İş Kazaları.

... konulu sunumlar: "İş Kazaları."— Sunum transkripti:

1 İş Kazaları

2 Kaza Kavramı ve İş Kazası
Kasıt unsuru olmadan, beklenmedik bir anda meydana gelen ve arzu edilmeyen bir biçimde sonuçlanan olaya "kaza" denilmektedir .

3 Uluslararası Kuruluşlara Göre İş Kazası Tanımı
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO): “ Önceden planlanmamış, bilinmeyen ve kontrol altına alınmamış olan, etrafa zarar verecek nitelikteki olaylar” olarak tanımlamaktadır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO): “Önceden planlanmamış, çoğu kişisel yaralanmalara, makinelerin ve araç gereçlerin zarara uğramasına, üretimin bir süre durmasına yol açan bir olay “ olarak tanımlamaktadır.

4 Ülkemizde ise meydana gelen olayların iş kazası olup olmadığı yolunda yapılan incelemeler ve tartışmalar sonucu iş kazaları iki ayrı yaklaşımla değerlendirilmektedir. Teknik açıdan iş kazaları Hukuksal açıdan iş kazaları

5 Teknik Açıdan İş Kazası Kavramı
Kişilere zarar veren olayların yanı sıra işyerindeki makinelere, tesisat ve tertibata zarar veren olaylar, hatta işyerinde canlı veya cansız, hiçbir şeye zarar vermeyen fakat işin tamamlanmasına engel olan veya aksatan olaylar iş kazası olarak nitelendirilmektedir. Cansızlara zarar veren veya bir faaliyetin durmasına veya kesintiye uğramasına neden olan olaylar ise arıza kapsamına girmekte ve bu şekilde tanımlanmaktadır.

6 HUKUKİ AÇIDAN İŞ KAZASI TANIMI
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun maddesine göre; Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, İşveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla, Sigortalının işveren tarafından görev ile başka bir yere gönderilmesi yüzünden, asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, Emzikli sigortalı kadının çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, Sigortalının, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere toplu olarak götürülüp getirilmeleri sırasında meydana gelen ve sigortalıyı hemen yada sonradan bedence veya ruhça arızaya uğratan olaydır.

7 Meslek Hastalığı : 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 14. maddesine göre; Sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük halleridir.

8 Bir olayın iş kazası olarak nitelendirilebilmesi için dört unsurun gerçekleşmesi gerekir:
Kazaya uğrayanın sigortalı olması, Sigortalının yer ve zaman itibariyle 5510/13. maddede sayılan hususlardan birine göre kazaya uğraması Kazada nedensellik “illiyet” bağının bulunması; yani Sigortalının gördüğü iş ile meydana gelen kaza olayı arasında, kaza olayı ile de uğranılan özür arasında uygun illiyet bağının bulunması gerekir. Kazalının hemen veya sonradan bedenen veya ruhen özre uğramış olması gerekir.

9 İş Kazalarının Sınıflandırılması
Yaralanmanın Ağırlığına Göre Yaralanma ile sonuçlanan kazalar, Bir günden fazla işten uzaklaşmaya neden olacak tedavi gerektirmeyen kazalar, Bir günden fazla işten uzaklaşmayı gerektiren kazalar, Sürekli iş göremezliğe neden olan kazalar, Ölüm ile sonuçlanan kazalar. Yaralanmanın Cinsine Göre Kafa yaralanmaları (baş, göz, yüz vb.), Boyun omurga yaralanmaları, Göğüs kafesi ve solunum organları yaralanmaları, Kalça, dizkapağı, uyluk kemiği yaralanmaları, Omuz, üst kol, dirsek yaralanmaları, Ön kol, el bileği, el içi, parmak yaralanmaları, Diz kapağı, baldır, ayak yaralanmaları, İç organ yaralanmaları, Ruhsal ve sinirsel tahribat yapan kazalar. Kazanın Cinsine Göre Düşme, incinme, Parça, malzeme düşmesi, Göze yabancı cisim kaçması, Yanma, Makinalardan olan kazalar, El aletlerinden olan kazalar, Elektrik kazaları Ezilme, sıkışma, Patlamalar, Zararlı ve tehlikeli maddelere değme sonucu oluşan kazalar.

