INTERNET NEDİR ? Internet, birçok bilgisayar sisteminin birbirine bağlı olduğu, dünya çapında yaygın olan ve sürekli büyüyen bir iletişim ağıdır. Internet,

... konulu sunumlar: "INTERNET NEDİR ? Internet, birçok bilgisayar sisteminin birbirine bağlı olduğu, dünya çapında yaygın olan ve sürekli büyüyen bir iletişim ağıdır. Internet,"— Sunum transkripti:

1 INTERNET NEDİR ? Internet, birçok bilgisayar sisteminin birbirine bağlı olduğu, dünya çapında yaygın olan ve sürekli büyüyen bir iletişim ağıdır. Internet, insanların her geçen gün gittikçe artan "bilgiyi saklama/paylaşma ve ona kolayca ulaşma" istekleri sonrasında ortaya çıkmış bir teknolojidir. Bu teknoloji yardımıyla insanlar pek çok alandaki bilgilere kolay, ucuz, hızlı ve güvenli bir şekilde erişebilmektedir. Internet’i bu haliyle bir bilgi denizine, ya da büyükçe bir kütüphaneye benzetebiliriz.

2 INTERNET NEDİR ? Internet kavramına bakış açımıza bağlı olarak farklı tanımlamalar getirebiliriz. Internet; Pek çok yararlı bilginin bir tuşa basmak kadar yakın olduğu dev bir kütüphanedir. 2002 yılı itibariyle 700,000,000’u aşkın insanın kendi arasında etkileştiği, bilgi alışverişi yapabildiği büyük bir topluluktur. Bankacılık hizmetleri, günlük gazete servisleri, evden alışveriş vb. uygulamaları ile aslında aynı zamanda hayatımızdaki bir konfordur.

3 INTERNET NEDİR ? Lise'de bir Kimya hocamız vardı. 1930'li yıllarda okutulan ders kitaplarında Elektriğin nasıl tarif edildiğini bir derste bize şöyle söylemişti : "Ne idüğü belirsüz, ettiğünden bellidür." Ne dersiniz, bu tanımı Internet için de kullanabilir miyiz ?

4 INTERNET NEDİR ?

5 MESAJ VE BİLGİ AKTARIMI
Bilgisayarların Internet üzerinde bilgi ve mesaj paylaşımı yapmalarını sağlayan sistem, basit olarak şöyle özetlenebilir : Her mesaj ve bilgi, paket denilen ufak parçalara ayrılır. Bu paketler bir yol boyunca gidecekleri yere ulaştırılır. Paketler gidecekleri yere ulaştıktan sonra yeniden birleştirilerek ilk orijinal hallerine dönüştürülür.

6 MESAJ VE BİLGİ AKTARIMI
Bu işleri yapmak, Internet üzerindeki en önemli iki iletişim protokolü olan TCP ve IP’nin görevidir. TCP, Transmission Control Protocol demektir ve paketlere ayırma ve yeniden birleştirme işini yapar. IP, Internet Protocol demektir ve paketlerin doğru hedefe gitmelerini sağlamakla hükümlüdür.

7 MESAJ VE BİLGİ AKTARIMI
TCP/IP Protokollerinin yanısıra, genelde bunlara destek ve birer yardımcı hizmet olmak amacıyla farklı protokoller de bulunmaktadır. Aşağıda bunlar belirtilmiştir. UDP (User Datagram Protocol): Bir noktadan, güvenilir olmayan, “paket” transferini sağlar. ICMP (Internet Control Message Protocol): IP tarafından hata ve bilgi mesajlarının taşınmasında kullanılır. IGMP : Çoklu UDP transferi kontrolünde kullanılır. ARP (Address Resolution Protocol): IP adreslerinin donanım adreslerine çevrimini sağlar.

8 MESAJ VE BİLGİ AKTARIMI
Internet paket-anahtarlamalı (packet-switched) bir network’tür. Yani Internet üzerinden bir bilgi gönderildiğinde, bu verinin ufak paketlere bölünmesine imkan sağlayan yapıdadır demektir. Bir seri anahtar olan router’lar, her paketi Internet üzerinden ayrı ayrı gönderirler. Veri paketlerini yönlendiren Internet Protocol (IP), veriyi paketlere ayırıp alıcı bilgisayarda yeniden birleştiren Transmission Control Protocol (TCP)’dür.

