Diş Restorasyonları. Geçmişte çürük ve travma nedeniyle aşırı madde kaybına uğramış dişler tedavi edilemeyen ve çekilmesi gereken dişler olarak kabul.

... konulu sunumlar: "Diş Restorasyonları. Geçmişte çürük ve travma nedeniyle aşırı madde kaybına uğramış dişler tedavi edilemeyen ve çekilmesi gereken dişler olarak kabul."— Sunum transkripti:

1 Diş Restorasyonları

2 Geçmişte çürük ve travma nedeniyle aşırı madde kaybına uğramış dişler tedavi edilemeyen ve çekilmesi gereken dişler olarak kabul edilirdi. Ancak günümüz adeziv tekniklerin ve materyallerin hızla gelişmesiyle durum değişmiş, bu tür dişlerin kanal tedavisi uygulamalarını takiben restore edilmeleri geniş kabul görmekte ve rutin olarak uygulanmaktadır.

3 Özellikle doğal yapıyı korumak ve mümkünse diş kaybını en aza indirmek için restorasyon tedavileri geliştirilmiştir. Geliştirilen bu tedavilerde kullanılan materyaller ve tedavi yöntemleri bir çok sebepten dolayı farklılık göstermektedir. Bozulan diş yapısının son durumu, bozunma şekli, kaybedilen madde miktarı, tedavi uygulanacak bölgenin geometrisi ve kapsadığı alan, vb. faktörler tedavi yöntemlerini belirlemede önemlidir. Çürümüş, mine ve dentin yapısının bir kısmını kaybetmiş veya kaybetmekte olan dişlerde endodontik tedavi sonrası temizlenen bölge yani kavite açılmış diş restorasyon tedavisi ile doğal biçimi geri kazandırılabilmektedir.

4 Klinik başarı için endodontik tedavi sonrası uygulanan restorasyon da en az endodontik tedavi sürecindeki uygulamalar kadar önemlidir. Restorasyon kalitesi ile endodontik tedavi görmüş dişin klinik başarısı arasında doğrudan ilişki olduğu ortaya konmuştur (1). Aksi halde yetersiz restoratif tedavi nedeniyle birçok endodontik tedavili diş kaybedilmektedir. Bu sebeple endodontik tedavi görmüş dişlerin restorasyonunda uygulanan restorasyonun kalitesi; kullanılan materyalinin özellikleri, restorasyon tekniği, hekimin becerisi ve çevre dokuların sağlıklı olmasıyla ilişkilidir (2). 1.Yıkılgan İ, Bala O. Endodontik tedavi görmüş dişlerin konservatif restorasyonları. Acta Odontol Turcica 2013;30(1):44-8. 2. Gillen BM, Looney SW, Gu L-S, Loushine BA, Weller RN, Loushine RJ, et al. Impact of the quality of coronal restoration versus the quality of root canal fi llings on success of root canal treatment: a systematic review and meta-analysis. J Endod 2011;37(7):895- 902.

5 Kaybedilen diş dokusunu metrik sistemle değerlendirilemediğinden sınıflamada; geride kalan aksiyal kavite duvarı sayısına bağlı olarak beş farklı sınıf tarif edilmiştir (3). 1 mm’den daha ince olan duvarlar hesaba katılmamalı ve yeterli bir ferrule etki oluşturmak için gerekli minimum duvar kalınlığı da 2 mm olmalıdır (4). Kalan Diş Dokusu Miktarı 3. Pilo R, Tamse A. Residual dentin thickness in mandibular premolars prepared with gates glidden and ParaPost drills. J Prosthet Dent 2000;83(6):617-23. 4. Peroz I, Blankenstein F, Lange K-P, Naumann M. Restoring endodontically treated teeth with posts and cores-a review. Quintessence Int 2005; 36(9):737-46.

