ÇOCUK BÜYÜME VE GELİŞMESİ

... konulu sunumlar: "ÇOCUK BÜYÜME VE GELİŞMESİ"— Sunum transkripti:

1 ÇOCUK BÜYÜME VE GELİŞMESİ
Öğr. Gör. Ali Erman KENT

2 Çocuk Büyüme ve Gelişmesi
Büyüme fiziksel ölçülerde ve boyutlardaki artıştır

3 Çocuk Büyüme ve Gelişmesi
*infant döneminde çok hızlıdır *erken çocukluk döneminde biraz yavaşlar *adölesan dönemde tekrar artar

4 Çocuk Büyüme ve Gelişmesi
Büyüme sırasında vücut oranları da değişkenlik gösterir Örneğin yenidoğan döneminde erişkinlere göre kafa daha büyük, gövde ve kollar-bacaklar daha kısadır Değişik vücut parçaları değişik zamanlarda değişik büyüme hızına sahiptir Baş ve gövde büyümesi infant döneminde; kol ve bacakların büyümesi ise ergenliğin ilk yılında en hızlıdır

5 Çocuk Büyüme ve Gelişmesi
Gelişme ise özel yeteneklerin kazanılması ve hareketlerin daha ince hale gelmesidir

6 Çocuk Büyüme ve Gelişmesi
Bir çocuğun gelişimi değerlendirilirken sadece çocuk değil; ailesini, çevresini ve toplumun getireceği olanaklarda göz önünde bulundurulmalıdır

7 Çocuk Büyüme ve Gelişmesi
Gelişimin izlenmesinde bize yol gösterecek en küçük birim, anne-baba-bebeğin oluşturduğu birimdir

8 GELİŞİMİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Genetik yapı Anne IQ Anne çocuk ilişkisi Beslenme Cinsiyet Sosyoekonomik düzey Ailedeki pozisyon Motor : Görme algılama Sosyal : Kültür, aile Dil : Sosyal düzey, konuşulan dil, işitme İnce motor : Beceri, el kullanımı

9 Çocuk Büyüme ve Gelişmesi
Çocuk hissederek ve görerek öğrenir Bebekler tüm insanlar gibi bir başkasına yakın olmaya, haz ve coşkuyu hissedebilmeye, yaparak bir şeyleri değiştirmeye, meraklı olmaya ve düşündükleri, hissettikleri ve yaptıklarının anlaşılıp desteklenmesine gereksinimleri vardır

10 Çocuğun duyusal-ruhsal gelişiminin normal olması için çocuğun şefkatli bakım veren bir kişiye bağlanma ve çevresindeki kişilerin sağladığı deneyimlere ihtiyacı vardır

11 Çocuk Büyüme ve Gelişmesi
Çocuğun gelişiminde onun bebeklik dönemindeki duygusal gelişimi çok önemli bir yer tutar Duygusal gelişim ve hareketin gelişimi birbiriyle ayrılmaz bir parçadır

12 Yürümeye başlayan çocuk daha fazla uyaranla karşılaşır, daha fazla merak eder, hareket gelişimine paralel olarak bilişsel ve duygusal gelişimi gerçekleşir Yani çocuk merak ettikçe hareketlenecek, hareketlenip bağımsızlaştıkça çevreyle iletişimi artacaktır

13 Çocuk Büyüme ve Gelişmesi
Çocuğun hareket gelişiminin değerlendirilebilmesi için hangi yaşlarda hangi hareketleri yapması gerektiği bilinmelidir Hareketin gelişimi değerlendirilirken kaba ve ince hareketler ayrı ayrı değerlendirilir ve özellikle ilk yaştaki gelişim çok önemlidir

14 GELİŞME PRENSİPLERİ Basitten karmaşığa doğru Genelden spesifiğe doğru Baştan ayaklara doğru Merkezden uçlara doğru

15 Çocuk Büyüme ve Gelişmesi
Kaba hareketlerin gelişimi: 0-3 ay: başın dik durumda kalabilmesi gereklidir

