Hayat Boyu Öğrenme (HBÖ): Kavram ve Uygulamalar

... konulu sunumlar: "Hayat Boyu Öğrenme (HBÖ): Kavram ve Uygulamalar"— Sunum transkripti:

1 Hayat Boyu Öğrenme (HBÖ): Kavram ve Uygulamalar
Prof. Dr. Ali Yazıcı

2 Konu Başlıkları HBÖ Tanım ve Kavramlar
AB Kıstasları – Temel Göstergeler Türkiye’nin AB Kıstaslarına uyumu Bologna Süreci: AKTS TYYÇ Mesleki Yeterllikler: MKTS Önceki Öğrenmelerin Tanınması COMPE-SE-ISE492

3 HBÖ: Tanım ve Kavramlar
Bir yılın planını yapıyorsan, mısır ek, On yılın planını yapıyorsan, ağaç dik. Bir ömrün planını yapıyorsan, insanları eğit. Çin atasözü COMPE-SE-ISE492

4 HBÖ Paradigması COMPE-SE-ISE492

5 …Tanımlar HBÖ; kişisel, toplumsal, sosyal ve istihdam ile ilişkili bir yaklaşımla bireyin; bilgi, beceri ve yeteneklerini geliştirmek amacı ile hayatı boyunca katıldığı her türlü öğrenme etkinlikleridir. Amaçlar Bireyin topluma uyum sağlaması Ekonomik ve sosyal yaşama aktif katılımlarının kolaylaştırılması Yaşamlarını daha etkin bir biçimde düzene koyma, denetleme Eğitim alanları: Okullar, üniversite, işyeri, ev COMPE-SE-ISE492

6 HBÖ Sağlayan Ortamlar Eğitim: Üniversiteler 4+4+4
Örgün – (formal) Yaygın – (non-formal) Bunların dışında - serbest (informal) Üniversiteler 4+4+4 Halk Eğitim Merkezleri Mesleki Eğitim Merkezleri Ev İşbaşı Eğitimleri Üniversite SEM Mesleki STK’lar (BMO, TBD, TOBB, TÜSİAD, gibi) Belediyeler COMPE-SE-ISE492

7 Bireyin Seçenekleri COMPE-SE-ISE492

8 Çözüm: HBÖ Sistemi mi? HBÖ Sistemi:
Bireylerin bilgi, anlayış ve beceri kazanmalarını destekleyen Bireylerin eğitimden işe ve işten tekrar eğitime geçişlerini kolaylaştıran Kamu ve özel kurum/kuruluşların birlikte yürüttükleri faaliyetlerin organizasyonun içeren bir sistemdir. COMPE-SE-ISE492

9 …İlk Başvuru? COMPE-SE-ISE492

10 Sistemin Karakteristikleri
Birey odaklı Tüm öğrenicileri kapsaması Kişilerin hedeflerine yönelik Aktif vatandaşlık Sosyal bütünleştirme İstihdamı artırıcı Kolay erişimli: Fiziksel ya da dijital erişim Esnek - Program çeşitliliğine sahip Programlar arasında hareketliliğe izin veren – mobilitiye olanak sağlayan Kurum/Kuruluşlar arasında sıkı işbirliğine dayalı Kalite odaklı COMPE-SE-ISE492

11 Avrupa Birliği Çalışmaları
Eylem Planı (Commission of the European Communities, Making a European Area of Lifelong Learning a Reality, Brussels ) HBÖnün ve hareketliliğinin gerçeğe dönüştürülmesi Eğitim ve öğretimde kalitenin artırılması Hakkaniyet, sosyal uyum ve aktif vatandaşlığın teşviki Eğitim ve öğretimin her kademesinde girişimcilik de dahil olmak üzere «yaratıcılık» ve «inovasyonun» artırılması COMPE-SE-ISE492

12 Ülkeler Nasıl Değerlendiriliyor?
Okul öncesi eğitime katılım Özel ihtiyacı olanlara yönelik eğitim Okulu erken bırakanlar Okuma, matematik ve bilim okur yazarlığı Yabancı dil becerileri İnternet ve iletişim teknolojileri becerileri Yurttaşlık becerileri COMPE-SE-ISE492

