Yahudilik ve Hristiyanlık

... konulu sunumlar: "Yahudilik ve Hristiyanlık"— Sunum transkripti:

1 Yahudilik ve Hristiyanlık
Hazırlayan : A. Şeyda TACLI DİNLER TARİHİ 3. ÜNİTE

2 ● YAHUDİLİK

3 Yahudilik Kimlik Kartı
Dinin Adı Yahudilik-Eski İsrail Dini-Musevilik Başlangıcı M.Ö 13. YY. Öncü İsim Hz. Musa Tanrı Düşüncesi YHVH (YAHVE) Temel Kaynak ( Kutsal Kitap) Tora ( yazılı vahiy) Talmud ( sözlü vahiy ) İnanç Esasları Musa Bin Meymun’un belirlediği 13 inanç esası Akımlar Ortodoks Yahudilik Reformist Yahudilik Muhafazakâr Yahudilik YenidenYapılanmacı Yahudilik Nüfusu 20 Milyon Köken Kenan Yayıldığı Ülkeler İsrail, Abd, Fransa, İngiltere, Rusya, Türkiye

4 Kur’an – ı Kerim’de; Yahudiler ( İsrailoğulları)
Benii İsrail, Hud, Hadu ve Yehud kelimeleri kullanılır. Benii İsrail kavramı 41 yerde geçer ve Hz. Yakup’un soyundan gelenleri ifade eder. Kuran’da iki kez geçen İsrail terimi ile Hz. Yakup kastedilir. Ku’an – ı Kerim’ de İsrailoğulları ismi çoğunlukla Mekki surelerde ve genellikle İslam öncesi dönemde yaşanan olayların anlatıldığı ayetlerde geçer. Kur’an- ı Kerim’ de Yahudi kelimesi ise Medeni surelerde yer alır ve Hz. Muhammed (sav) döneminde yaşayan ve Kuran’ın da muhatabı olan Yahudiler için kullanılır.

5 İbrani Yahudiler tarafından kurucu atalar olarak kabul edilen Hz. İbrahim, oğlu Hz. İshak ve torunu Hz. Yakup ile onların çocuklarını tanımlar.

6 İsrail «Tanrı ile uğraşan» anlamında Hz. Yakup’un lakabıdır.Hz. Yakup, kendini Tanrı adamı olarak tanıtan birisi ile güreşmiştir. Bu yüzden İbraniler, Babil sürgününe kadar İsrail ve İsrailoğulları olarak anılır.

7 Yahudi Babil sürgünü sonrası Babil halkı, Yahuda’dan sürgün edilen İsrailoğullarını « Yahudalı» anlamında «Yahudi» olarak adlandırmışlardır.

8 Hz. Musa’nın şeriatına bağlı kimse anlamındadır.
Musevî Hz. Musa’nın şeriatına bağlı kimse anlamındadır. Türkiye’deki Yahudiler kendilerini Musevi olarak adlandırırlar. Örnek : Türkiye Musevileri Hahambaşılığı, Türk Musevi Cemaati

9 Kronolojik Yahudi Tarihi
Atalar Dönemi : Hz. İbrahim’den Hz. Musa’ya kadar ( MÖ – MÖ. 1300) Mısır’dan Çıkış ve Milletleşme Dönemi : Hz. Musa Dönemi ( MÖ – MÖ ) Hakimler Dönemi ( MÖ – MÖ. 1050) Krallar Dönemi ( MÖ – MÖ. 900) Krallığın İkiye Bölünmesi ve Sürgünler ( MÖ. 930 – MÖ. 586) II. Mabed Dönemi ( MÖ. 538 – MS. 70) II. Mabed Dönemi Sonrası Yahudilik ( MS. 70 – MS. 600)

