Yrd. Doç. Dr. Nejat AZARKAN

... konulu sunumlar: "Yrd. Doç. Dr. Nejat AZARKAN"— Sunum transkripti:

1 Yrd. Doç. Dr. Nejat AZARKAN
TİCARİ İŞLETME HUKUKU Yrd. Doç. Dr. Nejat AZARKAN

2 TİCARET HUKUKU SİSTEMLERİ TİCARET HUKUKUNUN ÖZELLİKLERİ
1- Sübjektif Sistem: Ticaret hukukunu tacirlerin hukuku olarak tanımlar 2- Objektif Sistem: Ticaret hukukunu ticari işlemler hukuku olarak ele alır 3- Modern Sistem: Ticaret hukukunu ticari işletmelerin hukuku olarak ele alır 1- Ticaret hukuku alanında ticari örf ve adetlerin uygulanmasına özel bir önem gösterir. 2- Ticari işlemlerde kamu güvenini sağlamak amacıyla şekilcilik ön plandadır 3- öÖel hukuk alanında geçerli olan tarafların eşitliği ilkesi, ticaret hukukundaki koru-macı yaklaşımdan dolayı sınırlandırılmıştır

3 TİCARİ İŞLETME KAVRAMI
Tanımı TTK MADDE 11- Ticari işletme, esnaf işletmesi için öngörülen sınırı aşan düzeyde gelir sağlamayı hedef tutan faaliyetlerin devamlı ve bağımsız şekilde yürütüldüğü işletmedir. Unsurları 1-) Gelir sağlama amacı 2-) Devamlılık 3-) Bağımsızlık 4-) Esnaf işletmesi sınırlarını aşma 1- Gelir Sağlamayı Hedefleme Ticari işletmeler, iktisadi bir amaç için kurulurlar. Hayır veya yardım amacıyla kurulan işletmeler, ticari işletme sayılmazlar. Gelir sağlama amacını taşımakla birlikte, işletmenin gelir elde edememesi veya zarar etmesi, ticari işletme niteliğini ortadan kaldırmaz. 2. Devamlılık Devamlılık unsuru bakımından önemli olan husus, faaliyetin tek seferlik değil, devamlı bir şekilde yürütülmesidir. İşletmenin işin niteliği gereği veya mevsimsel nedenlerle belirli dönemlerde faaliyetine ara vermesi, ticari işletme niteliğinin kazanılmasını önlemez. Örn: Dondurmacı, okul kantinleri

4 Şube Olmanın Sonuçları
3- Bağımsızlık Ticari işletme faaliyetinin başka birim ve işletmelerden bağımsız şekilde yürütülmesi gerekir. Bir işletme, başka bir işletmenin irade ve işlemine bağlı olmaksızın işlemlerde bulunabildiği takdirde, ticari işletme olarak kabul edilir. Üçüncü kişilerle işlemde bulunmayan veya müşterilerden gelen talebi karşılama yetkisi olmayan depo, üretim veya dağıtım merkezleri ile atölyeler, bağımsız olmadıkları için ayrı bir ticari işletme olarak kabul edilmezler. Bunlar, ticari işletmenin bir bölümünü oluştururlar. Buna karşılık, bir işletmeye ait ürünleri satmak üzere kurulan bayiler, belirli bir firmanın ürünlerini tamir etmek üzere açılan yetkili servisler, telefon faturalarını tahsil etmek üzere açılan Telekom merkezleri, seyahat veya sigorta acenteleri, ticari işletme niteliği taşırlar. Merkez-Şube İlişkisi Bir yerin şube olarak kabul edilebilmesi için: - Merkez nam ve hesabına hareket etmeli - İç ilişkilerde bağımlı ama dış ilişkilerinde bağımsız olmalı - Mekan ayrılığı olmalı - Muhasebe ayrılığı olmalı Şube Olmanın Sonuçları - 15 gün içinde bağlı bulunduğu yerin ticaret siciline kaydolmak zorundadır. - Merkezin ticaret unvanını şube olduğunu belirterek kullanmak zorundadır - Hukuki uyuşmazlıklarda dava şubenin bulunduğu yerde açılır. - İflas davası ise merkeze karşı ve merkezin bulunduğu yerde açılır

5 4- Esnaf Faaliyeti Sınırlarını Aşma
Tanımı MADDE 15- İster gezici olsun ister bir dükkânda veya bir sokağın belirli yerlerinde sabit bulunsun, ekonomik faaliyeti sermayesinden fazla bedenî çalışmasına dayanan ve geliri 11 inci maddenin ikinci fıkrası uyarınca çıkarılacak kararnamede gösterilen sınırı aşmayan ve sanat veya ticaretle uğraşan kişi esnaftır. Unsurları -İktisadi faaliyetin nakdi sermayeden çok bedeni çalışmaya dayanması - Kazancının 11 inci maddenin ikinci fıkrası uyarınca çıkarılacak kararnamede gösterilen sınırı aşmaması Mal Alım Satımı Yapan Kişiler Alış: TL Satış: TL Hizmet Üreten Kişiler İş Hasılatı: TL Mal Alım Satımı ve Hizmet Üretimi İşlerini Birlikte Yapan kişiler İş Hasılatının 5 Katı veya Satış Toplamı: TL aa

6 TİCARİ İŞ KAVRAMI Türk Ticaret Kanununda düzenlenmiş işler
Türk Ticaret Kanunu bakımından, kişilerin yaptığı iş ve işlemler, “âdi iş” ve “ticari iş” olarak ikiye ayrılır. Hangi işlerin «ticari» hangilerinin «adi» iş olduğunun tespiti için kanunda 4 kriter öngörülmüştür. (TTK m. 3 ve 19. maddeleri okuyunuz) 1- İlk kritere göre; bir iş Ticaret Kanunu’nda düzenlenmişse, bu iş bir ticari iştir. Bunun bir ticari işletmeyi ilgilendiriyor olması veya tarafların tacir olması gerekmez. 2- İkinci kriter; bir ticari işletmeyi ilgilendiren işlerin ticari olmasıdır. Burada, yapılan işin taraflarından birisinin veya işin konusunun bir ticari işletmeyi ilgilendirip ilgilendirmediğine bakılır.  3- Üçüncü kriter; ticari iş karinesidir. Tüzel kişi tacirin yaptığı her iş ticari iştir. Gerçek kişi tacir için bunun aksi olabilir. Eğer gerçek kişi tacir, işlem anında yapılan işi, ticari iş olarak yapmadığını söylüyorsa veya işin icabı ticari iş sayılamayacak nitelikteyse yapılan iş, ticari iş değildir. 1- Türk Ticaret Kanununda düzenlenmiş işler 2- Ticari İşletmeyle ilgili işler 3- Tacirin işleri 4- Ticari nitelik taşıyan sözleşmeler Dördüncü kriter; bir taraf için ticari iş niteliğinde olan sözleşmelerin diğer taraf için de ticari iş niteliğinde sayılmasıdır.

