Maltepe Üniversitesi Mühendislik Fakültesi

... konulu sunumlar: "Maltepe Üniversitesi Mühendislik Fakültesi"— Sunum transkripti:

1 Maltepe Üniversitesi Mühendislik Fakültesi
YAZILIM PROJE YÖNETİMİ(E) Öğr. Gör. Dr. Emin BORANDAĞ YZM 403 Maltepe Üniversitesi Mühendislik Fakültesi

2 PROJE PLANLAMAYA GENEL BAKIŞ
3. BÖLÜM PROJE PLANLAMAYA GENEL BAKIŞ YZM Yazılım Proje Yönetimi

3 Genel Bakış… Adım adım proje planlamaya giriş Proje seçimi
Projenin kapsamı ve hedeflerinin belirlenmesi Proje altyapısının belirlenmesi Proje karakteristiklerinin analiz edilmesi Proje ürünleri ve işlemlerinin belirlenmesi Her bir işlem için emek kestiriminin yapılması İş risklerinin belirlenmesi Kaynakların ayrılması Planın gözden geçirilmesi Planın gerçekleştirilmesi Bu bölüm kapsamında, Proje Planlama ile ilgili temel kavramları inceleyeceğiz. Bu bağlamda, önce proje planlamasına giriş yapacağız. Ardından projelerin nasıl seçildiği ya da projeye nasıl karar verildiğini göreceğiz. Proje seçiminin ardında ilgili projenin kapsamı ve hedeflerini belirlememiz gerekir. Hemen ardından proje için gerekli olan altyapının belirlenmesi aşaması gelir. Daha sonra projeye ilişkin karakteristik özelliklerin neler olduğunun çıkarılması ve bunların analiz edilmesi gerekir. Bu analiz işleminin nasıl yapıldığını göreceğiz. Proje ürünlerinin ve işlerinin nasıl belirlenmesi gerektiğini ele alacağız. Bu noktada her bir iş için gerekli emeğin nasıl hesaplanması gerektiğine yönelik bir giriş yapacağız. Proje içersindeki işlere yönelik ortaya çıkabilecek risklerin belirlenmesi ve bunların giderilmesine yönelik çözüm önerilerinin neler olduğundan bahsedeceğiz. Proje kaynaklarının nasıl tahsis edildiğini öğreneceğiz. Son olarak ise proje planının gözden geçirilmesi ve gerçekleştirilmesi konularını ele alacağız. YZM Yazılım Proje Yönetimi

4 Proje Planlamaya Giriş
Proje planlama, belirlenen kaynaklar ve tanımlanan adımlar ile belirli bir zaman dilimi içinde projenin nasıl tamamlanacağına yönelik bir başlangıç disiplinidir. “I have always found that plans are useless, but planning is indispensable.” (Dwight D. Eisenhower, 34th US President) Proje planlama, proje entegrasyonuna odaklanılan bir proje yönetim safhasıdır. Proje planı, bütün proje faaliyetlerinin mevcut durumunu yansıtmaktadır. Projenin kontrol edilmesini ve izlenebilmesini sağlamaktadır. İKİNCİ MADDEDE SÖYLE: Planlar her zaman işe yaramaz, ancak planlama vazgeçilmezdir. YZM Yazılım Proje Yönetimi

5 Proje Planlamaya Giriş (devam…)
Proje planlama görevleri, projenin çeşitli elemanlarının koordine edilmesini sağlamaktadır ve dolayısıyla projenin yürütülmesine de rehberlik etmektedir. Proje planlama, proje içersindeki iletişimin kolaylaştırılmasına yardımcı olur. Bunun yanında proje gelişiminin ölçülmesini ve izlenmesini sağlar. Ayrıca planlama kararlarına ilişkin ayrıntılı bir dokümantasyon sağlar. Proje planlama, projesinin başarısı için çok önemlidir. Projenin başından itibaren yapılan dikkatli planlama ile maliyetli hatalar önlenmiş olunur. Bu proje uygulamasının zaman ve bütçe dahilinde hedeflerine ulaşmasında bir güvence sağlar. BİRİNCİ MADDE İÇİN SÖYLE: Proje planlama, proje içersindeki koordinasyonu sağlayarak, projenin yürütülmesine rehberlik sağlıyor. Bunun yanında proje ekibi ile paydaşlar arasındaki iletişimin kolaylaşması açısından planlama önelidir. Ayrıca projenin ölçülebilmesini ve ayrıntılı bir dokümantasyonun oluşmasını sağlar. YZM Yazılım Proje Yönetimi