10 1- ATALAR DÖNEMİ Hz. İbrahim Mezopotamya’dan Ken’an’a göç etmiştir.
Hz. İbrahim geç yaşta cariyesi Hz. Hacer’den Hz. İsmail; ardından karısı Hz. Sare’den Hz. İshak doğmuştur. Tevrat’ta Tanrı’nın Hz. İbrahim ile bir ahit yaptığı, kendisini ve soyunu bereketli kıldığı, Kenan topraklarını (Filistin) mülk olarak soyuna verdiği ifade edilmektedir. Hz. İbrahim, Hz. İshak ve Hz. Yakup’tan meydana gelen üç büyük İbrani atasının ve Yakup’un on iki oğlunun hikayeleri, Hz. Yusuf’un Mısır sarayındaki yükselişi, Kenan’ da baş gösteren kuraklık yüzünden Yakup’un ve diğer oğullarının O’nun hikameyesinde Mısır’a yerleşmeleri ve burada çoğalmaları Tevrat’ın tekvin bölümünde ayrıntılı biçimde anlatılmaktadır.

11 2- Mısır’dan Çıkış ve Milletleşme Dönemi : Hz. Musa Dönemi
Tevrat’a göre İsrailoğulları Mısır’da kısa bir refah döneminin ardından Firavun tarafından köleleştirilmiştir. Onları Firavun’un zulmünden Hz. Musa kurtarmıştır. Hz. Musa önderliğinde İsrailoğulları Mısır’dan çıkarılıp mucizevi şekilde Kızıl Deniz’den geçirildikten sonra Hz. Musa, Sina dağında Tanrı ile ahitleşmiştir.

12 2- Mısır’dan Çıkış ve Milletleşme Dönemi : Hz. Musa Dönemi
İsrail Tanrısı Yahve tarafından Hz. Musa’ya İsrailoğullarının uyması gereken kuralları içeren Tevrat verilmiştir. İsrailoğulları Hz. Musa zamanında Kenan topraklarına girememişlerdir. Hz. Musa’nın Sina dağına çıkıp orada kırk gün kalması sırasında İsrailoğulları altından buzağı heykeli yapıp onu ilah edinmişlerdir. Daha sonra Kenan topraklarında yaşayan halkla savaşmak istememiş ve Hz. Musa’ya isyan etmişlerdir.

13 2- Mısır’dan Çıkış ve Milletleşme Dönemi : Hz. Musa Dönemi
Mısır’dan çıkan bu ilk nesil İsrail Tanrısına karşı gelmenin cezası olarak kırk yıl boyunca çöle mahkum edilmiş, vaad olunan topraklara girmelerine izin verilmemiştir. Çöl dönemi boyunca itaatsiz tutumlarına devam etmişlerdir. Hz.Musa’dan sonra İsrailoğulları Yeşu önderliğinde vaad edilmiş topraklara girdi. Yeşu müstakil bir devlet kurmadı. Toprakları on iki kabile arasında paylaştırdı.

14 3.Hakimler Dönemi Yeşu’nun ölümünden sonra İsrail kabileleri, «hakimler» olarak adlandırılan seçilmiş dini liderlerin önderliğinde yerleşik zirai düzene geçmişlerdir. Kabileler ilk kez bu dönemde yerleşik düzene geçtiler. Yahuda ve Bünyamin kabileleri güneye,diğer on kabile ise kuzeye yerleşmişlerdir.

15 KRALLAR DÖNEMİ(MÖ. 1050-MÖ. 900)
Bu dönemin üç büyük kralı vardır; Saul(Kur’an’daki Talut),Davut,Süleyman. İsrailoğullarının ilk kralı seçilen Saul,Filistinlilerle savaşıp büyük başarı kazanmıştır. Davut,Filistinli komutan Golyat’ı öldürünce şöhreti bir anda artmıştır. Saul’den sonra peygamber Samuel Davut’u kral olarak seçmiştir. Kral Davut KUDÜS’Ü fethederek, on iki İsrail kabilesini tek merkezde birleştirmiştir. İsrailoğulları, Hz. Davut zamanında altın çağlarını yaşamış ve krallık en geniş sınırlarına ulaşmıştır.

