Sıkışmalı yapılar ve morfoloji

... konulu sunumlar: "Sıkışmalı yapılar ve morfoloji"— Sunum transkripti:

1 Sıkışmalı yapılar ve morfoloji

2 KIVRIM-BİNDİRME KUŞAKLARI

3 Otokton Allokton Paraotokton Nap Klip Tektonik pencere

4 Tektonik pencere klip

5

6 Otokton Allokton Paraotokton Nap Klip Tektonik pencere

7 Pop-up yapısı

8 İnce kabuklu bindirmeler
(Thin-Skinned Thrust Faults) İnce kabuklu bindirmeler sedimenter havza içinde gelişirler. Temel kayma düzlemi gibi rol oynar Temelde gelişmezler. Tipik olarak kompresif orojenlerin önlerinde gelişir.

9 Kalın kabuklu bindirmeler
(Thick-Skinned Thrusts) Kalın kabuklu bindirmeler temeli ve üzerindeki çökelleri keser. Kalın kabuklu bindirmeler genellikle üste doğru dikleşir ve bir kıvrımla örtülürler.

10 Reze Çizgisi - Eksen - Eksen Düzlemi - Kanat (yan)

11 KIVRIM-BİNDİRME KUŞAKLARI
Kıvrımlar genellikle antiklinal ve senklinallerden oluşan kıvrım serileri halinde bulunurlar. Kıvrımlı kuşaklar dar ve uzun bir geometriye sahiptirler Kıvrımlar kompresyonal stress ve kabuğun kısalması ile ilişkili yapılardır. Kabuk kısalmasının üç ana nedeni ise Levha yakınsaması Kabuk bloklarının dönmesi Doğrultu atımlı faylanma (restraining bend ve step over)

12 KIVRIM-BİNDİRME KUŞAKLARI
Kıvrım kuşaklarında kıvrımlara, bindirme (thrust) ve ters (reverse) faylar eşlik ederler. Bindirme ve yüksek açılı ters fayların bir kısmı yüzeye ulaşırken bir kısmı da yeraltında kalır. Bu tür faylara gömülü ters fay ya da kör fay adı verilir. Gömülü faylar kilometrelerce derinde gömülmüş olabilirler. Bunlar depremler esnasında kırıldığı zaman yüzeyde yükselme ve kıvrımlanmalara neden olabilirler.

13

14 FAY İLERLEME KIVRIMLARI (Fault-propagation folds)
Bir bindirme fayının üst levhasında (tavan bloku) oluşan kıvrımlara fay ilerleme kıvrımları adı verilir. Bu tür kıvrımlar ilerleyen bir fayın önünde gelişir. İlerleyen fay ucu zayıf bir stratigrafik seviye boyunca gelişen sıyrılma fayından başlar ve fay-bükülme kıvrımları boyunca devam eder Sıyrılma fayı altındaki kesimde genellikle deformasyon görülmez Kıvrımlar geliştikçe daha asimetrik bir yapı kazanırlar Bindirme fayları kıvrımın içerisinde son bulur Fay ve kıvrımdaki yatay ilerleme hızı faydaki düşey kayma hızından birkaç kez daha büyüktür

15 Ramp – Flat (Düz – Yokuş) yapıları
Bindirme fayları genellikle değişik tip litolojilerden geçerken yönelimlerinde değişim olur. Böylece Düz - Yokuş yapıları gelişir. Böyle düzgün olmayan bindirme düzlemleri üzerinde hareket eden bloklarda kıvrımlanma gelişebilir

16 Ramp – Flat (Düz – Yokuş) yapıları
Fay Bükülme Kıvrımları

17 Ramp – Flat (Düz – Yokuş) yapıları Fay Bükülme Kıvrımları
Bindirmelerde taban bloku genellikle senklinal şekilli deforme olur

18 Bindirme fayları, bazen tabanda birleşen birçok bindirme dilimlerine bölünmüş olabilir. Buna imbrike veya ekaylı yapı adı verilir. Ekaylı yapılarda bindirme dilimlerini aşağıda birleştiren bindirmeye taban bindirmesi denir. Bu bindirme dilimleri üstten de bir bindirme fayı ile sınırlanmış olabilir. Buna da tavan bindirmesi denir.

19

20 Dubleks Yapı

21 Dubleks Yapı

22 FAY BÜKÜLME KIVRIMLARI (Fault-bend folds)
Fayların mükemmel düzlemsel yapılar olmaması fay bükülme kıvrımlarının oluşumuna yolaçar. Fay bükülme kıvrımları başlıca iki yapısal ortamda oluşabilir: Sıyrılma fayları boyunca diklik ve rampalar Normal fayların derinlikle düzleşmesi

23 FAY BÜKÜLME KIVRIMLARI (Fault-bend folds)
Bir fay bükülme kıvrımının dereceli olarak gelişmesi ile tabakalar fay bükümü boyunca kıvrılır ve eksen düzlemleri geniş aralıklı hale gelir. Karekteristik fay bükülme antiklinali simetriktir ancak ön kanat arka kanattan daha dik olabilir. Kıvrımlanma sadece fay düzleminin üzerinde gelişir. Bindirme fayları ile ilgili diğer bir yapı monoklinal kıvrımlardır. Bunlar düşük eğimli bir tabakada yerel bir eğim artışı ile tanımlanırlar

24 FAY BÜKÜLME KIVRIMLARI (Fault-bend folds)
Normal fayların derinlikle daha düz hale gelmesi ile tavan blokunda fay bükülme kıvrımları oluşur Bu tür kıvrımlara rollover kıvrım adı verilir

25 Gömülü normal faylar üzerinde de kıvrımlar oluşabilir
Gömülü normal faylar üzerinde de kıvrımlar oluşabilir. Bu tür kıvrımlara örtü kıvrımları (drape folds) adı verilir

26 KIVRIM-BİNDİRME KUŞAKLARI
Kıvrım ve bindirme kuşaklarında sıyrılma fayları üzerinde yerdeğiştirme önemli işlevlerden biridir. Gömülü ters faylar tarafından oluşturulan iki asimetrik antiklinal kısalmayı sağlarlar. Verjans materyalin taşınma yönüdür. Bir kıvrım-bindirme kuşağında ters verjansta yapılara da rastlanır

27 FLEKSÜREL KAYMA KIVRIMLARI
Fleksürel kayma kıvrımları, kısalmadan kaynaklanan gerilmenin örneğin çökel tabakalar arasındaki tabaka düzlemleri gibi kıvrımlanmış düzlemler boyunca konsantre olması ile gelişirler. Tabakalanma düzlemleri boyunca fleksürel kayma yerdeğiştirmesi bir kıvrımın eksen düzleminin iki tarafında farklı yönlerdedir. Tabakalanma boyunca atım meydana gelmesi yüzünden bunlar fleksürel kayma fayları olarak adlanmıştır

28

29

30

31

32

33

34