6 Proje Planlamaya Giriş (devam…)
Proje planlama için birçok farklı teknik kullanılabilmektedir. Bu ders kapsamında “Step Wise” yönteminden bahsedilecektir. Proje planlamayı diğer yöntemlerden ayırt etmeye yardımcı olan ve “Step Wise” yöntemi olarak adlandırılan bir çerçeve tanımlanmıştır. Diğer yöntemlere örnek olarak, PRINCE2 verilebilir. PRINCE2, İngiliz Hükümeti Ticaret Ofisi tarafından desteklenen bir proje yönetim standardıdır. Bu standart özellikle iş değişim projeleri ile bilgi ve iletişim teknolojisi projelerinde kullanılmaktadır. Aynı zamanda İngiltere’deki ticari olmayan projelerde de geniş çapta kullanılmaktadır. “Step Wise” yöntemi PRINCE2 ile uyumludur. Bu yöntem bir projenin planlama adımlarını kapsar, ancak projenin kontrol edilmesini ve izlenmesini dikkate almaz. YZM Yazılım Proje Yönetimi

7 Proje Planlamaya Giriş (devam…)
Yanda verilen şekil, ana planlama faaliyetleri için bir taslak sağlamaktadır. 1. ve 2. adımlar bazı durumlarda paralel olarak ele alınabilir. 5. ve 6. adımlar proje içersindeki her bir işlem için tekrar edilmelidir. 4. adımda belirlenen işlemler ve ürünler ayrıntılı olarak gözden geçirilmelidir. 5. ile 8. adımlar arasında ayrıntılı bir tekrar söz konusudur. 0. Proje Seçimi: Seçilmiş olan projenin yürütülebilmesi için bazı süreçler olmalıdır. Proje seçiminin nasıl gerçekleştirildiğini 2. Bölümde yer alan Proje Değerlendirme başlığı altında ayrıntılı olarak incelemiştik. 1. Proje Kapsamı ve Hedeflerini Belirleme: İlk başlangıçta ana paydaşların, projeye ilişkin tüm hedeflerin farkında olması önemlidir. Bu konuyu 1. Bölümde tartışmıştık. 2. Proje Altyapısının Belirlenmesi: Bilinen bir ortamda kurum-içi bir proje üzerinde çalışıyorsak bu önemli olmayan bir adım olabilir. Ancak bu proje daha sonra satılacaksa, projeyi satın alacak müşterinin altyapısının incelenmesi gerekecektir. 3. Proje Karakteristiklerini Analiz Etme: Farklı proje türleri farklı teknik ve yönetim yaklaşımlarına gereksinim duyacaktır. Örneğin; Endüstriyel bir araç içindeki gömülü yazılımı uygulanmasına yönelik bir proje iş bilgi sistemine göre farklı bir metot kümesine gereksinim duyacaktır. 4. İşlemleri ve Ürünleri Belirleme: Yazılım projeleri ile elde edilecek ürünleri listeleyerek başlamak en iyisidir. Ürünleri oluşturmak için gerekli işlemler daha sonra tespit edilebilir. 5. Her Bir İşlem İçin Emek Kestirimi: 6. İşlem Risklerini Belirleme: Bir proje için gerekli süre ve emeğe ilişkin olarak yapılan tahmin, projenin gerçekleştirilmesi süresince değişecektir. Gereksinim duyulan ilave emek/zamana ilişkin olarak çok yüksek bir risk vardır. Bu riski azaltmak için işlemler formüle edilebilir. 7. Kaynakların Tahsisi: Yazılım projeleri ile bu kaynaklar ağırlıklı olarak personel olacaktır, ama bu kaynaklar diğer ekipmanlar da olabilir. 8. Planın Gözden Geçirilmesi: Yapılan plan hakkında hiç kimse bir şey bilmiyorsa plan iyi değildir. 9. Planın Gerçekleştirilmesi: 10. Düşük Düzey Planlama: Bir projenin tamamı olmasa bile büyük bir kısmı başlangıçta ayrıntılı olarak planlanabilir. Planlama için gerekli olan bilgilerin çoğu başlangıçta belirlenemese bile bu bilgiler daha sonraki adımlarda tamamlanabilir. YZM Yazılım Proje Yönetimi

