Bitki Islahında Fikr-i Mülkiyet Hakları canlı bir müzakere

... konulu sunumlar: "Bitki Islahında Fikr-i Mülkiyet Hakları canlı bir müzakere"— Sunum transkripti:

1 Bitki Islahında Fikr-i Mülkiyet Hakları canlı bir müzakere
Niels Louwaars Plantum Direktörü

2 Plantum Plantum: 350 üye Bitki ıslahı/seçimi
Tohum üretimi + diğer üretim maddeleri Doku kültürü Ekim maddelerinin ticareti 2.2 milyar € ciro 1.8 milyar € ihracat Hollanda Dünyadaki 1 numaralı ihracatçı: özellikle bahçecilik ve tohum patates Tarla ürünleri Süs bitkileri Sebze tohumu Genç sebze bitkileri

3 Fikr-i Mülkiyet (FM) Bitki ıslahı önemli yatırımları içerir
(Kamu sektörü tarafından Hollanda’da yaklaşık yılda 300 milyon €;yaklaşık 20 milyon €/yıl) Araştırma ürünleri (bitki çeşitleri) birçok durumda kolayca çoğaltılabilir Bu nedenle fikr-i mülkiyet haklarının korunması gereklidir. Islahçının hakkı Markalar Ticari sırlar Patentler FM, diğer kişileri, korunan konuyu ticarileştirmelerinin dışında tutma hakkıdır

4 Patentler Sanayi icatları için tasarlanmıştır
Yeni olan icatlar yaratıcı bir adımı (belirsizdirler) içerir ve ‘sınai uygulaması’ bulunur 20 yıl süresince koruma 1980’den (ABD’de) ve 1998’den bu yana aynı zamanda biyoteknolojik icatlara uygulanabilir İlk başta GDO teknolojileri ABD’de aynı zamanda çeşitler için (AB’de değil) Son yılda aynı zamanda “yerel özelliklere” uygulanmıştır 1883’den bu yana uluslararası olarak ‘uyumlaştırılmış’tır (WIPO)

5 Islahçı’nın Hakları tarımsal “kültür”e bağlı olarak
Bitki çeşitlerini korumaya yönelik tasarlanan özel sistem Özel gereklilikler (patentlerle karşılaştırılınca): Farklılık, yeknesaklık, istikrar (yaratıcı adım yerine) yenilik (patentlerdeki yenilikten farklı olarak) Biyolojik doğaya dayalı tanım (öz/çapraz gübreleme) Islahçının muafiyeti Çiftçinin Ayrıcalığı Kolay uygulama (hukukçu gerekmez) Uluslararası düzeyde 1961’den beri uyumlaştırılmış (UPOV)

6 Islahçı’nın Hakları ve Patentler
Durum – patentlenmiş yeni özellikler/genler ile yeni bir çeşit Islahçının çeşit üzerinde hakkı bulunmaktadır ancak patent(ler) sahibi çeşidin pazarlanıp pazarlanamayacağına karar verebilir-ve gen üzerindeki telif hakkına karar verebilir Diğer ıslahçılar çeşidi daha ileri düzeyde ıslah için kullanamazlar-ve daha ileri düzeydeki inovasyon için ne geni ne de genetik arkaplanı kullanabilirler Patent sahibinin çok güçlü bir konumu vardır.

7 Patentlere Karşıtlık Plantum (2009): patentler ıslahta yeniliği engellemektedir. Patent yasasında tam bir ıslahçı muafiyetine ihtiyaç vardır (çoğunluk durumu) ESA (2011): yerel özelliklerde hiçbir patent yok+ sınırlı ıslahçı muafiyeti+süreç etrafında yaratma ESA (2013): şeffaflık için patent veri tabanı ISF: sınırlı ıslahçı muafiyeti + patent süresinin uzatılması (bazı durumlarda)

8 Gelişmeler Yasa koyucu
AB: yeni ‘tek patent sistemi’nde sınırlı ıslahçı muafiyeti AB: Biyoteknoloji Direktifi raporu 2014’ün başında hazır Mahkemeler Avrupa patent ofisi: yerli özellikler hakkında davalar (brokoli/domates) ABD/AB davaları insan genleri, biyoteknolojik icatlara ilişkin olarak patent haklarını sınırlamaya eğilimli Avrupa Patent Ofisi ‘baremi yükseltmek’ için çalışmaktadır Sanayi Sebze ıslahçıları ‘stratejik patentleme’yi engellemeye ilişkin anlaşma konusunda çalışmaktadır ESA patent veri tabanı

9 Bitki ıslahında sürdürülebilir yatırımlar için fikr-i mülkiyet hakları gereklidir Fikr-i Mülkiyet Hakları hak sahibinin ve toplumun çıkarlarını dengelemelidir Mevcut durumda AB’deki tartışma patent/ıslahçı hakları ilişkisine odaklanmaktadır LDC’lerde aynı zamanda ıslahçı hakları/çiftçi hakları ilişkisi üzerindedir