13 Ülkeler Nasıl Değerlendiriliyor?
Öğretmen ve eğiticilerin mesleki gelişimi Yüksek öğretimi tamamlayanlar (mezunlar) Uluslararası öğrenme hareketliliği Yetişkinlerin hayat boyu öğrenmeye katılımı Yetişkinlerin becerileri Nüfusun eğitimdeki başarısı Eğitim ve öğretime yapılan yatırım İstihdam edilebilirlik için eğitim ve öğretim (eğitim, öğretim ve istihdam arasında geçiş) COMPE-SE-ISE492

14 Türkiye’nin AB Kıstaslarına Uyumu
COMPE-SE-ISE492

15 Türkiye’nin HBÖ’ye Katılımı
COMPE-SE-ISE492

16 Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi
Hayat boyu öğrenme için Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi (AYÇ), yeterliliklerin anlaşılması için yeni bir araçtır. Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Avrupa Yeterlilikler Çerçevesini 23 Nisan 2008 tarihinde resmi olarak kabul etmiştir. AYÇ, yeterliliklerin işverenlerce, bireylerce ve kurumlarca daha iyi anlaşılmasını sağlayarak, işçilerin ve öğrenicilerin kendi yeterliliklerini diğer bir ülkede kullanabilmesinin yolunu açmaktadır. Hayat Boyu Öğrenme için Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi ise, Avrupa’daki farklı ülkeler ve sistemler arasında yeterliliklerin daha anlaşılır ve açık olmasını ve ülkelerin yeterlilik sistemlerinin birbirleriyle bağlantısını sağlayan ortak karşılaştırma aracıdır. COMPE-SE-ISE492

17 COMPE-SE-ISE492

18 …Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi
AYÇ’nin temelini sekiz ana yeterlilik seviyesi oluşturmaktadır. Bu seviyeler en temel öğrenme seviyesinden (seviye1) en üst düzey öğrenme seviyesine (seviye8) kadar geniş bir alanı kapsamaktadır. Seviyeler öğrenme çıktılarına göre belirlenmektedir (Bilgi + Beceri + Yetkinlik) Genel olarak seviye ne kadar artarsa kişiden beklenen bilgi, beceri ve yetkinlikler de o oranda artmaktadır. “Avrupa Yeterlilikler Çerçeveleri” ve bu çerçeveler ile ilişkilendirilmiş bir “Ulusal Yeterlilikler Çerçeveleri” hazırlanacaktır COMPE-SE-ISE492

19 …Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi
Bilgi: Bir iş alanına ilişkin olgular, ilkeler, süreçler ve genel kavramlar hakkında bilgi (kuramsal ve/veya fiili bilgi) olarak tanımlanmaktadır. Beceri: Belirli bir konuda veya görevde performans gösterebilmek için gerekli olan bilişsel (mantıksal, sezgisel ve yaratıcı düşünme) ve pratik (el becerisi ve yöntem, malzeme, araç ve gereçlerin kullanımı) beceriler olarak tanımlanmaktadır. Yetkinlik: Bilgi, beceri, ve kişisel, sosyal ve yöntemsel kabiliyetlerin iş ve çalışma ortamlarında ve kişisel gelişimde kullanılmasının bir ispatı olarak tanımlanabilir. AYÇde bu “özerklik ve sorumluluk” kavramları ilgili olarak tanımlanmaktadır. COMPE-SE-ISE492

20 …Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi
COMPE-SE-ISE492

21 …Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi
COMPE-SE-ISE492

22 …Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi
COMPE-SE-ISE492

23 TYÇ TYÇ ile ilgili yasal hükümler 5544 sayılı «Mesleki Yeterlilik Kurumu Kanunu»nda yer almaktadır Ulusal Yeterlilik Çerçevesi (UYÇ), Avrupa Birliği tarafından benimsenen yeterlilik esasları ile uyumlu olacak şekilde tasarlanan ve ilk, orta ve yüksek öğretim ile özel öğretim dâhil, tüm teknik ve meslekî eğitim/öğretim programları ile örgün, yaygın ve ilgili kurumların iznine dayalı programlarla kazandırılan yeterlilik esaslarıdır. UYÇ ve UYÇ’deki seviyeler; Avrupa Parlamentosu ve Konseyi tarafından 23/4/2008 tarihinde kabul edilen “Hayat Boyu Öğrenmede Avrupa Yeterlilik Çerçevesine (AYÇ) uyumlu olacak şekilde tasarlanacaktır. UYÇ, AYÇ ile ilişkilendirilerek kalite ve şeffaflık garanti altına alınacaktır. COMPE-SE-ISE492