16 3-6 ay: özellikle kolların ve bedenin üst kısmının kontrolü gerçekleşir

17 6-9 ay: bedenin alt kısmı ve bacakların dikey duruma geçmesi yani çocuğun ayakta durabilmesi gerçekleşir

18 9-12 ay: bacakların yürüyebilmek için hareketlenmesi, genel duruşun ortaya çıkması gerçekleşir

19 Çocuk Büyüme ve Gelişmesi
İnce hareketlerin gelişimi: Elin hareketi ana rahminde başlamaktadır. Rahim içinde henüz etrafını göremezken bebeğin elini istemli olarak uzatıp rahim duvarına ellediği, parmağını emdiği, değişik organlara dokunduğu gözlenmiştir. İnce hareketlerin gelişmesi daha karmaşıktır

20 2. aya kadar: nesneleri görmeye başladıktan sonra uzanabildiğini tutar

21 3. aya kadar: nesneye uzanır, onu ağzına götürür
4. aya kadar: tutulan nesneyi sallar, hareketle nesnenin ses çıkardığını öğrenir

22 Çocuk Büyüme ve Gelişmesi
İnce hareketlerin gelişimi: 4.5 aya kadar: iki elle iki ayrı nesne ve sonrasında iki elle tek büyük nesneyi tutar 6. aya kadar: bir nesneyi bir elinden diğerine geçirir sonrasında iki elle tek nesneyle yapabileceklerini öğrenir 8.5 aya kadar: iki ayrı nesneyle beraber oynayabilir ve nesneleri yırtma, çekme, sıkma hareketlerini öğrenir

23 9.5 aya kadar: iki elini koordineli olarak bir amaç için kullanır (örneğin bir eliyle kutuyu tutarken diğer eliyle kutudan nesne çıkarma gibi). Zamanla nesneleri amacına yönelik kullanmayı öğrenir. Yıllar içinde erişkin dönemde kullanmak üzere el becerileri gelişme gösterir.

24 Çocuk Büyüme ve Gelişmesi
İlkel refleksler Erişkinde hareket santral sinir sistemi tarafından kontrol edilir. Yenidoğanda ise bu kontrol beyin sapı ve spinal kord altındadır ve ilkel refleksler şeklindedir Bunlar 3.-6.ayda kaybolurlar, 6 aydan sonra halen gözlenmesi hastalık belirtisidir Bunlar bir uyarıya karşı oluşan istemsiz reflekslerdir Santral sistemi olgunlaştıkça bu refleksler baskılanır

25 Çocuk Büyüme ve Gelişmesi
İlkel refleksler Örneğin Moro refleksinde boyun aniden geriye atıldığında omuz ve kollar önce açılır sonra kapanır

26 Çocuk Büyüme ve Gelişmesi
İlkel refleksler Arama refleksinde ağız etrafına dokunulduğunda baş ve ağzı o tarafa çevirir Palmar yakalama refleksinde ise avuç içine dokunulduğunda tüm parmaklarda fleksiyon oluşur

27 Çocuk Büyüme ve Gelişmesi
İlkel refleksler Asimetrik tonik boyun refleksi (baş bir tarafa çevrildiğinde diğer taraftaki kol ve diz fleksiyona gelir)

28 Adınlama refleksi, yeni doğanın koltuk altlarından tutup ayakta tutulduğunda yürüyormuş gibi adım atar. 3 – 4. hafta da kaybolur.

