FARMA :İLAÇ LOJİ :BİLİM

... konulu sunumlar: "FARMA :İLAÇ LOJİ :BİLİM"— Sunum transkripti:

1 FARMA :İLAÇ LOJİ :BİLİM
FARMAKOLOJİ FARMA :İLAÇ LOJİ :BİLİM

2 FARMAKOLOJİ TANIMININ İÇİNDE NELER VAR?
İLAÇLAR NEREDEN VE NASIL ELDE EDİLİRLER? VÜCUTTA HANGİ ETKİLERİ YAPARLAR? İSTENMEYEN ETKİLERİ NASIL İSİMLENDİRİRİZ? İSTENMEYEN ETKİLERE KARŞI NELER YAPABİLİRİZ?

3 İLAÇ HANGİ AMAÇLA KULLANILIR?
HASTALIK BELİRTİLERİNİN; ÖNLENMESİ? AZALTILMASI? TEDAVİSİ? TANI?

4 İLAÇ NEDİR? İlaçların hastalık ve hastalık belirtilerinin tanısı,önlenmesi,azaltılması ve tedavisi amacıyla kullanılan maddelerdir.

5 DROG? Tedavi amacıyla kullanılan her türlü maddeye drog denir.

6 İLACIN DROGTAN FARKI NE?
Bir veya birkaç drogu içermesi Hastaya uygulanabilecek şekle konulmuş olması….

7 TEDAVİ ŞEKİLLERİ A-RADİKAL TEDAVİ

8 B-PALYATİF(SEMPTOMATİK TEDAVİ)

9 İLAÇLARIN ELDE EDİLDİĞİ KAYNAKLAR
1-SENTEZ SURETİYLE ELDE EDİLEN İLAÇLAR

10 DOĞAL KAYNAKLARDAN ELDE EDİLEN İLAÇLAR

11

12

13

14 FARMAKOLOJİNİN DİĞER BİLİM DALLARI İLE İLGİSİ
FARMAKODİNAMİ: İlaç vücuttaki fizyolojik olaylar üzerinde hangi etkileri, nasıl gösteriyor? Yani ilaç vücuda ne yapıyor?

15 FARMAKOKİNETİK İlaçlar vücutta; Absorbe edilir Dağılıma uğrar
Metabolize edilir(Biyotransformasyon) İtrah edilir. Yani vücut ilaca ne yapıyor?

16 KEMOTERAPİ İlaç Tedavisi
Yani ilaç vücuttaki mikroorganizmaya ne yapıyor?

17 TOKSİKOLOJİ

18 FARMAKOTERAPİ ENDİKASYONLARI DOZLARI KONTRENDİKASYONLARI
İLAÇ ETKİLEŞİMLERİ

19 BİYOFARMASÖTİK Ampul : Farmakokinetik farklı
Tablet :Farmakokinetik farklı Dilaltı tablet:Farmakokinetik farklı

20 İLAÇLARIN ADLARI

21 1-GENEL AD(JENERİK AD)