10 İş Kazalarının 4 Temel Nedeni (4M)
İnsan (Man) Hatalara neden olan insan faktörü 1. Psikolojik nedenler: Unutkanlık, sıkıntı, üzüntü, keder Çevre etkileri İstem dışı davranış, İhmalci davranış, hatalı davranış vb. 2. Fiziksel Nedenler: Yorgunluk, Uykusuzluk, Alkol, Hastalık vb. 3. İşyeri Nedenleri: İnsan ilişkileri Takım çalışması İletişim vb. Makine (Machine) Uygun olmayan makine ve ekipman gibi fiziksel fakötrler Hatalı makine ve ekipman yerleşimi, Eksik veya kusurlu koruyucular Yetersiz standardizasyon Yetersiz kontrol ve bakım Yetersiz mühendislik hizmetleri Ortam – Çevre (Media) Bilgi, bilgilendirme, çalışma metotları ve çevresel faktörler Yetersiz çalışma bilgisi, Uygun olmayan çalışma metodu Uygun olmayan çalışma yeri ve ortamı vb. Yönetim (Management) Yönetimsel faktörler Yetersiz yönetim organizasyonu, Tamamlanmamış kurallar ve talimatlar, Yetersiz güvenlik yönetim planı Eğitim ve öğretim yetersizliği Uygun olmayan nezaret, yönetim ve rehberlik Uygun olmayan personel istihdamı Yetersiz sağlık kontrolleri

11 Kaza Teorileri Kaza sebeplerini açıklamak için geliştirilen en genel kuramlar şunlardır: Domino Kuramı, İnsan Faktörleri Kuramı, Kaza/Olay Kuramı, Epidemiyoloji Kuramı, Sistem Kuramı Kombinasyon Kuramı

12 Domino Teorisi: Kaza önleme ve sanayi güvenliğinin ilk öncüsü Travelers Insurance Company (Gezginler Sigorta Şirketi) görevlisi olan Herbert W. Heinrich’tir. Heinrich bir sigorta şirketinde çalışmakta olup 1920’li yılların sonunda sanayi kaza raporu üzerinde bir inceleme yapmıştır. Günümüzde yaygın olarak kullanılan pek çok teoreme Heinrich’in bu çalışması ışık tutmuştur. Bu çalışma “Sanayi Güvenliği Gerçekleri” (Endüstriyel Güvenliğin Aksiyonları) adını taşır. Bu çalışmaya göre Sağlık ve Güvenlik Karar Vericilerinin bilmesi gereken 10 gerçek şu şekilde sıralanır.

13 Domino Teorisi: 1 İSG’nin asıl çalışma alanı tehlikeli durum ve tehlikeli davranışı ortadan kaldırmaya yönelik olmalıdır. 2 Birçok kaza güvenli olmayan davranışlar nedeniyle meydana gelmektedir. 3 Kaza sonucu meydana gelecek zararın büyüklüğü önceden kestirilemez. 4 1- 29 – 300 Oranı: Ölümle sonuçlanan her kazanın temelinde 29 hafif yaralanmalı, 300 yaralanmasız olay vardır. 5 Tehlikeli davranışların nedenlerini araştırmak, doğru davranışı seçmede yardımcı rehber olarak işe yarayabilir. Örneğin; şahsi kusurlar, eğitim yetersizliği, fiziki yetersizlik, uygun olmayan çevre.

14 Domino Teorisi: 6 Kazalardan korunmak için mühendislik önlemlerinden başlayarak diğer önlemler sırasıyla alınmalıdır. 7 Kazalardan korunma yöntemleri ile işletmelerde kullanılan kalite ve verimliliği arttırmaya yönelik yöntemler paralellik gösterir. 8 Üst yönetim güvenlik için sorumluluk almalıdır, çalışmalara yöneticiler de katılmalıdır. 9 İSG konusunda ilk kademe yöneticiler çok önemlidir. 10 İSG ile ilgili çalışmalara insani duygular yön vermelidir. Böylelikle İSG alanında yapılan iyileştirmeler kaliteyi ve verimliliği de etkileyecektir.

15 Domino Teorisi: Heinrich, iş kazlarını beş domino taşının arka arkaya sıralanarak, birbirini düşürmesine benzeterek açıklamıştır. Her kaza beş tane temel nedenin arka arkaya dizilmesi sonucu meydana gelir ve buna “Kaza Zinciri” denir. Şartlardan biri gerçekleşmedikçe bir sonraki gerçekleşmez ve dizi tamamlanmadıkça kaza meydana gelmez.

16

17 1- Sosyal Çevre: Sosyal çevre şartları risklerin alınmasına yada oluşmasına yol açar. Doğa şartları karşısında insanın fiziki ve sosyal yapısındaki etkileşim, bir kaza sebebidir. 2- İstenmeyen İnsan Davranışları (Kişisel Hatalar): Öfke, dikkatsizlik, yorgunluk, anlama güçlüğü, aldırmazlık vb. 3- Güvensiz Davranış ve Koşullar: Kötü planlama, koruyucusuz malzeme kullanma, tehlikeli çevre ya da çalışma ortamı. 4- Kaza: Yukarıda belirtilen şartlar bir şeylerin yanlış gitmesine sebep olursa, yaralanma veya herhangi bir şekilde zararla sonuçlanan olay meydana gelir ve kaza olarak ifade edilir. 5- Yaralanma: Kişinin zarara uğraması.

