Prof Dr Süheyla Ünal İnönü Üniversitesi

... konulu sunumlar: "Prof Dr Süheyla Ünal İnönü Üniversitesi"— Sunum transkripti:

1 Prof Dr Süheyla Ünal İnönü Üniversitesi
GRUP TERAPİSTİ Prof Dr Süheyla Ünal İnönü Üniversitesi

2 Grup terapisti Grup çalışması için gerekli temel becerileri edinmek
Supervizyon, uygulama, geribildirim, grup üyesi olarak deneyim sahibi olmak Kişilik özelliklerinin liderliğe uygun olması

3 Etkili grup terapistinin özellikleri
Cesaret İyi niyet ve bakım verme isteği Kültürünün farkında olma Dayanıklılık Görünürlük Açıklık Kişisel güç Yeni deneyimlere açık olmak

4 Etkili grup terapistinin özellikleri
Bütünlük Etik Sıcaklık, empati, otantik olma Kendini bilme Sabır Esneklik Zamanlama

5 Etkili grup terapistinin özellikleri
Aktif dinleyici İyi gözlemci Nesnel Yansız, yüksüz, yargısız olma

6 Grup Lideri becerileri
Netleştirme Bağlantılandırma Öneride bulunma Yorumlama Kolaylaştırma Model olma Engelleme Özetleme Sonlandırma Destekleme Yüzleştirme Soru sorma, konuyu açma Tekrarlama, altını çizme, yeniden çerçevelendirme Duyguları yansıtma Davranışı yansıtma

7 Grubun oluşturulması ve sürdürülmesi
Fiziksel ortamı oluşturmak Grubun amaçlarını belirlemek İletişimi kolaylaştırmak Geçiş nesnelerini sağlamak Üyelerin ihtiyaçlarına odaklanmak Farklı bakış açılarını, alternatif olasılıkları bütünleştirmeye yardımcı olmak Öneri ve kararları değerlendirmek

8 Grubun oluşturulması Üyelere gruba katılıp katılmamaları kararı vermelerine yetecek kadar bilgi vermek Grubun özellikleri hakkında bilgi vermek Grubun amaçları, hedefleri Nerede, ne zaman, hangi sıklıkta yapılacağı Yeni üye alınıp alınmayacağı Katılımcıdan beklentiler Grup üyelerinin rol ve sorumlulukları Ücret

9 Grubun oluşturulması Terapötik sosyal sistemi şekillendirmek
Grubu değişim aracı olarak kullanmak Grup etkinliklerini terapötik faktör olarak kullanmak Dolaylı olarak değişimi katalizlemek Satranç oyununda olduğu gibi ortamı kurmak

10 Grup kültürü oluşturma
Empati ve bakım kapasitesi Saygı ve nezaketli tutum Güvenli ortam Gruptaki olumsuz tepkileri yönetme Dikkatli yüzleştirme

11 Grup terapisti Açık ya da örtük yönlendirmeler ile grup kurallarını oluşturur Terapist teknik uzman olarak grup dinamiklerini anlar, gruba uygun bir şekilde açıklar ve uygun olanları destekler Bir grup üyesinin bir konudaki yorumu hakkında diğer grup üyelerinin ne düşündüğünü sorarak sosyal olarak uygun açıklamaları pekiştirir

12 Grup terapisti Davranışları ile üyelere model olur
Grubun kendi gündemini belirlemesini önceler Üyelerin erken dönemde kendilerini açmalarını engeller Hangi davranışların uygun olmadığını belirtir

13 Grup terapisti Gruba alacaklarını seçmek ve gruba aktif olarak katılmalarını sağlamak üzere hazırlar Grup sürecine kutsallık/büyüsellik atfedilmesini engeller Üyelerle işbirliği geliştirir Meslekdaşlardan süpervizyon alır Etik ilkeleri grupta hayata geçirir

14 Grup yönetmede etik kurallar
Temel değerlerinin, söylediklerinin, düşündüklerinin, yaptıklarının grubu nasıl etkilediğinin farkında olmak Grubun değerlerinizi empoze edeceğiniz bir platform olmadığını bilmek Grup üyelerinin değerleri ile uyumlu seçenekleri denemelerini kolaylaştırmak Grup üyeleri değerlerini, amaçlarını netleştirmek, yaptıkları, seçtikleri konusunda sorumluluk almak durumundadır