7 Örnek: Bir tüccar bir beyaz eşya mağazasından evi için bir buzdolabı satın almış ve satım anından buzdolabını evi için satın aldığını açıkça ifade etmiştir. Birinci Kriter: Bir alım-satım yapılmıştır. Satış sözleşmesi Ticaret Kanunu’nda düzenlenmemiştir. Bu, Borçlar Kanunu'nda düzenlenmektedir, Bu nedenle birinci kritere göre bu işin ticari iş olduğunu söylemek mümkün değildir İkinci Kriter: Tüccar buzdolabını kendi ticari işletmesine koymak için değil, evi için almıştır. Dolayısıyla burada ticari işletmeyi ilgilendiren bir iş söz konusu değildir. Üçüncü Kriter: Buzdolabını evi için aldığını satış anında belirtmiştir (üçüncü kriter yok). Dolayısıyla, tüccar açısından bu bir ticari iş değildir. Dördüncü Kriter: İş, buzdolabını satan mağaza açısından bir ticari iştir. Mağaza bir ticari işletmedir ve ticari işletmesini ilgilendiren bir iş yapmıştır (ikinci kriter). Dördüncü kritere göre, bir taraf için ticari iş niteliğinde olan sözleşmeler diğer taraf için de ticari iştir. Bu nedenle buzdolabının satın alınması, halı tüccarı için de bir ticari iştir

8 TACİR KAVRAMI Tacirler, gerçek kişi veya tüzel kişi olabilirler.
GERÇEK KİŞİ TACİR MADDE 12- (1) Bir ticari işletmeyi, kısmen de olsa, kendi adına işleten kişiye tacir denir. Tacir Olabilmenin Koşulları - Bir ticari işletme olmalı - Kişi ticari işletmeyi kısmen dahi olsa kendi adına işletiyor olmalı - Kişi ticari işletmesini fiilen işletmeye başlamış olmalı Tacir Sıfatının Kazanılması Tacir sıfatının kazanılması için, herhangi bir şekli işlem, örneğin ticaret siciline tescil gerekli değildir. Ticari işletme fiilen işletilmeye başlanıldığı anda, o işletmeyi kendi adına işleten kimse, işletme ticaret siciline tescil edilmiş olsun veya olmasın, tacir sıfatını kazanır Gerçek Kişi Tacir Tüzel Kişi Tacir Tacir Sıfatının Yitirilmesi Tacir olmak için gerekli koşullardan herhangi birini yitiren kimse, başka herhangi bir işleme gerek kalmaksızın tacir sıfatını otomatikman yitirir

9 Tacir Gibi Sorumlu Olanlar Kimler Tacir Gibi Sorumlu Olur
Tacir Sayılanlar Tacir Gibi Sorumlu Olanlar Kimler Tacir Gibi Sorumlu Olur MADDE 12 - Bir ticari işletme açmış gibi, ister kendi adına, ister adi bir şirket veya her ne suretle olursa olsun hukuken var sayılmayan diğer bir şirket adına ortak sıfatıyla işlemlerde bulunan kimse, iyiniyetli üçüncü kişilere karşı tacir gibi sorumlu olur. Tacir Gibi Sorumlu Olmanın Sonuçları Bu kimseler tacir değillerdir zira tacir olmanın ilk şartı olan bir ticari işletmenin varlığı mevcut değildir. Ancak bu kimseler, kendilerini sanki tacirmiş gibi tanıtarak iyiniyetli 3. şahıslar nezdinde gerçeğe aykırı bir durum yarattıkları için kanun koyucu bu kimseleri tacir saymıştır. Tacir sayılanlar, tacir olmanın sağladığı hiçbir haktan yararlanamaz, ama tacir olmanın getirdiği külfetlere katlanmak zorundadır Kimler Tacir Sayılır MADDE 12 - Bir ticari işletmeyi kurup açtığını, sirküler, gazete, radyo, televizyon ve diğer ilan araçlarıyla halka bildirmiş veya işletmesini ticaret siciline tescil ettirerek durumu ilan etmiş olan kimse, fiilen işletmeye başlamamış olsa bile tacir sayılır. Tacir Sayılmanın Sonuçları Bu kimseler tacir olmak için gereken 3 koşuldan biri (işletmenin fiilen işletilmeye başlanmamış olması), eksik olduğundan dolayı aslında tacir değillerdir. Ancak kanun koyucu bu kişileri yine de tacir saymıştır. Tacir sayılan bu kişiler, tacir olmanın sağladığı haklardan yararlanabildikleri gibi, tacir olmanın getirdiği külfetlere de katlanmak zorundadır

10 1- Mesleki Yasaklıların Durumu 2- Küçük ve Kısıtlıların Durumu
ÖZEL DURUMLAR 1- Mesleki Yasaklıların Durumu MADDE 14- (1) Kişisel durumları ya da yaptığı işlerin niteliği nedeniyle yahut meslek ve görevleri dolayısıyla, kanundan veya bir yargı kararından doğan bir yasağa aykırı bir şekilde ya da başka bir kişinin veya resmî bir makamın iznine gerek olmasına rağmen izin veya onay almadan bir ticari işletmeyi işleten kişi de tacir sayılır. 2- Küçük ve Kısıtlıların Durumu MADDE 13- (1) Küçük ve kısıtlılara ait ticari işletmeyi bunların adına işleten yasal temsilci, tacir sayılmaz. Tacir sıfatı, temsil edilene aittir. Ancak, yasal temsilci ceza hükümlerinin uygulanması yönünden tacir gibi sorumlu olur. TÜZEL KİŞİ TACİRLER MADDE 16 - Ticaret şirketleriyle, amacına varmak için ticari bir işletme işleten vakıflar, dernekler ve kendi kuruluş kanunları gereğince özel hukuk hükümlerine göre yönetilmek veya ticari şekilde işletilmek üzere Devlet, il özel idaresi, belediye ve köy ile diğer kamu tüzel kişileri tarafından kurulan kurum ve kuruluşlar da tacir sayılırlar. Buna göre tüzel kişi tacirler: - Ticaret şirketleri - Ticari işletme işleten dernekler - Ticari işletme işleten vakıflar - Ticari şekilde işletilen kamu iletme ve müesseseleri

11 TACİR OLMANIN SONUÇLARI
1- İflasa tabi olma 2- Ticaret unvanı seçme ve kullanma 3- Ticari defter tutma zorunluluğu 4- Basiretli işadamı gibi davranma 5- Ticaret ve sanayi odasına kaydolma 6- Ticari örf ve adete tabi olma

12 TİCARİ İŞLETMENİN REHNİ
TİRK Madde 2: Ticari işletme rehni sözleşmesi, tüzel kişiliği haiz ve sermaye şirketi olarak kurulmuş kredi müesseseleri, kredili satış yapan gerçek ve tüzel kişiliği haiz müesseseler ve kooperatifler ile ticari işletmenin maliki bulunan gerçek ve tüzel kişiler arasında yapılır. Niteliği Ticari işletme rehni bir sözleşmedir Amacı Ticari işletme faaliyetinin işletme sermayesi ile karşılanamadığı hallerde, işletmeyi teminat olarak göstermek suretiyle kredi alınabilmesinin sağlanmasıdır Taşınır Rehni İle Arasındaki Fark Taşınır bir malın rehnedilmesi halinde, rehin konusu olan malın rehin veren tarafından rehin alana teslimi edilmesi gerekir. Ancak, ticari işletme rehni teslimsiz bir rehin türüdür. Başka bir ifade ile, rehin gösterilen işletme rehin alana teslim edilmez Sözleşmenin Şekli TİRK Madde 4: Rehin sözleşmesi, ticari işletmenin kayıtlı bulunduğu sicil çevresindeki bir noter tarafından tanzim edilir. - Buna göre; ticari işletme rehni sözleşmesi, noter tarafından re’sen düzenlenen resmi yazılı şekle tabi bir sözleşmedir. - Ticari işletme rehni sözleşmesinin resmi yazılı şekilde düzenlenmesi sözleşme açısından geçerlilik şartıdır - Resmi yazılı şekilde düzenlenmeyen bir rehin sözleşmesi, butlan ile batıldır, zira şekil butlan sebeplerinden birisidir

