Türkiye’de Bankacılık Sistemi

... konulu sunumlar: "Türkiye’de Bankacılık Sistemi"— Sunum transkripti:

1 Türkiye’de Bankacılık Sistemi
R. Hakan Özyıldız Aralık 2013 Sunumun bazı bölümleri BDDK ( ve Türkiye Bankalar Birliği kaynaklarından yararlanılarak hazırlanmıştır. (

2 Bankacılığın önemi Yatırımlar=Tasarruflar
Tasarrufçu ile yatırımcının birbirini tanıması/güvenmesi her zaman mümkün mü? Reel yatırımcının her zaman yeteri kadar nakit parası olmayabilir. Kim aracılık yapacak? Kamu neden bankacılık yapar?

3 Para politikası açısından
Merkez Bankası işlemlerinin hemen hemen hepsi bankalar üzerindendir. Hem para yaratma fonksiyonu hem de ekonomide karar alıcıları yönlendirmesinin aracı olan faiz kararlarını bankaların bilanço kalemlerini etkileyerek almaya çalışır. Etkin ve verimli çalışan bir bankacılık sistemi olmadan MB’nın uyguladığı önlemler hedefine ulaşmaz.

4 Bankaların Fon Aktarım Mekanizması
Yurtiçi Fon Fazlası Olanlar Yurtiçi Fon Açığı Olanlar Kredi Hazine Firmalar Bankalar Kredi Mevduat Kişiler Kredi Yurtdışı Fon Fazlası Olanlar Bankaların Fon Aktarım Mekanizması

5 Doğrudan Finansman Para Borç Veren Borç Alan Para Para Borç Senedi
Aracı Borç Senedi Dolaylı Finansman

6 Sigorta şirketlerinin
Ekonomide fonlar Dünyada emeklilik fonlarının toplam varlıkları; 2001 de 17 iken, 2012 de 34 trilyon dolar oldu. Ağırlık ABD, İngiltere ve Japonya’da. Hane halkının Tasarrufları Bireysel emeklilik Fonları Sigorta şirketlerinin biriktirdiği fonlar Şirket karları Bankalar Sigorta Şirketleri Leasing, faktöring Katılım bankaları Sermaye Piyasaları Emptia Borsaları Türev piyasaları Kredi talep edenler

7

8 Dışarıda kaynak bol. (2013 sonunda Dünya GSYH’sı yaklaşık 70 Trilyon dolar)

9 Dünyada ilk 1000 bankanın aktiflerinin toplamı 96,4 trilyon $.

10 Sanayileşmiş ülkeler aynı zamanda bankacılık merkezleri. 1

11 Sanayileşmiş ülkeler aynı zamanda bankacılık merkezleri. 2

12 Kriz dünyada da bankaların piyasa payını etkiledi. Konsantrasyon arttı.

13 Büyük bankaların çoğu ABD ve İngiltere’de
Büyük bankaların çoğu ABD ve İngiltere’de. Kriz neden bu ülkelerde başladı daha iyi anlaşılıyor.

14 ÖZET BANKA BİLANÇOSU AKTİF PASİF Nakit Krediler Menkul Kıymet
DİBS Diğer İştirakler PASİF Mevduat DTH TL Bankalardan alınan borçlar Diğer borçlar ÖZKAYNAKLAR

15 Türkiye nerede?

16 Finansal sektör hala küçük

17 Sektöre bankalar hakim

18

19 Banka Sayısı Kaynak: BDDK, TBB

20 YAPI OLİGOPOLİSTİK

21

22 Aktifler reel olarak 3 kat arttı Aktiflerin gsyh’ya oranı
35 puan yükseldi Kaynak: BDDK, TUİK, TBB

23

24 Türkiye’deki şirketler (DİBS) kişiler (mevduat) saklıyor

25 Vade uyumsuzluğu (!)

26 AB ile kıyaslama

27

28

29 Özkaynakların büyüklüğü önemli

30

31 Sayılar tam bilgi vermiyor

32 Finansal sektörde bankaların ağırlığı çok fazla
Finansal sektörde bankaların ağırlığı çok fazla. Japonya ve Kıta Avrupa’sında sigorta şirketleri benzer durumda

33 İnsanların finansal sektöre ilgisi çok yaygın değil.

34 Penetrasyon: Ekonomide bankacılığın yaygınlığı
Penetrasyon: Ekonomide bankacılığın yaygınlığı. Diğer ülkelerle karşılaştırıldığında çok düşük.