9 ROUTER NEDİR ? Bir ağdan diğerine ulaşmak için gerekli yolu bularak, ağları birbirlerine bağlayan düzeneklerdir.

10 TCP/IP NASIL ÇALIŞIR ? Donanım limitlerinin kaynaklanan nedenlerden dolayı Internet üzerinden gönderilen bilgi, herbiri karakterden daha küçük paketlere bölünmelidir. Her pakete bir başlık (header) eklenir. Bu başlıkta paketlerin diğer paketlerle hangi sırayla birleştirileceği gibi çeşitli bilgiler bulunur.

11 TCP/IP NASIL ÇALIŞIR ? TCP her paketi oluştururken, ayrıca bir de kontrol toplamı (checksum) hesap eder ve başlığa ekler. TCP bu sayıyı kontrol ederek transfer sırasında pakette herhangi bir hata meydana gelip gelmediğini kontrol eder.

12 TCP/IP NASIL ÇALIŞIR ? Her paket ayrı IP “zarflarına” konur. Bu zarflar Internet’e veriyi nereye göndermesi gerektiğini söyleyen adres bilgileri içerir. IP "zarfları" gönderici adresi, alıcı adresi, imha edilmeden önce geçmesi gereken zaman gibi bilgiler içerir. Parçalanmış küçük paketler ortak bilgisayara gönderileceği için, aynı adres bilgisini taşırlar.

13 TCP/IP NASIL ÇALIŞIR ? Paketler Internet üzerinden gönderilirken, yol üzerindeki router’lar (yönlendiriciler) IP zarflarını inceler ve adreslerine bakarlar. Bu router’lar, hedefe en yakın olan bir sonraki router’a paketleri yollamak için en uygun rotayı seçerler. Paketler bir dizi router’dan geçtikten sonra yerlerine ulaşırlar. Internet üzerindeki trafik yükü sürekli değiştiğinden, paketler farklı rotalardan yollanabilir ve karışık sıralı gidecekleri yere ulaşabilirler.

14 TCP/IP NASIL ÇALIŞIR ?

15 TCP/IP NASIL ÇALIŞIR ? Paketler hedefe ulaştıkça TCP her paket için ayrı bir checksum hesaplar. Daha sonra bunu paket içinde gönderilen checksum ile karşılaştırır. Eğer checksum'lar birbirine uymuyorsa, TCP paketin içindeki verinin transfer sırasında hasar gördüğünü anlar. Daha sonra bu paketi imha ederek orijinal paketin yeniden transfer edilmesini talep eder. Bütün hasarsız paketler alıcı bilgisayar tarafından alındığında, TCP bunları birleştirerek orijinal haline dönüştürür.

16 TCP/IP NASIL ÇALIŞIR ? Paketler hedefe ulaştıkça TCP her paket için ayrı bir checksum hesaplar. Daha sonra bunu paket içinde gönderilen checksum ile karşılaştırır. Eğer checksum'lar birbirine uymuyorsa, TCP paketin içindeki verinin transfer sırasında hasar gördüğünü anlar. Daha sonra bu paketi imha ederek orijinal paketin yeniden transfer edilmesini talep eder. Bütün hasarsız paketler alıcı bilgisayar tarafından alındığında, TCP bunları birleştirerek orijinal haline dönüştürür.

17 IP ADRESİ KAVRAMI IP adresleme ile veri iletiminde gerekli önlemler alınmamış ve standartlara uyulmamışsa, bu tür bilgi paylaşımı GÜVENSİZDİR. IP, verileri “açık” olarak iletir. Güvenlik için aradaki taşıyıcılara güvenir. Dışarıdan birisi, eğer iletişim boyunca firewall kuralları sağlamsa, trafiği izleyemez veya değiştiremez. Fakat, bir yerel ağa veya router’a erişimi olan herkes verileri izleyip, onları değiştirebilir.