13 Sözleşmenin Tarafları
Sözleşmenin Doğumu TİRK Madde 5: Rehin hakkı ticari işletme sahibinin veya kredi müessesesinin veya alacaklının yazılı talebi üzerine ticari işletmenin kayıtlı bulunduğu Ticaret veya Esnaf ve Sanatkar Siciline tescil ile doğar. - Ticarî işletme rehninin doğması, ancak ticaret siciline tescil ile mümkündür. Bu anlamda tescil kurucu niteliktedir - Noter tarafından re’sen düzenlenen rehin sözleşmesi, tescil edilmedikçe hüküm ve sonuç doğurmaz - Tescil işleminin, sözleşmenin yapılmasından itibaren on gün içinde, işletme maliki veya alacaklı tarafından yapılması gerekir. Sözleşmenin Tarafları TİRK Madde 2: Ticari işletme rehni sözleşmesi, tüzel kişiliği haiz ve sermaye şirketi olarak kurulmuş kredi müesseseleri, kredili satış yapan gerçek ve tüzel kişiliği haiz müesseseler ve kooperatifler ile ticari işletmenin maliki bulunan gerçek ve tüzel kişiler arasında yapılır. - Rehin veren: İşletme maliki gerçek veya tüzel kişi tacir - Rehin Alan: 1- Tüzel kişiliğe haiz ve sermaye şirketi olarak kurulmuş kredi müesseseleri (bankalar) 2- Kredili satış yapan gerçek ve tüzel kişiler 3- Kooperatifler

14 TİCARİ İŞLETME REHNİNİN KAPSAMI
Maddi Mal Varlığı Unsurları Gayrimaddi Mal Varlığı Unsurları Menkul İşletme Tesisatı: - Alet - Araç - Makineler - Motorlu Taşıtlar Ticaret Unvanı Gayrimenkuller İşletme Adı Hammadde Marka, patent, model vs. gibi fikri mülkiyet ve sınai mülkiyet hakları Üretim Stoku Kiracılık Hakkı Sermaye Müşteri Çevresi Mesleki Bilgi Önemli Not: Kural olarak, ticari iletme rehni sözleşmesi kapsamına a) menkul işletme tesisatı b) ticaret unvanı c) işletme adı d) fikri ve sınai mülkiyet hakları girer. İstisna: Taraflar aralarında anlaşarak, fikri ve sınai mülkiyet haklarını rehin sözleşmesi kapsamı dışında bırakabilirler

15 ÖZEL DURUMLAR Lex Commisoria Yasağı
TİRK Madde 14: Borçlu borcunu ödemediği takdirde, alacaklıya; ticari işletmeyi veya münferit bir unsurunu temellük etmek hakkını veren her türlü mukavele hükümsüzdür. Rehin Hakkının Üçüncü Kişilere Karşı İleri Sürülmesi TİRK Madde 9: Alacaklının bu kanundan doğan rehin hakkı, ticari işletmeyi devralan herkese karşı ileri sürülebilir. - Rehin hakkı sınırlı ayni haklardandır - Ayni haklar her zaman, her yerde ve herkese karşı ileri sürülebilen haklardır - Üzerinde rehin bulunan ticari işletme, işletme sahibi tarafından iyiniyetli bir 3. şahsa devredilse dahi, rehin hakkı sahibi, bu hakkını iyiniyetli 3. kişiye karşı dahi ileri sürebilir Özen Yükümlülüğü TİRK Madde 11: Ticari işletme sahibi işletmenin merhun değerini muhafaza için gerekli ihtimamı göstermediği veya kanunen öngörülen hallerde alacaklının muvafakatini almadığı ve bu yüzdende alacaklının zararına ticari işletmenin merhun değeri düştüğü takdirde hakim tarafından kendisine verilecek mühlet içinde ek teminat vermez veya evvelki hali iade etmez ise, talep üzerine alacaklıya teminat noksanına tekabül edecek bir miktarın ödenmesine hükmolunur Bir Ticari İşletme Üzerinde Birden Fazla Rehin Kurulması TİRK Madde 8: Aynı ticari işletme üzerinde birden fazla rehin tesis edilebilir. Alacaklıların hakları rehnin tescili sırasına göre tayin edilir.

16 REHNİN SONA ERMESİ TİRK Madde 19: Alacağın son bulması halinde, ticari işletmenin sahibi Ticaret veya Esnaf ve Sanatkar Sicilindeki rehnin kaydının terkinini alacaklıdan isteyebilir. - Borcunu tamamını ödeyen borçlu, işletmesi üzerindeki rehnin ticaret sicilinden silinmesi (terkini) için direkt olarak ticaret sicil müdürlüğüne başvuramaz: Zira ticaret sicil müdürlüğü bir mahkeme olmadığı için, borcun gerçekten ödenip ödenmediğini araştırması mümkün değildir - Bu nedenle, terkin talebini alacaklının yapması gerekir. Alacağının tamamını tahsil eden alacaklı kendiliğinden ticaret sicil müdürlüğüne başvurabileceği gibi, borçlunun kendisinden talebi ile de terkin isteyebilir - Alacaklı, alacağı ödenmesine rağmen terkin talebinde bulunmazsa, işletme sahibi, rehine sebep borcun ödendiğini tespit için mahkemede tespit davası açar - Mahkemeden borcun ödendiğini gösteren kesinleşmiş tespit kararını alan işletme sahibi, ticaret siciline başvurarak, işletmesi üzerinde bulunan rehnin ticaret sicilinden terkinini talep edebilir

17 TİCARİ İŞLETMENİN DEVRİ
TTK Madde 11/3: Ticari işletme, içerdiği malvarlığı unsurlarının devri için zorunlu tasarruf işlemlerinin ayrı ayrı yapılmasına gerek olmaksızın bir bütün hâlinde devredilebilir ve diğer hukuki işlemlere konu olabilir. Aksi öngörülmemişse, devir sözleşmesinin duran malvarlığını, işletme değerini, kiracılık hakkını, ticaret unvanı ile diğer fikrî mülkiyet haklarını ve sürekli olarak işletmeye özgülenen malvarlığı unsurlarını içerdiği kabul olunur. Bu devir sözleşmesiyle ticari işletmeyi bir bütün hâlinde konu alan diğer sözleşmeler yazılı olarak yapılır, ticaret siciline tescil ve ilan edilir Devrin Kapsamı 1- Ticari işletme devri, esas olarak işletmenin bütün malvarlığının (tüm aktif ve pasifiyle) devredilmesini gerektirir. 2- Bu bağlamda, işletmenin sahip olduğu haklar kadar, borçlar da devredilir 3- İşletmenin sadece malları devredilerek borçlarının devredende bırakılması mümkün değildir. Bu tür bir sözleşme geçersizdir 4- Buna karşılık, işletmeye dahil unsurlardan bazılarının devrin kapsamı dışında bırakılması da mümkündür. Devrin Kapsamı 1- Ticaret Unvanı 2- İşletme Adı 3- Menkul İşletme Tesisatı 4- Müşteri Çevresi 5- Kiracılık Hakkı 6- Fikri ve Sınai Haklar

