Sunuyu indir
Sunum yükleniyor. Lütfen bekleyiniz
1
TERMAL KONFOR Şeref Tuğlu İş güvenliği uzmanı
E
2
ISI NEDİR: Isı bir enerji türüdür ve diğer enerjilere dönüşebilir birimi kalorı veya joule’dur.
Sıcaklık nedir: Sıcaklık ısının ölçüm tanımlamasını yapan bir birimdir, enerji değildir.Sıcaklık ölçüm birimleri °C (Celsius)ve °F (Fahrenheit) ve °K (Kelvin) dir
3
İNSAN VÜCUDUNUN İYİ ÇALIŞMASI, SAĞLIĞI VE YAŞA MI İÇİN GEREKLİ TEMEL KOŞUL VÜCUT SICAKLIĞININ NORMAL DÜZEYDE TUTULMASI İLE MÜM KÜNDÜR.KİŞİNİN TERMAL RA HATLIĞI OLMALI VE ÇEVRE İLE TERMAL BİR DENGE İÇERİSİN DE BULUNMALIDIR. YAŞAM
5
TERMALKONFOR NEDİR? İŞYERİNDE ÇALIŞANLARIN;
ISI, NEM ve HAVA AKIMI gibi fiziksel iklim şartları açısından gerek BEDEN ve gerekse ZİHİN faaliyetlerini sürdürürken belirli bir RAHATLIK içinde bulunmala rını ifade eder.
6
GENEL ANLAMDA; ÇALIŞANLARIN VE ÜRETİM SİSTEMİNİ OLUŞTURAN TÜM MEKANİK VE ELEKT RONİK ARAÇ, GEREÇ, EKİPMAN VE OTOMASYON SİSTEMLERİNİN EN VERİMLİ DEĞERLERDE ÇALIŞABİLME Sİ İÇİN GEREKLİ OPTİMUM FİZİKSEL VE PSİKOLOJİK ŞARTLARDIR. 2010
7
TERMAL KONFOR * İŞ GÜVENLİĞİ, VE * İŞ VERİMLİLİĞİ,
İŞLETMELERDE ÇALIŞANLAR VE İŞYERİ ORTAMI İÇİN ÖNEMLİ BİR FAKTÖRDÜR, 2010
8
ÇALIŞMAKTA OLAN BİR İNSAN BULUNDUĞU ORTAMDA ÇEVRE İLE DEVAMLI BİR ISI ALIŞ VERİŞİ İÇİNDEDİR,
ÖRNEK:ÇALIŞANIN BULUNDUĞU ORTAM SICAKLIĞI KİŞİNİN VÜCUT SICAKLIĞINDAN YÜKSEK İSE KİŞİ ISI ALMAKTADIR.AKSİ DURUMDA DA ÇEVRE SICAKLIĞI VÜCUT SICAKLI ĞINDAN AZ İSE O ZAMANDA KİŞİ ISI KAYBEDER.
9
ÇALIŞMA ORTAMINDA KİŞİNİN VÜCUDUNDANMEYDANA GELECEK OLAN TOPLAM ISI KAYBI VÜCUDUN ÜRETMİŞ OLDUĞU ISIDAN FAZLA İSE VÜCUT SICAKLIĞI DÜŞER. BÖYLE BİR ORTAMDA KALMAYA VEYA ÇALIŞMAYA DEVAM EDİLECEK OLURSA ZAMAN İÇİNDE VÜCUT SICAKLIĞINDADA DÜŞME BAŞLAR. BURADA KİŞİNİN VÜCUDUNDA BULUNAN SIVI MİKTARI BU ISI DENGELEMESİNDE BÜYÜK ÖNEM TAŞIMAKTADIR.
10
VÜCUTTA MEYDANA GELEN ISI KAYBI VÜCUDUN ÜRETTİĞİNDEN AZ İSE VÜCUT ÜZERİNDE ISIL YÜK BİRİKİMİ OLACAK VE DOLAYISIYLA VÜCUT SICAKLIĞI ARTACAKTIR. NETİCE OLARAK HER İKİ DURUM DADA KİŞİ KENDİNİ KONFORDA HİSSETMEYECEKTİR.ÖNEMLİ OLAN VÜCUT İLE ÇEVRE ARASINDA KURU LACAK ISI DENGESİ (ÜRETİLEN VE KAYIPLARIN EŞİT OLMASI)KONFOR İÇİN ÖNEMLİ BİR PARAMETREDİR.