8 Proje Planlamaya Giriş (devam…)
“Step Wise” planlama aktiviteleri için genel çerçeve aşağıdaki tabloda verilmektedir. Adım Adım İçersindeki Aktiviteler Proje Seçimi 1 Proje Kapsam ve Hedeflerini Belirleme 1.1. Hedefler ve bu hedeflerin karşılanmasına yönelik ölçütler belirlenir. 1.2. Proje otoritesi oluşturulur. 1.3. Kurumsal paydaşlar belirlenir. 1.4. Kurumsal paydaş analizi ışığında hedefler düzenlenir. 1.5. Tüm taraflar arasında iletişim yöntemleri oluşturulur. 2 Proje Altyapısını Belirleme 2.1. Proje ile stratejik planlama arasında ilişki oluşturulur. 2.2. Kurulum standartları ile prosedürleri belirlenir. 2.3. Proje ekibi belirlenir. YZM Yazılım Proje Yönetimi

9 Proje Planlamaya Giriş (devam…)
Adım Adım İçersindeki Aktiviteler 3 Proje Karakteristiklerinin Analiz Edilmesi 3.1. Proje hedef ya da ürün tabanlı olarak ayırt edilir. 3.2. Diğer proje karakteristikleri analiz edilir. 3.3. Yüksek-seviyeli proje riskleri belirlenir. 3.4. Uygulama ile ilgili kullanıcı gereksinimleri dikkate alınır. 3.5. Genel yaşam döngü yaklaşımı seçilir. 3.6. Kaynak kestirimlerinin tamamı gözden geçirilir. 4 Proje Ürünleri ve İşlemlerini Belirleme 4.1. Proje ürünleri belirlenir ve tanımlanır. 4.2. Genel ürün akışı dokümante edilir. 4.3. Ürün örnekleri gerçekleştirilir. 4.4. İdeal işlem ağı üretilir. 4.5. İhtiyaç duyulan adım ve kontrol noktaları gözden geçirilir. 5 Her Bir İşlem İçin Emek Kestirimi 5.1. Yukarıdan-aşağı kestirim yöntemi uygulanır. 5.2. Kontrol edilebilir işlemler yaratmak için plan gözden geçirilerek düzenlenir. YZM Yazılım Proje Yönetimi

10 Proje Planlamaya Giriş (devam…)
Adım Adım İçersindeki Aktiviteler 6 İşlem Risklerinin Belirlenmesi 6.1. İşlem-tabanlı riskler nicel olarak belirlenir. 6.2. Risk azaltma planı yapılır. 6.3. Riskler dikkate alınarak tahmin yapılır ve planlar uyarlanır. 7 Kaynakların Tahsisi 7.1. Kaynaklar belirlenir ve tahsis edilir. 7.2. Kaynak kısıtları dikkate alınarak tahminler yapılır ve planlar düzenlenir. 8 Planın Gözden Geçirilmesi 8.1. Proje planının kalitesi gözden geçirilir. 8.2. Planlar dokümante edilir ve anlaşma sağlanır. 9/10 Planın Gerçekleştirilmesi Düşük seviyede planlama sürecinin tekrarlanması gerekebilir. YZM Yazılım Proje Yönetimi