18 IP ADRESİ KAVRAMI Local ağlarda bilgisayarları birbirinden ayırt etmek için MAC adreslemeden başka bir türde numaralandırma yapmak gerekmez. Ancak geniş ağlarda (Wide Area Network), IP adresleme sistemi kullanılır. Örneğin, İstanbul’dan Washington’a yollanacak bir veri paketi onlarca santral ve düğüm noktasında geçmektedir. Eğer bir problemle karşılaşılırsa bunun hangi noktadan kaynaklandığı MAC adresleme sistemi ile bulunamaz. TCP/IP verinin geldiğini noktayı belirlememize imkan tanıyacak kendine özgü bir numaralandırma sistemi kullanır.

19 IP ADRESİ KAVRAMI ÖRNEK IP Adresi : 192.168.10.1
Binary Açılımı : IP adresleri 32 bit’liktir ve 4 adet 8 bitlik parçanın birleşmesinden oluşmuştur. Bu parçaların herbirine oktet denir. Her bir oktet 0’dan 255’e kadar değerler alabilir. Ancak 0 ve 255 sayılarının kullanımı ile ilgili sınırlamalar vardır. 32-bit Internet adresleri, 'Ağ Bilgi Merkezi (NIC) Internet Kayıt Kabul' tarafından yönetilmektedir.

20 IP ADRESİ KAVRAMI Eğer küçük ve özel bir network kuruyorsanız ve Internet’i kullanmayacaksanız, herhangi bir IP adresini kullanabilirsiniz. Eğer bir şirketin network’üne bağlanacak ve Internet’i de kullanacaksanız, sistem yöneticisinden size bir ip adresi atamasını istemelisiniz. Eğer Internet’e bağlanacaksanız, Internet Servis Sağlayıcının vereceği IP’yi kullanırsınız.

21 IP ADRESİ KAVRAMI Network ortamında olsun olmasın her bilgisayarın kendine ait bir IP numarası vardır. Bu IP numaraları manuel olarak ayarlanacağı gibi otomatik olarak bilgisayar tarafından da atanabilir. Ağ ortamında bulunan bir bilgisayarın ağda bulunan diğer bilgisayarları görmesi için IP adreslerinin birazdan işlenecek olan Network ID kısımlarının aynı olması gerekir. Network ortamında bilgisayarların IP numaralarını atayan DHCP (Dynamic Host Control Protocol) denilen yapı sayesinde bilgisayarlara birbirleriyle anlaşabilecekleri uygun IP numaraları otomatik olarak verilir.

22 IP ADRESİ KAVRAMI Söz edildiği gibi her IP değeri, üçer haneli 4 adet decimal sayının binary değerlerinden oluşur. Her IP adresinin Network ID ve Host (Kullanıcı) ID’si şeklinde bir yapısı vardır. Postacı önce mektubun gideceği mahalleyi bulur. Bu Network ID dediğimiz kısmı temsil eder. Başka mahalledeki eve gitmesi gereken mektubun sahibi bu mahallede aranmaz. Mahalle doğruysa mektubun ulaşacağı ev (Host ID) tespit edilir ve mektup iletilir. Bir mahallede aynı numarayı taşıyan iki ev olmayacağı için aynı Host ID’yi taşıyan iki bilgisayar da aynı network’te olamaz.

23 IP ADRESİ KAVRAMI Bir router, iki farklı ağ arasında ileri ve geri taşıma yaptığı için, her iki ağda da tanımlı olmalıdır (her iki ağda da adresi olmalıdır). Router dahil tüm cihazların ayrı ağlardaki adresleri, birbirinden farklı olmalıdır.

24 IP ADRESİ KAVRAMI Her cihaz kendi IP adresi ile beraber, bulunduğu ağ üzerindeki IP adreslerini de bilmelidir. Bu amaçla IP adreslerinin ne kadarının ortak olduğunu belirten yapılar kullanılır. Bunlara Ağ Maskeleri denilmektedir.

25 IP ADRESİ KAVRAMI Her ağın bir ağ adresi ve bir de “yayın” adresi bulunur. Ağ adresi ağı tanımlamada kullanılır. Yayın adresi ağdaki tüm makinelere aynı anda erişmede kullanılır. Ağdaki ilk adres ağ adresi, son adres yayın adresidir.