11
YÜKSEK SICAKLIK RAHATSIZLIKLARI:
VÜCUT ISI DÜZENİNİN BOZULMASI İLE VÜCUT ISISI 410C ULAŞACAK OLURSA SICAKLIK ÇARPMASI MEYDANA GELİR, AŞIRI TERLEME SONUCU KASLARDA ANİ KASILMA VEYA KRAMPLAR MEYDANA GELEBİLİR, YÜKSEK SICAKLIĞA UZUN SÜRE MARUZ KALINMASI DURUMUNDA TANSİYON DÜŞMESİ,BAŞ DÖNMESİ,DENGESİZLİK VS GİBİ ISI YORGUNLUKLARINA RASTLANABİLİR, KEZA YÜKSEK SICAKLIK KİŞİDE KAŞINTI ,KIRMIZI LEKE ŞEKLİNDE DERİDE BOZUNMALAR,MORAL VE KONSANTRASYON BOZUKLUĞU İLE AŞIRI DUYARLILIK VE ENDİŞEYE SEBEB OLABİLİR.
12
YAPILAN TIBBİ VE TEKNİK ARAŞTIRMALAR
İNSANIN BAŞLANGIÇTA SICAKLIĞA KARŞI DUYARLI (DAYANIKSIZ)OLDUKLARINI GÖSTERMİŞ ANCAK ZAMANLA BU DURUMA ALIŞTIKLARI KANAATİNE VARMIŞTIR.
13
SANAYİDE DÜŞÜK SICAKLIĞA ÇOK RASTLANMAZ.
DÜŞÜK SICAKLIKDAKİ İŞYERLERİNE ÖRNEK OLARAK: SOĞUK BÖLGELERDE KIŞIN DIŞARDA YAPILAN ÇALIŞMALAR İLE SOĞUK HAVA DEPOLARINDA YAPILAN ÇALIŞMALARI GÖSTEREBİLİRİZ. DÜŞÜK SICAKLIK VEYA SOĞUK HAVA NIN İNSAN ÜZERİNDE CİDDİ OLUMSUZ LUKLARA SEBEP OLDUĞU BİR GERÇEK TİR.(UYKU HALİ,HAREKETSİZLİK,EL VE AYAKTA HİSİSZLİK,VS)
14
TERMAL KONFOR ŞARTLARININ HİÇ OLMAMASI VEYA AZ OLMASI DURUMUNDA:
* İŞKAZALARINDA ARTIŞ, * ÜRETİMDE AZALMA, *GENEL EKONOMİK BEKLENTİLERDE OLUM SUZLUKLARA RASTLAMAK KAÇINILMAZDIR,
15
ÇALIŞMA ORTAMINDA TERMAL KONFOR ŞARTLARI
ISI NEM HAVA AKIMI 2010
16
TERMAL KONFOR BÖLGESİNE ETKİ EDEN FAKTÖRLER
Ortamın Sıcaklığı Ortamın Nem Durumu Termal Radyasyon Hava Akımı Hızı Yapılan İşin Niteliği Çalışanın Giyim Durumu Çalışanın Yaşı ve Cinsiyeti Çalışanın Beslenmesi
17
+ - 36,5 - 37 C İnsanın sağlıklı çalışabilme beden sıcaklığı
İNSAN VÜCUDUNUN SICAKLIĞI + 36, C İnsanın sağlıklı çalışabilme beden sıcaklığı -
18
TERMAL KONFOR ŞARTLARININ OLUMSUZ ETKİLERİNDEN KORUNMA
İŞYERİNİN KURULMA AŞAMASINDA: İŞYERİNİN BULUNDUĞU COĞRAFİ BÖLGE,SEKTÖR TÜRÜ VS GİBİ İÇ VE DIŞ ETKENLER GÖZ ÖNÜNE ALINARAK İŞYERİNDE UYGUN: HAVALANDIRMA, ISITMA, SOĞUTMA, SİSTEMLERİ PLANLANMALI VE UYGULANMA LIDIR.