11 1. Adım: Proje Kapsam ve Hedeflerini Belirleme
1.1. Hedefler ve bu hedeflerin karşılanmasına yönelik ölçütler belirlenir. Başarılı olup olmadığımızı nasıl bileceğiz? 1.2. Proje otoritesi oluşturulur. Patron kim? 1.3. Kurumsal paydaşlar belirlenir. Projeye kim dahil olacak? 1.4. Kurumsal paydaş analizi ışığında hedefler düzenlenir. Kurumsal paydaşları kazanmak için yapılması gerekenler nelerdir? 1.5. Tüm taraflar arasında iletişim yöntemleri oluşturulur. Temas halinde nasıl olacağız? 1.3. İÇİN SÖYLE: Kurumsal paydaşlar proje ile alakalı herkes olabilir. Kurumsal paydaşlar uygulamanın son kullanıcıları olabileceği gibi, proje geliştirme ekibi içersinde yer alan herhangi bir kimse de olabilir. 1.4. İÇİN SÖYLE: Bu adım paydaşların projeye bağlılığını sağlamak için gereklidir. 1.5. İÇİN SÖYLE: Özellikle büyük projelerde, proje içersindeki koordinasyonu sağlamak için bir iletişim planı oluşturulur. Proje geliştirme ekibi, projenin gidişatı ile ilgili olarak kiminle temas halinde olacağını mutlaka bilmelidir. YZM Yazılım Proje Yönetimi

12 2. Adım: Proje Altyapısını Belirleme
2.1. Proje ile stratejik planlama arasında ilişki oluşturulur. Proje neden istenmektedir? 2.2. Kurulum standartları ile prosedürleri belirlenir. Hangi standartları takip etmemiz gerekir? 2.3. Proje ekibi belirlenir. Kim nerede görevlendirilecek? Hem proje hedeflerini belirleyen hem de projenin geliştirilmesinden sorumlu olan kişi örgütsel çevre hakkında çok az şey biliyor olabilir. YZM Yazılım Proje Yönetimi

13 3. Adım: Proje Karakteristiklerinin Analiz Edilmesi
3.1. Proje hedef ya da ürün tabanlı olarak ayırt edilir. Başarıya ulaşmanın birden fazla yolu var mı? 3.2. Diğer proje karakteristikleri analiz edilir. Bu projeyi diğer projelerden ayıran fark nedir? 3.3. Yüksek-seviyeli proje riskleri belirlenir. Proje süresince ne ters gidebilir? Riski önlemek ne yapılabilir? 3.4. Uygulama ile ilgili kullanıcı gereksinimleri dikkate alınır. 3.1. İÇİN SÖYLE: Bir ürün-tabanlı proje ile geliştiriciler, özellikleri açıkça tanımlanmış bir ürün yaratmak zorunda kalabilirler. Ancak nesne-tabanlı bir projede, bir sorunun çözümüne yönelik birden fazla seçenek tanımlanmıştır. 3.2. İÇİN SÖYLE: Geliştirilecek proje bir bilgi sistemi mi? bir gömülü sistem mi? bir gerçek zamanlı sistem mi? yoksa bir multimedya uygulaması mı? 3.3. İÇİN SÖYLE: Yüksek seviyeli riskler belirlenirken, proje genel yaklaşımı bundan etkilenebilir. Proje gereksinimlerini daha iyi belirlemek üzere bir prototip modelin kullanımını içeren daha iteratif yaklaşımlar tercih edilmelidir. Bunun yanında daha büyük ve karmaşık projelere artımsal yaklaşımları kullanarak devam etmek iyi bir yol olabilir. YZM Yazılım Proje Yönetimi

14 3. Adım: Proje Karakteristiklerinin Analiz Edilmesi
3.5. Genel yaşam döngü yaklaşımı seçilir. Waterfall Yaşam Döngü Modeli? Iterative-and-Incremental Yaşam Döngü Modeli? Rapid-Prototypes Yaşam Döngü Modeli? 3.6. Kaynak kestirimlerinin tamamı gözden geçirilir. Proje sürecinde meydana gelebilecek artışın maliyeti nedir? YZM Yazılım Proje Yönetimi