18 Borçlardan Sorumluluk İşletme Malvarlığının Devralana Geçmesi
Devrin Sonuçları Borçlardan Sorumluluk İşletme Malvarlığının Devralana Geçmesi Devir sözleşmesinde açık bir şekilde gösterilenler dışında kalan ve işletmeye sürekli bir şekilde tahsis edilmiş olan bütün unsurlar (borç ve alacaklar da dahil), ticari işletmeyle birlikte devralanın mülkiyetine geçer. Rekabet Yasağı Ticari işletmenin devri sonucunda, devreden, başka bir ticari faaliyette bulunmadığı takdirde, tacir sıfatını kaybeder ve rekabet yasağına tâbi olur. Böylece, devreden, devir konusu yaptığı eski işletmesiyle rekabet teşkil edecek faaliyetlere girişemez. Devralanın Sorumluluğu Ticari işletmeyi devralan kişi, devir işleminin alacaklılara ihbarı veya gazetelerde ilân edildiği tarihten itibaren işletmenin mevcut bütün borç ve taahhütlerinden sorumlu olur (BK m. 202) Devredenin Sorumluluğu Devreden, işletmenin mevcut borçlarından devralan kişiyle birlikte iki yıl süreyle müteselsil sorumluluk taşır. Bu iki yıllık süre, muaccel (vadesi gelmiş) borçlarda devrin ihbar veya ilân edildiği tarihten itibaren başlar. Müeccel (vadesi gelmemiş) borçlarda ise, vade gününden itibaren iki yılın geçmesiyle devredenin sorumluluğu sona erer. (BK m. 202)

19 Rehin ve Devir Arasındaki Farklar Ticaret Siciline Tescil ve İlan
Devir Prosedürü Rehin ve Devir Arasındaki Farklar Yazılı Sözleşme Ticari işletmenin devri sözleşme ile olur. Devir sözleşmesi yazılı olarak yapılmalıdır. Yazılı olma sözleşmenin geçerlilik koşuludur. Yazılı olarak yapılmayan devir sözleşmesi butlan ile batıldır Ticaret Siciline Tescil ve İlan Ticari işletmenin devrine ilişkin sözleşmenin doğması, hüküm ve sonuç doğurabilmesi için ticaret siciline tescil edilmesi gerekir. Tescil bu anlamda kurucu niteliktedir. Tescil Süresi Kanunda özel bir tescil süresi öngörülmemiş ise, tescil süresi 15 gündür. Bu bağlamda, ticari işletmenin devrine ilişkin sözleşmenin tescili için kanunda özel bir süre öngörülmediği için, yazılı sözleşmenin hazırlanmasından itibaren 15 gün olduğunu kabul etmek gerekir. 1- Ticari işletmenin rehni sözleşmesi resmi yazılı şekilde düzenlenmelidir, ticari işletmenin devri sözleşmesi ise yazılı şekle tabidir 2- Ticari işletme rehni sözleşmesinin, sözleşmenin noter tarafından re’sen düzenlenmesinden itibaren 10 gün içinde ticaret siciline tescili zorunludur, ticari işletme rehni sözleşmesinin tescili için ise süre 15 gündür. 3- Ticari işletme rehni kapsamına kural olarak sadece menkul işletme tesisatı, ticaret unvanı, işletme adı ve fikri ve sınai haklar girerken, ticari işletme devrinin kapsamına ise, menkul işletme tesisatı, ticaret unvanı, işletme adı, fikri ve sınai haklar, müşteri çevresi ve kiracılık hakkı girer.

20 Sicilin Tutulmasından Sorumluluk
TİCARET SİCİLİ Kuruluşu Yönetimi MADDE 24 - (1) Ticaret sicili, Gümrük ve Ticaret Bakanlığının gözetim ve denetiminde ticaret ve sanayi odaları veya ticaret odaları bünyesinde kurulacak ticaret sicili müdürlükleri tarafından tutulur. Bir yerde oda mevcut değilse veya yeterli teşkilatı yoksa, ticaret sicili, Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca belirlenecek bir odadaki ticaret sicili müdürlüğü tarafından tutulur. MADDE 25 - (1) Ticaret sicili, ticaret sicili müdürü tarafından yönetilir. Ticaret sicili müdürü, Kanunun 26 ncı maddesine göre çıkarılacak yönetmelikte belirlenen nitelikleri haiz kişiler arasından oda meclisi tarafından Gümrük ve Ticaret Bakanlığının uygun görüşü alınarak atanır. Aynı usulle sicil müdürlüğünün iş hacmine göre, yeteri kadar müdür yardımcısı görevlendirilir. Sicilin Tutulmasından Sorumluluk MADDE 25 - (2) Ticaret sicilinin tutulmasından doğan bütün zararlardan Devlet ve ilgili oda müteselsilen sorumludur. Devlet ve sicil görevlilerini atamaya yetkili kurum zararın doğmasında kusuru bulunanlara rücu eder. Ticaret sicili müdürü ve yardımcıları ile diğer personeli, görevleriyle ilgili suçlardan dolayı kamu görevlisi olarak cezalandırılır ve bunlara karşı işlenmiş suçlar kamu görevlisine karşı işlenmiş sayılır.

21 TİCARET SİCİLİNİN FONKSİYONLARI
Olumsuz Fonksiyonu İlana Güven İlkesi Olumlu Fonksiyonu MADDE 36 - (3) Üçüncü kişilerin, kendilerine karşı sonuç doğurmaya başlayan sicil kayıtlarını bilmediklerine ilişkin iddiaları dinlenmez. Olumsuz Fonksiyonu MADDE 36 - (4) Tescili zorunlu olduğu hâlde tescil edilmemiş veya tescil edilip de ilanı zorunlu iken ilan olunmamış bir husus, ancak bunu bildikleri veya bilmeleri gerektiği ispat edildiği takdirde, üçüncü kişilere karşı ileri sürülebilir. İlana Güven İlkesi MADDE 37 - (1) Tescil kaydı ile ilan edilen durum arasında aykırılık bulunması hâlinde, tescil edilmiş olan gerçek durumu bildikleri ispat edilmediği sürece, üçüncü kişilerin ilan edilen duruma güvenleri korunur.

22 SİCİLE TESCİL İŞLEMLERİ
1- Talep Aşaması Talep Aşaması İnceleme Aşaması Kural: Tescil İstem Üzerine Yapılır MADDE 27- (1) Ticaret siciline tescil, kural olarak istem üzerine yapılır. Resen veya yetkili kurum veya kuruluşun bildirmesi üzerine yapılacak tescillere ilişkin hükümler saklıdır. İstisnalar: Re’sen Tescil Halleri 1- Konkordato tasdik olunca durum sicile tebliğ edilir ve re’sen kaydedilir (İKK m. 300) 2- Çözümü bir mahkeme kararına bağlı bulunan veya sicil müdürü tarafından kesin olarak tescilinde duraksanan hususlar, ilgililerin istemi üzerine geçici olarak tescil olunur. Ancak, ilgililer üç ay içinde mahkemeye başvurduklarını veya aralarında anlaştıklarını ispat etmezlerse geçici tescil resen silinir (TTK m. 32/V) – Geçici Tescil 3- Şirketlerin birleşmesinde, birleşme kesinleşince tüzel kişiliği sona eren şirketlerin sicil kayıtları re’sen silinir (TSY m. 127/5) 4- Sicile tescili gereken bir hususun sicile tescil edilmediğini haber halen sicil müdürü, ilgililere uygun bir süre vererek, bu süre içinde tescil işlemini yapmalarını veya mazeretlerini bildirmelerini talep eder. Bu süre içinde tescil yapılmaz veya mazeret bildirilmez ise, durum, sicil müdürünce sicilin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesine bildirilir. Mahkeme dosya üzerinde inceleme yaparak, o hususun sicile tescilini emredebilir (TTK m. 33)

