Oyuncular Ne İster? BTO716 Eğitsel Bilgisayar Oyunları Tasarımı

... konulu sunumlar: "Oyuncular Ne İster? BTO716 Eğitsel Bilgisayar Oyunları Tasarımı"— Sunum transkripti:

1 Oyuncular Ne İster? BTO716 Eğitsel Bilgisayar Oyunları Tasarımı
Güz Dönemi Ders Sorumlusu: Prof. Dr. Hakan TÜZÜN Hazırlayan: Arman ALIR

2 İçerik Oyuncular Neden Oyun Oynar? Oyuncular Ne Bekler? Mücadele etmek
Sosyal olmak Dinamik bireysel deneyimler kazanmak Övünmek Duygusal deneyimler elde etmek Keşfetmek Hayal kurmak Etkileşime girmek Oyuncular Ne Bekler? Tutarlı bir oyun Oyunun sınırlarını anlamak Mantıklı çözümler Yönlendirme Görevi adım adım yapmak Ortama kapılmak Bazen başarısız olmak Adil fırsatlar Kendilerini tekrarlamamak Ümitsizce köşeye sıkışmamak Oyunu seyretmektense, oynamak Oyuncular ne ister?

3 OYUNCULAR NE İSTER? Oyun tasarımları iş ya da popülerlik amaçlı olmamalı, Tasarımcının kendisi, yaptığı oyunu sevmeli ve oynamaktan zevk almalı, Oyun yaparken dikkat etmemiz gereken temel duygu budur. Oyuncular ne ister?

4 OYUNCULAR NE İSTER? Bir oyunun ne kadar eğlenceli olduğunu anlamak öğretilebilen bir bilgi değildir; tasarımcı bu hisse doğuştan sahip olmalıdır. Tasarımcılar; Oyuncuların bir oyundan ne beklediğini belirleyebilecek yeteneğe sahip olmalıdır, Oyuncuları dinleyerek onlar için neyin eğlenceli olup neyin olmadığını değerlendirebilmelidir, Başka bir oyunu kopyalamak yerine, o oyunun oyuncular tarafından neden bu kadar sevildiğini analiz etmelidir. Oyuncular, bir oyunun klonu olan başka bir oyunu, orijinal hiçbir şey getirmeyen, eski bir fikri yeniymiş gibi sunan bir oyunu satın almak istemezler. Dolayısıyla başarılı oyunlar klonlama için değil, analiz için yararlı olabilirler. Oyuncular ne ister?

5 OYUNCULAR NEDEN OYUN OYNAR?
Başarılı bir oyun tasarımı için aşağıdaki soruların cevaplarına ulaşmak gereklidir. Bir oyuncu film izlemek veya sanat müzesini gezmek yerine neden oyun oynamayı tercih eder? Diğer eğlenceli ortamlar varken bilgisayar oyunlarını eşsiz kılan şey nedir? Oyunlar diğer aktivitelerden farklı olarak ne sunar? Oyuncular ne ister?

6 Mücadele Etme İsteği (1)
Çoğu oyuncu, mücadele imkanı sağladığı için oyun oynamaktan hoşlanır. Mücadele isteği önemli motive edici faktörlerden biridir (Deci ve Ryan, 1985; Malone ve Lepper, 1987). Mücadele gerektiren bir oyun, oyuncuları aktif olarak düşünmeye ve problemleri çözebilmek için farklı çözümler denemeye teşvik eder. Zor bir görevi başarmak, kolay görevlere göre daha büyük tatmin duygusu yaşatır. Oyuncular, başarma hırsıyla oyuna kendilerini kaptırırlar. Oyuncular ne ister?

7 Mücadele Etme İsteği (2)
Oyuncu, meydan okumayla karşı karşıya kalırsa ve onu aşarsa bir şeyler öğrenir. Bunun bir matematik ders kitabında ya da bilgisayar oyununda olmasının önemi yoktur. İyi oyunlarda, oyuncular fark etmese bile yaşamlarında uygulayabilecekleri farklı bakış açıları kazanabilirler. Problem çözme becerilerini, uzamsal becerilerini veya empati yapma becerilerini geliştirebilirler. Oyuncular ne ister?