15 4. Adım: Proje İşlemleri ve Ürünlerini Belirleme
4.1. Proje ürünleri belirlenir ve tanımlanır. Ne üretmek zorundayız? Ürün Analiz Yapısı Kullanılabilirlik Testi Seçilmiş Konular Test Mekanizması Test Sonuçları Değişen İstekler Ayrılmış PC Anket Tasarımı Tamamlanmış Anket Analiz Raporu YZM Yazılım Proje Yönetimi

16 4. Adım: Proje İşlemleri ve Ürünlerini Belirleme
4.2. Genel ürün akışı dokümante edilir. Yanda verilmiş olan ürün akış diyagramı, tamamlanmak zorunda olan ürünlerin sırasını göstermektedir. Bu akış diyagramı sayesinde etkili bir çalışma yöntemi tanımlanmış olur. Test Planı Seçilmiş Konular Anket Tasarımı Ayrılmış Makine Tamamlanmış Anket Test Sonuçları Analiz Raporu Analiz Raporu YZM Yazılım Proje Yönetimi

17 4. Adım: Proje İşlemleri ve Ürünlerini Belirleme
4.3. Ürün örnekleri gerçekleştirilir. Ürün analiz yapısı ve ürün akış diyagramı kullanımı ile yazılım modülleri gibi genel ürünler tanımlanmış olacaktır. Bu yazılım modülleri içersinde belirli modülleri tanımlamak mümkündür. Örneğin: A modülü, B modülü … YZM Yazılım Proje Yönetimi

18 4. Adım: Proje İşlemleri ve Ürünlerini Belirleme
4.4. İdeal işlem ağı üretilir. Ürün akış diyagramı içindeki her bir ürünü yaratmak için gereksinim duyulan işlemler belirlenir. Tek bir ürünü yaratmak için bir den fazla işleme gereksinim duyulabilir. Konuları Seçme İşlem ağı, MS Project gibi yazılım planlama araçları için temel girdidir. Test Planı Anket Tasarımı Testleri Yönetme Analiz Sonuçları Değişen İstekler Ayrılmış Makine YZM Yazılım Proje Yönetimi

19 4. Adım: Proje İşlemleri ve Ürünlerini Belirleme
4.5. İhtiyaç duyulan adım ve kontrol noktaları gözden geçirilir. Tasarım Modül A Kod Modül A Sistem Tasarım Tasarım Modül B Kod Modül B Sistem Testi Tasarım Modül C Kod Modül C Araya bir kontrol noktası koyulur. Kaliteyi kontrol etmek için proje içinde bazı noktalar vardır. In the example we have decided to check that all the module designs are compatible with one another before continuing. Note that the benefit of reducing wasted work at a later stage when incompatibilities lead to products being reworked, has to be balanced against the delay caused by the check-point. The start of coding of modules A, B and C all have to wait for the completion of the design of all the modules A, B and C. With no check-point, module A could be coded as soon as the design of module A had been done without having to wait for B and C. Tasarım Modül A Kod Modül A Sistem Tasarım Tasarım Modül B Kontrol Noktası Kod Modül B Sistem Testi Tasarım Modül C Kod Modül C YZM Yazılım Proje Yönetimi

20 5. Adım: Her Bir İşlem İçin Emek Kestirimi
5.1. Yukarıdan-aşağı kestirim yöntemi uygulanır. Proje için gerekli süre ile emek arasında dikkatli bir ayrım yapılması gerekir. Emek bir görevi tamamlamak için harcanan gerekli adam-saat veya adam-gün vb. sayıdır. Gerekli süre, projenin başlangıcı ile bitişi arasında geçen takvim zamanıdır. 5.2. Kontrol edilebilir işlemler yaratmak için plan gözden geçirilerek düzenlenir. YZM Yazılım Proje Yönetimi