16 KRALLAR DÖNEMİ(MÖ. 1050-MÖ. 900)
Yahudilere göre Davut ve oğlu Süleyman peygamber değil, kraldır. Kral Süleyman, devraldığı topraklarda barışı sağlamaya çalışmış, Yahudi halkının dini ve milli hayatının merkezi halindeki mabedi inşaa etmiştir. DEVLET KRAL MABET

17 Krallığın İkiye Bölünmesi ve Sürgünler (MÖ. 930 - MÖ. 586)
Kral Süleyman’ın ölümünden sonra krallık ikiye bölünmüştür. KUZEY İSRAİL KRALLIĞI GÜNEY YAHUDA KRALLIĞI Kral : Yeroboam Kral : Rehoboam Başkent : Samiriye Başkent : Kudüs İnanç : Politeist İnanç : Monoteist Tanrı İsmi : Elohim Tanrı İsmi : Yahve Yıkılışı : Asurlular tarafından yıkılmış, halk sürgün edilmiştir. Yıkılışı : Babiller tarafından yıkılmış, bu esnada Süleyman mabedi tahrib edilmiştir,

18 Süleyman Mabedi

19 Günümüzde Filistin’in Başkenti Kudüs ve Ağlama Duvarı

20 İKİNCİ MABET DÖNEMİ (MÖ. 538 – MS.70)
Yahudiler Babil’ de 70 yıl sürgünde kalmışlardır. Persler’in Babillileri yenilgiye uğratmasıyla birlikte Yahudiler sürgünden kurtulmuşlardır, Sürgünden dönenden Mabet’i yeniden inşaa etmişlerdir. Böylelikle Yahudi tarihinde İkinci Mabet Dönemi başlamıştır. Ezra adlı Kral, dine yeni reformlar getirmiştir. * Sürgün sırasında kaybolan ve unutulan Tevrat’ı yeniden kaleme almıştır * Cumartesi (Şabat) uygulamasını yeniden tesis etmiştir. * Kutsal toprak yerine kutsal soyu öne çıkarmıştır. * Yabancı kadınlarla evliliklere son vermiş, Yahudi olmak için Yahudi aileden doğma şartını getirmiştir.

21 İkinci Mabed Dönemi Makedonya Kralı Büyük İskender’in Perslerin kontrolündeki toprakları ele geçirmesiyle Yahuda bölgesinde Yunan hakimiyeti ve etkisi başlamıştır. Büyük İskender’in ölümünden sonra, Yunan kültürü Yahudillere dayatılmaya başlamış, Sünnet ve Cumartesi kutlamaları yasaklanmış Mabed’e Zeus heykeli dikilmiş ve Yahudiler putlara tapmaya mecbur bırakılmışlardır.

22 İkinci Mabed Dönemi Yunanca konuşan Mısır Yahudi cemaati için Tevrat Yunancaya tercüme edildi.. Bu çeviriye Septuagint (YETMİŞLER ÇEVİRİSİ) denilmiştir. M.Ö 63 yılında Romalılar bölgeyi ele geçirince Yahudiler Roma’ya karşı ayaklanmıştır. M.S 70 yılında RomalılarYahudilerin başlattığı ayaklanmayı bastırmıştır. Kudüs Romalı askerlerce tahrip edilmiş , mabed ikinci kez yıkılmıştır. Yahudilerin büyük bir kısmı sürgüne gönderilmiştir.

23 FERİSİLİK SADUKİLİK ESSENLİK İkinci Mabed Dönemi
İkinci mabed döneminde; FERİSİLİK SADUKİLİK ESSENLİK Üç büyük Yahudi grubu ortaya çıkmıştır.

24 İkinci Mabed Dönemi Sonrası Yahudilik
Yahuda Krallığı yıkılmış İsa Mesih hareketi ortaya çıkmış Kudüs Romalılar tarafondan kuşatılmış Mabed yıkılmış Mişna ve Talmud derlenmiştir. Mabed- kurban- kohen üçlüsünün yerini Tevrat-sinagog-Rabbiler üçlüsü alır. Rabbiler dönemi olarak bilinen bu dönemde küçük bir Yahudi cemaati olarak ortaya çıkan Hristiyanlık ; hem Roma’nın (Bizans İmparatorluğu)resmi dini hem de Yahudiliğe rakip bir din haline gelmiştir. İsrail Devleti kurulana kadar (1948) Yahudiler sürgünde kalmıştır.