22 KİMYASAL AD

23 TİCARİ AD(MÜSTAHZAR AD)
Üretici Firma : Abdi İbrahim İlaç Etken Madde : Asetilsalisilik Asit

24 İLAÇLARIN FARMASOTİK ŞEKİLLERİ
A)KATI FARMASOTİK ŞEKİLLER TOZ

25 KAŞE

26 PAKET

27 KAPSÜL

28 TABLET

29 PASTİL

30 DRAJE

31 EKSTRE

32 YARI KATI FARMASÖTİK ŞEKİLLER
SUPOZİTUVAR

33 OVÜL

34 MERHEM(POMAT)

35 TTS

36 SIVI FARMASÖTİK ŞEKİLLER
SOLÜSYON ETKİN İLAÇ MADDESİ+SIVI MADDE(ÇÖZÜNME)

37 ENJEKSİYONLUK SOLÜSYON
AMPUL VİYAL FLAKON

38 ŞURUP

39 POSYON AZ MİKTARDA ŞEKER İÇEREN SIVI FARMASÖTİK ŞEKİL

40 ELİKSİR İLAÇ+ALKOL+SU+ŞEKER

41 TENTÜR BİTKİSEL DROG+ERİTİCİ MADDE ADAMOT KÖKÜ

42 LAVMAN

43 SÜSPANSİYON KATI İLAÇ+SIVI MADDE(DAĞILMA)

44 EMÜLSİYON SIVI İLAÇ+SIVI MADDE(DAĞILMA) Endikasyonları:
İnatçı kabızlıklarda lavmanlarda kullanılır.Ayrıca,dahili organların filmlerin net çıkabilmesi için,gece yatmadan evvel şişenin tamamı bir su bardağına boşaltılıp bol su ile içilir.Filmin çekimine kadar hiçbir şey yenmez ve sabah kahvaltısı yapılmaz

45 İLAÇ UYGULAMALARINDA HEMŞİRENİN ROLÜ

46 İLAÇ YÜKSEK RİSKLİ Vücudun işleyişini Hatalı kullanıldıklarında,
etkileyen ve hastalıkları iyileştirmek için kullanılan kimyasal maddelere ilaç denir Hatalı kullanıldıklarında, hasta üzerinde geri dönüşsüz veya kalıcı olumsuz etki yaratan ilaçlara (örneğin; sakatlık, ölüm) yüksek riskli ilaç denir

47 İlaç Uygulamalarında Hemşirenin Sorumlulukları
İlaç uygulamalarından önce hemşirenin gerekli hazırlığı yapması güvenli ve başarılı bir uygulamayı beraberinde getirir. Nasıl bir hazırlık yapmalı ???

48 İlaç Uygulamalarında Hemşirenin Sorumlulukları
Hemşire ilacı hazırlarken tüm dikkatini bu işe vermeli 8 doğru ilkesini bilmeli ve ilacı hazırlarken bu ilkelere uymalı İlacı hazırlayan hemşire, mutlaka uygulamayı da kendisi yapmalı İlacın etki süresini bilmeli

49 İlaç Uygulamalarında 8 Doğru İlkesi
Doğru ilaç, Doğru doz Doğru zaman Doğru yol Doğru etki Doğru form Doğru kayıt Doğru hasta

50 İlaç Uygulamalarında Hemşirenin Sorumlulukları
Hemşire hastasına ilacı uygulamadan önce alerjisinin olup olmadığını bilmeli Tüm ilaç uygulamalarından önce ve sonra ellerini yıkamalı İlaç uygulaması hakkında hastayı bilgilendirmeli Hastaya uygun pozisyonu vermeli

51 İlaç Uygulamalarında Hemşirenin Sorumlulukları
İlaçlar, vücuda alındıktan sonra lokal yada sistemik etki gösterirler. Etki etme biçimleri ilacın uygulanma yolu ile yakından ilişkilidir. Verilen herhangi bir ilacın etkisi; Hastaya(yaş vb), ilacın dozuna, ilacın uygulandığı yola ve ilacın metabolizmasına bağlı olarak değişir.

52 İlaçların Uygulama Yeri ve Uygulama Yolu
Lokal Uygulama Yeri Uygulama Şekli Epidermal (cilt üzeri) Merhem, pomad, krem, losyon, pudra, solüsyon, Konjonktiva kesesi Kolir : Oftalmik damla ve merhem İntranazal Nazal (burun) damla ve spreyi, İntravajinal Vajinal ovül(süpozituvar, tablet, merhem, jel, köpük Bukal (ağız içine) Pastil, solüsyon, Rektal Merhem, süpozituvar, enema, Kolon Lavman, Dış kulak yolu Otik (kulak) damlası (solüsyon, süspansiyon)

