FEN BİLİMLERİ-7 2.ÜNİTE HÜCRE VE BÖLÜNMELER 1.Hücre

... konulu sunumlar: "FEN BİLİMLERİ-7 2.ÜNİTE HÜCRE VE BÖLÜNMELER 1.Hücre"— Sunum transkripti:

1 FEN BİLİMLERİ-7 2.ÜNİTE HÜCRE VE BÖLÜNMELER 1.Hücre
HALİM GÜNEŞ

2 KAZANIMLAR F Hayvan ve bitki hücrelerini, temel kısımları ve görevleri açısından karşılaştırır. F Geçmişten günümüze, hücrenin yapısı ile ilgili görüşleri teknolojik gelişmelerle ilişkilendirerek tartışır. F Hücre-doku-organ-sistem-organizma ilişkisini açıklar.

3 Canlılar gözle göremediğimiz yapılara sahip olabilir mi?
DNA, gen, kromozom kavramları hakkında duyduklarınızı sınıfta paylaşınız.

4 HÜCRE KAVRAMLAR ve TERİMLER Hücre, bitki ve hayvan hücresi arasındaki benzerlik ve farklılıklar, dokular, hücre-doku organ- sistem- organizma ilişkisi, DNA, gen, kromozom

5 Hücre nedir? Hücre nerede bulunur? Bütün canlılar hücrelerden mi oluşmaktadır?

6 Hücre: Tüm canlıların, canlılık özelliği gösteren en küçük yapı birimidir.
Bütün canlılar hücrelerden oluşmaktadırlar. Tek hücrelilerin çekirdeği olmadığı için kalıtsal özellikleri sitoplazmada dağınık halde bulunur.

7 Hücrelerin özellikleri şunlardır:
Bulunduğu ortamla madde alışverişi yapar. Enerji üretir. Kendisi için gerekli yapısal maddeleri üretir. Büyür, çoğalır ve ölür. Bazı hücreler görevlerine göre biçimsel farklılık gösterir. Her hücre, kendisinden önce gelen hücrenin bölünmesiyle oluşur.

8 Hücreler, bitki ve hayvan hücresi olmak üzere 2 grupta incelenir
Hücreler, bitki ve hayvan hücresi olmak üzere 2 grupta incelenir. Bitki hücresi genel olarak köşeli, hayvan hücresi ise oval bir şekle sahiptir. HÜCRENİN KISIMLARI:

9 Madde alış verişinin kontrol edildiği kısımdır. Seçici geçirgendir.
1.HÜCRE ZARI: Sitoplazma ve çekirdeği en dıştan saran kısımdır. Hücreyi korur ve ona şekil verir. Madde alış verişinin kontrol edildiği kısımdır. Seçici geçirgendir. Her maddenin hücreye geçişine izin vermez.

10 2.SİTOPLAZMA: Hücre içinde enerji üretimi, beslenme, solunum, boşaltım gibi yaşamsal olayların gerçekleştiği bir bölümdür. Hücre zarı ile çekirdek arasını dolduran, çoğunluğu sudan oluşan şeffaf ve akıcı bir sıvıdır.

11 3. ÇEKİRDEK: Hücrenin tüm yaşamsal olaylarını düzenler ve kontrol eder
3.ÇEKİRDEK: Hücrenin tüm yaşamsal olaylarını düzenler ve kontrol eder. Hücreyi denetle-yen ve yöneten yapıdır. Canlıların göz rengi, çiçek rengi, boy uzunluğu, tüy rengi gibi kalıtsal özellikleri nesilden nesile aktaran yapılar bulunur.

12 Çekirdek,tüm hücresel faaliyetlerin yönetimini yapısındaki kromozomlar sayesinde gerçekleştirir.
Kromozomlar: Hücre çekirdeğindeki ipliksi yapılara kromozom denir. Kromozomlar canlıların kalıtsal özelliklerini taşır. Her canlı türünün kendine özgü kromozom sayısı vardır. Canlıların gelişmişlik düzeyi ile kromozom sayısı arasında hiç bir ilişki yoktur.

13 Kromozomların temel yapısını oluşturan moleküle DNA denir
Kromozomların temel yapısını oluşturan moleküle DNA denir. DNA hücrenin yönetici molekülüdür Çift iplikli sarmal bir yapıya sahiptir. DNA’nın belirli uzunluklardaki görev birimlerine gen denir DNA çok sayıda gen içerir Genler, canlının vücut özelliklerini belirleyen biyolojik şifreler içerir Örneğin göz rengi, saç rengi, cinsiyet, kan grubu gibi biyolojik özellikler genlerle kontrol edilir.