24 …TYÇ UYÇ Hazırlama Komisyonu – MEB, YÖK ve MYK
UYÇ Hazırlama Çalışma Grubu Genişletilmiş UYÇ Hazırlama Komisyonu → TYÇ Komisyonu TYÇ İstişare Belgesi UYÇ Bir ülkenin yeterlilik sistemlerini birleştirir Koordine eder Şeffaflık ve kaliteyi sağlar Öğrencilerin sistemler arasında ve içinde hareket etmesini sağlar COMPE-SE-ISE492

25 …TYÇ TYYÇ Yeterlilikler (örgün eğitim) LİSANS LİSANSÜSTÜ
Mesleki önlisans derecesi – 2 yıl (120 AKTS) Önlisans derecesi – 2 yıl (120 AKTS) Lisans derecesi – 4 yıl (240 AKTS) LİSANSÜSTÜ Tezsiz Y. Lisans derecesi – 1,5 yıl (90 AKTS) Tezli Y. Lisans derecesi – 2 yıl (120 AKTS) Doktora derecesi – 4 yıl (en az 180 AKTS) COMPE-SE-ISE492

26 …TYÇ COMPE-SE-ISE492

27 Bologna Süreci ve AKTS (ECTS)
Bologna Süreci, tüm Avrupa'da lisans eğitimi ve akademik konularda standartlar geliştirmek ve ayrılıkları en aza indirgeyerek eğitim sistemlerini bağdaştırmak ve Avrupa'da birbiriyle tam uyumlu bir yükseköğrenim alanı yaratmak amacıyla oluşturulmuş bir programdır. İtalya'nın Bologna kentinde bulunan Bologna Üniversitesi'nde yürütülen bir dizi görüşmenin ardından ortaya atıldığı için bu adla anılmaktadır yılında yirmi dokuz Avrupa ülkesinin eğitim bakanlarınca görüşülerek imzalanmıştır. COMPE-SE-ISE492

28 …Bologna Süreci ve AKTS (ECTS)
1999'dan beri: Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, Macaristan, İzlanda, İrlanda, İtalya, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Hollanda, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya, Slovenya, İspanya, İsveç, İsviçre, Birleşik Krallık 2001'den beri: Hırvatistan, Kıbrıs, Lihtenştayn, Türkiye 2003'den beri: Arnavutluk, Andorra, Bosna-Hersek, Vatikan, Rusya Federasyonu, Sırbistan, Makedonya Cumhuriyeti 2005'den beri: Ermenistan, Azerbaycan, Gürcistan, Moldova ve Ukrayna 2007'den beri: Karadağ 2010'dan beri: Kazakistan COMPE-SE-ISE492

29 …Bologna Süreci ve AKTS (ECTS)
Avrupa Kredi Transfer Sistemi (AKTS) nedir? AKTS, öğrenci hareketliliğini kolaylaştırmak ve öğrencilerin yurtdışında gördükleri eğitimlerinin kendi ülkelerinde tanınmasını garanti altına almak için Avrupa Birliği tarafından geliştirilmiş bir akreditasyon sistemidir. Ülkeler arasındaki eğitim ve notlandırma sistemlerindeki farklılıklar nedeniyle, öğrencilerin ders yüklerinin belirlenmesinde ve aldığı notların transferinde bir çeşit ortak dil kullanılması zorunludur. Bu amaçla her ders için AKTS belirlenir, alınan notlar ise AKTS yardımıyla harf notuna dönüştürülür. AKTS kredisi, öğrencinin bir dersi başarıyla tamamlayabilmesi için yapması gereken çalışmaların tümünü (teorik ders, uygulama, seminer, bireysel çalışma, sınavlar, ödevler, vs.) ifade eden bir birimdir. AKTS’te bir akademik yıllık eğitime 60 ECTS kredisi, bir dönemlik eğitime ise 30 ECTS kredisi verilir. 1 AKTS = saat çalışma karşılığı kullanılıyor COMPE-SE-ISE492

30 TYYÇ Avrupa Birliği (AB) tarafından 2000 yılında yayınlanan Lizbon Stratejisi hedefleri ve ülkemizin 2001 yılında dahil olduğu Bologna Süreci hedeflerine yönelik olarak, Bologna Süreci'ne üye ülkelerin yükseköğretim sistemlerinde şeffaflık, tanınma ve hareketliliği artırma amaçlarıyla 2010 yılına kadar oluşturmayı taahhüt ettikleri "yükseköğretim alanında ulusal yeterlilikler çerçevesi geliştirme" konusunda ulusal düzeyde gerçekleştirdiğimiz çalışmaları yükseköğretimin tüm iç ve dış paydaşlarıyla paylaşmaktır. COMPE-SE-ISE492