21 6. Adım: İşlem Risklerinin Belirlenmesi
6.1. İşlem-tabanlı riskler nicel olarak belirlenir. Risk oluşması durumunda, bunun projeye zararı ne olur? Risk oluşma ihtimali nedir? 6.2. Risk azaltma planı yapılır. Riski azaltmak için ne yapılması gerekir? Beklenmedik bir anda risk oluşursa ne yapılacak? 6.3. Riskler dikkate alınarak tahmin yapılır ve planlar uyarlanır. Eğitim, deneme çalışmaları, bilgi toplama gibi diğer işlemlerle ilgili riskleri azaltmak için yeni işlemler eklenir. Risk oluşması durumunda, bu para kaybına mı yoksa zaman kaybına mı neden olacak? sorularına yanıt aramak amacıyla riskler sayısal olarak belirlenir. Aslında işlemler için süre ve emek tahminlerinde bulunmak zor olabilir. Bir işlem için bir üretilen tahminler, olaylar yaklaşık olarak yansıtan değerlerdir. Varsayımlar üzerine yapılan tahminler her zaman doğru olmayabilir. Örneğin; riski azaltmak için işlem durdurulabilir. Riskin çok yüksek görüldüğü durumlarda, riski azaltmak için özel olarak tasarlanmış yeni işlemleri uygulamayı denemeliyiz. YZM Yazılım Proje Yönetimi

22 7. Adım: Kaynakların Tahsisi
7.1. Kaynaklar belirlenir ve tahsis edilir. 7.2. Kaynak kısıtları dikkate alınarak tahminler yapılır ve planlar düzenlenir. Örneğin; sonraki bir tarihe kadar personelin müsait olmaması durumu. Proje dışı faaliyetler… Önceki planlamalardan yararlanılarak kaynaklar ve kaynak tipleri belirlenir. Asıl amaç projenin verimli bir şekilde yürütülebilmesidir. Bu ancak tüm kaynaklar verimli bir şekilde kullanılabilirse gerçekleşir. Başarı, projede geçen kaynakların doğruluğuna bağlıdır. Kaynak planlama tekrarlamalı bir süreçtir. Projede kullanılan kaynakların optimize edilmesi, proje uygulamasının daha iyi işlemesine olanak tanır. Çeşitli kaynaklar vardır. Bunlar; araçlar, personel, tesis, para, etc.  Kaynak kısıtlarının olduğu yerlerde, planlanan zamanda paralel çalışan tüm işlemleri başlatmak için yeterli personel yoksa, uygun kaynaklar mevcut olana kadar bazı işlemlerin başlatılması gecikebilir. YZM Yazılım Proje Yönetimi

23 7. Adım: Kaynakların Tahsisi
Çizelge oluşturmak ve raporlamak için Gantt şemaları gibi popüler programlar kullanılabilir. Bir plan üretmek için gerekli olan temel bilgilere sahip olmalıyız. Planı sunmanın bir yolu Gantt şemalarını kullanmaktır. Kaynakların tahsis edilmesi aşamasında, Gantt şemalarından yararlanılabilir. YZM Yazılım Proje Yönetimi

24 8. Adım: Planın Gözden Geçirilmesi
8.1. Proje planının kalitesi gözden geçirilir. Proje planlama sürecinin başında, tüm proje adımlarını doğru olarak üretmenin mümkün olmadığını gözlemleyebiliriz. Ancak bu daha sonraki aşamalarda ayrıntılı planlama için gerekli tüm bilgilerin elde edilmesiyle sağlanacaktır. 8.2. Planlar dokümante edilir ve anlaşma sağlanır. Başlangıçta projenin tamamı için bir taslak plan ve ilk adım için ise bir detaylı bir plan üretilmiş olacaktır. YZM Yazılım Proje Yönetimi

25 9. Adım: Planın Gerçekleştirilmesi
Önceki planların her birinde kullanılan girdiler bir araya toplanır. Tüm aktiviteleri içeren detaylı bir iş dökümü yapılır. Görevler, önceki planlarda kullanılan girdiler yardımıyla çizelgelenir. Tüm varsayımlar, aktiviteler, zaman çizelgeleri projeyi yönlendirir. Tüm görevler ve aktiviteler periyodik olarak izlenir. Takım ve paydaşlar süreç hakkında bilgilendirilir. YZM Yazılım Proje Yönetimi