EK FİİL ÇEKİMİ VE GÖREVİ

... konulu sunumlar: "EK FİİL ÇEKİMİ VE GÖREVİ"— Sunum transkripti:

1 EK FİİL ÇEKİMİ VE GÖREVİ
TÜRKÇE DERSİ EK FİİL ÇEKİMİ VE GÖREVİ

2 Ali’nin boyu Erdal’dan uzundu. -mış Babası oldukça zenginmiş.
EK-EYLEM: Ad ve ad soylu sözcüklerin sonuna gelerek.onların belirli bir kesinlik kazanıp yüklem olmasını sağlayan eklerdir. ÖRNEK: Hava dün gece karlıydı. Ali’nin boyu Erdal’dan uzundu. -mış Babası oldukça zenginmiş. -dı Durmadan beni arayıp soran oydu. -ım Ben de bir insanım. -sın Dikkat et,sen daha küçük bir çocuksun. -iz- Biz bu işe biraz isteksiz gibiyiz. -siniz Siz de diğer insanlarla eşitsiniz. -dırlar Bu saatte evde yokturlar. -ise Ya, bizi muayene edecek bu doktorsa...!

3 Buna göre ek fiilin dört kipi vardır.
1-GÖRÜLEN GEÇMİŞ ZAMAN KİPİ: Yapılışı:İsim soylu kelimelere -di ya da -idi ekleri getirilerek yapılır. ÖRNEK:öğrenci-ydi öğrenci-idi 2-ÖĞRENİLEN GEÇMİŞ ZAMAN KİPİ: Yapılışı:İsim soyundan kelimelere -miş ya da -imiş ekleri getirilerek yapılır. ÖRNEK:Çalışkan-mış çalışkan-imiş

4 ÖRNEK: Öğretmen-di, öğretmen-miş
EK-FİİLİN ÇEKİMLERİ: Ek fiile dayalı oluşlar , başlıca iki zaman diliminde geçer. Bunlar “geçmiş zaman” la “şimdiki zaman” dilimleridir. Geçmiş zaman görülen-öğrenilen olarak ikiye ayrılır. ÖRNEK: Öğretmen-di, öğretmen-miş Ek fiilin şimdiki zamanı ise “geniş zaman” görünümündedir. ÖRNEK:Öğretmen-im,öğretmen-siniz,öğretmen-dir. Dilek-şart kavramlarından “ise” ek fiilde yalnızca sadece “şart” vardır. ÖRNEK:öğretmen-se

5 Yapılışı: İsim soyundan kelimeler -iz ve -dir ekleriyle yapılır.
3-GENİŞ ZAMAN KİPİ: Yapılışı: İsim soyundan kelimeler -iz ve -dir ekleriyle yapılır. ÖRNEK:hasret-iz hasret-dir 4-ŞART KİPİ : İsim soyundan kelimelere -se ya da -ise ekleriyle yapılır. ÖRNEK:öğrenci-ise öğrenci-yse EK FİİLİN OLUMSUZU: “değil” edatı ile yapılır. ÖRNEK: böyleydi böyle değil-di ***Olumsuz fiillere gelen “değil” edatı tabandaki olumsuzluğu giderir. ÖRNEK: bilmiyor değil-im (biliyorum)

6 EK-EYLEMLER’ in diğer bir görevi de FİİLERİ BİRLEŞİK ÇEKİME SOKMAKTIR.
Ek-Eylemler, daha önce herhangi bir kipte çekimlenmiş bir eylemin sonradan anlatılmasını sağlarlar. ÖRNEK:Okuduy-dum Okumuş-muş-sun Okuyor-sa

7 Ek-eylemler,basit zamanlı eylemleri birleşik zamanlı hale getirir.
Ek-eylemler adlara getirilerek dört çekim yapar: 1.Şimdiki zaman veya geniş zaman 2.Görülen geçmiş zaman 3.Öğrenilen geçmiş zaman 4.Dilek-şart kipi

8 1.ek-eylemin şimdiki zaman çekimi:
1.Tekil -ım Çalışkan-ım 2.Tekil -sın Çalışkan-sın 3.Tekil -dır Çalışkan-dır 1.çoğul -ız Çalışkan-ız 2.çoğul -sınız Çalışkan-sınız 3.çoğul -dır,-ler Çalişkan-dır/-lar

9 Ek-eylemin görülen geçmiş zaman kipi
1.Tekil kişi -i-di-m Güzel-di-m 2.Tekil kişi i-di-n Güzel-di-n 3.Tekil kişi -i-di Güzel-di 1.Çoğul kişi i-di-k Güzel-di-k 2.Çoğul kişi -i-di-niz Güzel-di-niz 3.Çoğul kişi -i-di-ler Güzel-di-ler

10 Ek-eylemin geçmiş zaman çekimi
1.Tekil -i-miş-im Güzel-miş-im 2.Tekil -i-miş-sin Güzel-miş-sin 3.Tekil -i-miş Güzel-miş 1.Çoğul -i-miş-iz Güzel-miş-iz 2.Çoğul -i-miş-siniz Güzel-miş-siniz 3.Çoğul -i-miş-ler Güzel-miş-ler

11 Ek-eylemin dilek-şart kipi
1.Tekil -i-se-m Güzel-se-m 2.Tekil -i-se-n Güzel-se-n 3.Tekil -i-se Güzel-se 1.Çoğul -i-se-k Güzel-se-k 2.Çoğul -i-se-niz Güzel-se-niz 3.Çoğul -i-se-ler Güzel-se-ler