- Bilişsel Gelişim Kuramı

... konulu sunumlar: "- Bilişsel Gelişim Kuramı"— Sunum transkripti:

1 - Bilişsel Gelişim Kuramı
Jean Piaget - Bilişsel Gelişim Kuramı

2 10 yaşında - yumuşakçaların sınıflandırılması
Jean Piaget 1896 da İsviçre -Neuchatel de doğmuştur. 10 yaşında - yumuşakçaların sınıflandırılması 11 yaşında - serçe davranışları ile ilgili makale 18 yaşında - dergilere felsefi makale 22 yaşında - üniversite mezunu 25 yaşında - doğal bilimler ile ilgili doktora tezi 30 yıl - Jean-Jack Rousseau Enstitüsü'nün yöneticiliği (zeka ve düşünce kategorileri çalışması) 59 yaşında - Uluslararası Genetik Epistomoloji Derneği kurdu genetik-çevre etkileşiminin organizmaya etkileri göstermiştir)

3 Bilişsel Gelişim Kuramı
bireyin çevresini anlama ve öğrenme çabaları sonucu aktif zihinsel gelişimine denir

4 Piaget'in Bilişsel Gelişim Kuramı
birey, pasif alıcı değil, aktif alıcıdır yaşa göre dünyalar farklıdır

5 Bilişsel gelişimi etkileyen faktörler :
- olgunlaşma - yaşantı - uyum - örgütleme - dengeleme

6 birey, doğuştan refleks getirir ve geliştirir

7 Bilişsel gelişimin olması için birey, biyolojik gelişimini sağlayıp,
çevre ile etkileşim sonucu yaşantı kazanmalıdır

8 Bilişsel gelişim, denge kurma sürecidir
Birey, çevreye uyum çabasını organize biçimde gerçekleştirir Her bir uyum hareketi, organize davranışın bir parçasıdır

9 yani birey, düzensiz etkinliklerden, organize etkinliklere ilerler
Örneğin; yani birey, düzensiz etkinliklerden, organize etkinliklere ilerler

10 zeka : bireyin, çevreye etkin bir şekilde uyum
Temel Kavramlar zeka : bireyin, çevreye etkin bir şekilde uyum sağlaması için uygun davranışı bulmasıdır.

11 şema : yeni bilgilerin yerleştirildiği bir yapıdır
şemalar, yeni yaşantılarla değişir ve yeniden organize olur Örneğin;

12 uyum : 2 yönlüdür; özümleme+düzenleme
* özümleme : bireyin, yeni karşılaştığı bir nesne, fikir ya da olayı mevcut şemasına yerleştirmesi ve tepkide bulunmasıdır; örneğin, çocuğun zebrayı at şemasına yerleştirmesi Bİlgi edinme, sadece uyarıcıların duyu organlarını etkilemesi değil, uyarıcıları sinirsel-duyumsal şemalar içinde birleştirip özümsemedir örneğin, Piaget'in çocukları...

13 * düzenleme (uyumsama-uygunluk sağlama) :
şemaların değiştirilip yenilenmesidir özümleme + düzenleme = bilişsel gelişim sürecinin temeli

14

15 dengeleme : uyum kurma çabasını, özümleme
ve düzenleme yoluyla organize eden sürece denir. öğrenme; dengenin gerektiğinde bozulup, yeniden kurulmasıdır

16 tamamlamadan geçilmez, ve her birey farklı sürede,
sırasıyla, tamamlamadan geçilmez, ve her birey farklı sürede, önceki dönemin özelliklerini içerme (lise öğrencisinin deney yapması) piaget, refleks düzeyinden karmaşık tepkilere kadar bilişsel gelişimi 4 döneme ayırmıştır

17 1-Duyuşsal motor dönem (sensorymotor stage-0..2 yaş)
a) Refleks aşaması 0..2 ay b) 1. döner tepkiler 2..4 ay c) 2. döner tepkiler 4..8 ay d) 3. döner tepkiler ay e) 4. döner tepkiler ay f) 5. döner tepkiler ay 2-İşlem öncesi dönem (Preoperational Stage-2..7 yaş) 3-Somut işlemler dönemi (Concrate operational stage yaş) 4-Soyut işlemler dönemi (Formal operational stage yaş)

18 1-Duyuşsal motor dönem (sensorymotor stage-0..2 yaş)
kendinden başlayarak çevreyi tanımaya başlar Piaget "düşünmenin başlangıcı" der ilk tepkiler benzer dönemin sonuna doğru basit zihinsel işlemleri gerçekleştirmeye başlar

19 1-Duyuşsal motor dönem (sensorymotor stage-0..2 yaş)
a) Refleks aşaması 0..2 ay : beden odaklı, amaçsız tepkiler - emme b) 1. döner tepkiler 2..4 ay : uyum gerçekleştirene kadar tekrarlanan tepkiler (sürekli el açma ve kapama) c) 2. döner tepkiler 4..8 ay: çevreye yöneliş başlar (etrafındaki nesneleri hareket ettirme) 1-Duyuşsal motor dönem (sensorymotor stage-0..2 yaş)

20 1-Duyuşsal motor dönem (sensorymotor stage-0..2 yaş)
d) 3. döner tepkiler ay: basit sorun çözücü tepkiler, şema ben ve ben olmayan ayrımı, sürüklenen nesneyi takip e) 4. döner tepkiler ay: nesne devamlılığı kazanılmaya başlanır, basit deneme-yanılma ile hedefe ulaşma Örneğin, battaniyenin üzerindeki nesneyi almak için battaniyeyi çekme f) 5. döner tepkiler ay: zihinde yeni bağlantılar kurar, problem çözme aşamaları zihinde oluşur ama tepki olmaz 1-Duyuşsal motor dönem (sensorymotor stage-0..2 yaş)

21 2-İşlem öncesi dönem (Preoperational Stage-2..7 yaş)
Piaget, bu dönemi 2 ye ayırır: a)Sembolik ya da kavram öncesi dönem-2..4 yaş b)Sezgisel dönem-4..7 yaş a)Sembolik ya da kavram öncesi dönem yaş Piaget'e göre; fiziksel olgunlaşma sosyal etkileşim Bilişsel g. yaşantı Bilişsel g. etkileme Bilişsel g. Dil g. etkileme Dil g. etkileme Dil g.