6 Sınıf 1: Dört aksiyal kavite duvarının da var olduğu, sadece endodontik giriş kavitesi olan dişleri kapsar. Yeterli kalınlıkta dört aksiyal duvar mevcutsa post yerleştirilmesine gerek yoktur. Bu durumda herhangi bir restorasyon tipi tercih edilebilir. Sınıf 2: Mezio-okluzal (MO) veya disto-okluzal (DO) olarak bir duvar kaybı olan kaviteleri kapsar. Sınıf 3: Mezial- okluzal-distal (MOD) şeklinde iki duvar kaybı olan kaviteleri kapsar. Bir veya iki aksiyal duvarın kaybedildigi sınıf 2 ve 3 durumlarında ve proksimal kavitesi olan anterior dişlerde post uygulanması gerekli değildir. Kalan diş dokuları özellikle adeziv dolgular için yeterli desteği sağlayacak yüzey alanlarına sahiptirler. Sınıf 4: Sadece bukkal veya lingual duvarın kaldığı, tek duvarı olan kaviteleri temsil eder. Eğer bu dişler protez desteği olarak kullanılırsa kron preparasyonu direnci daha da azaltır. Bu yüzden, bu derecede madde kaybı olan dişlere post uygulamasını takiben kron ile restorasyon yapılması gerekmektedir. Sınıf 5: Kronu tamamen kaybedilen dişleri içerir. Yüksek düzeyde zarar görmüş dişlerde kor materyaline destek sağlamak amacıyla post yerleştirmek gereklidir. Özellikle kronu kaybedilmiş dişlerde ferrule etki kırılma direnci açısından önemlidir. Preparasyon sınırının üstünde kalan ve dişin tamamını çevreleyen aksiyal dentinin yüksekliği ferrule etki oluşturmak için 1.5-2.5 mm kadar olmalıdır.

7 Restorasyon Çeşitleri 1. Kompozit Restorasyonlar 2. Amalgam Restorasyonlar 3. Postlar 4. Fiberle Güçlendirilmiş Kompozit 5. Kuron Restorasyon 6. Koroner Yapının Güçlendirilmesi a. Tüberkül Kaplama b. Fiber Post c. Fiber Ağ 7. İnley, Onley, Overley Restorasyonlar

8 İnley, onley veya overlay restorasyonlar; altın, kompozit veya seramikten olabilir. Eğer kavite direkt restoratif teknikle restore edilemeyecek kadar büyük ve estetiği ön plandaysa seramik veya laboratuvar işlemlerinden geçirilmiş kompozit inley endike olur. Bu durum indirekt restorasyonlarda polimerizasyon büzülmesi sorun olmaktan çıkaracağı için daha iyi fiziksel özelliklere sahiptirler (5). Seramik materyali kompozite göre belirgin derecede daha estetiktir. Bunun yanında aşınma direnci, baskı dayanımı biyolojik uyumu ve tutunma direnci açısından da üstündür (6). İnley, Onley ve Overley Restorasyonlar İndirekt hazırlanan intrakoronal restorasyonlar, kavitenin şekline göre inley, onley veya overley olarak adlandırılırlar. 5. Ferrari M, Vichi A. Metarials and lutind cement for indirect restoration. In: Roulet JF, Wilson NHF, editors. Advencestive dentistry: Quintessence Publishing Co.; 2001:95-107. 6. Alfredo Filho M, Vieira LCC, Araujo E, Baratieri LN. Ceramic inlays and onlays: clinical procedures for predictable results. J Esthet Restor Dent 2003;15(6):338-52.