26 IP SINIFLARI A Sınıfı IP 1 – 126 Network ID
B Sınıfı IP 128 – 191 Network ID C Sınıfı IP 192 – 223 Network ID A tipi: Geniş ağlarda kullanılır. 16 milyon adres içerirler. Örneğin; B tipi: Büyük ve orta büyüklüklü ağlarda kullanılır. 65 milyon adres içerirler. Örneğin; C tipi: Küçük ağlarda kullanılır. 256 adres içerirler. Örneğin; D ve E tipi: Çoklu “multicast” işlevli ve ayrılmış ağlardır. İstihbarat vb. amaçlarla kullanılmaktadır.

27 IP SINIFLARI Bölgede olması beklenen bilgisayar sayışına göre A, B veya C sınıfı adresleme seçilir. IP adres alanı için özellikle son yıllarda artan kullanım talebi, IP adres isteğinin gerçekçi olması zorunluluğu getirmiştir. A sınıfı adresler, NSFNET, MILNET gibi büyük ağlarda kullanılır. B sınıfı adresler, daha orta ölçekli ISP firmaları tarafından tercih edilir. C sınıfı adresler, genellikle üniversite yerleşkelerinde kurulu yerel ağlarla, küçük devlet kuruluşlarında kullanılır.

28 IP SINIFLARI | | Ağ Numarası | Bilgisayar Numarası | | |Ag Numarasi |Bilgisayar Numarasi | A Sınıfı IP adreslerinde ilk byte 0'la 126 arasında değişir. İlk byte ağ numarasıdır. Gerisi bilgisayarların adresini belirler. Bu tip adresleme, herbiri 16,777,216 bilgisayardan oluşan 126 ağın adreslenmesine izin verir.

29 IP SINIFLARI | 1 | 0 | Ağ Numarası | Bilgisayar Numarası | | |Ag Numarasi |Bilgisayar Numarasi | B Sınıfı IP adreslerinde ilk byte 128'le 191 arasında değişir. İlk iki byte ağ numarasıdır. Gerisi bilgisayar adresini belirler. Bu tip adresleme, herbiri 65,536 bilgisayardan oluşan 16,384 ağın adreslenmesine izin verir.

30 IP SINIFLARI | 1 | 1 | 0 | Ağ Numarası | Bilgisayar Numarası | | |Ag Numarasi |Bilgisayar Numarasi | C Sınıfı IP adreslerinde ilk byte 192 ile 223 arasında değişir. İlk üç byte ağ numarasıdır. Gerisi bilgisayarların adresini belirler. Bu tip adresleme, herbiri 254 bilgisayardan oluşan 2,000,000 ağın adreslenmesine izin verir.

31 IP SINIFLARI Ağlarda özel amaçlı kullanılması için bir kısım IP adresleri serbest bırakılmıştır. Bu adreslere serbest adresler denir ve bunlar Internet üzerinde geçersizdir. 10. A sınıfı ağı ( /8) B sınıfı ağı ( /16) *. C sınıfı ağları ( *.0/24) 127 ile başlayan adresler ise Internet tarafından özel amaçlarla (localhost tanımı) kullanılmaktadır.

32 IP SINIFLARI Görüldüğü gibi A, B ve C sınıfı adreslerin belirli ağ ve bilgisayar taşıma kapasiteleri vardır. Bu kapasite sınırlamalarının IP’nin gelecek dönem prototipi olan IPv6 ile ortadan kaldırılması hedeflenmektedir. IPv6, Internet protokolünün altıncı sürümüdür. En önemli özelliği 128 bit adres alanına sahip olmasıdır. Dolayısıyla dünyadaki herkes, şu an Internet'e bağlı tüm cihazların sayısı kadar adres alsa dahi yeterli olacaktır.

33 ALT AĞLAR (SUBNET) Subnet ya da alt ağ kavramı, kurumların ellerindeki Internet adres yapısından daha verimli yararlanmaları için geliştirilen bir adresleme yöntemidir. Subnet kavramı aslında 'Bilgisayar numarası' alanındaki bazı bitlerin Ağ numarasi' olarak kullanılmasından ortaya çıkmıştır. Böylece, elimizdeki bir adres ile tanımlanabilecek bilgisayar sayısı düşürülerek, tanımlanabilecek ağ sayısını yükseltmek mümkün olmaktadır. Subnet yapısının kurum dışında hiçbir etkisi de bulunmamaktadır.