8 Sosyalleşme İsteği Bazı görüşlere göre oyunlar sosyalleşmeyi öldürür. Bu düşünce neredeyse tüm oyunlar için geçersiz bir düşüncedir. Çünkü bilgisayar öncesi oyunlar, toplumsal aktivite olarak diğer bireylerle mücadele etme arzusuyla ortaya çıkmıştır. Yani oyunların doğasında sosyalleşmenin olduğu söylenebilir. Birçok insanın oyun oynamasındaki en önemli nedenlerden birisi arkadaşları ya da aileleriyle sosyalleşme istekleridir (Ör. Scrabble, Monopoly vb.). Oyuncular ne ister?

9 Sosyalleşme İsteği Oyun oynamak için uygun arkadaş bulamayan, sosyallikten hoşlanmayan veya bazen yalnız kalmak isteyen bireyler single-player oyunlara yöneliyorlar. Yerel ağ üzerinden oynanan multi-player oyunlarda da bireylerin sosyalleştikleri görülüyor. İnternet üzerinden oynanan massively multi-player (100+ oyuncu) oyunlarda da bireyler etkileşime girebilirler. Aksiyon seviyesi daha düşük sosyalleşmeye zaman ayrılabiliyor. Oyuncular ne ister?

10 Dinamik Bireysel Deneyim İsteği
Bazı oyuncular sosyalleşmek isterken, bazı oyuncular ise kendi kendilerine meşgul olabilecekleri dinamik bir şeyler yapmak isterler. Bu durum bir kişinin sinemaya gitmek yerine evde tek başına film izlemek istemesi ile aynıdır. Oyun oynarken yaşanan bireysel deneyim, kitap okuma veya video izleme gibi bireysel deneyimlerden farklıdır. Çünkü oyunlar bireysel deneyimin yanında etkileşim imkanı da sağlamaktadır. Kontrol her zaman oyunculardadır. Oyunu oyunu istediği zaman başlatıp istediği zaman sonlandırabilir. Oyuncular ne ister?

11 Övünme İsteği Çok kullanıcılı oyunlarda oyuncular skor tabelasında zirveye ismini yazdırmak ve takdir edilmek için oyun oynarlar. Yüksek skor oyuncuları motive eder. Tek kullanıcılı oyunlarda bile oyuncular oyunun ne kadarını bitirdiğini arkadaş grubunda anlatırken başarısıyla övünür. Oyuncular kimseye söylemese bile bir oyunda galip geldiğinde muazzam bir tatmin hissi yaşayabilir. Oyuncular zorlu bir oyunda zafer kazanırlarsa, muhtemelen çoğu insandan daha iyi bir şeyler yapabileceklerini düşünürler. Bu da kendilerini daha iyi hissetmelerini sağlar. Günlük hayatta övünecek fazla başarısı olmayan insanlar, oyunlardaki başarılarıyla saygınlık kazanmaya çalışabilirler. Oyuncular ne ister?

12 Duygusal Deneyim Elde Etme İsteği
Diğer eğlence türlerinde olduğu gibi oyuncular, bilgisayar oyunu oynarken bir takım duygusal karşılık arıyor olabilirler. Örneğin; Doom gibi hızlı hareket eden bir oyunun yaşattığı adrenalin kadar basit olabilir. SimCity’de çok büyük bir metropol oluşturmanın müthiş bir tatmini olabilir. Ya da Planetfall oyununda bir robotun oyuncular için kendisini feda ettiğinde oyuncuların yaşadıkları kaybetme hissi olabilir. Oyunların oyunculardaki uyandırdığı duygular, diğer medyalarda deneyimlediklerinden çok daha güçlüdür. Bu durum oyun tasarımcıları için bir avantajdır. Tasarımcılar oyunda alışılmadık duygular yaratarak unutulmaz oyunlara imza atabilirler. Oyuncular ne ister?

13 Keşfetme İsteği Seviye seviye giden oyunların çoğunda ana motivasyon kaynaklarından biri yeni alanlar keşfetme ve yeni ortamlar görme arzusudur. Super Mario 64 ya da Morrowind gibi ilerlemeye dayalı oyunları oynayan herkes, hedefleri yerine getirerek bir üst seviyeye çıkmadan önce çevreye bakınarak yeni şeyler görmek ister. Diğer ortamlarda, oyunlardaki kadar fantastik bir dünyayı keşfetme deneyimi yoktur. Bu nedenle oyunlar, bireylerin diğer medya araçlarının yapamayacağı zenginlikte bir deneyim yaşamasını sağlamaktadır. Oyuncular ne ister?