23 Talepte Bulunabilecekler
Talebin Şekli MADDE 29 - (1) Tescil istemi dilekçe ile yapılır. Dilekçe sahibi kimliğini ispat etmek zorundadır. Dilekçedeki imza noterlikçe onaylanmışsa, ayrıca kimliğin ispatlanmasına gerek yoktur. Talepte Bulunabilecekler MADDE 28 - (1) Tescil istemi ilgililer, temsilcileri veya hukuki halefleri tarafından yetkili sicil müdürlüğüne yapılır. Bir hususun tescilini istemeye birden çok kimse zorunlu ve yetkili olduğu takdirde, kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, bunlardan birinin talebi üzerine yapılan tescil tümü tarafından istenmiş sayılır Tescil Süresi MADDE 30 - (1) Kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, tescili isteme süresi onbeş gündür. Bu süre, tescili gerekli işlemin veya olgunun gerçekleştiği; tamamlanması bir senet veya belgenin düzenlenmesine bağlı olan durumlarda, bu senet veya belgenin düzenlendiği tarihten başlar. İstisnalar 1- Ticari işletme rehninde, tescil süresi 10 gündür (TİRK m. 5) 2- Anonim şirketlerin kuruluşta, ticaret siciline tescil süresi, sözleşmenin hazırlanıp, imzaların noterde tasdikini izleyen günden itibaren 30 gündür (TTK 354) 3- Limited şirketlerin kuruluşta, ticaret siciline tescil süresi, sözleşmenin hazırlanıp, imzaların noterde tasdikini izleyen günden itibaren 30 gündür 4- Ticaret sicili müdürlüğünün yetki çevresi dışında oturanlar için tescil talep süresi bir aydır (TTK m. 30/III)

24 2- İnceleme Aşaması MADDE 32 - (1) Sicil müdürü tescil için aranan kanuni şartların var olup olmadığını incelemekle yükümlüdür. Şekli İnceleme Maddi İnceleme 1- Sicil memuru öncelikle kendisinin yetkili olup olmadığını inceleyecektir. 2- Sicil memuru daha sonra, tescil talebinde bulunan kişinin, talepte bulunma yetkisi olup olmadığını inceleyecektir. 3- Yetki konusunda bir sıkıntı olmadığı takdirde, sicil memuru, tescil için ibraz edilen belgelerin eksiksiz ve tam olup olmadığını inceleyecektir. 1- Sicil memuru öncelikle, ibraz edilen belgelerin gerçeği tam olarak yansıtıp yansıtmadığını inceleyecektir. 2- Sicil memuru daha sonra, belgelerin ve içerdiği bilgilerin 3. kişilerde yanlış izlenim yaratıcı nitelikte olup olmadığını inceleyecektir. 3- Sicil memuru son olarak belgelerin ve içerdikleri bilgilerin kamu düzenine aykırı olup olmadığını inceleyecektir.

25 Tescil Talebinin Kabulü Tescil Talebinin Reddi Kararı
2-İnceleme Aşaması Tescil Talebinin Kabulü Tescil Talebinin Reddi Kararı Tescil: (Ticaret Sicili) MADDE 34 - (1) İlgililer, tescil, değişiklik veya silinme istemleri ile ilgili olarak, sicil müdürlüğünce verilecek kararlara karşı, tebliğlerinden itibaren sekiz gün içinde, sicilin bulunduğu yerde ticari davalara bakmakla görevli asliye ticaret mahkemesine dilekçe ile itiraz edebilirler İlan: (Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi'nde) Kabul Ret İlan Süresi: İlanın TTSG Müd. ulaştığı tarihten itibaren 10 gün içerisinde Sicil Müdürlüğü Davacı (Tescil Talebinde Bulunan) Kararın kendilerine tebliğinden itibaren 15 gün içerinde Yargıtay’da temyiz yoluna başvurabilirler

26 Tutulması Zorunlu Defterler Tutulması İhtiyari Defterler
TİCARİ DEFTERLER MADDE 64: Her tacir, ticari defterleri tutmak ve defterlerinde, ticari işlemleriyle ticari işletmesinin iktisadi ve mali durumunu, borç ve alacak ilişkilerini ve her hesap dönemi içinde elde edilen neticeleri, bu Kanuna göre açıkça görülebilir bir şekilde ortaya koymak zorundadır. Özellikleri Türleri 1- İster gerçek kişi tacir, ister tüzel kişi tacir olsun, her tacir, ticari defter tutmakla yükümlüdür. 2- Defterler, tacirin ticari işlemleriyle, ticari işletmesinin iktisadi ve mali durumunu, borç ve alacak ilişkilerini ve her hesap dönemi içinde elde edilen neticeleri ortaya koymak zorundadır. 3- Ticari faaliyetlere ilişkin olarak defter tutulması, tacir açısından sadece bir yükümlülük değil, aynı zamanda bir ihtiyaç niteliği de taşır Tutulması Zorunlu Defterler Tutulması İhtiyari Defterler

27 Gerçek Kişi Tacirlerin Tutması Zorunlu Defterler
İhtiyari Defterler Zorunlu Defterler Tanım: Kanunda öngörülmeyen, bu nedenle tutulmaları zorunlu olmayan , tacirin kendi istek ve ihtiyaçlarına ek olarak tuttuğu ilave defterlerdir. Örnekler: 1- Stok Defteri 2- İmalat Defteri 3- Fatura Defteri 4- Senet Defteri 5- Cari Hesap Defteri 6- Veresiye Defteri Gerçek Kişi Tacirlerin Tutması Zorunlu Defterler Tüzel Kişi Tacirlerin Tutması Zorunlu Defterler Gerçek Kişi Tacirlerin Tutması Zorunlu Defterler 1- Yevmiye Defteri: Ticari işlemlerin belgelere dayanarak tarih sırası ile maddeler halinde kaydedildiği defterdir. 2- Defter-i Kebir:  Yevmiye defterine geçirilmiş olan işlemleri buradan alarak sistemli bir şekilde ilgili olduğu hesaplara dağıtan ve tasnifli olarak bu hesaplarda toplayan defterdir. 3- Envanter Defteri: Dönem başı mal mevcudu + Dönem içinde alınan mal miktarı - Dönem içinde satılan mal miktarı = Dönem sonu kalan mal mevcudu denklemini veren defterdir.

28 Tüzel Kişi Tacirlerin Tutması Zorunlu Defterler
Kollektif Şirket Yevmiye Defteri Defter-i Kebir Envanter Defteri Genel Kurul Top. Müz. Defteri Adi Komandit Şirket Limited Şirket Pay Defteri Ser. Pay. Ayr. Komandit Şirket Yönetim Kurulu Karar Defteri Anonim Şirket

29 Defterlerin Onaylanması
MADDE 64 : Fiziki ortamda tutulan yevmiye defteri, defteri kebir ve envanter defteri ile dördüncü fıkrada sayılan defterlerin açılış onayları, kuruluş sırasında ve kullanılmaya başlanmadan önce noter tarafından yapılır. Yevmiye defterinin kapanış onayı, izleyen faaliyet döneminin altıncı ayının sonuna kadar, yönetim kurulu karar defterinin kapanış onayı ise izleyen faaliyet döneminin birinci ayının sonuna kadar notere yaptırılır Açılış Onayı Yapılması Zorunlu Defterler Süresi 1- Yevmiye Defteri 2- Defter-i Kebir 3- Envanter Defteri 4- Gen. Kur. Top. Müz. Defteri 5- Pay Defteri 6- Yönetim Kurulu Karar Defteri MADDE 64: Bu defterlerin izleyen faaliyet dönemlerindeki açılış onayları, defterlerin kullanılacağı faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna kadar notere yaptırılır. Örn: Kural olarak şirketlerde hesap dönemi 01.Ocak-31.Aralık arasıdır. Böyle bir durumda açılış onayının en geç 31.Aralık tarihine kadar yapılması şarttır.

