ile ilgili unutulmaması gereken en önemli,nokta , psikiyatrik sınıflamalara uygun olarak bilgi vermekten ziyade, yapısal yaklaşımı benimsemektedir. Hiçbir hastanın birbirine benzemeyeceğini düşünerek herkesi aynı sınıflama altında görmek yerine, tek vakalarla olan zenginliği hesaba katmalıyız. Bir başka nokta da, kişilerin değerlendirilmesinde tek bir testin yeterli olmadığıdır. Rorschach Testi ile tercihen birlikte verilmesi gereken TAT kişileri geniş bir perspektifte değerlendirmede çok yararlıdır etiketleme olmadığıdır. Kişiden elde edilecek test bilgileri onun terapötik çalışmasında önemli bir malzeme olacaktır.

106 Bu test üç temel psikopatolojik eksen olan nevroz, psikoz ve sınır kişilik yapılanmalarına yardımcı olmaktadır. Rorschach’nın bireyin süreçleri hakkında bilgi veren bir test olması dolayısıyla mutlaka her nevrotik, narsisistik ya da psikotik kişinin benzer ve aynı türde yanıtlar vereceği düşünülmemelidir. Kişilik yapıları içerisinde semptomun veya endişenin nasıl kullanıldığı ve kişinin yeterli benlik donanımlarına sahip olup olmadığı önemlidir. Yani psikanalitik yönelimli testörlerin testi yanıtlayan kişinin bireysel potansiyellerini, düşünce biçimlerini ve ruhsal aygıtının işleyiş biçiminden haberdar olmalarını sağlamaktadır. Bu nedenle de teşhisin yanı sıra uygulanılacak psikoterapilerde hastanın psişik süreçleri ve o hasta ile nasıl bir yol izleneceği hakkında bilgiye sahip olmak Rorschach Testi'nin sınırlarını daha iyi açıklayacaktır.

107

108

109 T.A.T. (Thematic Apperception Test)
T.A.T. bireyin diğer kişilerle olan ilişkilerini ve çevrelerine karşı takındıkları davranışı incelemektedir. Yani testin amacı daha çok kişiliğin toplumsal yanını araştırmaktır. Testin dayandığı esas hipotez deneğin resimleri yorumlayarak anlattığı hikâyeler, kendi ihtiyaç, istek ve korkularının yansımasıdır. T.A.T. genellikle bireysel bir testtir. Fakat zaman az olduğunda bir grup testi olarak da uygulanabilir. Bu tür uygulamada de eklere T.A.T. kartları verildikten sonra düşündükleri hikâyelerini yazmaları istenir. Bununla beraber grup testi olarak kullanıldığında, gerekli konularda soruşturma yapılamadığından, denek hakkında yeteri kadar bilgi alınamaz.

110 T.A.T.'in Ölçtüğü Varsayılan Değişkenler Listesi
T.A.T.'in ölçtüğü kabul edilen ihtiyaçlar 20 tanedir ve bunlardan bazıları tek, bazıları ise kendi aralarında bir madde altında guruplandırılmıştır. 1. İhtiyaçlar. a): 1. Üstünlük ihtiyacı, 2. İtaat ihtiyacı, 3. Özerlik ihtiyacı, 4. Saldırganlık ihtiyacı, 5. Başkalarını aşağılatmak, kırmak ihtiyacı (besoin d'humiliation) b): 6. Tamamlama, tamamlanma ihtiyacı, c): 7. cinsel ihtiyaç. 8. Duyum, heyecan ihtiyacı (besioin de sansation), 9. Kendini gösterme ihtiyacı, 10. Oyun ihtiyacı,

111 d): 11. Bir derneğe, ya da bir topluluğa katılma ihtiyacı,
12. Başkalarını reddetme ihtiyacı. e): 13. Yardımcı olmak ihtiyacı, 14. Korumak ihtiyacı, f) : Ayıplanmaktan kaçınmak ihtiyacı (besoin d'éviter le blame). g): 15. Aşağılıktan kaçınma ihtiyacı (besoin d'éviter l'infériorité). 16. Kendini savunma ihtiyacı. 17. Tepki ihtiyacı. h): 18. Acıdan kaçınma ihtiyacı (besoin d'éviter la soufrance). i): 19. Düzen ihtiyacı, j): 20. Öğrenme, anlama ihtiyacı (besoin d'intellection).

112 2. İç Etkenler Listesi Bu kısımda Psikanalizin bazı betimlemeleri ihtiyaçların araşma giriyorlar. Bunlar: — Benlik ideali, — Kendini sevme, — Bütünleşmiş üst ben, — Üstbendeki çatışmalar (bilinç buhranı, suçluluk duygusu, çöküntü v.b.)

113 3. Genel Görünümlerin Listesi
1. Sıkıntı, 2. Yaratıcılık, 3. Fikirleri birleştirme-ayırma, 4. Heyecanlılık, 5. Çaba direnci, 6. İç yaşamda ve pratik yaşamda enerji harcanması, 7. Eylemden önce içtepi ve karar, 8. Çaba şiddeti, 9. Başkalarına yönelik yargılarında objektif olup olmaması, 10. Politikada tutuculuk-köktencilik, 11. Kişisel değişmezlik-değişirlik.

114 Testin Uygulanması T.A.T. iki aşamada uygulanır. Her defasında deneğe farklı 10 resim gösterilir. Belirli resimler bütün denekler için genel niteliktedir. Diğerleri yetişkinler ya da çocuklar, veya cinsin birinden diğerine değişirler. Bunların tümü 31 resimdir Uygulamanın başlangıcında denekten her resim için bir hikâye anlatması istenir. Deneğin her resmi normal olarak beş dakikada cevaplandırması ya da bitirmesi gerekmektedir.

115

116 TAT den bir örnek

117

118 Beier Ve Rotter Cümle Tamamlama Testi (RCT)
Bir kelimesi yazılmış ve gerisi boş bırakılmış cümlelerden oluşur. Böylelikle bireylerin ilgileri, arzuları, tutumları, beklentileri ve sıkıntılarıyla ilgili bilgiler edinilerek değerlendirme yapılması amaçlanır.

119 Diğer Projektif Testler
1. Kelime Çağrışım Testi 2. Resim Yorumlama Testi 3. Hikâye Tamamlama Testi 4. Lövenfeld'in Mozaik Testi 5. Rosenzweig Yoksunluk veya Engellenme (Frustration) Testi 6. Szondi Testi 7.Koch Ağaç Testi(L’arbre de Koch ) 8.D-10 Testi

120 sch Cinsel sorunlar Şiddete eğilim Depresif karamsar

121 Sonuç Psikiyatrik hastaların tedavisinde psikometrik ve psikolojik testler yaygın olarak kullanılır. Zeka, kişilik ve kognitif fonksiyonların değerlendirilmesi psikometrik testler ile yapılır ve bu testler psikiyatristin tanı koymasını ve tedavi yöntemine karar vermesine yardımcı olur.

122 Sonuç Klinik psikologlar psikiyatrik hastalara test uygularlar.Ancak psikiyatristlerin de bu testler hakkında bilgi sahibi olmalıdır. Her testin değerlendirilmesi, geçerliliği ve etkilerini anlamaları ve duyarlı olmaları gerekmektedir.