18 Domino Etkisi üzerine bir örnek :
Bir eksantrik presi, ayak pedalı ile kumanda eden ve eli ile mal veren bir işçi parmağını iki kalıp arasına sıkıştırarak yaralanmıştır. Kaza zincirine göre olayın beş temel nedenini şu şekilde açıklayabiliriz. 1- Doğal Durum: İnsanın parmağı pres kalıplarında meydana gelen sıkıştırma kuvvetine mukavemet edecek yapı ve güce sahip değildir. Bu nedenle böyle bir olayda kalıplarda ve preste bir hasar oluşmaz; çalışan yaralanır. 2- Kişisel Özür : Bu olayda işçinin parmağı tehlikeli bölgede iken ayak pedalına basması, dikkatsizlik unsuru sonucudur. Bu kusur olmasaydı kaza olmayacaktı ve işçi elinde bir yaralanma oluşmayacaktı.

19 3- Güvensiz Hareketler ve Güvensiz Şartlar:
Makinenin operasyon bölgesinin, elin girmesini önleyecek koruyucu içine alınmamış olması veya iki eli aynı zamanda tehlikeli bölgeden uzak tutan çift el kumanda tertibatı bulunmaması güvensiz şart olarak nitelendirilmektedir. Bu olayda kazayı kesinlikle önleyecek bu tedbirler bulunmamaktadır. 4- Kaza Olayı: Pres pistonunun hareketi kazayı meydana getiren eylemdir. Bu hareket olmasa kuşkusuz diğer üç şartın mevcudiyetine rağmen kaza meydana gelemezdi. 5- Yaralanma: Son olarak pres pistonunun parmağın üstüne isabet etmesi kaza olayını yaralanma ile sonuçlandırmıştır.

20 İnsan Faktörleri Kuramı:
Bu teori (human factors theory) kazaları, eninde sonunda insan hatasından kaynaklanan olaylar zincirine bağlar. Teori, insan hatasına yol açan üç önemli faktörü içerir: 1. Aşırı yük, 2. Uygun olmayan tepki 3. Yerinde olmayan faaliyetler.

21 Kaza/Olay Kuramı: Bu teori (accident/incident theory) insan faktörleri teorisinin genişletilmiş bir halidir. Ek olarak; ergonomik yetersizlikleri, hata yapma kararı ve sistem hataları gibi yeni elemanları ortaya çıkarır.

22 Epidemiyoloji Kuramı:
Bu teori (epidemiological theory), çevre faktörleri ve hastalık arasındaki ilişkiyi belirleme için kullanılan modellerin, çevre faktörleri ile kazalar arasındaki sebepsel ilişkinin açıklanmasında da kullanılabileceğini savunur.

23 Sistem Kuramı: Kombinasyon Kuramı:
Teori (system theory) bir kazanın oluşabileceği herhangi bir durumu, üç parçadan oluşan bir sistem olarak görür: 1- İnsan, 2- Makine 3- Çevre. Kombinasyon Kuramı: Bir tek teorinin tek başına bütün hadiseleri açıklayamayacağını savunur. Teoriye (combination theory) göre kazaların gerçek sebebi iki veya daha fazla modelin kombinasyonu ile elde edilebilir.

24 İş kazalarının artmasında rol oynayan temel etkenler:
Denetim yetersizliği Geri teknoloji kullanımı Eğitimsizlik Koruyucu önlem yetersizliği Sağlığa elverişli olmayan koşullar Deneyimsiz eleman istihdamı

25 İş Kazasının Nedenleri

26 Güvensiz Davranışlar Güvensiz davranışlar insanın fizyolojik ve psikolojik yapısı ile çevre koşullarından kaynaklanmaktadır. Çalışan insanda genetik bozukluklar, organik yıpranmalar, ergonomik düzen yetersizlikleri ve sağlıksız çevre koşulları güvensiz davranışların nedenlerini oluşturmaktadır. Denge duygusunun az olması, kas gücünün ve bazı beden kısımlarının iyi gelişmemiş olması veya bazı uzuvların dengesiz gelişmesi ya da çeşitli hastalıklar sonucu çalışma yaşamına gelinceye kadar insanın yıpranmış olmasından dolayı yetenek azlığı, el becerisi yetersizliği, sinir sistemi ile yönetilen bütün beden hareketlerinin akıcı çalışmasını engelleyen hatalar ve eksiklikler güvensiz davranışların ortaya çıkmasına neden olmaktadır.

27 Kazaların % 88’ini oluşturur !!!!!!
Güvensiz Davranışlar Nelerdir? İşi bilinçsiz yapmak Dalgınlık ve dikkatsizlik Şaşırma, kızgınlık, üzgün olma, ürkme, şakalaşma Emniyetsiz vaziyet alma Emniyetsiz yükleme, taşıma, istif yapma Tehlikeli yerlerde çalışma Makine koruyucularını çıkarmak Tehlikeli hızla çalışmak Görevi dışında iş yapmak İş disiplinine uymamak İşe uygun makine kullanmamak Yetkisiz ve izinsiz olarak tehlikeli bölgelerde bulunmak Kişisel koruyucuları kullanmamak Ehliyetsiz ve tehlikeli hızda araç kullanmak Kazaların % 88’ini oluşturur !!!!!!