31 TYYÇ COMPE-SE-ISE492

32 TYYÇ COMPE-SE-ISE492

33 Mesleki Yeterlilikler - MKTS
COMPE-SE-ISE492

34 Mesleki Yeterlilikler - MKTS
COMPE-SE-ISE492

35 Mesleki Yeterlilikler - MKTS
COMPE-SE-ISE492

36 Mesleki Yeterlilikler - MKTS
COMPE-SE-ISE492

37 Mesleki Yeterlilikler - MKTS
COMPE-SE-ISE492

38 Mesleki Yeterlilikler - MKTS
COMPE-SE-ISE492

39 Mesleki Yeterlilikler - MKTS
Engeller Şeffaflık yok Karşılıklı güven yok Onaylama yok Öğrenme çıktılarının biriktirilmesi yok Tanınma yok Mesleki Yeterlilikler Kurumu (MYK) , Europass COMPE-SE-ISE492

40 Önceki Öğrenmelerin Tanınması
Bu terim ilk defa Bologna dokümanlarında kullanılmıştır. İngilizcede Recognition of Prior Learning (RPL) olarak ifade edilmiştir. Bu terim yerine farklı ifadelerde kullanılmaktadır. Örneğin, Önceki Deneyimsel Öğrenmelerin Akreditasyonu/Değerlendirmesi , veya Yaygın ve Serbest Öğrenmelerin Onayı (Tanınması) veya Önceki Öğrenmelere Değer Verme gibi ifadeler kullanılmaktadır. ÖÖT Hayat Boyu Öğrenme konusunda temel bir önceliğe sahiptir. COMPE-SE-ISE492

41 …Önceki Öğrenmelerin Tanınması
Amaçları Öğrenme çıktılarının tanınması, nerede kazanıldığına bakılmaksızın, kişisel ve/veya mesleki gelişme için, resmî tanıma olmaksızın öğrenme çıktılarının teşhis edilmesi sürecidir. Bu tanıma resmî tanımaya muhtemelen esas teşkil edecek tanımadır. Öğrenme çıktılarının tanınması, aynı zamanda, nerede kazanıldığına bakılmaksızın, bir sertifika veya diploma gibi resmî tanıma ile sonuçlanan tanımadır. Örgün, yaygın ve Serbest ortamda kazanılan öğrenme çıktılarının tanınması, bireyin eriştiği bütün bilgi ve yetkinlikleri görünür hale getirmeyi amaçlamaktadır. Öğrenme çıktılarının tanınması HBÖ’yi, istihdam ve etkin vatandaşlığı desteklemektedir. Tanıma, eğitim ve öğretimde ilerlemeyi, iş piyasasıyla (yeniden) bütünleşmeyi, coğrafi ve meslek açısından hareketliliği, keza kurumsal ve kişisel gelişimi kolaylaştırmaktadır. COMPE-SE-ISE492

42 Önceki Öğrenmelerin Tanınması
COMPE-SE-ISE492

43 …Önceki Öğrenmelerin Tanınması
DURUM #2: Bir kişinin ehliyeti vardır. En son 10 yıl önce araba kullanmıştır. Bu kişi tekrar araba kullanmak istiyor. Böyle bir durumda ne yapardınız? Bir ev kadını 5 yıl öncesine kadar 3 çocuk büyütmüş ve 2 ebeveyne destek olmuştur. Bu kadın, yaşlılara bakıcılık yapmak istiyor. Böyle bir durumda ne yapardınız? DURUM #3: Bir kişi lise eğitiminin 3. yılının yarısını tamamlamıştır. 8 yıldır araba tamirciliği yapmaktadır. Bu kişi araba tamircisi olarak belgelendirilmek istiyor. Böyle bir durumda ne yapardınız? COMPE-SE-ISE492

44 …ÖÖT Başvuru Portfolyo hazırlanması Portfolyo Kabul Değerlendirme
Sınav Ek teorik eğitim Ek uygulamalı eğiyim Sonuçlandırma COMPE-SE-ISE492

45 Teşekkürler… COMPE-SE-ISE492