9 Eğer bir kavite direkt restoratif tekniği kontrendike kılacak kadar büyükse ve estetik restorasyon düşünülmekteyse; seramik veya laboratuvar işlemlerinden geçirilmiş kompozit inleyler endike olur. Seramik ve indirekt kompozit inleyler ağız dışında hazırlandıklarından polimerizasyon büzülmesi sorun olmaktan çıkar. Okluzal anatomi ve proksimal temas daha başarılı bir şekilde sağlanabilir. Ayrıca daha ideal koşullarda hazırlandıkları için direkt kompozit restorasyonlardan daha iyi fiziksel özelliklere sahiptirler.(7) İnley, Onley ve Overley Restorasyonlar İnley/onley/overlay restorasyonlar; altın, kompozit veya seramikten olabilir. Altın kullanılarak yapılan restorasyonlar en iyi kenar uyumunu sağlamaktadır. Ayrıca soy metal olmaları nedeniyle herhangi bir şekilde korozyona uğramazlar. Oligodinamik etkileri nedeniyle bakteri birikimine de izin vermezler. Biyouyumu son derece iyi olan bu materyalin pahalı olmasının yanı sıra en büyük dezavantajı estetik olmamasıdır. Günümüzde ciddi önem teşkil eden estetik endişeler nedeniyle tercih edilmemektedirler. İndirekt kompozit rezin inley/onley/overlayler ise kolay yapım teknikleri, düşük maliyetleri, tamir edilebilmeleri gibi avantajlarının yanında düşük aşınma direnci ve renklenme gibi dezavantajlara sahiptir. Marjinler ve kontaklar doğru oluşturulur, maksimum aşınma dayanıklılığı elde edilebilir, kompozitin Polimerizasyon büzülmesinin olumsuz etkileri azaltılabilir ve restorasyonun fiziksel ve mekaniksel özelliklerinin daha iyi kontrol edilmesi sağlanır.(8) Fakat yine de kompozitin yapısı nedeniyle zaman içerisinde mikro çatlaklar oluşabilir ki bu da bir süre sonra mikrosızıntı olabileceği anlamına gelmektedir. Seramik inley restorasyoların yapılması 19.yüzyılın ikinci yarısına kadar gider. 1856’da prefabrike seramik inleyler estetik dolgu amacıyla Kullanılmışlardır. 1882’de Almanya’da Herbst fırınlanan seramik inley tekniğini geliştirmiştir. 1888’de Land, platin folyo üzerinde fırınlama yapmıştır. Seramik inleyler, diş hekimliğine 1985 yılında yani amalgamdan önce sunulmuştur. Ancak materyalin zayıflığı, kırılganlığı, iyi bir marjinal bütünlük sağlanamaması ve bunun sonucunda mikrosızıntı, simantasyon sorunlarıyla birleşince daha başlangıçta bu tür restorasyonları başarısız kılmıştır.(9) Ancak 1980’lerden sonra seramiği sağlamlaştırma sistemlerindeki gelişmeler ve porselenin diş dokularına çok daha iyi tutunmasını sağlayan adeziv sistemler sayesinde günümüzde bu tür restorasyonların kullanımı oldukça artmıştır.(10) 7. Ferrari M, Vichi A, Feilzer AJ. Materials and luting cements for indirect retorations. In: Roulet JF, Wilson NHF, Fuzzi M: Advences in Operative Dentistry. Vol 1. Q uintessence Publishing Co. 2001, 95-10732 8. White SN. Poster ior restorations: change, challenge and controversy. J Calif Dent Assoc 1996, 24,14-16 9. Garbeer DA, Goldstein RE. Porelain and Composite Inlays and Onlays, 1st ed. Ouintessence Publishing Co. 1994 S:23-103 10. Qualtrough AJE, Wilson NHF, Smith GA. The porcelain inlay: a historical review. Operative Dentistry 1990, 15, 61-70

10 Restorasyon Uygulamaları Geleneksel yöntemde hasta ağzında sorunlar giderildikten sonra hastanın uzun bir zaman ve sürekli periyotta birkaç kez tekrarlayan muayene ve ölçümlerle restorasyon işlemi yapılabiliyordu. CAD/CAM Teknolojisi ile hasta ağzının taranması ve modelleme işleminden sonra dolgunun üretimi hastadan bağımsız gerçekleşmektedir ve hasta ile yapılan işlemler daha azdır. Diş hekimliğinde uygulanan restorasyon üretiminin otomasyonundan beklenen hedefler; ticari olarak üretilen materyal blokları kullanılarak daha yüksek ve üniform kalitede restorasyonların elde edilmesi, restorasyon şekillendirme işleminin standardize edilmesi ve üretim maliyetinin düşürülmesi olmuştur. Geleneksel restorasyonlar manuel olarak hazırlandığı için, kullanılan materyalin mekanik ve estetik özelliklerinin güvenilirliği etkilenebilmektedir.