34 ALT AĞLAR (SUBNET) ODTU kampusu için bir B-sınıfı adres olan kayıtlı olarak kullanılmaktadır. Bu adres ile ODTU adet bilgisayarı adresleyebilme yeteneğine sahiptir. Standart B- sınıfı bir adresin maske adresi olmaktadır. Ancak bu adres alındıktan sonra ODTÜ'nün teknik ve idari yapısı göz önünde tutularak farklı subnet yapısı uygulanmasına karar verilmiştir Maske adres olarak kullanılmaktadır. İlk iki oktet ( ) B-sınıfı adresi, uçuncu oktet (255) subnet adresini tanımlamakta, dördüncü oktet (0) ise o subnet üzerindeki bilgisayarı tanımlamaktadır.

35 ALT AĞLAR (SUBNET) >> Standart B-Sınıfı adres maskesi Bir ağ, bilgisayar >> Yeni maske ağ, her ağda 254 bilgisayar ODTÜ’de uygulanan adres maskesi ile subnet’lere bölünmüş olan ağ adresleri, merkezi olarak bölümlere dağıtılmakta ve her bir subnet kendi yerel ağı üzerindeki ağ parçasında 254 taneye kadar bilgisayarını adresleyebilmektedir. Böylece tek bir merkezden tüm üniversitedeki makinelerin IP adreslerinin tanımlanması gibi bir sorun ortadan kaldırılmış, birimlere kendi içlerinde esnek hareket etme kabiliyeti tanınmıştır.

36 ALT AĞLAR (SUBNET) >> Standart B-Sınıfı adres maskesi Bir ağ, bilgisayar >> Yeni maske ağ, her ağda 254 bilgisayar Bir örnek verecek olursak: Bilgisayar Mühendisliği bölümü için 71 subnet’i ayrılmış ve ağ adresi kullanımlarına ayrılmıştır. Böylece, bölüm içinde den 'e kadar olan adreslerin dağıtımı yetkisi bölümün kendisine bırakılmıştır. Aynı şekilde Matematik bölümü için , Fizik bölümü için ağ adresi ayrılmıştır.

37 ALT AĞLAR (SUBNET) IP adresinizin lokal bir network’te mi yoksa dış bir network’te mi olduğunu ANDing adı verilen bir işlem sayesinde belirleyebiliriz. Bu işlem Hedef IP adresiyle kendi subnet mask değerimizin Binary modda toplanmasıdır. Eğer çıkan değer bizim kendi bilgisayarımızın IP adresi ile kendi subnet mask değerimizin binary toplamına eşitse bilgisayar, bu iki makinenin aynı network’te olduğuna karar verir. Eğer sonuç farklıysa, doğru network’e ulaşmak için makine farklı bir bölgeye (bir üst ağ katmanına) gönderilir.

38 ALT AĞLAR (SUBNET) IP adresinizin lokal bir network’te mi yoksa dış bir network’te mi olduğunu ANDing adı verilen bir işlem sayesinde belirleyebiliriz. Örneğin; IP Adres : Hedef IP : Subnet Mask : Binary : ANDing ANDing

39 AĞ (NETWORK) KAVRAMI AĞ (NETWORK) : Birbirlerine bir kabloyla bağlanmış ve bu sayede bilgi alışverişinde bulunabilen birden fazla bilgisayardan oluşan yapıdır.

40 AĞ (NETWORK) KAVRAMI LAN (Local Area Network) : Aynı bina içindeki bilgisayarları birbirine bağlayan ağlara Yerel ağ denir. L243 L243

41 AĞ (NETWORK) KAVRAMI WAN (Wide Area Network : Şehirler veya ülkeler arası bilgisayarları birbirine bağlayan ağlara Geniş alan ağ denir. ANKARA İSTANBUL İZMİR SAMSUN

42 AĞ (NETWORK) KAVRAMI Bir ağ nelerden oluşur :
Birbirlerinin kaynaklarını paylaşmaya hevesli bilgisayarlar. Bilgisayarların birbirine gönderdiği mesajları anlamalarını sağlayan ağ kartları, Bilgisayarları birbirine bağlayan kablolar ve konektörler. Bilgisayarlar arası yaşamı düzenleyecek ve kontrol edecek bir ağ yazılımı ve sorumlu Ağ yöneticisi.