19
ISI VE NEM BİRİMLERİ-TANIMLAMALAR
NEM BİRİMLERİ: Havada en fazla bulunabilecek nem miktarı, o andaki ısıya bağlıdır. ISI arttıkça NEM de artar. MUTLAK NEM: Havada, herhangi bir anda bulunan su buharıdır.(Birim havada bulunan su miktarı) BAĞIL NEM:Mutlak nemin, o ısıda en çok bulunabilecek nemin % kaçı olduğudur. Sağlık bakımından en önemli olanı BAĞIL / RELATİF nemdir.
20
BAĞIL-RELATİF NEM FAKTÖRLERİ;
1-ORTAM SICAKLIĞI, 2-ORTAMIN NEM DURUMU, 3-ORTAM HAVA AKIM HIZ DEĞERİ, 4-YAPILAN İŞİN NİTELİĞİ(HAFİF,ORTA VE AĞIR) 5-ELEMANIN GİYİM DURUMU, (İNCE,KALIN,PAMUKLU,NAYLON VS) 6-ELEMANIN YAŞ VE CİNSİYETİ, (ÇOCUK,YETİŞKİN,KADIN,ERKEK VS) 7-ELEMANIN BESLENME DURUMU, (YETERLİ KALORI ALMA-ALMAMA VS) 8-ELEMANIN FİZİKİ DURUMU, (ZAYIF,ŞİŞMAN,ENGELLİ VS DURUMU) 9-ELEMANIN GENEL SAĞLIK DURUMU VS, (HASTA,RAHATSIZ,ŞÜPHECİ,VS)
21
TERMAL KONFOR ŞARTLARINDAN BAZILARİ İŞLETMELER İÇİN GEREKLİLİK ARZ EDERKEN BAZI İŞLETMELERDE İSE RİSK YARATABİLMEK TEDİR, *TEKSTİL,BOYAHANE,ÇAMAŞIRHANE,KONSERVE,KAĞIT VE ŞEKER İŞKOLLARINDA ISI VE NEM, * DÖKÜM-ÇİMENTO-KAUÇUK-ŞEKER VE GİBİ İŞLETMELERDEDE KURU SICAKLIK GEREKMEK TEDİR. 2010
22
ETKİLERİ: * 29 °C OLURSA PERFORMANS % 5 DÜŞER,
FAZLA SICAKLIĞIN OLUMSUZ ETKİLERİ: ORTAM SICAKLIĞI: * 29 °C OLURSA PERFORMANS % 5 DÜŞER, * 30 °C OLURSA PERFORMANS % ¨ * 31 °C OLURSA PERFORMANS % ¨ * 32 °C OLURSA PERFORMANS % ¨
23
ISI VE NEM’ İN SAĞLIĞA ETKİSİ
SICAKLIK; FIRINLARDA : C, CAM FABRİKALARI : C, DEMİR ÇELİKLER : C, e çıkabilir. BAZI KAZAN DAİRESİ(GEMİ) :Sıcaklık en yüksektir, YER ALTINA VEYA MADENLERE İNİLİRKEN HER 100 M SICAKLIK VE NEM 2.5 C ARTAR,
24
ISI VE NEM’ İN SAĞLIĞA ETKİSİ
Kapalı yerlerdeki konforsuzluğu oksijen eksikliğine ve karbondioksit artmasına bağlamak doğru mu yanlış mıdır? YANLIŞTIR, çünkü Konforsuzluğun nedeni vücuttan ısı atılmasının güçleşmesi ve yavaşlamasıdır. Isı ve nem hastalanma ve ölüm oranlarını etkiler. 2010
25
ISI VE NEM’ İN SAĞLIĞA ETKİSİ
-Sağlık ve konfor bakımından en uygun ortam, işin yapılış şekline bağlı olarak C ısı ve ısı ile ters orantılı olarak % arasında değişen relatif rutubettir. -Isı arttığında nem düşük kalmalıdır. -Hava akım hızı ise 0.5 metre/sn. olarak kabul edilir. -Çok yüksek veya az ısı, nem ve yetersiz havalandırma çalışanları konforsuz ortamda çalışmaya zorlar, hastalık ve iş kazası riskini artırır. 2010
26
SICAĞA BAĞLI BOZUKLUKLAR
HAFİF BOZUKLUKLAR AĞIR BOZUKLUKLAR 2010
27
HAFİF BOZUKLUKLAR Sinir sisteminde çöküntü, Kas kuvvetinde azalma, Nabızda artma, Sıkıntılı nefes darlığı olmuştur Yüz kırmızı, ter içinde, dil ise kurudur Tansiyon düşer, vücut ısısı 38 C’ ye çıkar Hafif harekette bile bitkinlik artar, deri daha ıslanır, nabız zayıflar.( Bazı hallerde çok ağrılı adale krampları olur, el ve bacaklarda, sırtta ve karında görülen bu kramplar 48 saat kadar sürer.) - İdrarda Albümin bulunur, baş ağrısı, genel rahatsızlık hissi, mide bozuklukları, iştah azlığı, kusmalar, ishal, asabiyet, uykusuzluk en çok görülenleridir Bu durumun tedavisi için deri altına ve damara tuzlu su yapılır, ağızdan su verilir. 2010
28