15 Grup yönetmede etik kurallar
Uyguladığınız teknikler rasyonel olmalı Tekniklerinizi uygun zamanda uygun şekilde anlatmak Çalışmayan teknikte saplanıp kalmamak Üyelere bazı davranışları deneyimleme konusunda seçim şansı vermek Üyelerin kültürel değerlerine uygun teknikler kullanmak “Şimdi ve burada” olanlar üzerinden işlemek

16 Roller Formal roller Terapist, yardımcı terapist, gözlemci Formal olmayan roller: Üyenin kişilik özelliklerini, alışkanlıklarını, davranışlarını grup içinde yansıttığı roller

17 Terapist Grubu başlatmak ve oryantasyon sağlamak Bilgi vermek ve almak
Fikir vermek Açmak, ayrıntıya girmek Netleştirmek Özetlemek Fikir birliği oluşturmak

18 Seansı başlatma Üyeleri hızlıca kontrol etme
Seansları birbirine bağlama Daha önceki seanstan bitirilmemiş konular varsa dikkatli olma Grup üyeleri ile her seans için gündem oluşturma

19 Seansı sonlandırma Kapanış için zaman tanıma
Üyeleri ne öğrendiklerini tanımlama konusunda cesaretlendirme Ev ödevlerini yapmaya istekli kılma

20 Grubu sonlandırma Grubu sonlandırmaya hazırlama
Değişimin yavaş ve küçük adımlarla olacağını açıklama Başkalarını değiştirmek yerine kendisini değiştirmeye odaklanmayı sağlama Kendisi hakkında neler öğrendiğini ifade etmesini sağlama

21 Yardımcı terapist Normların yerleşmesine yardım etmek Desteklemek
Grup ahengini sağlamak Gerilimi azaltmak Dramatize etmek Dayanışma sağlamak

22 Gözlemci Kaydetme Gözlemlerini aktarma
Grup süreci üzerine düşünce yürütme

23 Lider tipi Otoriter tip: Grupla ilgili tüm kararları alır ve grup sürecini yönetir Demokratik tip: Grupla ilgili kararları grup üyelerinin almasını sağlar, grup sürecine yardım eder Karışmama siyaseti: Grup süreçleriyle minimal düzeyde ilgilenir, grubu “doğal akışına” bırakır

24 Lider tipi Spekülatif lider: Grup sürecini “şimdi ve buradaki” etkileşimler üzerinde tutar Yüzleştirici lider: Grup üyelerinin davranışlarının etkileri üzerine odaklanır Karizmatik lider: Grup sürecini kişisel gücü ve çekiciliği ile etkileyerek grubun amacına ulaşmasını sağlar

25 Liderlik boyutları Yönlendirici X yönlendirici olmayan Şeffaf X Opak
Bütün olarak grup /Alt gruplar / Bireyler Geçmiş /şimdi /gelecek Grubun içinde olmak/ dışında olmak İçerik/ süreç Anlama /Düzeltici duygusal yaşantı Yüzleştirme /Açıklama/ Destek Brabender, Fallon, & Smolar (2004)

26 Direktif X Direktif olmayan
Kendini ortaya koyma açısından; Grup üyelerin alacağı sorumluluğu arttırmak için yönlendirici olmamak Geçiş nesnesi olarak lider yerine grup üyelerinin alınmasını sağlamak Kontrollü “doğal” ortam oluşmasına izin vermek Direktif olmak Zamanı etkili kullanmak Daha çok üyenin daha etkin katılımını sağlamak Grubu bir çizgide tutmak

27 Şeffaflık X Opaklık Liderin kendisi hakkındaki bilgileri paylaşma derecesi Şeffaflık Sınırların kaybı Liderlik özelliğinin kaybı Opaklık Güven verici olmayan Soğuk Doğallığın olmadığı bir ortam Bu nedenle bilinçli ve dinamik etkiye sahip bir kendini açma düzeyi sağlanmalı

