PROTEİNLER.

... konulu sunumlar: "PROTEİNLER."— Sunum transkripti:

1 PROTEİNLER

2 Nedir? Proteinler canlılarda bulunan yapısal organik moleküllerdir.
Yapıları nasıldır? Yapılarında C, H, O ve N elementleri bulunur. Genelde S ve P elementlerini de içerirler. Yapıtaşları aminoasitlerdir. Nerede bulunur? Hayvanların en önemli yapı maddesidir. Proteinler ayrıca ihtiyaç durumunda(açlık) durumunda enerji kaynağı olarak da kullanılırlar

3 PROTEİNLERİN KİMYASAL YAPISI NASILDIR?
Proteinlerin yapıtaşları aminositlerdir.

4 Tüm amino asitlerde aynı gruplar bulunur
Tüm amino asitlerde aynı gruplar bulunur. Ancak Radikal- değişken grup her amino asitte farklı olabilir. Bilinen 20 çeşit amino asitten her birinin R grubu diğerinden farklıdır.

5

6 hücreleri ,bütün amino asit çeşitlerini kendileri sentezler
hücreleri ,bütün amino asit çeşitlerini kendileri sentezler hücreleri ise 12 çeşit amino asiti sentezleyebildikleri halde , ....’ini dışardan almak zorundadırlar. Vücutta üretilemeyip dışarıdan hazır alınan bu amino asitlere ( temel ) amino asitler denir.

7 ( Amino asit )n Polipeptit+( n-1 ) H2O
Amino asitler birbirlerine peptit bağlarıyla bağlanarak proteinleri oluştururlar Bir amino asitteki karboksil grubunun , Hidroksili (OH-) , diğer amino asitteki amino grubunun ( NH2 ) , Hidrojeni (H+) ile birleşir. Bu arada bir molekül su açığa çıkar ve bir peptit bağı oluşur. ( Amino asit )n Polipeptit+( n-1 ) H2O

8 Peptit Bağı H N C C H H O O H H OH+ H N C C OH R1 R2 H2O Amino asit 2 Amino asit 1

9 n ( Amino asit ) Polipeptit+( n-1 ) H2O
Amino asit + Amino asit H2O 3 (Aminoasit ) H2O Genel Denklem ; n ( Amino asit ) Polipeptit+( n-1 ) H2O *** bağ Açığa çıkan sayısı su molekülü sayısı =

10 Nasıl üretilir? Hücrede protein sentezi mRNA aracılığı ile DNA üzerinden gelen şifreler ile ribozom organelinde gerçekleşir. Protein sentezi sırasında amino asitlerin dizilişini DNA belirler. Dolayısıyla her canlının özellikle yapısal proteinleri birbirinden farklıdır.

11 Amino asitlerin sayısı Amino asitlerin çeşidi
Doğada 20 çeşit aminoasit olmasına rağmen yüzbinlerce farklı çeşit proteinin olmasının nedeni proteinin yapısını oluşturan ; Amino asitlerin sayısı Amino asitlerin çeşidi Amino asitlerin diziliş farklılığıdır A B A C D C D A Protein 1 Protein 2 Protein 3

12 İki tür arasındaki protein benzerlikleri onların akrabalık derecelerini ortaya koyar. Yakın akraba türler arasındaki protein benzerliği , uzak olanlardan daha fazladır. Doku ve organ nakillerindeki başarızlık ,genellikle protein uyuşmazlığından kaynaklanır

13 Proteinler besin olarak alındığı zaman önce. sisteminde
Proteinler besin olarak alındığı zaman önce sisteminde aminoasitlere dönüştürülür. Bu amino asitler kana geçer ve kan yoluyla vücudun tüm dokularına taşınır. Bu şekilde temel amino asit ihtiyacı da karşılanmış olur. İnsanlar daha sonra bu amino asitleri kendine özgü proteinleri sentezlemek için kullanırlar. ?

14 Proteinler hem. hem. gibi davranır;. grubu bir baz gibi,
Proteinler hem hem gibi davranır; grubu bir baz gibi, grubu da asit gibi davrandığı için özelliği gösterirler. Bunun biyolojide büyük önemi vardır.Çünkü hücrede oluşan değişiklikleri bu şekilde

15 Isıtma , yüksek basınç ve asit gibi etkenler proteinlerin yapısını bozar. Bu olaya denir olan proteinin liflerini bir arada tutan bağlar kopar. Böylece lifler çözülerek kimyasal yapıları bozulur. Denatürasyon bir olaydır. Ör : Yumurtanın yağda pişirilmesi

16 Aminoasit zincirlerinin değişik yapıda oluşu farklı yapıda protein moleküllerinin yapılmasını sağlar. 1)PRİMER YAPI Bir proteindeki aminoasitlerin dizilişine o proteinin primer yapısı denir. Normal ve mutasyona uğramış proteinlerin primer yapıları bilindiği taktirde bu bilgi kullanılarak hastalığın tanısına gidilebilir. polipeptit zinciri

17 2. SEKONDER YAPI : Uzun polipeptit zincirin bir
2. SEKONDER YAPI : Uzun polipeptit zincirin bir şekilde kıvrılması ile oluşur. ( Aktin , miyozin ) 3. TERSİYER YAPI : Polipeptit zincirin andırır şekilde katlanma , bükülme ve çeşitli bağlanmalarıyla meydana gelir.