11 CAD/CAM Nedir? Tarihi ve Uygulama Alanları Verilerin toplanarak kaydedilmesi, Geleneksel kurallara uygun olarak seçilen restorasyon tasarımının bilgisayar yardımı ile hazırlanması (CAD) Restorasyonun üretilmesi (CAM) olmak üzere tüm CAD/CAM sistemlerinin üç fonksiyonel bölümü bulunmaktadır. Bilgisayar ile tasarım üretim ve teknolojisi (computer aided design/computer aided manufacture, CAD/CAM), 1980’lerden sonra diş hekimliğinde büyük gelişim göstermiştir. Günümüze kadar bu teknoloji iki yönlü olarak ilerlemiştir. Birincisi, prefabrik seramik bloklar kullanılarak bir aşamada restorasyon yapılmasına dayanan uygulamalar olup, diğeri bu ilerlemeye paralel olarak, kullanılan materyallerin ve restorasyon çeşitliliğinin artmasına olanak tanıyan, CAD/CAM teknolojilerine yönelik üretim merkezleri ve dental laboratuarların kurulmasıdır. Günümüzde CAD/CAM sistemleri inley, onley, laminate veneer, bölümlü kron, tam kron ve köprü sistemleri, hareketli bölümlü protezlerin iskelet yapıları, implant cerrahisinde kullanılan stentlerin tasarlanıp üretilmesi gibi geniş bir endikasyon alanını kapsamaktadır. Bu sistemler maksillofasiyal protezlerin hazırlanmasında da kullanılmaktadır. CAD/CAM teknolojisi ayrıca implant destekli protezlerde dayanak, kron-köprü ve hibrit protez alt yapı tasarımı ve üretiminde de uygulanmaktadır.

12 Önceleri CAD/CAM sistemleri restorasyonun yalnızca prefabrik bloklardan frez, elmas veya elmas diskler kullanılarak frezelenmesi sayesinde üretilmesine olanak tanımaktaydı. ‘Eksiltme yöntemi’ olarak adlandırılan bu teknikte istenilen şekle ulaşmak için blok materyalden eksiltme yapılmaktadır. Bu yöntem etkin olsa da, tipik bir dental restorasyon elde edebilmek için prefabrik blokların %90’ı uzaklaştırılmakta ve dolayısıyla boşa gitmektedir. Eksiltme yöntemi’ne alternatif olarak günümüzde hızlı prototip üretimi gibi (üç boyutlu serbest-şekilli üretim/solid free-form fabrication) ‘ekleme’ yoluyla üretim sistemleri de bulunmaktadır. Seçici lazer sinterizasyonu, seramik veya metal restorasyonların üretimi için kullanılan yöntemlerden birisidir. (Medifacturing, Bego Medical AG, Bremen, Almanya; Hint Els, Griesheim, Almanya) Bu yöntemde, restorasyonun bilgisayar tasarımı, mevcut CAD/CAM sistemlerindeki kesme işlemine benzer bir işlem dizisi kullanılmaktadır. Ancak kesme işlemi yerine işlem dizisi sırasında, seramik veya metal toz havuzundaki materyal sürekli ilavelerle sinterize edilerek restorasyon tamamlanmaktadır. Böylece boşa harcanan, artık materyal kalmamaktadır. CAD/CAM Nedir? Tarihi ve Uygulama Alanları