AĞIR BOZUKLUKLAR Döküm, maden, metal işleri, yüksek fırınlar ve cam fabrikalarında görülür. Hafif bozukluklarda görülen arazlar daha şiddetli olarak ortaya çıkmıştır. Tedbir alınmaz ise ölüme kadar gider. En tipik örneği ısı çarpmasıdır. 2010
29
DENETİM VE YASAL DÜZENLEME
1-Bir işyeri ortamında yüksek ve alçak ısının olumsuz etkilerinden korunmak için işyerlerinde işverence uygun termal konfor şartlarının uygulanması ve yasal yükümlülüklerin yerine getirilmesi gerekir, 2-Bunun sağlanması için işverenin işyerinde belli zamanlarda gerekli ölçümleri yaptırması ve çıkan değerlere göre gerekli düzenlemeleri yapması gerekir.İşyerinde hiçbir zaman 5 duyu organı ile iyi kötü diye karar verilemez.
30
SOĞUK * Pek çok işletmede soğuk önemli bir sağlık sorunudur,
* Soğuğun nemli veya kuru havada etkisi farklıdır. * Kuru soğuğa insan vücudu dayanabildiği halde kuru soğuğa da- yanamaz, * Soğuğun şiddeti havanın durgun veya esintili olmasına bağlıdır, * Hareketsizlik, alkol almak, ayakkabıların ve ayakların ıslak olması soğuğun etkisini olumsuz yönde arttırır. 2010
31
SOĞUĞUN ETKİSİ Vücut kendi tedbirini almaya başlar; fazla kalori kaybını önlemek için genel olarak bütün damarlar sıkışır. Özellikle bu sıkışma elde, ayaklarda ve parmaklarda belirgindir. Vücutta kaloriyi artırmak için adaleler kasılır, titreme başlar. Kalp atışları ve solunum hızlanır. 2010
32
SOĞUĞUN ETKİSİ ile MEYDANA GELEN BOZUKLUKLAR
-Parmak uçlarında morarma ve kızarma (akrosiyanoz) Parmaklarda soğukta solukluk, terleme (Raynaud sendromu), Soğukta ayaklarda şişme, kanama, ülserler. “Siper Ayağı” Donmalar, kangren, - Soğuk allerjisi (kaşıntı, yanma), Yüzde felç, Mafsal romatizması, - Ölüm 2010
33
TERMAL KONFOR ŞARTLARININ VERİM VE İŞ KAZALARI ÜZERİNE ETKİSİ
-Isı, nem ve havalandırma sonucu olan konfor, randımanı ileri derecede etkiler Sıcak bir ortamda insanlar daha yavaş çalışırlar. Randıman düşer. -Konfor şartları kötüleştikçe iş kazaları artar. En uygun ısı 17 C olup bundan aşağısı ve yukarısında iş kazalarının arttığı tespit edilmiştir. 2010
34
ISI VE NEMDEN KORUMA TIBBİ KORUMA TEKNİK KORUMA
2010
35
TIBBİ KORUMA - Çok sıcak ortamlarda yapılan ağır işlerde ileri yaştaki işçiler, kronik hastalığı olanlar, alkolikler, kalp ve damar hastalığı olanlar, akciğer ve deri hastalığı olanlar çalıştırılmamalıdır. - Yüksek sıcaklıkta çalışacakların ağırlıkları ideal kilolarından 5 kg.’dan fazla olmamalıdır. - Adaptasyon yeteneği sağlanmalıdır. - Tıbbi korunmada dikkat edilecek en önemli konu, verilecek içecek ve tuz’dur 2010
36
TIBBİ KORUMA -1 lt. ter 580 kalori atar ve çok sıcak ortamda günde 7 lt. kadar ter çıkarak vücut ısısını düşürebilir. Bunun için su, limonlu soğuk çay içilerek kaybolan suyu kapatmalıdırlar. Gazlı içeceklerden sakınmalıdır. Her seferinde bir bardaktan fazla içmemelidir. (bulantı-kusma) -Sıcak ortamda çalışanlar fazla yağlı, sindirimi güç, kalori değeri yüksek besin almamalıdır. 2010
37
TIBBİ KORUMA -Çalışma süresi içinde dinlenme aralıkları organize edilerek ısının etkisi azaltılmalıdır. -Soğuktan korunmada ise kalp ve damar hastalığı olanlarla, kan basıncı yüksek olanları, soğukta ayakları terleyenleri böyle işlerde çalıştırmamalıdır -Sık sık fakat az miktarda yiyecek vermek, alkol kullandırmamaktır.