14 Hücrede yer alan organeller ve onların görevleri nelerdir?

15 Hücre içinde solunum, boşaltım, sindirim gibi yaşamsal faaliyetleri gerçekleştiren yapılara hücre organeli denir. Hücre organelleri, hücre sitoplazmasında bulunur. Her organel hücrede farklı görevleri yerine getirir.

16 4. HÜCRE DUVARI (HÜCRE ÇEPERİ): Bitki hücresinde bulunur
4.HÜCRE DUVARI (HÜCRE ÇEPERİ): Bitki hücresinde bulunur. Hayvan hücrelerinde bulunmaz. Hücre zarını çevreler. Bitki hücresine şekil kazandırır. Bitkiye dayanıklılık kazandırır. Bitkiyi dış etkilere karşı korur. Hücre zarı cansız bir yapıdır.

17 5.PLASTİT: Kloroplast, kromoplast ve lökoplast olmak üzere üç çeşidi vardır.
Bitki hücresinde bulunur. Fotosentez yaparak besin ve oksijeni üretir. Bitkilere yeşil rengi veren organeldir.

18 KROMOPLAST: Bitkilere sarı, turuncu ve kırmızı renkleri verir.
Kök,çiçek, meyve ve tohum gibi yapılarda bulunur.

19 LÖKOPLAST : Bitkilerin ışık görmeyen kök, yumru ve tohum gibi kısımlarda bulunur.
Rengi yoktur. Nişasta,yağ ve protein depolar.

20 6.MİTOKONDRİ: Hücre içinde besin maddelerini parçalayarak enerji üretir. Hücrenin enerji merkezidir. Enerjiye daha çok ihtiyaç duyulan karaciğer, kas ve beyin hücrelerinde çok bulunur.

21 7.KOFUL: Hücre içerisinde bulunan besinleri ve fazla olan atık maddeleri depo eder. Bitki hücrelerinde büyük ve az sayıdadır, hayvan hücrelerinde küçük çok sayıdadır.

22 8. RİBOZOM: Protein üretiminde görevlidir
8.RİBOZOM: Protein üretiminde görevlidir. Hücrenin en küçük organelidir. Tüm hücrelerde bulunur. En çok genç hücrelerde bulur.

23 9. GOLGİ CİSİMCİĞİ: Salgı maddelerini üretir, salgılar ve depolar
9.GOLGİ CİSİMCİĞİ: Salgı maddelerini üretir, salgılar ve depolar. En çok tükürük, süt ve ter bezi gibi salgı maddelerinin üretildiği yapılarda bulunur. Hayvan hücrelerinde lizozom organellerini oluşturur.

24 10. LİZOZOM: Hücrenin sindirim sistemidir
10.LİZOZOM: Hücrenin sindirim sistemidir. Hücre içindeki büyük yapılı besinleri parçalayarak kullanıma hazır hale getirir. Hayvan hücrelerinde ve ilkel bitki hücrelerinde bulunur.

25 11.ENDOPLAZMİK RETİKULUM: Hücre içindeki maddelerin taşınmasını sağlar ve bazı maddelerin depolanmasında görev alır. Hücre zarı ile çekirdek arasında bağlantı kurar. Golgi cisimciğini oluşturur.

26 12. SENTROZOM: Hücre bölünmesinde görevlidir
12.SENTROZOM: Hücre bölünmesinde görevlidir. Hayvan hücrelerinde ve ilkel bitki hücrelerinde bulunur.İki tane sentriyolden oluşur.

27 Hayvan ve Bitki hücresi arasındaki fark ve benzerlik nelerdir?

28 BİTKİ VE HAYVAN HÜCRESİ
1.Hücre zarı 2.Sitoplazma 3.Çekirdek 6.Mitokondri 7.Koful 8.Ribozom 9.Golgi cisimciği 11.Endop - lazmik Retikulum 10.Lizozom 4.Hücre Duvarı 5.Kloroplast 12. Sentrozom

29 Oval bir şekle sahiptir. Kloroplast bulunmaz. Hücre duvarı yoktur.
HAYVAN HÜCRESİ Oval bir şekle sahiptir. Kloroplast bulunmaz. Hücre duvarı yoktur. Kofulları küçük ve çok sayıdadır. BİTKİ HÜCRESİ Köşeli bir şekle sahiptir. Kloroplast bulunur. Hücre duvarı vardır. Kofulları büyük ve az sayıdadır.

30 -Sentrozom vardır. -Lizozom vardır. HAYVAN HÜCRESİ
-Çekirdek, sitoplazma ve hücre zarı vardır. -Mitokondri, golgi cisimciği, endoplazmik retikulum ve ribozom vardır. -Sentrozom vardır. -Lizozom vardır. BİTKİ HÜCRESİ -İlkel bitki hücresinde sentrozom vardır. -İlkel bitki hücresinde lizozom vardır.