28 Güvensiz Durumlar Güvensiz davranışların yanı sıra iş kazalarının birinci dereceden genel nedenlerini oluşturan temel etkenlerden birisi de işyerlerindeki güvensiz koşullardır. İşyerindeki güvensiz durumlar; üretim sürecinde kullanılan teknolojinin ve üretim araçlarının niteliğinden, iş düzensizliğine, bakım ve kontrollerin noksanlığından denetim ve yönetim hatalarına, depolama ve istifleme yanlışlıklarından sağlıksız çevre koşullarına kadar birçok etkenden dolayı ortaya çıkmaktadır. 

29 Üretim sürecinde kullanılan her türlü alet, araç ve makine;
çalışan insanın yeteneklerine uygun nitelikte değilse, makine ve tezgahların koruyucuları bulunmuyorsa, göstergeleri kolay okunur ve anlaşılır özellikler taşımıyorsa, kumanda mekanizmaları güvenli ve kolay kullanılamıyorsa, bakım ve kontrolleri zamanında ve gereği gibi yapılmıyorsa, amacı dışında ve kapasiteleri üzeride kullanılıyorsa güvensiz koşulların ortaya çıkması ve iş kazalarının oluşması kaçınılmaz olmaktadır.

30 Kazaların % 10’unu oluşturur !!!!!!
Güvensiz Durumlar Nelerdir? Güvensiz çalışma yöntemi Güvensiz ve sağlıksız çevre koşulları Topraklanmamış elektrik makineleri İşe uygun olmayan el aletleri Kontrol ve testleri yapılmamış basınçlı makineler Tehlikeli yükseklikte istifleme Kapatılmamış boşluklar İşyeri düzensizliği (Yetersiz yada fazla aydınlatma, bakımsız bina-makine ve aletler Koruyucusuz makine tezgahları Eğitim ve bilgi noksanlığı İlgisizlik Bedenin işe uyumsuzluğu Meleke noksanlığı Aile düzeni Psikolojik faktörler Beslenme yetersizliği Kazaların % 10’unu oluşturur !!!!!!

31 İş Kazalarından Doğan Cezai ve Hukuki Sorumluluklar
Yazılı mevzuatın gereğini yerine getirme Yazılı olmayan kuralların gereklerine uyma Eğitim Denetim Çalışanların alınacak güvenlik kurallarına uymalarının sağlanması

32 1. Yazılı mevzuatın gereğini yerine getirme
İşverenler işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için Gerekli her türlü önlemi almak, Araç ve gereçleri noksansız bulundurmak, işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uyulup uyulmadığını denetlemek, İşçileri karşı karşıya bulundukları mesleki riskler, alınması gerekli tedbirler, yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek Gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimini vermek zorundadırlar. (6331 İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu)

33 2. Yazılı olmayan kuralların gereklerine uyma
(Yargı Kararları) İşveren, insan yaşamının kutsallığı çerçevesinde sigortalının sağlıklı ve güvenlikli bir ortamda iş görmesini sağlamakla yükümlüdür ve Yasalarda, tüzüklerde ve yönetmeliklerde açıkça gösterilmemiş bulunsa dahi, işverenin, işçi sağlığı ve iş güvenliğine ilişkin gerekli önlemleri almakla yükümlü bulunduğu, İş Kanununun 77 maddesinin açık buyruğudur. (Yargıtay 10. Hukuk Dairesi , 2431/2554)

34 İş Kanunun 77. maddesine göre işveren, yalnızca mevzuatta ön görülen minimum önlemleri değil, insan yaşamına saygı çerçevesinde günümüz bilim ve teknolojisinin öngördüğü önlemleri dahi almakla yükümlüdür. Herhalde, çalışan bir işçinin güvenliği, işçinin kendi dikkatine bırakılamaz. Yargıtay 10. Hukuk Dairesi , 2029/2140) Sigortalının, iş güvenliğine aykırı eylem ve davranışlarına karşın buna önleyici tedbir almayan işveren, iş kazasından sorumludur. (Yargıtay 10. Hukuk Dairesi , 3327/4516)

35 Emniyet kemeri vermekle yetinip, bunu kullandırmayı sağlamayan işveren, iş kazasından sorumludur. (Yargıtay 10. Hukuk Dairesi , 4661/5171) İşverenler, işyerlerinde tüm önlemleri almak ve koruyucu malzemeyi kullandırmakla yükümlüdür. (Yargıtay 10. Hukuk Dairesi , 1757/1960)

36 3. Eğitim İşverenler, işçileri karşı karşıya bulundukları mesleki riskler, alınması gerekli tedbirler, yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek ve gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimini vermek zorundadır. (6331 İş Sağlığı ve güvenliği Kanunu)

37 4. Denetim İşverenin; işyerinde, teknik ilerlemelerin getirdiği daha uygun sağlık şartlarını sağlaması; kullanılan makinelerle alet ve edevattan herhangi bir şekilde tehlike gösterenleri veya hammaddelerden zehirli veya zararlı olanları, yapılan işin özelliğine ve fennin gereklerine göre bu tehlike ve zararları azaltan alet ve edevatla değiştirmesi iş kazalarını önlemek üzere işyerinde alınması ve bulundurulması gerekli tedbir ve araçları ve alınacak diğer iş güvenliği tedbirlerini devamlı surette izlemesi esastır. (İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:4)

38 Her işveren, işyerinde işçilerin sağlığını ve iş güvenliğini sağlamak için gerekli olanı yapmak ve bu husustaki şartları sağlamak ve araçları noksansız bulundurmakla yükümlüdür. Bu yükümlülüğün sadece önlem almakla yetinilebileceği anlamını taşımadığı, alınan önlemlere uyulup uyulmadığını denetleme ve önlemlere uyulmasını temin anlamında bulunduğu da kuşkusuzdur. Başka bir deyişle, işveren işyerinde, geniş anlamda doğmuş ve doğabilecek tüm tehlikeleri önlemek zorundadır. Bu zorunluluk sonucu olarak işyerinde işveren tarafından tam anlamı ile geniş bir kontrol mekanizması kurulmalıdır. (Yargıtay 10. Hukuk Dairesi, , 2077/7689)

39 5. Çalışanların alınacak güvenlik kurallarına uymalarının sağlanması
İşverenler, işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uyulup uyulmadığını denetlemek zorundadırlar (iş Kanunu Madde:77) Sigortalının, iş güvenliğine aykırı eylem ve davranışlarını önleyici tedbir almayan işveren, iş kazasından sorumludur. (Yargıtay 10. Hukuk Dairesi, , 3327/4516)

40 İş Kazası Meydana Geldikten Sonra Hukuki ve Cezai Durum
İŞ KAZASI CEZA HUKUKU İŞ HUKUKU SİGORTA HUKUKU Taksirle veya kasıt ile ölüme neden olma yaralanmaya neden olma Maddi Tazminat Manevi tazminat Destekten Yoksun Kalma İş Görmezlik

41 İş kazalarından doğan cezai sorumluluklar 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda yer almaktadır.
Ceza Kanununun amacı MADDE 1. - Ceza Kanununun amacı; kişi hak ve özgürlüklerini, kamu düzen ve güvenliğini, hukuk devletini, kamu sağlığını ve çevreyi, toplum barışını korumak, suç işlenmesini önlemektir. Kanunda, bu amacın gerçekleştirilmesi için ceza sorumluluğunun temel esasları ile suçlar, ceza ve güvenlik tedbirlerinin türleri düzenlenmiştir.

42 Ceza Sorumluluğunun Esasları
MADDE (1) Ceza sorumluluğu şahsidir. Kimse başkasının fiilinden dolayı sorumlu tutulamaz. (2) Tüzel kişiler hakkında ceza yaptırımı uygulanamaz. Ancak, suç dolayısıyla kanunda öngörülen güvenlik tedbiri niteliğindeki yaptırımlar saklıdır.

43 Kast MADDE (1) Suçun oluşması kastın varlığına bağlıdır. Kast, suçun kanuni tanımındaki unsurların bilerek ve istenerek gerçekleştirilmesidir. (2) Kişinin, suçun kanuni tanımındaki unsurların gerçekleşebileceğini öngörmesine rağmen, fiili işlemesi halinde olası kast vardır.

44 Taksir MADDE (1) Taksirle işlenen fiiller, kanunun açıkça belirttiği hallerde cezalandırılır. (2) Taksir, dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık dolayısıyla bir davranışın, suçun kanuni tanımında belirtilen neticesi öngörülmeyerek gerçekleştirilmesidir.

45 (3) Kişinin öngördüğü neticeyi istememesine karşın, neticenin meydana gelmesi halinde bilinçli taksir vardır; bu halde taksirli suça ilişkin ceza üçte birden yarısına kadar artırılır. (4) Taksirle işlenen suçtan dolayı verilecek olan ceza failin kusuruna göre belirlenir. (5) Birden fazla kişinin taksirle işlediği suçlarda, herkes kendi kusurundan dolayı sorumlu olur. Her failin cezası kusuruna göre ayrı ayrı belirlenir.

46 Taksirle öldürme MADDE (1) Taksirle bir insanın ölümüne neden olan kişi, iki yıldan altı yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (2) Fiil, birden fazla insanın ölümüne ya da bir veya birden fazla kişinin ölümü ile birlikte bir veya birden fazla kişinin yaralanmasına neden olmuş ise, kişi iki yıldan onbeş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. ( tarih ve 5328 sayılı yasanın 3. maddesiyle, 85. maddenin birinci ve ikinci fıkralarındaki “üç yıldan” ibareleri “iki yıldan” şeklinde değiştirilmiştir.)

47 Taksirle yaralama MADDE (1) Taksirle başkasının vücuduna acı veren veya sağlığının ya da algılama yeteneğinin bozulmasına neden olan kişi, üç aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.

48 (2) Taksirle yaralama fiili, mağdurun;
a) Duyularından veya organlarından birinin işlevinin sürekli zayıflamasına, b) Vücudunda kemik kırılmasına, c) Konuşmasında sürekli zorluğa, d) Yüzünde sabit ize, e) Yaşamını tehlikeye sokan bir duruma, f) Gebe bir kadının çocuğunun vaktinden önce doğmasına, neden olmuşsa, birinci fıkraya göre belirlenen ceza yarısı oranında artırılır.

49 (3) Taksirle yaralama fiili, mağdurun;
a) İyileşmesi olanağı bulunmayan bir hastalığa veya bitkisel hayata girmesine, b) Duyularından veya organlarından birinin işlevinin yitirilmesine, c) Konuşma ya da çocuk yapma yeteneklerinin kaybolmasına, d) Yüzünün sürekli değişikliğine, e) Gebe bir kadının çocuğunun düşmesine, neden olmuşsa, birinci fıkraya göre belirlenen ceza bir kat artırılır.

50 (4) Fiilin birden fazla kişinin yaralanmasına neden olması hâlinde, altı aydan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. (5) Bilinçli taksir hâli hariç olmak üzere, bu maddenin kapsamına giren suçların soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlıdır.

51 İnşaat veya yıkımla ilgili emniyet kurallarına uymama
MADDE (1) İnşaat veya yıkım faaliyeti sırasında, insan hayatı veya beden bütünlüğü açısından gerekli olan tedbirleri almayan kişi, üç aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.

52 Taksirli suçlar kapsamında değerlendirilmektedir.
Trafik Kazaları İş Kazaları Ev Kazaları Taksirli suçlar kapsamında değerlendirilmektedir.

53 KAZA İNCELEMESİ İÇİN ALTI TEMEL SORU KALIBI
5N1K KİM... NEREDE... NASIL... NE ZAMAN... NE, HANGİ... NEDEN...

54 KİM ? Kim yaralandı? Kazayı kim gördü? Onunla kim çalışıyordu?
Maruz kalmış çalışana kim talimat verdi,eğitti, görevlendirdi? Başka kimler dahildi? Olayın tekrarlanmasını önlemekte kim yardımcı olabilir?

55 NEREDE ? Kaza nerede oldu? Çalışan kaza anında neredeydi?
Denetçi o sırada neredeydi? Beraber çalıştığı kişiler o sırada neredeydi? O sırada başka kimler dahildi? Kaza olduğunda görgü tanıkları neredeydi? Bu koşul başka nerede mevcut?

56 NE ZAMAN ? Kaza ne zaman oldu? Çalışan göreve ne zaman başladı?
Çalışan göreve ne zaman atandı? Tehlikeler çalışan için ne zaman belirdi? Denetçi çalışanın çalışmasını en son ne zaman kontrol etti? Çalışan bir şeylerin yanlış olduğunu ne zaman fark etti?

57 NASIL ? Çalışan nasıl yaralandı? Kazadan nasıl kaçınılabilirdi?
İş arkadaşları(co-worker) benzer kazadan nasıl kaçınabilir? Denetçi kazayı nasıl önleyebilirdi?

58 NE, HANGİ ? Kaza neydi? Yaralanma/ hastalık neydi?
Kaza anında ne yapılıyordu? Onlara ne yapmaları söylenmişti? Hangi malzemeler kullanılıyordu? Hangi uygulama yürütülüyordu? Hangi talimatlar verilmişti?

59 NE, HANGİ ? Hangi önlemler gerekliydi? Hangi KKD kullanılmalıydı?
Diğerleri kazaya neden olacak ne yaptılar? Hangi sorun veya soruyla karşılaşıldı? Kazadan sonra kazazede veya diğerleri ne yaptılar? Görgü tanıkları ne gördüler? Olayın tekrarlanmasını önlemek için ne yapılacak?

60 NE, HANGİ ? Hangi güvenlik kuralları bozuldu?
Hangi güvenlik kuralları eksikti? Hangi güvenlik kuralları/ prosedürleri gerekli?

61 NEDEN ? Çalışan neden yaralandı? Çalışan neden bu şekilde davrandı?
Diğer kişiler neden bu şekilde davrandı? Kişisel Korunma Donanımı neden kullanılmadı? Çalışana neden belirli talimatlar verilmedi? Çalışan neden bu konum/yerdeydi? Çalışan neden bu alet(ler)i veya makineyi kullanıyordu? Çalışan neden denetçiyle birlikte kontrol etmedi? Çalışan neden bu koşullarda çalışmaya devam etti? Denetçi o sırada neden orada değildi?