22 benlik kavramı gelişir
dil hızla gelişir benlik kavramı gelişir sembolik işlev ile fiziksel nedenli tepkilerin sınırlılığından kurtulur çevrede olmayan nesneleri sembollerle ifade Hav hav!!! örneğin; 2-İşlem öncesi dönem (Preoperational Stage-2..7 yaş)

23 ama dönem sonu gerçeklere yerini bırakır ben merkezli
hayal gücü gelişir ama dönem sonu gerçeklere yerini bırakır ben merkezli bakış açısı kendi tarafından kendi düşünceleri vardır mantık geliştirmede tüme varım ve tümden gelimi gerçekleştiremez düşünme tek yönlü 4 ayaklı evde yaşar; o zaman: = 2-İşlem öncesi dönem (Preoperational Stage-2..7 yaş)

24 sezgisel akıl yürütme tepkisi tek yönlü sınıflama sıralamada baştaki
a)Sezgisel dönem yaş sezgisel akıl yürütme tepkisi tek yönlü sınıflama sıralamada baştaki ve sondaki nesneyi bilir bütün-parça ilşkisi kurulamaz 2-İşlem öncesi dönem (Preoperational Stage-2..7 yaş)

25 nesne korunumunu bilemez
yani nesnenin boy hacim gibi özellikleri ile konumu değiştiğinde nesnenin aynı kaldığını bilemezler sihirsel artma, azalma ve kaybolmaya çabuk inanırlar işlemleri sadece tek yönlü düşünebilirler "A=B ise B=A dir" diyemez 2-İşlem öncesi dönem (Preoperational Stage-2..7 yaş)

26 3-Somut işlemler dönemi (Concrate operational stage-7..11 yaş)
birey, somut gerçekleri anlayarak tepki verir 4 işlemle bazı somut problemleri çözebilir "A=B ise B=A dir" der

27 nesneleri çok yönlü mantıklı sıralama ya da sınıflama yapabilirler
"serileme" alt sınıflandırma 3-Somut işlemler dönemi (Concrate operational stage yaş)

28 başkasının gözüyle bakabilir sosyal ilişkiler geliştirir
ben merkezcilik - out başkasının gözüyle bakabilir sosyal ilişkiler geliştirir soyut kavramlı problemleri çözemez soyut kavramları model alma ile doğru yerde kullanır ama açıklayamazlar ilköğretim 1. sınıf ilköğretim 3. sınıf 3-Somut işlemler dönemi (Concrate operational stage yaş)

29 mantıklı düşünmenin temelleri atılır
olayları yetişkin gibi mantıklı açıklar tümden gelim ile akıl yürütme yapabilir fakat yetişkinlerden farklı bunu somut nesneler üzerinde yapar 3-Somut işlemler dönemi (Concrate operational stage yaş)

30 4-Soyut işlemler dönemi (Formal operational stage-11..+ yaş)
Piaget, somut işlemlerden soyut işlemlere geçişi büyük ölçüde, nöro-fizyolojik değişikliklere ve toplumsal-kültürel etkenlere bağlar soyut düşünme yeteneği kazanır bilişsel açıdan somut nesnelerle kendini sınırlandırmaz soyut kavramları anlar bazı yetişkinler bu döneme ulaşamayabilir ya da soyut düşünme gereken problemleri çözemez

31 somut işlemlerdekilere göre çok yönlü düşünür
hipotez kurup, çeşitli seçenekleri düşünebilir Piaget ile Inhelder - ergenlerin bilişsel gelişimi üzerine zihinsel yetenek testi a) 1-3, 1-2-3 b) 1-4, 1,2-4 c) 3-4 soyut: kombinasyonları dener somut: rasgele renk değişimi elde eder 4-Soyut işlemler dönemi (Formal operational stage yaş)

32 dil gelişimi açısından atasözü ve deyimleri anlama problem yok
taşı toprağı altın toplumsal olaylara kafa yorabilir idealist tepkiler verebilir kendini topluma kabul ettirme kabul edilmezse grup oluşturma grup, dünyayı soyut algılamayı engeller 4-Soyut işlemler dönemi (Formal operational stage yaş)

33 toplumsal kuralların gerekliliğini anlar
hipotetik düşünür; toplumsal kuralların gerekliliğini anlar bunların toplum ve insan yararına olduğunu bilir tümevarım yanında tümden gelimi de kullanır 4-Soyut işlemler dönemi (Formal operational stage yaş)

34 Sonuç; birey ilkelden karmaşığa doğru gelişir ve değişir. Bu gelişimin zihinsel sürecinde Piaget, insanların çevre ile etkileşimde bulunarak yeni şemalar geliştirerek refleks tepkilerden karmaşık tepkiler kazandığını vurgulamıştır. Ayrıca öğretim programlarında zihinsel gelişime önem verilmesinin gerekliliğini savunmuştur.

35 KAYNAKLAR Senemoğlu, N. “Gelişim Öğrenme ve Öğretim: Kuramdan Uygulamaya”, Ankara, s , 68-70 Yapıcı, Ş. Ve Yapıcı, M., “Gelişim ve Öğrenme Psikolojisi” s , - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -