ZAMİRLER.

... konulu sunumlar: "ZAMİRLER."— Sunum transkripti:

1 ZAMİRLER

2 Zamirler Zamirler yalnız başına herhangi bir anlamı olmayan sözcüklerdir. "Şuna bir de sen bak."Bu cümledeki "şuna" sözcüğünün bir anlamı yoktur, bir ismin yerini tutmuştur. "Şuna" yerine kitap, araba,ayakkabı, elbise, hatta bir insan adı getirilebilir.

3 Zamirler, isim olmadıkları halde isim gibi kullanılan, cümlede ismin yerini tutan sözcüklerdir.
Zamirlerin birtakım türleri vardır.

4 Kişi Zamirleri 1) Kişi adlarının yerine kullanılan zamirlerdir. 2) Türkçede 6 kişi zamiri vardır: "ben, sen, o, biz, siz, onlar" 3) Zamirler adların yerine kullanılan sözcükler olduğu için adların aldığı hal eklerini alabilirler.

5 Kişi Zamirleri İkinci tekil kişi için kullanılan "sen" yerine, özellikle konuşmalarda, kibarlık ve saygı amacıyla "siz" olarak kullanılabilir. Örneğin:” Sizin için ne yapabilirim.” "Biz" ve "siz" zamirleri bazı durumlarda çoğul eki alarak kullanılabilir. Buna örnek olarak “ Biz sizi her zaman bekleriz.” cümlesi verilebilir. Kişi zamirleri adların aldığı iyelik eklerini almaz: Kalem-i-m, kalem-i-n, kalem-i

6 Dönüşlülük Zamirleri “Kendi” sözcüğü dönüşlülük zamiri olarak kullanılır. Bu sözcük kişi zamirlerinin yerine de kullanılabilir. Kendi sözcüğü kişi zamirleri ile birlikte kullanıldığında işi yapanı (özneyi) pekiştir. Örneğin “Bu uçurtmayı ben kendim yaptım.” cümlesinde dönüşlülük zamiri özneyi pekiştirmiştir.

7 Dönüşlülük Zamirleri Kendi sözcüğü “kendi kendine” olarak kullanıldığında zarf olur. Dönüşlülük zamiri kendi de hal ekleri ve iyelik ekleri alır. Kendi-n-de (hal), kendi-m Kendi zamiri tamlayan ve tamlanan olarak da görev yapar.

8 İşaret Zamirleri Adların yerini işaretler ile tutan zamirlerdir.O çok fazla, sen bunu ye." cümlesindeki "o" ve "bunu" sözcükleri, işaret yoluyla birer adın yerine kullanılmıştır, zamirdir. Türkçedeki başlıca işaret zamirleri "bu, şu, o, bunlar, şunlar, onlar"dır. "Öteki, öbürü, beriki, diğeri..." gibi sözcükler de işaret zamiri olarak kullanılabilir..

9 İşaret Zamirleri İşaret sıfatı olarak kullanılan "bu, şu, o" gibi sözcükler yalnız kullanıldığında işaret zamiri olur. Buna örnek olarak “Onu bırak sen bu soruyu çöz.” cümlesindeki “bu soru” ifadesi sıfattır. "O" hem işaret zamiri, hem de kişi zamiri olarak kullanılabilen bir sözcüktür."O", bir kişinin yerini tutuyorsa kişi zamiridir; insan dışındaki bir adın yerine kullanılmışsa işaret zamiridir

10 Belgisiz Zamirler Hangi adın yerini tuttuğu kesin biçimde belli olmadan adların yerini tutan sözcüklerdir. Kitaplığında gerçekten çok kitap var. Çoğunu okumuş. Bazıları kimsede görmediğim kitaplar; birkaçının adı çok ilginçti. İçlerinden birini okumam için bana verdi. Yukarıdaki cümlelerde geçen "çoğunu, bazıları, kimsede, birkaçını, birini" sözcükleri belgisiz zamirdir.

11 Belgisiz sıfatlardan sonra gelen adlar atılıp belgisiz sıfat olan sözcüklere iyelik (aitlik) eki (-ı, -i, -(s)ı, -(s)i, -leri, -ları) getirilecek olursa, o sözcükler belgisiz zamir olur. Bazı cümlelerde belgisiz zamirler birbirinin yerlerine kullanılabilir. Buna örnek olarak “Sınavdaki bazı sorular kolaydır.” cümlesi verilebilir. Burada bazı yerine başka belgisiz zamirler getirilebilir. "Biri, hiçbiri, birisi, hepsi, azı, tümü, birazı, birileri,filan, falan" belgisiz zamir olarak kullanılabilen sözcüklerdir."Kimi" ve "kimisi" sözcükleri birbirinin yerine kullanılabilen iki belgisiz zamirdir.