29 Emme Refleksi, uyanık durumda 4, uykuda 7. aya kadar devam eder.

30 Babinski Refleksi, 8-12. aylarda kaybolur.

31 Normal Gelişim Yenidoğan:
Gövde ve baş kontrolü olmadığından tutarken tam destek verilmelidir Eller kapalı şekildedir ve yakalama refleksi gözlenir Parlak objeleri bir süre takip edebilir Sessiz ortamda sesin geldiği yöne doğru başını çevirir Destekleyerek ayakta tutulduğunda refleks adım atma görülür Refleks emme ve yutma vardır

32 GENEL PRENSİPLER Anemnez Arkaüstü muayene Yüzükoyun muayene Ayakta muayene

33 ANAMNEZ Aile anemnezi Gebelik Doğum Motor ve mental gelişim Geçirilen hastalıklar Genel durumlar (Aşılar, allerji, beslenme ve dışkılama alışkanlıkları ) Davranış özellikleri

34 Aile anemnezi : Akraba evliliği, düşükler, ölü doğumlar, çocuk ölümleri, diğer çocukları yaş, cinsiyet ve hastalıkları…. Gebelik : Geçirilen hastalıklar, düşük tehdidi, radyasyon, ilaç kullanımı, toksemi.

35 Doğum : Nerede ve nasıl gerçekleştiği, doğum şekli, gestasyon yaşı, komplikasyon olup olmadığı, APGAR skoru Hemen ağlayıp ağlamadığı, siyanoze olup olmadığı, doğum ağırlığı, baş çevresi, boyu, sarılığı

36 GEÇİRİLEN HASTALIKLAR
Geçirmiş olduğu hastalıklar zaman ve süre olarak öğrenilir. Zehirlenme, kaza, travma ve ameliyatlar

37 MUAYENE Sistemik muayene Nörolojik muayene

38 MUAYENE Gözlerin muayenesi Kafatası ve yüz muayenesi Vücut muayenesi

39 Optik göz kırpma refleksi Akustik göz kırpma refleksi
GÖZLERİN MUAYENESİ Strabismus Batan güneş manzarası Katarakt Optik göz kırpma refleksi Akustik göz kırpma refleksi

40 KAFATASI VE YÜZ MUAYENESİ
Başçevresi ( Mikro-makrosefali ) Fontaneller Kafa kemiklerinin durumu

41 Derin tendon refleksleri
VÜCUDUN MUAYENESİ Fizyolojik tremor Yatış postürü Hareketleri Solunumu Eklem hareketleri Derin tendon refleksleri

42 Başın pozisyonu Omurganın gözlenmesi Spontan emekleme Galant refleksi
YÜZÜKOYUN MUAYENE Başın pozisyonu Omurganın gözlenmesi Spontan emekleme Galant refleksi

43 Normal Gelişim 4 aylık dönem:
Merkezi sinir sistemi geliştiği için daha dengeli motor kontrol başlar Yüzüstü yatırıldığında kafasını ve çenesini kaldırır

44 Normal Gelişim 4 aylık dönem:
Sırt üstü yattığında kafa orta hatta kalır ve ellerinde tulup kaldırmaya çalışıldığında kafasını orta hatta tutarak kaldırmaya çalışır ve karın kasları ve kol-bacaklarla da bu harekete katılmaya çalışır Destekle oturduğunda sırt omurgası düz konumdadır Eller açıktır ve oynamak için orta hatta doğru getirir En büyük motor gelişmelerden biri sırtüstü pozisyondan yüz üstüne dönmesidir Sese döner; ses çıkararak, gülerek sosyal etkileşimde bulunmaya başlar Bebeğin gelişiminde en önemli nokta ise güven duygusudur

45 Normal Gelişim 7 aylık dönem:
İlkel refleksler artık kaybolmaya başlar ve hareketi daha özgür kılar Oturabilir ve bu pozisyonda el ve dizlerinin üzerine gelebilir Nesneyi bir elden diğerine geçirir ve düşen objeyi takip edebilir Yabancıları tanımaya başlar

46 Normal Gelişim 7 aylık dönem:
Yatarken tüm vücuduyla dönebilir, el ve dizlerinin üzerinde durabilir

47 Normal Gelişim 7 aylık dönem:
Desteksiz rahat oturur ve gövdesini çevirebilir

48 Normal Gelişim 10 aylık dönem:
Hareketlenme artar, ayakta durmaya başlayabilir

49 Normal Gelişim 10 aylık dönem:
Otururken dengesini kaybetmeden uzanabilir Başparmak ve 2. parmak arasındaki kavrama gerçekleşir gülerek tepki verir, anlamlı sesler çıkarabilir (anne-baba gibi)