14 Oyuncular ne ister?

15 Hayal Kurma İsteği Oyunlar, belli bir hikaye çerçevesinde bireylerin sıradan yaşamlarından sıyrılabilecekleri, tamamen farklı bir dünyada istedikleri karakterlerle heyecan verici etkinliklere katılabilecekleri ortamlardır. Bilgisayar oyunları sayesinde kişiler bir oyunda heyecan verici bir karakterin yerine geçerek onun fantastik dünyasını keşfetme şansı yakalar. Bireyler, kitap veya filmlerdeki karakterlerin heyecan verici hayatlarını izlerken, iyi tasarlanmış bir bilgisayar oyununda karakterin kendisi olma şansına sahiptirler. Toplumda kabul görmeyen çeşitli aktiviteleri de yapma şansını elde ederler (Grand Theft Auto). Oyuncular ne ister?

16 Etkileşime Girme İsteği
Bilgisayar oyunları oyunculara TV, kitap, konser vb. gibi diğer birçok eğlence seçeneklerinin sağlayamadığı etkileşimli yaşantıyı sağlar. Oyunlar, oyuncuların başka bir yerde bulamayacakları bu etkileşimli ortamı sağladıklarında gerçek başarıyı elde etmiş olurlar. Oyuncular ne ister?

17 OYUNCULAR NE BEKLER? Oyuncuların oyunlardan beklentileri vardır ve bu beklentiler karşılanmazsa o oyunu bırakıp başka oyuna başlarlar. Oyun tasarımcısının amacı, beklentileri karşılamak ve oyuncunun sıkılmasına neden olabilecek şeyleri en aza indirmektir. Oyun tasarımcıları oyuncuların hayal kırıklığını nasıl en aza indirebilir? Oyuncuların beklentisi nedir? Oyuncular ne ister?

18 OYUNCULAR NE BEKLER? Tutarlı bir oyun Oyunun sınırlarını anlamak
Mantıklı çözümler Yönlendirme Görevi adım adım başarmak Ortama kapılmak Bazen başarısız olmak Adil fırsatlar Kendilerini tekrarlamamak Ümitsiz bir şekilde köşeye sıkışmamak Oyunu seyretmektense, oynamak Oyuncular ne ister?

19 Tutarlı Bir Oyun Oyuncular oyun oynarken hangi eylemlerin gerçekleştirilmesine izin verildiğini ve bu eylemlerin sonuçlarını anlamaya başlarlar. Bu nedenle oyunda yapılan bir eylem hep aynı sonucu vermelidir. Aksi halde oyun tutarsız ve öngörülemez olur. Bunun sonucunda da oyuncular farklı ve tutarlı bir oyuna yönelebilirler. Örneğin, Paintball oyunundaki topun hareketleri tamamen gerçek yaşamdaki fizik kurallarına göre hareket eder. Böylece tecrübeli bir oyuncu yaptığı manevra sonrasında topun nereye gideceğini tahmin edebilir. Oyuncular ne ister?

20 Oyunun Sınırlarını Anlamak
Oyuncular bir oyun oynarken hangi eylemlerin mümkün olduğunu ve hangilerinin mümkün olmadığını anlamak isterler. Örneğin, Doom adlı oyunda oyuncular sezgisel olarak savaşmakta oldukları şeytanlarla bir tartışma yürütemeyeceklerini anlamış olacaklardır. Oyuncular bu tip iletişimin oyunun dışında olduğunu bilirler. Oyuncular, bir oyunun mekanizmasını anladıktan sonra herhangi bir değişiklik olmasını istemezler. Aksi halde bu durum oyundan soğumaya sebep olabilir. Oyuncular ne ister?

21 Mantıklı Çözümler Oyuncular, oyun oynadıkça
oyunların sınırlarını ve hangi çözümlerin nerede işe yaradığını anlamaya başlar. Daha sonra karşılaştıkları benzer durumlarda çözümleri işe yaramazsa hayal kırıklığına uğrarlar. Oyun tasarımcısının görevi; Bir probleme yönelik gerçek dünyada var olabilecek birçok çözüm yolunu göz önünde bulundurmalı, Oyuncuların olası hamlelerini öngörerek bu hamlelerin mantıklı sonuçlarını oyuna dahil etmelidir. Oyuncunun aklına o an mantıklı bir hamle geldiğinde ve bunu denediğinde oyunun bu eyleme izin vermemesi gerçekliği yok eder. Oyuncular ne ister?