53 İlaçların Uygulama Yeri ve Uygulama Yolu
Sistemik Uygulama Yeri Uygulama Şekli Oral (ağızdan) Katı Şekiller : tablet, draje, kapsül, film kaplı tablet, barsakta açılan (enterik) tablet, çiğneme tb, efervesan tb, kaşe, granül, pilül (hap), SR(modifiye) tb, Sıvı Şekiller : Şurup, eliksir, solüsyon, süspansiyon, damla (konsantre solüsyon), emülsiyon, Parenteral (sc, im, iv) İnjeksiyonluk solüsyon veya süspansiyon, emülsiyon (ampul, flakon, sulandırılacak toz), implantasyon peleti İnhalasyon Gaz, buhar, aerosol, inhalatör, nebülizör, disk, Transdermal Flaster (TTS), merhem, Diğerleri Nazal sprey, intratekal

54 İLAÇLARIN UYGULAMA YERLERİ
1-LOKAL UYGULAMA YERLERİ Epidermal İntrakütan(0,1 ml’den fazla olmamalı)

55 İntratekal

56 İntraplevral(TORASENTEZ)

57 İntraperitoneal Uygulama(Abdominal Parasentez)

58 İntrakardiyak Uygulama

59 İntra artiküler

60 İntra uterin İntra vajinal Rektum veya kolon içine Uygulama

61 Konjonktiva üzerine Uygulama

62 İntranazal

63 Bukal

64 SİSTEMİK UYGULAMA YERLERİ
A)ENTERAL UYGULAMA

65 ENTERAL UYGULAMA ÇEŞİTLERİ
ORAL UYGULAMA

66 SUBLİNGUAL UYGULAMA

67 REKTAL UYGULAMA

68 PARANTERAL UYGULAMA

69 İV UYGULAMA ÇEŞİTLERİ 1-İv Enjeksiyon 2-İntraarteriyel enjeksiyon
3-Sc.enjeksiyon 4-İm.enjeksiyon 5-Kemik iliğine enjeksiyon

70 6-Transdermal uygulama

71 7-İnhalasyon

72 İğne acıtır, hap tiksindirir, lazer ise müthiştir
İğne acıtır, hap tiksindirir, lazer ise müthiştir. Artık yeni bir ilaç kullanma tekniği doğuyor : P.L.E.A.S.E. Pantec Biosolutions AG şirketi Ağrısız Lazer Üst Deri Sistemi anlamına gelen P.L.E.A.S.E. adını verdiği yeni bir cihaz geliştirdi. P.L.E.A.S.E. tam olarak lazer vasıtasıyla vücudunuza ilaç enjekte ediyor, bunu da ilacın derinizin emebileceği seviyede çok küçük delikler açarak yapıyor. Dokunmatik kullanıcı arayüzü sayesinde hem ilacı alan hem de ilacı veren kişi için bu işlem tamamen acısız bir hale geliyor. Cihaz piyasaya çıkış için gerekli izinleri almış durumda, yani Avrupa pazarına dağıtılmaya hazır. Ancak şu an için hangi ülkelerde ve hangi fiyata satılacağına dair bir bilgi yok.

73

74 İlaçların Emilim Hızları
Deriden Değişir Ağızdan dk. Rektal dk. Damar yolu saniye Cilt altı dk. Kasiçi dk. Dilaltı-Tablet dk. Endotrekeal 3 dk. İnhalasyon 3 dk.

75 İlacın Sulandırılması
İlacı kendi çözeltisi ile karıştırarak sıvı hale getirmek. İlacın Seyreltilmesi Dilüe edilmiş (sulandırılmış) bir ilacı mayi içerisine katarak daha az yoğun duruma getirmek.

76 Doz Hesaplama cc = ml 1 cc = 1ml 1 ml = 10 Dizyem 1 ml = 100 Ünite
1 ml = 20 damla 1 gr = 1000 mg. 0,5 gr = 500 mg 1mg = 1000 mcgr   1 MU (Milyonünite)=10 mcgr

77 Doz Hesaplama Doz hesaplamalarında doğru orantı kullanılması önerilir;
Eldeki Doz Eldeki Miktar İstenilen Doz İstenilen miktar İstenilen Miktar = İstenilen Doz X Eldeki Miktar Eldeki Doz

78 Doz Hesaplama- Örnek 1 Hekim orderı; Morfin ampul 1x2 mg IV infüzyon
Stoktaki ilacımız Morfin 0,01 gr (1 ml ampul) ise Hastaya ilac nasıl uygular?