31 Mikroskop nedir? Hücre olmaz- saydı Mikroskopa ihtiyaç duyulur muydu?

32 Hücrenin keşfi ingiliz bilim insanı Robert Hooke (Rabırt Huk) tarafından gerçekleşmiştir. Hücre terimini ilk kullanan ve tanımlayan kişidir. Robert Hooke (Rabırt Huk), yaptığı basit mikroskopla şişe mantarından aldığı bir kesiti incelemiş ve bal peteği gibi gördüğü her boş odacığa hücre adını vermiştir.  

33 Mikroskopla canlı hücreleri
inceleyen ilk kişi ise Holandalı bilim adamı Antoni Van Leeuwenhoek (Anton Van Lövenhuk)’ tur. Jan Purkinje (Yan Purkinye), Theodore Schwann (Teodor Şıvan) ve Hugo von Mohl (Hügo von Mol) gibi bilim insanları, hücre içini dolduran yapıya plazma adını verdiler. Böylelikle sitoplazma bulunmuş oldu.

34 1831 Yılında ilk bitki hücresindeki çekirdeği İskoç bilim insanı Robert Brown(Rabırt Bravn) keşfetti. 1931 yılında elektron mikroskobu icat edildi. 2000 yılında, İnsan Genom Projesiyle insanın gen haritası çıkarıldı yılında Türk bilim insanı Aziz Sancar, hücrelerde hasar gören DNA'ların nasıl onarıldığını haritalandırdı.

35 1585 - Zacharius Janssen (Zakari Cansın) ilk misroskobu icat etti.
1665- Robert Hooke hücreleri keşfetti. Antonie von Leewenhoek suda yaşayan tek hücrelileri fark etti. Mattius Schleiden (Metyus Şılayden) bütün bitkilerin hücrelerden oluştuğunu keşfetti.

36 Theodore Schwann tüm hayvanların hücrelerden oluştuğunu keşfetti. Rudolf Virchow (Radılf Virçov) bütün hücrelerin önceki hücrelerden geldiği fikrini önerdi. Ernst Abbe (Ernst Abbe) ve Carl Zeiss (Karl Zayıs) ilk modern mikroskobu yaptı. İlk elektron mikroskobu üretildi.

37 James Watson (Ceyms Vatsın) ve Francis Crick (Frensis Kırik) DNA yapısı için geçerli bir model önerdi. 1996- Vücut hücreleri kullanılarak Dolly isimli koyun kopyalandı. İnsanın gen haritası çıkarıldı. 2015- Aziz Sancar hasarlı DNA'ların nasıl onarıldığını haritalandırdı.

38 Hücre, Doku,Organ,Sistem ve Organizma ilişkisi nedir?

39 Canlılar bir veya birden fazla hücreden meydana gelebilir.
TEK HÜCRELİ Bakteri, Amip, Paramesyum (Terliksi canlı) Euglena (Öglena) ÇOK HÜCRELİ Bitkiler, Mantarlar Hayvanlar İnsanlar

40 Kalıtım maddelerini çekirdekte taşıyan hücrelere gelişmiş, sitoplazmasında dağınık olarak taşıyan hücrelere ise ilkel hücreler denir. İLKEL HÜCRELER Bakterileri GELİŞMİŞ HÜCRELER Hayvan Bitki Mantar Amip, Öglena, Paramesyum

41 Canlıları oluşturan hücreler farklı şekil, yapı ve görevlere sahiptir.
İnsanları, Ağaçları, Mikroskobik Canlıları oluşturan hücreler birbirinden farklıdır.

42 BAZI HÜCRE ÖRNEKLERİ

43 4.KAS HÜCRESİ 5.EPİTEL HÜCRESİ 6.GÖVDE HÜCRESİ 1.SOĞAN ZARI HÜCRESİ
2.ALYUVAR KAN HÜCRESİ 3.AĞIZ İÇİ EPİTEL HÜCRESİ 4.KAS HÜCRESİ 5.EPİTEL HÜCRESİ 6.GÖVDE HÜCRESİ

44 Benzer özellikteki ve yapıdaki hücreler bir araya gelerek dokuları oluşturur.
Belirli bir görevi yapmak üzere bir araya gelen farklı dokular organları oluşur. Birlikte çalışan organlar sistemleri oluşturur Vücudumuzdaki tüm sistemler bir araya gelerek organizmayı oluşturur.

45 KAS HÜCRESİ KALP İNSAN DOLAŞIM SİSTEMİ KALP KASI DOKUSU

46 Hücreler  Dokular  Organlar  Sistemler  Organizma

47 KONUMUZ BİTMİŞTİR. KONUYU EVDE TEKRAR ETMEYİ UNUTMAYIN. BİR SONRAKİ KONUYA HAZIRLANARAK GELİN.