62 KAZAZEDE İFADE TUTANAĞI
Kazazedenin Adı-Soyadı: Tarih: Saat: Gün: İfade edilenler doğru ve inanılır olmalı, yorumlar değil gerçekler anlatılmalıdır. Kaza Öncesi Kimden Talimat Aldın? En Son Kiminle Konuştun? KAZADAN HEMEN ÖNCE Kaza Anında Ne Yapıyordun? Orada Başka Kim Vardı, Ne Yapıyordu? Kaza Olurken KAZA ANINDA Tam Olarak Ne Yapıyordun? Ne Yaptın? KAZADAN HEMEN SONRA Başkaları Ne Yaptı? Tarih: Saat: Gün:

63 ŞAHİT İFADE TUTANAĞI Tarih: Saat: Gün: Olayla İlgilinin Adı Soyadı:
İfade Sahibinin Adı Soyadı: İfade edilenler doğru ve inanılır olmalı,yorumlar değil gerçekler anlatılmalıdır. I. BEN KAZAYI GÖZLERİMLE GÖRDÜM Evet deniliyorsa, her soruya kısa cümlelerle cevap arayınız. Kazazedeyi gördüğünde nerede duruyordun? Ne yapıyordun?

64 ŞAHİT İFADE TUTANAĞI KAZADAN HEMEN ÖNCE Kazazede tam olarak ne yapıyordu? O alanda başka kim vardı?Ne yapıyordu? Kaza olurken KAZA ANINDA tam olarak ne gördün? Kazazede ne yaptı? KAZADAN HEMEN SONRA Sen ne yaptın?Başkaları ne yaptı? Tarih: Saat: İmza:

65 BİLGİ SAHİBİ İFADE TUTANAĞI
Tarih: Saat: Gün: Olayla İlgilinin Adı Soyadı: İfade Sahibinin Adı Soyadı: İfade edilenler doğru ve inanılır olmalı, yorumlar değil gerçekler anlatılmalıdır. II. KAZAYI GÖRMEDİM AMA AŞAĞIDAKİ YARARLI BİLGİLERİ VEREBİLİRİM. Kazadan ne zaman haberdar edildin? Kim tarafından nasıl haberdar edildin? Sana tam olarak ne anlatıldı? Kaza ile ilgili ilave neler söyleyebilirsin? Tarih: Saat: Gün:

66 DİREKT MALİYETLER – (GÖRÜNÜR)
İş Kazalarının Maliyetleri DİREKT MALİYETLER – (GÖRÜNÜR) İlk yardım masrafları Tedavi masrafları İşçiye-ailesine ödenen tazminatlar Mahkeme giderleri Raporlar için ödenen ücretin üçte ikisi İNDİREKT MALİYETLER (GÖRÜNMEZ) İş gücü kaybı Kazalının çalışmaması İşin durması nedeniyle oluşan maliyet Kazayı incelemek için kaybedilen zaman vb. Diğer çalışanlarda moral bozukluğundan dolayı oluşan verim kaybı, Makinenin durması ve hasara uğraması Malzeme ve hammadde kayıpları Sipariş eğer yetiştirilmezse bunun getireceği kayıplar Kazalı işçinin üzerindeki işi tekrar düzene koymanın maliyeti Eğer yeni işçi başlayacaksa onun alınması ve eğitiminin maliyeti Kazalı işçi tekrar başlayacaksa onun verimindeki düşüklük Bürokratik işlemlerle ilgili harcanan zaman ve maddi kayıp, Firmanın imajının zedelenmesi

67 İşçi Açısından: İş kazalarının sonuçlarından en önemlisi, tartışmasız çalışan insanın yaşamını yitirmesidir. Kuşkusuz insan yaşamının değerini ölçmek ve maliyetini değerlendirmek mümkün değildir. İş kazalarının işçi açısından maliyetinin önemi açık olarak ortaya çıkmakta ve en büyük bedeli işçi ödemekte, İş kazası sonucu yaşamını yitiren işçinin ailesi maddi ve manevi açıdan da olumsuz etkilenmektedir.

68 İşyeri Açısından: İş kazaları neden oldukları acı ve ızdırapların yanı sıra makina, malzeme, ürün kayıplarına da neden olmakta ve iş verimliliğini düşürmektedir. İş kazaları verimlilik ve üretim etkinliği üzerindeki kayıpların yanı sıra makina, araç, gereç , hammadde, malzeme ve üretim kayıplarına neden olmaktadır. İş kazaları sonucu işin durması, yeniden düzenleme ve onarım çalışmaları da diğer kayıpları oluşturmaktadır.