79 Doz Hesaplama- Örnek 1 1 ml=100 ünite (insülin enjektörü ile)
10 mg morfin ampul ünite ise 2 mg x X =20 ünite, insülin enjektörü ile morfin çekilerek ve doktor başka şekilde önermedi ise mutlaka %0,9 NaCI ile sulandırarak hastaya uygulanmalı.

80 Doz Hesaplama- Örnek 2 Hekim order’ı; Ampicina flakon 2x100mg IV
Eczaneden gelen ilaç; Ampicina flakon 250 mg-2 ml distile su Hastaya ilaç nasıl uygulanır?

81 Doz Hesaplama- Örnek 2 Öncelikle Ampisina flakon, 2 ml distile su ile sulandırılır. 2 ml de mg Ampisina var ise x ml de mg X= 100x 2 ml = 0,8 ml ampisina uygulanır

82 İlaç İstemleri Her sağlık kurumu, hekim tarafından ilaç isteminin
yazıldığı özel formlara sahiptir. Güvenli ilaç uygulaması için hemşirelerin yalnızca yazılı istemleri uygulaması istenir.

83 İlaç İstemleri Hekim tarafından yazılmış istem hatalı, eksik
ya da anlaşılmaz olabilir. Bu durumda hekime geri dönülmeli ve kurumun belirlediği politika izlenmelidir.

84 İlaç İstemleri Örnek ilaç istemleri; İlacın Adı Dozu Formu İlacın
Ekleneceği Mayi Veriliş Yolu Veriliş Hızı (saate) Süresi Diazem 10 mg Ampul İzotonik 100 mililitre IV infüzyon 20ml/saat 5 saat boyunca İlacın Adı Dozu Formu Veriliş Yolu Sıklığı Dormicum 1 mg ampul IM 2X1

85 İlaç Uygulamalarında Hasta Güvenliği
İlaçlar pek çok farklı yolla ve pek çok farklı nedenle uygulanmaktadır. Tüm ilaç uygulamalarında hastanın güvenliğinin sağlanması gerekir.

86 İlaç Hatalrını Önlemek İçin Kurumlarda Neler Yapılabilir ???
Yazılı prosedürler oluşturulmalı, Yapılan hatalar kaydedilmeli, İstemleri yazılı ya da elektronik ortamda alınmalı, Hastayı ilaç ve uygulaması konusunda eğitmeli, İlaç dozu hesaplama becerilerini geliştirmeli, İlaç uygulama hataları ile ilgili makaleleri yakından takip etmeli,

87 İlaç Hatalrını Önlemek İçin Kurumlarda Neler Yapılabilir ???
İstemin doğru okunduğundan emin olmalı, Hastanın hangi ilaçlara alerjisi olduğu, mevcut ve eşlik eden hastalıklarının hangi ilaçları kullanmaya sakınca oluşturduğunu bilmeli, İlaç uygulamalarında 8 ilkeye dikkat etmeli Yukarıdaki 8 ilkeye aykırılık istemden kaynaklanıyorsa hekimi uyarmalı,

88 İlaç Hatalrını Önlemek İçin Kurumlarda Neler Yapılabilir ???
Uygulamaya yoğunlaşmayı engelleyen etmenlerden uzak durmalı, Hasta bireye ilaç uygulamayı etkileyecek fiziksel ve laboratuvar özellikler bilinmeli, İlacın etkileri bilinmeli, beklenmeyen etki oluştuğunda hekim uyarılmalı, Diğer sağlık çalışanlarıyla ve hastalarla etkin iletişim kurmalı.

89 DOZ MİNİMAL DOZ MAKSİMAL DOZ TERAPOTİK DOZ

90 MAKSİMUM DOZ TOKSİK DOZ LETAL DOZ

91 TEK DOZ BAŞLANGIÇ DOZU DEVAM ETTİRİCİ DOZ GÜNLÜK DOZ