35 Şube ve Personel Sayısı*
(Bin) *Katılım bankaları dahil edilmiştir. Kaynak: BDDK

36 Penetrasyon: İnsanların banka kullanma oranı (kayıtdışılık artınca bankalaşma azalıyor)

37 Mevduatın çoğu kişilere ait
Normal mi? Şirketlere ait olan ticari mevduat neden bu kadar az? Bu konu ekonomideki kayıtdışılıkla ne kadar bağlantılı? Araştırılmasında büyük yarar var.

38 MEVDUAT SAHİPLERİ (MUDİLER) AZALIYOR
Yaklaşık 34 bin kişi toplam mevduatın yüzde 47’sine sahip. Bunun bir bölümü şirketlere ait ticari hesaplar olduğuna göre, gelir dağılımının durumu ortadadır

39 Mevduatın vadesi çok kısa
Mevduatın vadesi çok kısa. Bu durumda uzun vadeli, sabit faizli kredi verilebilir mi? Uzun vadeli DİBS satın alınabilir mi?

40

41 Bankacılık sisteminde bazı sayılar

42 2001 Krizi sektörde bir dönüm noktasıdır

43 1994 ve 2001 Krizleri büyüme trendini etkilemiş

44 2001 de yeniden yapılanan finansal sektör, yabancıların etkisiyle büyüyor

45 Büyüme hızının eskisinden az olmasının temel nedenlerinden birisi Hazine borçlanmasının azalması, kredilendirmede rekabetin artması

46 2001 Krizine kadar kamu kağıtları bankaların önemli gelir kalemlerinden

47 Özel bankaların yabancı ortakları?

48 YABANCILARIN PAYI ÇOĞALIYOR

49 Yurtdışı yerleşiklerin ortaklık payı…
(İMKB’deki işlem gören hisseler hariç) Kaynak: TBB

50 Bilançoda TL’nin payı Kaynak: BDDK, TBB

51 Ana kaynak mevduat; kaynaklar da çeşitlendi
Kaynak: BDDK, TBB

52

53 Bankacılık büyüyor, ama mevduatla değil

54

55 Eğer bankalar topladıkları mevduatın tamamını kredi olarak dağıtıyorlarsa, DİBS alacak kaynakları nereden buluyorlar?

56

57 Bankalar diğer bankalardan ve TC Merkez Bankası’ndan borçlanıyorlar

58 Bankalar dışarıdan kaynak getirip büyümeye çalışıyorlar

59 Pasifin yüzde 15’i dışarıdan

60

61 2008’den sonra değişim neden yavaşlıyor
2008’den sonra değişim neden yavaşlıyor? a) Kriz yaklaşıyor b) Dışarıdan gelen kaynak azalıyor/pahalılaşıyor

62 Mevduatın yüzde 45 kadarı döviz

63 Döviz türev işlemlerle TL’ye çevriliyor

64

65 ...reel faiz oranında gerileme

66 Mevduat büyümezse bankacılık nasıl gelişir?

67

68 Aktiflerin yapısı hızlı değişti
Kaynak: BDDK, TBB

69

70 Piyasada özel bankalar kağıt portföyünün yarısını taşıyorlar

71

72

73 BANKALAR OLAĞAN İŞLERİNİ YAPIYOR, KREDİ VERİYORLAR

74 Şirketler kredi faizlerine daha duyarlı hale gelmişler

75 Döviz hareketleri şirketleri korkutuyor
Döviz hareketleri şirketleri korkutuyor. TCMB kur hedefi koymak zorunda kalıyor.

76 Kredi portföyü çeşitlendi
Kaynak: BDDK, TBB

77

78

79

80 Kredi ve aktif kalitesi arttı
Kaynak: BDDK, TBB

81

82 Geri dönmeyen krediler son krizden fazla

83

84 Türkiye’de tüketici kredileri çok hızlı artıyor
Türkiye’de tüketici kredileri çok hızlı artıyor yılında 6,6 milyar lira olan toplam 2012 sonunda 272 milyar liraya ulaştı. Hanehalkının geliri azalınca, enflasyon ve faiz artınca geri ödeme sorunu olacak ilk kesim dar ve sabit gelirliler olacak.

85

86

87

88 Hanehalkının borçluluğu sorun olabilir

89 Vade uyumsuzluğuna dikkat.

90 Bilançonun riski artıyor
SYR yüksek Bilançonun riski artıyor Kaynak: BDDK

91

92

93

94

95 Olumlu senaryonun finansal sektöre etkisi

96 Olumsuz senaryonun finansal sektöre etkisi