30 Kapanış Onayı Yapılması Zorunlu Defterler Yönetim Kurulu Karar Defteri
Süreler Yevmiye Defteri MADDE 64: Yevmiye defterinin kapanış onayı, izleyen faaliyet döneminin altıncı ayının sonuna kadar yapılmalıdır (30 Haziran) Yönetim Kurulu Karar Defteri MADDE 64: Yönetim kurulu karar defterinin kapanış onayı ise izleyen faaliyet döneminin birinci ayının sonuna kadar notere yaptırılır (31 Ocak) Yevmiye Defteri Yönetim Kurulu Karar Defteri Defterlerin Tutulması MADDE 65- Defterler ve gerekli diğer kayıtlar Türkçe tutulur. Kısaltmalar, rakamlar, harfler ve semboller kullanıldığı takdirde bunların anlamları açıkça belirtilmelidir. Defterlere yazımlar ve diğer gerekli kayıtlar, eksiksiz, doğru, zamanında ve düzenli olarak yapılır. Bir yazım veya kayıt, önceki içeriği belirlenemeyecek şekilde çizilemez ve değiştirilemez. Kayıt sırasında mı yoksa daha sonra mı yapıldığı anlaşılmayan değiştirmeler yasaktır

31 Defterlerin Saklanması Ticari Defterlerin İbrazı
Defterlerin Zıyaı Kural: Her tacir; ticari defterlerini saklamakla yükümlüdür (TTK m. 82) Saklama Süresi: Birinci fıkranın (a) ilâ (d) bentlerinde öngörülen belgeler on yıl saklanır. Saklama süresi, ticari defterlere son kaydın yapıldığı andan başlar (TTK m. 82) Saklamakla Yükümlü Olanlar: - Gerçek kişi tacir - Gerçek kişi olan tacirin ölümü hâlinde mirasçıları - Tüzel kişi tacir - Tüzel kişi sona ermişse sulh mahkemesi MADDE 82: Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir. Bu dava hasımsız açılır. Mahkeme gerekli gördüğü delillerin toplanmasını da emredebilir. Ticari Defterlerin İbrazı MADDE 83: Ticari uyuşmazlıklarda mahkeme, yabancı gerçek veya tüzel kişi bile olsalar, tarafların ticari defterlerinin ibrazına, resen veya taraflardan birinin istemi üzerine karar verebilir.

32 Ticari Defterlerin Delil Olarak Kullanılması
Bir davada ispat yükü kendisine düşen taraf, iddiasını karşı tarafın ticari defterlerine dayandırabilir ve bu defterlerin mahkemeye getirtilmesini talep edebilir. Bu durumda mahkeme defterlerin ibrazı için karşı tarafa süre verir. (HMK m. 222) 1. İhtimal: Tacir Defterlerini ibraz Etmez ve Zayi Belgesi de Getirmez ise Tacir, defterlerini ibrazdan kaçınırsa ve zayii belgesi de getirmezse, iddiasını defterlere dayandıran taraf, iddiasını ispat etmiş sayılır. 2. İhtimal: Tacir Defterlerini ibraz Etmez Ama Zayi Belgesi Getirir ise Tacir, defterlerini ibraz edemez ama buna karşılık ve zayii belgesi de getirir ise , bu durumda diğer taraf(kendisinden defterlerini ibraz etmesi istenen taraf) iddiasını ispat etmiş sayılır. 3. İhtimal: Tacir Defterlerini ibraz Eder Ama Defterlerde Kanıt Yoksa Tacir kanuna uygun şekilde tutulmuş defterlerini mahkemeye ibraz ederse, fakat ileri sürülen iddiaya ilişkin olarak defterlerde hiçbir kayıt yok ise, bu halde iddiasını karşı tarafın defterlerine dayandıran tacir iddialarını ispat edememiş sayılır, başka delil de getiremezse davayı kaybeder. 4. İhtimal: Tacir Defterlerini ibraz Eder ve Defterlerde Kanıt Varsa Tacir defterlerini mahkemeye ibraz eder ve ileri sürülen iddiaya ilişkin olarak defterlerde kanıt varsa, bu halde hakim kanıtlara göre karar verecektir.

33 TİCARET UNVANI MADDE 39: Her tacir, ticari işletmesine ilişkin işlemleri, ticaret unvanıyla yapmak ve işletmesiyle ilgili senetlerle diğer belgeleri bu unvan altında imzalamak zorundadır. Tanımı Ticaret unvanı, tacirin ticari işletmesine ilişkin işlemlerde kullandığı adıdır. Fonksiyonu Ticaret unvanı, ticari işletme sahibini diğer işletme sahiplerinden ayırt etmeye yarar. Ticaret unvanına bakıldığında, ticari işletme sahibinin kim olduğu anlaşılır. Kimler Kullanabilir Ticaret ünvanını sadece tacirler kullanır. Tacir olmayanların ticaret unvanı kullanması mümkün değildir Gerekliliği Her tacir, ticari işletmesine ilişkin işlemleri ticaret unvanı ile yapmak ve işletmesiyle ilgili her türlü senet ve evrakı bu unvan altında imzalamak zorundadır. Tescili MADDE 40: Her tacir, ticari işletmenin açıldığı günden itibaren onbeş gün içinde, ticari işletmesini ve seçtiği ticaret unvanını, işletme merkezinin bulunduğu yer ticaret siciline tescil ve ilan ettirir. Görünümü MADDE 40: Tescil edilen ticaret unvanı, ticari işletmenin görülebilecek bir yerine okunaklı bir şekilde yazılır.

34 Ticaret Unvanına İlişkin Sistemler Ticaret Unvanının Türleri
Karma Sistem İlk oluştuğunda unvanın gerçek durumu yansıtması gerekir. Sonraki değişiklikler unvan değişikliğini gerektirmez Gerçeklik Sistemi Tacirin seçtiği ticaret unvanının gerçek durumu yansıtması gerekir. Serbesti Sistemi Tacir, ticaret unvanını dilediği şekilde serbestçe oluşturulabilir Kişi Unvan Konu Unvan Kişi Unvan Gerçek kişilerin ve şahıs şirketlerinin (adi şirket / kollektif şirket / adi komandit şirket) unvanlarına konu unvan denir Konu Unvan Sermaye şirketlerinin (anonim şirket / limited şirket / kooperatifler) unvanlarına konu unvan adı verilir.