22 Yönlendirme (1) İyi oyunlar her zaman oyuncuları bir yere kadar yönlendirmelidir. Fakat bu yönlendirmeler aşırıya kaçmadan yerinde ve zamanında yapılmalıdır. Oyuncuların oyunda neleri başarması gerektiğini, yani hedeflerini bilmesi gerekir. Aksi halde rastgele eylemler dener ve herhangi bir şey başaramadıkça oyundan soğurlar. Oyuncular ne ister?

23 Yönlendirme (2) Oyunculara istediği bir şehri kurmasına izin veren SimCity 3000 oyunu, oyunculara hedefler vermediği, hatta başarılı olup olmadıklarına dair direkt bildirimde bulunmadığı halde beğenilen ve oynana bir oyun örneğidir. Oyuncuların kendi hedeflerini bulmalarını teşvik ediyor. Oyuncular ne ister?

24 Görevi Adım Adım Başarmak (1)
Oyuncular oyunda kendisinden bekleneni ve bunu başarmak için hedefe ne kadar yaklaştığını bilmek isterler. Bunu sağlamanın en iyi yolu, oyunda alt hedefler belirlemek ve başarılan her alt hedef sonunda oyuncuya bir ödül veya dönüt vermektir. Ödül vermek hem motive eder hem de oyundaki eğlenceyi arttırır. Örnek; Call of Duty oyununda öldürdüğün askerin silahını almak, Alt hedefe ulaşınca yeni bir ortama geçmek. Oyuncular ne ister?

25 Görevi Adım Adım Başarmak (2)
Tasarlanan oyunda; Yeterli dönüt yoksa, Amaca ulaşmak çok uzun sürüyor ve birçok basamağı geçmeyi gerektiriyorsa, Pozitif bir takviye yoksa, Ve engellerden dolayı sonuca ulaşamazlarsa oyuncular sıkılır, başka oyunlar dener, ve kötü zaman geçirdiğini arkadaşlarına anlatırlar. Oyuncular ne ister?

26 Ortama kapılmak Oyuncular,
bir oyunun içinde olduklarını unutmak, oyundaki karaktere tam anlamıyla bürünmek isterler. Böylece daha heyecan verici bir oyun deneyimi yaşamış olurlar. Dikkat dağıtıcı unsurlar olarak; Gerçekçi olmayan görseller, Okunabilir olmayan yazılar, Tutarsızlıklar (karakterin yürürken uçmaya başlaması), Oyunda çökmeler (ekran geçişlerinde bozulmalar), oyuncuya devamlı olarak bir oyunda olduğunu hatırlatır ve gerçekliğe inanma sürecini (suspension of disbelief) bozar. Oyuna tam dalmış bir oyuncunun dikkatini dağıtacak yanlış bir tasarım süreci, o oyuncuyu tekrar oyuna getirmekte zorluk yaşanmasına yol açacaktır. Oyuncular ne ister?

27 Bazen başarısız olmak Oyuncular
Hemen bitiveren, rekabet ve çekişme olmayan oyunları tercih etmezler, Mücadele istedikleri için oyun oynarlar. Çok kolay ulaşılmış zaferler içi boş zaferlerdir ve tatmin duygusu yaşatmazlar. Yeni oyuncuları oyuna çekmek için ilk başta oyun biraz kolay olabilir, daha sonra kademeli olarak zorluk derecesi arttırılabilir. Oyuncular, oyundaki hatalardan dolayı değil, kendi eksikliklerinden dolayı başarısız olmak isterler. Oyuncuya geçerli sebepler yerine hilelerle başarısızlık yaşatmak onları hayal kırıklığına uğratacaktır. Oyuncular ne ister?

28 Adil fırsatlar Oyuncular, bir oyunda zorlukların üstesinden gelmek için deneme yanılma yöntemini kullanabilirler fakat bunun sonucunda oyundaki karakterinin ölmesini istemezler. Acemi oyuncular bile dikkatli davrandıklarında oyunda ilerleyebilmelidir. Bu nedenle oyuncuların karakteri ölmeden karşılaştıkları zorlukları aşabileceği yollar da üretmek gerekir. Denge önemlidir. Ne çok kolay, ne çok zor. Her zaman bir yol olmalıdır. Denge önemlidir. Ne çok kolay, ne çok zor. Her zaman bir yol olmalıdır. Oyuncular ne ister?