43 AĞ (NETWORK) KAVRAMI Neden ağ kavramına ihtiyaç duyarız :
- Dosyaları paylaşmak için …

44 AĞ (NETWORK) KAVRAMI Neden ağ kavramına ihtiyaç duyarız :
- Donanımsal kaynakları paylaşmak için … PRINTER SCANNER 1 2 HARD DISK CD-ROM

45 PROGRAMLAR (Çok Kullanıcılı)
AĞ (NETWORK) KAVRAMI Neden ağ kavramına ihtiyaç duyarız : - Programları paylaşmak için … PROGRAMLAR (Çok Kullanıcılı) 1 2 HARD DISK CD-ROM

46 FARKLI AĞ TÜRLERİ SUNUCU (SERVER) TABANLI AĞLAR
2. TÜRDEŞ - EŞLENİK (PEER TO PEER) AĞLAR İş istasyonu (Workstation) : Ağ’a dahil olan bir bilgisayara denir. Server : Kendisine bağlı kaynaklardan network üzerindeki diğer iş istasyonlarının faydalanmasına imkan verecek şekilde düzenlenmiş bir iş istasyonudur.

47 FARKLI AĞ TÜRLERİ Server Tabanlı Ağlar : Bu yapıyla pasif terminaller yerine kendi başlarına işlemler yapabilen ve kendi sabit disklerinde programlar saklayabilen makine sistemi ortaya çıktı. Böylece her istemci kendi başlarına belirli işlemleri yerine getirebilmekte, yetersiz durumda kaldıklarında ise o işe özelleşmiş olan sunuculara başvurmaktadır. Örneğin her istemcide ofis uygulamaları, masaüstü yayıncılık, oyun programları kullanılması, bunların yanında veri tabanı ya da web gibi uygulamalarda bir sunucuya erişmesi gibi.

48 FARKLI AĞ TÜRLERİ Türdeş – Eşlenik Ağlar : İstemci / Sunucu modelinin gelişmesi ve yaygınlaşması ile birlikte, özelleşmiş sunuculara ihtiyaç duyulmayan ağ örnekleri de ortaya çıkmaya başladı. Bu ağ yapılarında makineler yaklaşık özelliklerdedirler ve işleyiş olarak birbirlerine üstünlük sağlamazlar. Başka bir ifadeyle bütün bilgisayarlar eşit haklara sahiptirler. Tamamen Windows 95/98 kullanan ağ yapıları bu türe örnek olarak gösterilebilir.

49 AĞ TOPOLOJİLERİ Ağın fiziksel yapısı ve kablolarla bağlantı şekli ile farklı sınıflara ayrılırlar. Temel anlamda üç farklı topoloji vardır, bunlar; Kuyruk - Lineer (Bus) Yapısı Zincir – Halka (Ring) Yapısı Yıldız (Star) Yapısı

50 AĞ TOPOLOJİLERİ Kuyruk – Lineer (Bus) Yapısı : Doğrusal bir har üzerinde kurulmuş bir yapıya sahiptir. Bir makinede veya kablonun herhangi bir noktasında oluşan arıza tüm sistemin çalışmasını engeller. Sonlandırıcı 10 mps

51 AĞ TOPOLOJİLERİ Zincir – Halka (Ring) Yapısı : Kuyruk yapısındaki bir ağın sonlandırıcıların çıkarılarak iki ucunun birleştirilmesi ile oluşan bir yapıdır. Ağda bulunan düşük hızlı bir kart tüm sistemi yavaşlatır. mps

52 AĞ TOPOLOJİLERİ Yıldız (Star) Yapısı : Diğerlerinden farklı olarak, kablo, konnektör ve ağ kartına ek olarak hub, switch gibi diğer cihazlar kullanılarak oluşturulur. Daha güvenilir fakat pahalı çözümler sunarlar. 10 – 700 mps HUB / SWITCH

53 YAKINDA … Aşağıdaki konular, ilerleyen Internet & Intranets derslerinde ve ek olarak yapılacak sunumlarda işlenecektir. OSI Katmanları Standart FTP Komutları ve Uygulaması Yönlendirme Kavramı DNS, ISDN, ADSL, WAN vb. Teknolojiler Ve diğerleri … 