35 Ticaret Unvanının Şekli Kollektif Şirketlerin Ticaret Unvanı
Gerçek Kişi Tacirin Ticaret Unvanı MADDE 41: Gerçek kişi olan tacirin ticaret unvanı 46 ncı maddeye uygun olarak yapabileceği ekler ile kısaltılmadan yazılacak adı ve soyadından oluşur. Özellikleri 1- Gerçek kişi tacirlerde kişinin adı ve soyadı aynı zamanda onun ticaret unvanıdır 2- Tacir eğer isterse adı ve soyanının sonuna eklerde koyabilir ama bu zorunlu değildir 3- Ticaret unvanı olarak kullanılan ad ve soyadı kısaltılarak yazılamaz Örnek: Ali Akdamar (kısaltmadan yazılır – A. Akdamar olamaz) Kollektif Şirketlerin Ticaret Unvanı MADDE 42: Kollektif şirketin ticaret unvanı, bütün ortakların veya ortaklardan en az birinin adı ve soyadıyla şirketi ve türünü gösterecek bir ibareyi içerir. Özellikleri 1- Ortaklardan birisinin, ikisinin veya hepsinin adı ve soyadı ticaret unvanında yer alabilir 2- Ortak veya ortakların adı veya soyadı kısaltılmadan yazılmalıdır Örnek: Ahmet Yıldız Kollektif Şirketi

36 Adi Komandit Şirketlerin Ticaret Unvanı
MADDE 42: Adi veya sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin ticaret unvanı, komandite ortaklardan en az birinin adı ve soyadıyla şirketi ve türünü gösterecek bir ibareyi içerir. Anonim Şirketle / Limited Şirketler ve Kooperatiflerin Ticaret Unvanı MADDE 43: Anonim, limited ve kooperatif şirketler, işletme konusu gösterilmek ve 46 ncı madde hükmü saklı kalmak şartıyla, ticaret unvanlarını serbestçe seçebilirler. Özellikleri 1- Ticaret unvanlarında, “anonim şirket”, “limited şirket” ve “kooperatif” kelimelerinin bulunması şarttır. 2- Bu şirketlerin ticaret unvanında, gerçek bir kişinin adı veya soyadı yer aldığı takdirde, şirket türünü gösteren ibareler, baş harflerle veya başka bir şekilde kısaltma yapılarak yazılamaz. Örnek: İstanbul Telekomünikasyon Otomotiv inşaat Sanayi A.Ş Komandite Ortak: Şirket borçlarından tüm malvarlığı ile sınırsız sorumlu olan ortaktır Komanditer Ortak: Şirket borçlarından sorumluluğu şirkete getirdiği sermaye ile sınırlı olan ortaktır Önemli Not: Komanditer ortakların ad ve soyadlarının ticaret unvanında bulunması yasaktır. Aksi durumda bu ortak 3. kişilere karşı komandite ortak gibi sorumlu olur.

37 Ticaret Unvanında Ek Kullanılması Ticaret Unvanının Devri
MADDE 46: Tacirin kimliği, işletmesinin genişliği, önemi ve finansal durumu hakkında, üçüncü kişilerde yanlış bir görüşün oluşmasına sebep olacak nitelikte bulunmamak, gerçeğe ve kamu düzenine aykırı olmamak şartıyla; her ticaret unvanına, işletmenin özelliklerini belirten veya unvanda yer alan kişilerin kimliklerini gösteren ya da hayalî adlardan ibaret olan ekler yapılabilir. Aşağıdaki eklerin ticaret unvanında kullanılabilmesi için Bakanlar Kurulu İzni gerekir. 1- Türkiye 2- Türk 3- Milli 4- Cumhuriyet Ticaret Unvanının Devri MADDE 49: Ticaret unvanı işletmeden ayrı olarak başkasına devredilemez. Bir işletmenin devri, aksi açıkça kabul edilmiş olmadıkça, unvanın da devri sonucunu doğurur. Devir hâlinde devralan, unvanı aynen kullanma hakkına sahiptir

38 MARKA 556 Sayılı Markaların Korunması Hakkındaki KKH Madde 5 – Marka, bir teşebbüsün mal veya hizmetlerini bir başka teşebbüsün mal veya hizmetlerinden ayırt etmeyi sağlaması koşuluyla, kişi adları dahil, özellikle sözcükler, şekiller, harfler, sayılar malların biçimi veya ambalajları gibi çizimle görüntülenebilen veya benzer biçimde ifade edilebilen, baskı yoluyla yayınlanabilen ve çoğaltılabilen her türlü işaretleri içerir Önemi Unsurları 1- Ayırt Edicilik Özelliği Olmalı 2- Marka Olarak Kullanmaya Uygun Olması 3- Çizimle Görüntülenebilmeli 4- Baskı Yoluyla Yayınlanabilme ve Çoğaltılabilmeli 1- Markanın temel işlevi, belirli bir ürünü tanıtmak ve benzerlerinden ayırt edilmesini sağlamaktır 2- Marka, kaliteyi simgeler 3- Marka, tüketici tercihlerini etkiler 4- Marka, ürünlere olan talebi artırır 5- Marka, tüketici bağlılığı sağlar

39 Marka Örnekleri Şekil Sayı Yazı Harf Kişi Adı Renk Biçim İşaret

40 1- Kullanıldığı Alana Göre Markalar
Marka Türleri 1- Kullanıldığı Alana Göre Markalar Örnekler Hizmet Markası Bir işletmenin sunduğu hizmeti bir başka işletmenin sunduğu hizmetten ayırt eden markalara hizmet markası denir Ticari Marka Bir işletmenin ürettiği ürünleri bir başka işletmenin ürettiği ürünlerden ayıran markalara ticaret markası denir Ticari Marka Hizmet Markası

41 2- Kullananına Göre Markalar
Marka Türleri 2- Kullananına Göre Markalar Örnekler Ferdi Marka Ortak Marka Garanti Markası Garanti Markası Birden fazla kişi tarafından kullanılan ve ürünün kalitesini garanti eden markadır Ortak Marka Üretim veya hizmet işletmelerinden oluşan bir grup tarafından ortak kullanılan markalardır Ferdi Marka Bir kişinin tek başına kullandığı markalardır

42 556 Sayılı Markaların Korunması Hakkındaki KKH Madde 6 – Bu Kanun Hükmünde Kararname ile sağlanan marka koruması tescil yoluyla elde edilir 1- Tescil, marka kullanmanın ön şartı değildir; tescil edilmeksizin de marka kullanmak mümkündür 2- Tescil edilmemiş bir marka sahibi, KHK’de öngörülen koruma olanaklarından yararlanamaz 3- Markanın, tescil tarihinden itibaren beş yıl içinde, haklı bir neden olmadan kullanılmaması veya bu kullanıma beş yıllık bir süre için kesintisiz ara verilmesi halinde, marka iptal edilir (İhtiyat Markası) 4- Marka tescil başvurusu, Türk Patent Enstitüsü Başkanlığına verilecek bir dilekçe ile yapılır 5- Tescilli markanın koruma süresi başvuru tarihinden itibaren on yıldır. Bu süre, onar yıllık dönemler halinde yenilenir 6- Yenileme talebinin yapılması ve yenileme ücretinin ödenmesi, koruma süresinin sona erdiği ayın son gününden önceki altı ay içinde gerçekleştirilir. Bu sürenin kaçırılması durumunda, yenileme talebi, ek bir ücretin ödenmesi koşuluyla, koruma süresinin sona erdiği ayın son gününden itibaren altı aylık süre uzatımı içinde de yapılabilir 7- Bir markanın yenilenmeme nedeniyle koruma süresinin dolmasından sonra iki yıl içerisinde aynı veya benzer markanın, aynı veya benzer mal ve hizmetler için yapılan tescil başvurusu itiraz üzerine reddedilir.