50 Normal Gelişim 14 aylık dönem:
Çocuk artık bağımsızdır, yürümeye başlamıştır

51 Normal Gelişim 14 aylık dönem:
İki küpü üst üste koyabilir, beceriksiz de olsa kaşığı tutabilir

52 Normal Gelişim 18 aylık dönem:
Yürüme şekli daha düzgündür, geriye doğru yürüyüp, alçak sandalyeye oturabilir İçeceğini kendi içebilir Dil gelişimi hızlanır; vücut parçalarını gösterebilir, birkaç kelime söyleyebilir Sıkıntısı olduğunda ifade edebilir Oyunlarda daha yaratıcı olmaya başlar

53 Normal Gelişim 18 aylık dönem:
Üç küpü üstü üste koyabilir, kitap sayfası açabilir

54 Normal Gelişim 2 yaş dönemi:
Koşabilir, zıplayabilir, basamakları bağımsız inip çıkabilir

55 Normal Gelişim 2 yaş dönemi:
Kapıları açar, mobilyalara tırmanır, hangi elin dominant olduğu belirginleşir Giyinirken katkıda bulunur, kendi başına kısmen yemek yemeye başlayabilir Kalem tutabilir, çok sayıda küple oynayabilir Dil yeteneği gelişmiştir, ben ve benim kelimelerini uygun yerde kullanır Resimli öyküleri dinleyebilir

56 Normal Gelişim 3 yaş dönemi:
Çok iyi koşar, bisiklet pedalı çevirebilir

57 Normal Gelişim 3 yaş dönemi: Tuvalet eğitimi gerçekleşir

58 Normal Gelişim 3 yaş dönemi:
Merdiven inip çıkarken ayaklarını ardı sıra kullanabilir El ve yüzünü yıkayıp, kıyafetini çıkarabilir “ne, kim, nerede” sorularını çok sıklıkla sorar; gelecek zamanlı cümleler kurabilir Renkleri söyleyebilir, şekilleri tanır

59 Normal Gelişim 4 yaş dönemi: Yürüme ve merdiven çıkma normaldir
Yattığı yerden dönmeden direk kalkabilir Paylaşımcı ve interaktif olarak oyun oynayabilir (denileni yapmak dışında katılımcıdır) Gözetim altında kendi kendine giyinip soyunabilir Dil gelişimi ilerler, geçmiş zamana ait hikaye anlatabilir

60 Normal Gelişim 4 yaş dönemi: Kalemi rahat kullanır, nesneler çizebilir
Makas kullanabilir

61 Normal Gelişim 5 yaş dönemi: Artık çocuktur, grup oyunlarına katılır
Tek ayak üzerinde durabilir, eliyle topu yakalayabilir Konuşma akıcıdır, ona kadar sayabilir Renkleri bilir, şekil çizebilir

62 Normal Gelişim 5 yaş dönemi: Giyinirken daha bağımsızdır
Dişini fırçalayabilir, saçını tarayabilir

63 Normal Gelişim 6-12 yaş dönemi: Altı yaşındaki çocuk okula gidebilir

64 Normal Gelişim 6-12 yaş dönemi:
Motor yetenekler ve göz-el koordinasyonu gelişmeye devam eder 7 yaşında haftanın günlerini sayabilir, saati söyleyebilir

65 Normal Gelişim 6-12 yaş dönemi:
Çatal bıçak kullanabilir, ayakkabısını bağlayabilir

66 Normal Gelişim 13-18 yaş dönemi:
Ergenlik veya adölesan adı verilen dönemdir Fiziksel ve seksüel olgunluğun geliştiği, bireyin sosyalleştiği dönemdir Fiziksel büyüme hızlıdır

67 Normal Gelişim 13-18 yaş dönemi:
Bu dönem çocuğun aileden bağımsız birey olmaya başladığı dönemdir Bunların psikolojik değişimlerin yaşandığı bir dönemdir