13 Bilgisayar Destekli Üretilebilen Seramik restorasyon Sistemleri İnley Veneer Onley / Kısmı Kron Ünite Sayısı Tam Kronlar Oklüzal Yüzeyli Köprüler İmplant Üst Yapıları Diğer Özellikler Kron Alt Yapıları 3 üyeli4 üyeli 4 üyeden fazla 14 üyeli 3Shape Dental Designer 3Shape A/S (Kopenhag, Danimarka) www.3shape.com www.3shape.com x x x x x x x x ADG - SW Automatic Denture Generation - System Weigl ADS Automatic Dental Solutions GmbH (Frankfurt a. M., Almanya) www.adg-sw.com www.adg-sw.com x x x x x Atlantis Zimmer Dental (Carlsbad, ABD) www.zimmerdental.c om www.zimmerdental.c om X Bego Ceram BEGO (Bremen, Almanya) www.bego.com/html/ d/a/ begoceram.shtml www.bego.com/html/ d/a/ x x Bego Medical Bego Medical (Bremen, Almanya) www.bego-medical.de x x x CADCOM4 Schütz Dental (rosbach, Almanya) www.schuetz- dental.de x x x x x x x CentraDent CentraDent BV (Haarlem, Hollanda) www.CentraDent.nl www.CentraDent.nl x x x x x x x x Kişisel Dayanak Teleskop Kronlar, Maryland Köprü, İnley Köprüler Cercon DeguDent (Hanau, Almanya) www.degudent.de www.degudent.de x x x Primer Teleskop Kronlar, Sürgü sistemleri Cerec Sirona Dental Systems (Bensheim, Almanya) www.sirona.de www.sirona.de x x x x x x Teleskop Kronlar Zeno Tec System Wieland Dental+Technik (Pforzheim, Almanya) www.wieland- international. Com x x x x x x x 6 üyeli ZrO2 Teleskop Kronlar Zeno Tec System Wieland Dental+Technik (Pforzheim, Almanya) www.wieland- international. com x x x x x x x x x Kişisel Dayanak Cerrahi Stentler Maryland Köprü Dökülebilir Plastik Parçalar Zeno Tec System Wieland Dental+Technik (Pforzheim, Almanya) www.wieland- international. com x x x x x x x x Teleskop Kronlar Zeno Tec System Wieland Dental+Technik (Pforzheim, Almanya) www.wieland- international. com x x x x x Kişisel Dayanak İnley Köprü Maryland Köprü Zeno Tec System Wieland Dental+Technik (Pforzheim, Almanya) www.wieland- international. com x x x x Maryland Köprü, Sürgü sistemleri, Post-kor yapılar Zeno Tec System Wieland Dental+Technik (Pforzheim, Almanya) www.wieland- international. com x x x x x x x Zeno Tec System Wieland Dental+Technik (Pforzheim, Almanya) www.wieland- international. com x x x x x Kişisel Dayanak Teleskop Kronlar İnley Köprü Sürgü sistemleri Zeno Tec System Wieland Dental+Technik (Pforzheim, Almanya) www.wieland- international. com x x x x x x x Zeno Tec System Wieland Dental+Technik (Pforzheim, Almanya) www.wieland- international. com x x x x x Parçalı Köprüler Sürgü sistemleri Kroşe Uçları Incise renishaw PLC (Gloucestershire, İngiltere) www.renishaw.com www.renishaw.com infiniDent Sirona Dental Systems (Bensheim, Almanya) www.infiniDent.de www.infiniDent.de x x x Bilgisayar Destekli Üretilebilen Seramik restorasyon Sistemleri İnley Veneer Onley / Kısmı Kron Tam Kronlar Oklüzal Yüzeyli Köprüler İmplant Üst Yapıları Diğer Özellikler Kron Alt Yapıları 3 üyeli4 üyeli 4 üyeden fazla 14 üyeli Bilgisayar Destekli Üretilebilen Seramik restorasyon Sistemleri İnley Veneer Onley / Kısmı Kron Tam Kronlar Oklüzal Yüzeyli Köprüler İmplant Üst Yapıları Diğer Özellikler Kron Alt Yapıları 3 üyeli4 üyeli 4 üyeden fazla 14 üyeli GN1 GC Corp./ GC Germany (Tokyo, Japonya) www.gceurope.com www.gceurope.com x x Lava 3M Espe AG (Seefeld, Almanya/ABD) www.cms.3m.com www.cms.3m.com x x x Teleskop Kronlar Perfactory envisiontec (Gladbeck, Almanya) www.envisiontec.de www.envisiontec.de x x Precident DCS (Allschwil) www.dcs-dental.com www.dcs-dental.com x x x x x x x Teleskop Kronlar Sürgü sistemleri Premium-Dental- System i-mes Dentalsysteme (Eiterfeld, Almanya) www.i-mes.de www.i-mes.de Procera Nobel Biocare (Göteburg, İsveç) www.nobelbiocare.co m www.nobelbiocare.co m x x x x x rX-D ProMetal GmbH (Augburg, Almanya) www.prometal.com www.prometal.com x x TMS-200/220 TopDent Scanner Polytec GmbH (Waldbronn, Almanya) www.polytec.com www.polytec.com Wol-Ceram WOL-Dent (Ludwigshafen, Almanya) www.wolceram.de www.wolceram.de x x x x XSM - 3d dental scanner xystum S.r.l. (Turin, Italya) www.xystum.it www.xystum.it