43 Marka Olarak Tescil Edilemeyecek Hususlar
İtiraz 1- Türk Patent Enstitüsü’ne yapılan tescil başvurusunun reddedilmesi durumunda, bu karara karşı, kararın tebliğinden itibaren 2 ay çerisinde TPE Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulu’na itiraz edilebilir 2- Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulu itirazın haklı olduğuna ve doğruluğuna ikna olursa, kararını düzeltebilir. Aksi halde talebi reddeder. 3- Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulunun, itiraz işlemleri ile ilgili kesinleşen kararlarına karşı, kesinleşen kararın bildirim tarihinden itibaren iki ay içinde, yetkili mahkemede (Ankara Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi) dava açılabilir. 1- Ayırt edici niteliği bulunmayan işaretler 2- Aynı veya aynı türdeki mal veya hizmetle ilgili olarak tescil edilmiş veya daha önce tescil için başvurusu yapılmış bir marka ile aynı veya ayırt edilemeyecek kadar benzer olan markalar 3- Mal veya hizmetin niteliği, kalitesi veya üretim yeri, coğrafi kaynağı gibi konularda halkı yanıltacak markalar 4- Dini değerleri ve sembolleri içeren markalar 5- Kamu düzenine ve genel ahlaka aykırı markalar.

44 TACİR YARDIMCILARI Bağımlı Tacir Yardımcıları
Bağımsız Tacir Yardımcıları Ticari Mümessil Acenta Ticari Vekil Simsar Pazarlamacı Komisyoncu Bağımlı Tacir Yardımcıları 1- Doğrudan tacirin emir ve talimatları doğrultusunda çalışırlar 2- Bazılarının taciri temsil etme yetkisi vardır, bazılarının ise yoktur. 3- Kendilerine ait bir işletmeleri yoktur. 4- Çalışma saat ve usulleri tacir tarafından belirlenir. 5- Sadece gerçek kişilerden oluşurlar 6- Esnaf işletmeleri bağımlı tacir yardımcısı atayamazlar Bağımsız Tacir Yardımcıları 1- Tacirden emir ve talimat almazlar 2- Bazılarının taciri temsil etme yetkisi vardır, bazılarının yoktur 3- Çoğu zaman kendilerine ait bir işletmeleri vardır 4- Çalışma saat ve usullerini kendileri belirlerler 5- Gerçek veya tüzel kişilerden oluşurlar 6- Esnaf işletmeleri de bağımsız tacir yardımcısı atayabilir

45 1- Ticari Temsilci BK MADDE 547- Ticari temsilci, işletme sahibinin, ticari işletmeyi yönetmek ve işletmeye ilişkin işlemlerde ticaret unvanı altında, ticari temsil yetkisi ile kendisini temsil etmek üzere, açıkça ya da örtülü olarak yetki verdiği kişidir. 1- Kimler Ticari Temsilci Olarak Atanabilir? Kanunda bu konuda hüküm bulunmamakla birlikte, öğreti baskın görüş, tacir ve ticari temsilci arasındaki ilişkinin güvene dayalı bir ilişki olduğundan bahisle, sadece gerçek kişilerin ticari temsilci olarak atanabileceği yönündedir. 2- Ticari Temsilcinin Ehliyeti Bu konuda da kanunda bir hüküm bulunmamaktadır. Öğretide baskın görüş, ticari temsilcinin yaptığı işlemlerde kendisini borç altına sokmadığından hareketle temyiz kudretine sahip olmasının yeterli olduğu yönündedir. 3- İflas Etmiş Bir Kişi Ticari Temsilci Olarak Atanabilir mi? Müflis bir kişinin ticari temsilci olarak atanıp atanamayacağı hususu, eski kanunda olduğu gibi yeni kanunda da düzenleme altına alınmamıştır. Öğreti de eski kanun bakımından bu konuda herhangi bir engel bulunmadığı kabul edilmekteydi. Aynı ilkenin bu gün de kabulü gerekecektir 4- Sadece Ticari İşletmeler Ticari Temsilci Atayabilir Zira esnaf işletmesine ticari temsilci atanmasına olanak tanıyan eski BK md. 449/III hükmü, yeni Kanuna alınmamıştır.

46 TİCARİ TEMSİLCİNİN ATANMASI
5- Atama Kimin Tarafından Yapılır Gerçek Kişilere Ait İşletmelerde: Ticari temsilci kural olarak işletme sahibi (tacir) tarafından atanır. İstisna: Velayet altındaki küçüğe ait işletme için ticari mümessil ataması, veli tarafından yapılır (TMK m.352). Tüzel Kişilere Ait İşletmelerde: Ticari temsilci atamaya tüzel kişinin yetkili organları karar verir. * Kollektif şirketlerde bütün ortakların kararı (oybirliği) gerekir. * Komandit şirketlerde komandite ortakların kararı (oybirliği) yeterlidir. * Anonim şirketlerde yönetim kurulu kararı (çoğunlukla) gerekir. * Limited şirketlerde sözleşmede aksine hüküm yoksa ortaklar kurulu kararıyla (çoğunlukla) atama yapılır Atamanın Şekli Ticari temsilci atanması tek taraflı irade beyanı ile olur. İrade beyanı herhangi bir şekle tabii değildir. Sözlü, yazılı, resmi yazılı veyahut zımni olabilir Atamanın Tescili BK Madde 547: İşletme sahibi, ticari temsilcilik yetkisi verildiğini ticaret siciline tescil ettirmek zorundadır. Tescilin Niteliği Ticari temsilcilik sıfatı tescil ile kazanılmaz. Tescil 3. kişileri durumdan haberdar etme amacı taşır ve bu anlamda kurucu değil, bildirici nitelik taşır. Tescil Süresi Tescil süresi ticari temsilcinin atanmasından itibaren 15 gündür.

47 TEMSİL YETKİSİNİN KAPSAMI
Ticari Temsilcinin Tek Başına Yapabileceği İşlemler Ticari Temsilcinin Ancak Tacirin izni İle Yapabileceği işlemler 1- Kambiyo taahhüdünde bulunabilir 1- İşletmeyi devredemez 2- Kredi alıp verebilir 2- İşletmeyi rehnedemez 3- İşletmeye ait menkul ve gayrı menkulleri kiraya verebilir ve kiralayabilir 3- İşletmeye yeni ortak kabul edemez, mevcut ortağı çıkaramaz 4- Taşınmaz satın alabilir 4- İşletmeye ait gayrı menkulleri satamaz 5- Şube açabilir 5- İşletmeye ait gayrı menkuller üzerinde ipotek tesis edemez 6- Ticari vekil atayabilir 6- Tacirin iflasını isteyemez 7- Üçüncü kişinin borcu için tacir adına kefalet verebilir 7- İşletmenin feshini isteyemez, başka bir işletme ile birleştiremez, türünü değiştiremez Temsil Yetkisinin Sınırlandırılması Ticari temsilcinin yetkileri kanundan kaynaklandığı için kural olarak ticari tarafından sınırlandırılmaları veya ortadan kaldırılmaları mümkün değildir. Bunun iki istisnası vardır: 1- Birlikte Temsil 2- Şube ile Sınırlama

48 Temsil Yetkisinin Sona Ermesi
1- İstifa 2- Azil 3- Ticari temsilcinin Ölümü 4- Ticari temsilcinin temyiz kudretini yitirmesi 5- Tacirin iflası 6- İşletmenin devri 7- İşletmenin tasfiyeye girmesi 2- Ticari Vekil 1- Sadece gerçek kişiler ticari vekil olarak atanabilir 2- Ticari vekil olarak atanacak kişinin temyiz kudretinin olması yeterlidir 3- Sadece ticari işletmeler ticari vekil atayabilir 4- Tek taraflı irade beyanı ile atanırlar 5- Atanmaları şekle tabi değildir 6- Tacir veya ticari temsilci tarafından atanabilir 7- Sadece olağan işleri yapmaya yetkilidirler Önemli Not: Ticari temsilci sıfatının herhangi bir nedenle sona ermesi durumunda durumun ticaret siciline bildirilmesi ve sicildeki kaydın terkin edilmesi zorunludur