18 4. KUARTERNER YAPI: Eşit veya farklı boylardaki iki veya daha fazla polipeptit zincirden meydana gelir. Proteinlerin fonksiyonel olabilmeleri için , ve yapıda olmaları gerekir.

19

20 Proteinler yalnız amino asitlerden oluşabileceği gibi nükleik asitlerle birleşerek ya da glikozla birleşerek oluşturabilirler. Hidroliz sonucunda yalnız amino asit oluşan proteinlere , amino asitlerin yanı sıra farklı moleküllere rastlanırsa proteinler denir.

21 PROTEİNLERİN CANLILAR İÇİN ÖNEMİ
Canlının en küçük birimi ana yapısını oluştururlar ve onarıcıdırlar. Büyümeyi , , gelişimi sağlarlar

22 Kanda bulunan ve. taşınmasını sağlayan
Kanda bulunan ve taşınmasını sağlayan gibi solunum pigmentlerinin yapısına katılırlar

23 Proteinden yapılmış ,vücudun mikroplara ya da yabancı proteinlere karşı savunmasında görev yaparlar Bir canlıdaki yaşamsal olayların düzenlenmesini sağlayan yapısına katılırlar

24 Canlının biyokimyasal tepkimelerinde görev alan ........... yapısında bulunurlar
Hücrede gerekirse ve sonra enerji verici olarak kullanılırlar.Ancak bu vücudun anlamına gelir

25 Kasların kasılmasında görevli ......... ve ............. iplikler protein yapıdadır
Hücre içinde , hücre dışında ya da kanda dengelenmesinde etkilidirler Kanın rol oynarlar. Çünkü pıhtılaşmayı sağlayan molekülü protein yapılıdır

26 Proteinler –COOH grubundan dolayı. , -NH2 grubundan dolayı
Proteinler –COOH grubundan dolayı ...., -NH2 grubundan dolayı özellik gösterirler. Bu şekilde hem asidik hem bazik özellik gösteren maddelere “ ” adı verilir. Bu sayede proteinler hücrede meydana gelen pH değişikliklerinde görevi görürler

27 Proteinler vücudumuzda yeterince depo edilmediğinden besinlerle düzenli olarak alınması gereklidir.Protein yetersizliğinde ortaya çıkan belirtiler ; yavaşlar ve durur Zihinsel gelişim sistemi zayıflar Yaralar yapımında bozukluklar görülür işlevlerinde bozukluklar görülür. Vücutta toplanır ( )

28 Organik Moleküller ; Hücrede Enerji Eldesine Kullanım Sıraları
Verdikleri Enerji Miktarına Göre Canlının Yapısına Katılma Miktarları

29 Aşağıdakilerden hangisi ,proteinlerin moleküler yapılarının farklı olmasında rol oynamaz?
A.Amino asitlerin protein molekülündeki yeri B.Protein molekülünü oluşturan amino asitlerin toplam sayısı C.Molekülde kullanılan amino asit çeşitleri D.Amino asitlerin birbirine bağlanma biçimi E. Her bir aminoasit çeşidinin protein molekülü dizisinde kullanılma miktarı (1988-ÖYS)

30 Canlıların hücrelerindeki biyokimyasal olayları ancak belli sıcaklık sınırları arasında yapabilmeleri ,aşağıdaki moleküllerden hangisinin tipik özelliğine bağlıdır ? A)Su B)Protein C) Madensel Tuz D) Yağ E) Karbonhidrat ( 1987-ÖYS )

31 Protein eksikliğinde görülen aşağıdaki rahatsızlıklardan hangisi, antikorların protein yapıda olduğunu kanıtlar ? Vücudun çeşitli yerlerinde ödem oluşması Vücut içinde O2 ve CO2 taşınmasının aksaması Yaralanan kısımların yavaş onarılması Bazı hormonların yeterli oranda üretilememesi Savunma sisteminin zayıflaması

32 Proteinlere ait, Genlerdeki bilgilere göre sentezlenme Monomerleri arasında peptit bağları bulundurma Enerji kaynağı olarak kullanılma Yapıcı ve onarıcı olarak kullanılma Kimyasal sindirimle monomerlerine ayrılma Hangileri proteinleri, yağ ve karbonhidratlardan ayıran özelliklerdir ?

33 İnsülin 51 amino asitten oluşmuş bir proteindir
İnsülin 51 amino asitten oluşmuş bir proteindir. Pankreas hücrelerinde insülin hormonunun üretimi sırasında; I.ATP tüketiminde artış II.Su miktarında artış III.Enzim miktarında azalma IV.Ribozom sayısında azalma Olaylarından hangileri gerçekleşir ?