69 Ayrıca iş kazalarının işçiler üzerindeki etkisi ile iş yavaşlamakta, yaralanan işçiye yardımcı olan işçiler ve gözlemci personel ile olayı izleyen işçiler ve üst düzey yöneticilerinin zaman ve iş gücü kayıpları ortaya çıkmaktadır. İş kazaları sonucu işçilerin moral bozukluğu ve çekingenliği artmakta bu da üretimde niteliksel ve niceliksel düşmelere neden olmaktadır. Yine iş kazasına uğrayan işçinin yerine yenisinin bulunup yerleştirilmesi, eğitilmesi ve gerekli niteliklerin kazandırılması işletmeye ek maliyetler yüklemektedir.

70 Ülke Ekonomisi Açısından :
İş kazaları ülke ekonomisinin üretken kapasitesini olumsuz yönde etkilemektedir. İş kazaları ulusal kaynakların yok olmasına neden olmakta, ulusal kalkınmayı engelleyici ve ulusal refahı azaltıcı bir işlev görmektedir. İş kazaları sonucu ortaya çıkan iş günü ve iş gücü ile verimlilik kayıpları bütün dünyada önemli boyutlara ulaşmış durumdadır. Yapılan araştırmalar bir ülkedeki iş kazalarının o ülkenin Gayrisafi Milli Hasıla’sının (GSMH) % 2 ile 5’i arasında maliyete neden olduğunu ortaya koymuştur.

71 İş Kazalarında Yapılması Gereken İdari İşlemler
İş kazasına uğrayan personele derhal gerekli sağlık yardımı yapılır. İşyeri kaza raporu düzenlenir. Şahitlerin ifadesi alınır. Kaza jandarma veya polise bildirilir. Kaza ilgili Sigorta İl / Sigorta Müdürlüğüne vizite kağıdı ile en geç kazadan sonraki üç gün içinde bildirilir. Kaza ile ilgili bir dosya hazırlanır. Evraklar burada muhafaza edilir. Dosyada ayrıca; İşçinin sigortalı işe giriş bildirgesi, İşe giriş sağlık raporu Eğitim belgesi ile diğer sertifikalar ve kişisel koruyucuları teslim belgeleri yer alır.

72 BİR İŞ KAZASI TUTANAĞI İddiaya göre bu hikayede anlatılan olay gerçek hayatta olmuş ve basına da yansımış bir olaydır. Belediye  kuruluşlarından birinin genel müdür yardımcısı, şantiyelerden birinde meydana gelen bir iş kazasında, kazaya maruz kalan duvarcı ustasından ayrıntılı rapor ister. Duvarcı ustasının yazdığı tutanak şöyledir: İş kazası tutanağına ‘planlama hatası’ diye yazmıştım. Bunu yeterli görmeyerek, ayrıntılı anlatmamı istemişsiniz. Şu anda hastanede yatmama neden olan olaylar aynen aşağıda anlattığım gibi olmuştur:

73 Bildiğiniz gibi ben bir duvarcı ustasıyım. İnşaatın 6
Bildiğiniz gibi ben bir duvarcı ustasıyım. İnşaatın 6. katındaki işimi bitirdiğim zaman biraz tuğla artmıştı, yaklaşık 250 kg. kadar olduğunu tahmin ettiğim bu tuğlaları aşağıya indirmek gerekiyordu. Aşağıya indim, bir varil buldum, ona sağlam bir ip bağladım, 6. kata çıktım. İpi bir çıkrıktan geçirip ucunu aşağıya salladım. Tekrar aşağıya indim ve ipi çekerek varili 6. kata çıkardım. İpin ucunu sağlam bir yere bağlayıp tekrar yukarı çıktım. Bütün tuğlaları varile doldurdum. Aşağıya indim, bağladığım ipin ucunu çözdüm. İpi çözmemle birlikte birden kendimi havada buldum. Ben yaklaşık 70 kiloyum, 250 kiloluk varil süratle aşağıya düşerken beni yukarıya çekti.

74 Heyecan ve şaşkınlıktan ipi bırakmayı akıl edemedim
Heyecan ve şaşkınlıktan ipi bırakmayı akıl edemedim. Yolun yarısında dolu varille çarpıştık. Sağ iki kaburgamın burada kırıldığını sanıyorum. Tam yukarı çıkınca iki parmağım iple beraber çıkrığa sıkıştı. Parmaklarım da bu sırada kırıldı. Bu esnada yere çarpan varilin dibi çıktı ve tuğlalar etrafa saçıldı. Varil hafifleyince bu sefer ben aşağıya inmeye, varil yukarı çıkmaya başladı ve yolun yarısında yine varille çarpıştık. Sol bacağımın kaval kemiği de bu sırada kırıldı.

75 Can havli ile ipi bırakmayı akıl ettim
Can havli ile ipi bırakmayı akıl ettim. Başımı yukarı kaldırdığımda boş varilin süratle üzerime geldiğini gördüm. Kafatasımın da böyle çatladığını sanıyorum. Bayılmışım, gözümü hastanede açtım. Cenab-ı Hak'tan tüm kullarını böyle görünmez  kazalardan korumasını diler, hürmetle ellerinizden öperim!..’’ İmza: Duvarcı Ustanız Mehmet