12 Soru Zamirleri Adların yerini soru yoluyla tutan zamirlerdir.
 Bu koliyi kim bıraktı, içinde ne varmış? "Kim" ve "ne", Türkçedeki asıl soru zamirleridir. "Kim" insanları sormak için, "ne" insan dışındaki varlıkları sormak için kullanılır. “Kim” ve “ne”ye ekler getirilerek başka soru zamirleri de oluşturulur.Bunlara örnek olarak nereden, nerede, nesiyle, nereli…

13 Soru zamirleri isim çekim eklerini alabilir.
Hal eklerini de alabilirler. Kim-e, ney-e… Soru zamirleri iyelik eklerini de alabilir. Soru zamirleri tamlaması kurulabilir. Soru zamirleri, tamlamalarda tamlanan da olabilir; çünkü tamlananın aldığı iyelik ekini alır.

14 İlgi zamiri isimlerden ve zamirlerden sonra onlara eklenen "-ki"dir
İlgi zamiri isimlerden ve zamirlerden sonra onlara eklenen "-ki"dir. İlgi zamiri olarak kullanılan "-ki" tamlayan (ilgi) eki almış isimlere gelir. İlgi zamiri -ki, kendinden önceki sözcüğe bitişik yazılır. Bu test seninki, benimki yanımda yok. Onunkini al, bunun kitabını ver. İlgi zamiri -ki‘ nin sadece "-ki" biçimi vardır, bu nedenle büyük ünlü uyumuna uymaz. İlgi Zamirleri

15 Yoldaki çukurlara dikkat et.Sizdeki rapora da bakın.
Sıfat Yapım Eki Olan Ki "-ki" eki, yer ve zaman bildiren sözcüklere eklenerek onları sıfat durumuna getirir. Yer bildiren sıfatlar türetirken, genellikle "-de" hal ekinden sonra gelir. Yoldaki çukurlara dikkat et.Sizdeki rapora da bakın.

16 "O" sözcüğü, aşağıdaki cümlelerin hangisinde kişi adılı (şahıs zamiri) olarak kullanılmıştır?
A)   Çocuklar, o ağacı sulamışlar. B)   Annesi, onu biraz önce hastaneye götürdü. C)   Kitaplıktan o kitabı alıp gitti. D)   Ben bu evi değil, onu beğendim. E)   Dosyayı göstererek "Onu bana ver." dedi. (1998/ÖYS)

17 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir sözcük, ilgi adılından (ilgi zamirinden) sonra yaklaşma durumu eki almıştır? A)   Masadakilerden yalnızca birini al. B)   Bugünkünü ötekilerden daha çok beğendim. C)   Benimkinin sayfalarında renkli resimler var. D)   Bu da her yönüyle seninkine benziyor. E)   Bizimkinde hiçbir eksiklik yok.

18 Aşağıdakilerin hangisinde iyelik eki aldığı için belgisiz zamir olan, adlaşmış bir sıfat kullanılmıştır? A)   Kimi insanlar karlı havada araba kullanmıyor. B)   Size başka bir gömlek verelim, dedi. C)   Sinemalardaki hiçbir filmi kaçırmazmış. D)   Bazısı işini ötekilerden erken bitirmiş. E)   Bugün yine birkaç kitap aldım.

19 Aşağıdakilerin hangisinde zamir kullanılmamıştır?
A) Her kitap insana değişik duygular verir. B) Yarın seninki de sınava girecek mi? C) Onun yanında her şeyi anlatacak diye korktum. D) Kimi gün bizi arar, sorunlarımızla ilgilenirdi. E) Şurada senden başka kimsem yok, diyordu.

20 Gösterme (işaret) zamirleri, soyut bir kavramın yerine kullanıldığında gerçek bir gösterme anlamı vermez. Hangisi bu duruma örnek olabilir? A) Bu, kaç numaralı masaya bırakılacak? B) Şunu yeşil kristal vazoya koymalısın. C) Burak'ın bunu düşüneceğini sanmıyorum. D) Ona sor bakalım, nasıl yardım edebilir? E) Böyleleriyle arkadaşlık yapmamalısın.

21 Aşağıdakilerin hangisinde soru anlamı bir zamirle sağlanmamıştır?
A) Nedir seni bu kadar öfkelendiren? B) Kıtlık hangi yılda olmuştu? C) Bu kadın sizin neyiniz olur? D) Bu akşam hangisini giyeceksin? E) Yaz tatilinde nereye gitmek istersin?

22 Beritan AKBAŞ 8-A 101