14 CAD/CAM Sistemlerinde Kullanılan Materyaller CAD/CAM sistemlerinde seramikler, metal alaşımlar ve çeşitli kompozitler geniş bir materyal yelpazesini oluşturmaktadır. Genellikle kullanılan seramikler, alumina (daha sonra cam infiltrasyonuna izin verenler dahil), zirkonya ve porselen esaslı seramiklerdir.(12) Bilgisayar Destekli Üretilebilen Seramik restorasyon Sistemleri Polimer Esaslı Materyal Al2O3 ZrO2 Titanyum Soy Olmayan Metaller Soy Metaller Silikat Seramik ZrO2 - Pöröz ZrO2 – Yarı Sinterlenmiş ZrO2 – Yoğun Sinterlenmiş ZrO2 - Blok 3Shape Dental Designer ADG - SW Automatic Denture Generation - System Weigl Atlantis Zimmer Dental x x x Bego Ceram xx Bego Medical xxx CADCOM4 ce.novation xx CentraDent x x Cercon x x Cerec xx x xxx Cynovad Neo (TM)xxxx x x Cyrtinax x x DentaCADx xxx xx x diadem xx x Diener Scan Tec DigiDent xxx xxx x etkonxxxxx x x Everestx xx x xxx FreeForm® ModelingTM GN-1xxxx xxx Incise infiniDent xx xxxxxx Lava x x Perfactoryx Precident-DCSxxxx x xxx Premium-Dental-System Procera xxx x rX-D xx TMS-200/220 TopDent Scanner Wol-Ceram x x XSM - 3d Dental Scanner Zeno Tec Systemxxxxx x 12. Fasbinder DJ, Dennison JB, Heys DR, Lampe K. The clinical performance of CAD/CAM-generated composite inlays. J Am Dent Assoc 2005; 136: 1714-1723. CAD/CAM sistemlerde genellikle endüstriyel olarak optimize edilmiş feldspatik seramik kullanılır ve laboratuvarda işlenmiş dental seramik materyaller ile karşılaştırıldığında daha iyi yapısal homojeniteye ve fraktür dayanıklılığına sahiptir. Ayrıca restorasyon tek seansta bitirilebilir, iyi marjinal uyum elde edilir ve estetiktir.(13) 13. Tinschert J, Zwez D, Marx R, Anusavice KJ. Structural reliability of alümina -,feldspar-, leusite-, mica- and zirconia - based ceramics. J Dent 2000, 28, 529-535

15

16

17

18

19