38
-Oturarak çalışanlarda 0,15-1 m/sn’yi geçmemelidir.
TEKNİK KORUMA Isı ve nemin teknolojik bakımdan gerekli olduğu işlerde bunları azaltmak mümkün değildir. Bu bakımdan alınacak önlem havalandırmadır. Havalandırma konusunda dikkate alınacak başlıca özellik, hava cereyanlarının hızıdır. -Oturarak çalışanlarda 0,15-1 m/sn’yi geçmemelidir. -Yarı aktif çalışanlarda 1-1,25 m/sn, -Tozsuz yerlerde 1.75 m/sn civarında olmalıdır. 2010
39
İŞLETMELERE GÖRE İDEAL NEM VE SICAKLIK DEĞERLERİ
TÜRÜ BAĞIL NEM HAVA SICAKLIĞI Hafif el işleri(oturarak) % 50 20 C Hafif el-kol işleri (oturarak) Ayakta ağır el-kol çalışması 17 C Çok ağır işler
40
1-İşyerindeki işçi sayısına,
TEKNİK KORUMA İŞYERİ ORTAMINA VERİLECEK HAVA: 1-İşyerindeki işçi sayısına, 2-Nem teknolojik bakımdan önemli ve zorunlu değilse, işyerine kuru ve serin hava verilir. 3-Bu serin ve kuru havanın hızı, ileri derecede hava akımı yapmayacak şekilde ayarlanmalıdır, 4 İşyerinde genelde -% relatif nem ve 23 C sıcaklık idealdir, 5-Çok sıcak işyerlerinde hava kuru tenefüs edildiği zaman solunum yollarını kurutur,nefes alma zorlaşır,konuşma güçlüğü başlar, bal gam oluşarak mikrop üreme kolaylaşır, 2010
42
AYDINLATMA AYDINLATMA: Aydınlatma işyerle rinde her türlü işin kusursuz yapılabil mesi ve en önemlisi de işçilerin göz sağlığının korunması için iyi bir aydın latma ile sağlanır. Aydınlatma şiddeti ölçü birimi LÜKS’tür.Bu birim alana düşen ışık akısıdır. Bulutsuz bir yaz günü aydınlatma şiddeti Lükstür.Kışın kapalı günde bu 3000 Lükstür.
43
İYİ BİR AYDINLATMA DÜZENİNİN ÖZELLİKLERİ
Aydınlatma şiddeti Eş düzeyde aydınlatma Işık yönü ile gölge etkisi Işık dağılımı Işıktan yararlanma Göz kamaşmasının sınırlandırılması Işığın rengi ve renksel yansıma
44
AYDINLATMA İşyerlerinin gün ışığıyla yeter derecede aydınlatılmış olması esastır. Şu kadar ki, işin konusu veya işyerinin inşa tarzı nedeniyle gün ışığından faydalanılamayan hallerde yahut gece çalışmalarında, suni ışıkla yeterli aydınlatma sağlanacaktır. Gerek tabii ve gerek suni ışıklar, işçilere yeter derecede ve eşit olarak dağılmayı sağlayacak şekilde düzenlenecektir.