29 Kendilerini tekrarlamamak (1)
Oyuncular bir görevi bir kere başarıyla geçmişse aynı görevi tekrarlamak istemezler. Örneğin, sürekli zor ve birbirine benzeyen bulmacaları çözmeye çalışmak oyuncuyu bıktırır ve tasarımcının yaratıcı olmadığını düşündürür. Oyuncular ne ister?

30 Kendilerini tekrarlamamak (2)
Oyunculara, kendini tekrarlamak zorunda kalmamaları için oyunu kaydetme fırsatı verilmelidir. Bazı oyunlarda her aşamadan sonra otomatik kaydetme (checkpoint) özelliği vardır. Bu özellik kendini oyuna kaptıran oyuncunun oyun deneyiminden kopmasını engellemek adına önemlidir. Buna rağmen oyuncuya manuel kaydetme hakkı da verilmelidir (istediğini yapma özgürlüğü). Manuel de oyunun her önemli aşamasını kaydetme gerginliği yaşanabilir. Bu durum oyundan kopmalara sebep olabilir. Oyunla, oyunculara istediklerini yapma imkanı veren ortamlardır. Oyuncular ne ister?

31 Ümitsiz bir şekilde köşeye sıkışmamak
Belirli bir zamanda ulaşılamamış bir hedeften dolayı oyunu tamamlama şansı yok olmamalıdır. Örneğin, Metroid Prime ya da Super Mario oyunlarında oyuncu bir uçuruma düştüğünde ölemez ama oradan da çıkamaz. Oyuncular umutsuz bir şekilde takılıp kalırlar. Böyle durumda oyuncuya ya düştüğü yerden çıkma şansı verilmeli ya da o çukurda ölmesini sağlamalı. Kaybedilen oyundan oyuncunun saatlerce haberdar olmaması hayal kırıklığı oluşturan bir durumdur. Oyuncular ne ister?

32 Oyunu seyretmektense, oynamak
Oyunun hikayesini oyuncuya aktarmak için kısa film kesitleri kullanılabilir, ancak bu kesitler 1 dk’dan uzun olmamalıdır (oyunun etkisini azaltıyor). Görev geçişlerinde uzun süreli ara sahneler etkileşimi azaltabilir.  Kişilerin oyun oynamasının nedeni kitap okumaktan ya da film izlemekten farklı bir deneyim yaşamak istemeleridir. Onlar etkileşim kurmak ister. Bu nedenle onlara oyun oynama deneyimi sağlayın. 1 dk’dan uzun kesitler oyunun etkisini azaltıyor. Oyuncular ne ister?

33 Oyuncular Ne İstediklerini Bilmezler Fakat Ne Eksik Olduğunu Bilirler
Bir oyun tasarımcısının yaptığı en büyük hatalardan biri oyunu oluşturmadan oyunculara fikrini ve oyunda ne görmek istediklerini sormaktır. Oyunu test eden bir grubun olması, oyun ile ilgili dönütlerin alınmasında önemlidir. Ancak oyuncular oyunun eğlenceli olup olmadığına bakarlar. Oyun fikirlerinin iyi olup olmadığı oyunun bitmiş hali piyasaya sürülmeden anlaşılamaz. Oyuncular ne ister?

34 Bitmeyen bir liste Hangi özelliklere sahip bir oyunu eğlenerek oynarım? Başarılı oyunları analiz et, kopyalama. Orijinallik önemli. Oyun oynarken beni neler hayal kırıklığına uğratır, neler memnun eder? . Oyuncular ne ister?

35 ÖZET Oyuncular Neden Oyun Oynar? Oyuncular Ne Bekler? Mücadele etmek
Sosyal olmak Dinamik bireysel deneyimler kazanmak Övünmek Duygusal deneyimler elde etmek Keşfetmek Hayal kurmak Etkileşime girmek Oyuncular Ne Bekler? Tutarlı bir oyun Oyunun sınırlarını anlamayı Mantıklı çözümler Yönlendirme Görevi adım adım yapmayı Ortama kapılma Bazen başarısız olmayı Adil fırsatlar Kendilerini tekrarlamamayı Ümitsizce köşeye sıkışmamayı Oyunu seyretmektense, oynamayı Oyuncular ne ister?

36 Kaynakça Rouse, R. (2005). Game Design: Theory and Practice (2nd Edition). Wordware Publishing. Oyuncular ne ister?