25 Mişna ve Talmud(Tora’nın Açıklaması)

26 YAHUDİLİĞİN İNANÇ ESASLARI
On Emir Seni Mısır diyarından, esirlik evinden çıkaran Tanrım benim. Başka ilahlara tapmayacaksın. Tanrı’nın ismini boş yere ağza almayacaksın. Cumartesi günü hiçbir iş yapmayacaksın. Babana ve annene hürmet edeceksin. Katletmeyeceksin. Zina etmeyeceksin. Çalmayacaksın. Komşuna karşı yalan şahitlik etmeyeceksin. Komşunun evine tamah etmeyeceksin.

27 YAHUDİLİĞİN İNANÇ ESASLARI
Musa Bin Meymun’un On Üç İman Esası Tanrı’nın varlığına ve her şeyi yarattığına, Tanrı’nın birliğine, Tanrı’nın bir cisminin olmadığına ve tasvir edilemeyeceğine, Tanrı’nın ezeli ve ebedli olduğuna, Ritüellerin sadece Tanrı’ya yapılacağına, Peygamberlerin bütün sözlerinin doğruluğuna, Musa’nın gelmiş ve gelecek bütün peygamberlerin en büyüğü olduğuna, Mevcut Tevrat’ın Tanrı tarafından Musa’ya verilenle aynı olduğuna, Tevrat’ın değiştirilmeyeceğine ve son şeriat olduğuna, Tanrı’nın insanın bütün düşüncelerini ve eylemlerini bildiğine, Tanrı’nın emirlerini yerine getirenleri mükafatlandıracağına, karşı gelenleri cezalandıracağına, Mesih’in gelmesi gecikse de geleceğine, Tanrı’nın ölüleri dirilteceğine inanmak.

28 Yahudilikte Tanrı Tanrı birdir..Tanrı’nın eşi,benzeri ve ortağı yoktur. Ritüeller sadece Tanrı’ya yapılır. Yehova’dan başka Tanrılar edinmek ve puta tapmak büyük günahtır. Tanrı tüm insanların yaratıcısıdır özel olarak İsrail’in rehberi,koruyucusu ve kurtarıcısıdır.

29 ŞEMA DUASI “Ey İsrâil! Allah’ın Rab’den korkmaktan, O’nun bütün yollarında yürümekten, O’nu sevmekten, bütün yüreğinle ve bütün canınla Allah’ın Rabb’e hizmet etmekten, bugün iyiliğin için sana emretmekte olduğum Rabb’in emirlerini ve kanunlarını tutmaktan başka Allah’ın Rab senden ne istiyor?” (Tesniye, 10/12-13) 

30 HİNT,ÇİN VE İRAN DİNLERİ
Hinduizm Budizm Sihizm Konfüçyanizm Taoizm Mecusilik

31 HİNDUİZM(SANATANA DHARMA)
HİNDUİZM’İN TARİHÇESİ Hin-Avrupalı göçmenlerden olan Aryanlar M.Ö 1700 lerden itibaren Orta Asya’dan göç ederek Hint alt kıtasına gelip yerleşmiş Aryanların dini inanç ve gelenekleri ile daha alt bir kültür olan yerli halkların inancının karışımı sonucu HİNDUİZM doğmuştur. Tarihi gelişim süreci içersinde Hinduizm’i 4 dönem olarak inceleyelim: 1.Vedalar Dönemi: Veda yazılışı,çok tanrıcılık,kurban,brahmin sınıfı ,kast sistemi 2. Klasik Hinduizm Dönemi:Buda ve Mahavira’nın Hinduizm’deki kast,kurban vs. Gibi ayinlere karşı çıkıp Budizm ve Caynizm’in ortaya çıkışı,Tanrı Brahma dışında Vişnu ve Şiva’nın tanrı kabul edilişi, çok sayıda mabed inşası vs. 3.Ortaçağ Dönemi:İslamiyetin Hindistan’a gelişi