45
AYDINLATMA İşyerlerinde suni ışık kullanıldığı hallerde:
Elektriğin sağlanabildiği yerlerde elektrik ışığı kullanılacak ve tesisat, teknik usul ve koşullara uygun bir şekilde yapılmış olacaktır. Suni ışık tesis ve araçları; havayı kirletecek nitelikte gaz, koku çıkararak işçilerin sağlığına zarar vermeyecek, keskin, göz kamaştırıcı ve titrek ışık meydana getirmeyecek şekilde olacaktır. İçinde kolayca parlayıcı veya patlayıcı maddeler ile ilgili işler yapılan yahut parlayıcı, patlayıcı maddeler bulunan yerler, sağlam cam mahfazalara konulmuş lambalarla, ışık dışardan yansıtılmak suretiyle aydınlatılacaktır.
46
AYDINLATMA Lambalar portatif olduğu takdirde, yere konulduğunda devrilmeyecek şekilde oturaklı olacaktır. Sıvı yakıtlarla aydınlatma yapılan yerlerde, en az bir adet yangın söndürme cihazı bulundurulacaktır. Bir aydınlatma merkezine bağlı olan işyerlerinde; herhangi bir arıza dolayısıyla ışıkların sönmesi ihtimaline karşı, yeteri kadar yedek aydınlatma araçları bulundurulacak ve gece çalışmaları yapılan yerlerin gerekli mahallerinde tercihen otomatik olarak yanabilecek yedek aydınlatma tesisatı bulundurulacaktır.
47
AYDINLATMA YER ŞİDDET Avlular, 20 LÜKS Açık alanlar, Dış yollar,
Geçitler ve benzeri yerler
48
AYDINLATMA YER ŞİDDET Kaba malzemelerin taşınması, aktarılması 50 LÜKS
Benzeri kaba işlerin yapıldığı yerler İç geçit koridor Yol Merdivenler
49
AYDINLATMA YER ŞİDDET Soyunma ve yıkanma yerleri 100 LÜKS Yemekhane
Tuvaletler Kaba montaj Balyaların açılması Hububat öğütülmesi Kazan dairesi, makine dairesi İnsan ve yük asansör kabinleri Malzeme stok ambarları
50
AYDINLATMA YER ŞİDDET Normal montaj 100 LÜKS
Kaba işler yapılan tezgahlar Konserve ve kutulama Benzeri işlerin yapıldığı yerler
51
AYDINLATMA YER ŞİDDET Ayrıntıların, yakından seçilebilmesi gereken işlerin yapıldığı yerler 300 LÜKS Koyu renkli dokuma 500 LÜKS Büro Benzeri sürekli dikkati gerektiren ince işlerin yapıldığı yerler Hassas işlerin sürekli olarak yapıldığı yerler 1000 LÜKS
52
YASAL ÖNLEMLER İSİG MADDE -8:(İşyerlerinde hava hacmi, makine,malzeme ve benzeri tesislerin kapladığı hacimler dahil olmak üzere, işçi başına en az 10 m3 olacaktır. Hava hacmi hesabında tavan yüksekliğinin 4 m...) İSİG MADDE -20:(Kapalı işyerlerindeki sıcaklık ve nem derecesinin yapılan işin niteliğine uygun olmakla beraber, ılımlı olması esastır Yazın sıcaklığın dayanılmayacak çıkmaması için serinletici tedbir, kışın da muhtaç olunan en az sıcaklığın sağlanması için, zararlı gazlar çıkararak havayı bozmayacak şekilde uygun vasıtalarla ısıtma, çok nemli yerler sıcaklık 15 C den az, 30 C’ den fazla olmamalı. İşin niteliğine göre özel elbiseler...... İSİG MADDE -21:(Kapalı işyerlerinin günde en az bir defa bir saatten az olmamak üzere havalandırılması.. 2003
53
TÜRKİYE’de TERMAL KONFOR şartlarının işyerlerin de denetlenmesi ve ölçüm yapılması konu su: 1- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, 2-İş Sağlığı Genel Müdürlüğü’ne bağlı İş sağlı- ğı ve Güvenliği Merkezi(İSGÜM) tarafından yapılır.
54
TEŞEKKÜR EDERİM
Benzer bir sunumlar
© 2024 SlidePlayer.biz.tr Inc.
All rights reserved.