28 Bütün olarak grup / Alt gruplar / Bireyler
Liderin hangi düzeyde gruba müdahale edeceğini belirler Gruba odaklanma; Tüm üyeler aynı uyarana tabiidir Alt gruba odaklanma;alt grup oluşması süreçlerine, gruplar arası çatışmaların çözümlenmesine yönelmek Bireysel düzey; Tüm grubun bir bireyin sorununa yönlendirilmesi

29 Liderlik boyutları Geçmiş /şimdi /gelecek
Grubun yaşantılarına ilişkin olarak Grubun içinde olmak/ dışında olmak Grup matriksi oluşturmak için ikisini kombine uygulamak gerekli İçerik/ süreç Üyeler arasındaki ilişki dinamikleri Her üyenin bilinçdışı materyaline yönelim

30 Liderlik boyutları Anlama /Düzeltici duygusal yaşantı
Çatışmalı duruma dikkat çekerek içgörü kazandırma Daha önceki yaşantılarda eksik olan bir şeyi yeni ortamda sağlama Yüzleştirme /Açıklama/ Destek Duygusal uyarı düzeyini yükseltme Destek vererek kazandığı yeni davranışları pekiştirme

31 Grup terapisti olmak için
Anksiyete ile çalışmayı bilmek İç konuşmalarınızın farkında olma ve onunla başa çıkmak Supervizyondan deneyim kazanmak Kendini çok fazla ya da çok az açmanın yaratacağı sorunları bilmek Kendini uygun bir şekilde açmayı öğrenmek Sistemin işlemesi sırasındaki meydan okumalarla başa çıkmak Kendini bilmek &olumlu yönde değişmeye istekli olmak

32 Kendini bilmek Güçlü yönleri Zayıf yönleri Değerleri Hataları
Diğer insanlar üzerindeki etkileri

33 Kendini açma konusunda sorunlar
Üyeler kendilerini açma konusunda zorlanmamalıdır Grubun güvenirliği zedelenmemelidir Günah keçisi oluşturulmamalıdır Yüzleştirmeler özenli yapılmalıdır Grupta ortaya çıkan sorunlarla başa çıkmada yeterli olunmalıdır

34 Gruptaki güven düzeyi Düşük düzeyde güvenin belirteçleri;
Üyelerin düşündüklerini, hissettiklerini ifade etme konusunda çekinceli davranmaları Üyelerin kişisel olarak anlamlı bir çalışmayı başlatmada isteksiz olmaları Sorunların varlığını inkar etmeleri Genel ifadelerin/konuların ardına sığınmaları Gruptaki çatışmaların çözümü için istekli olmamaları

35 Dirençle başa çıkma Her tereddütü direnç olarak nitelendirmeyin
Dirence saygı gösterin, üyenin hangi ihtiyacını karşıladığını anlamaya çalışın Üyeleri direnç gibi görünen durumun anlamını bulmaya davet edin Çok fazla yorum yapmadan üyelerin davranışlarını tanımlayın Dirence ilgi ve merakla yaklaşın

36 Etkili yüzleştirme Yüzleştirecekseniz, bunu niye yaptığınızı bilmelisiniz Yüzleştirirken üyeye ne olduğu konusunda duyarlı olmalısınız Birebir yüzleşecekseniz, kendiniz hakkında daha fazla konuşmalısınız Onlara söylediğiniz şeye tepki vermeleri konusunda alan tanımalısınız

37 Etkili yüzleştirme Uygun zamanı seçmelisiniz
Grupta yararlı olmayan etkileşimleri ve yarattığı sorunları paylaşmalısınız Bu etkiler hakkında grup üyelerinin fikirlerini almalısınız Savunmacı ya da yargılayıcı değil, destekleyici bir dil kullanmalısınız

38 Zor davranışlarla başa çıkma
Alay ederek tepki vermekten kaçının Gözleminizi uygun bir dilde ifade edin Üyenin kültürüne duyarlı olun Üyenin davranışına kişisel olarak almaktan kaçının Dirençli davranıştan vazgeçme konusunda ısrar etmeksizin üyeleri direnci farketmeleri konusunda cearetlendirin

39 Geribildirim verme Geribildirim verirken dürüst ve duyarlı olun
Net ve doğrudan ifadeler kullanın Geribildirim vermede temel amaç, onun davranışından nasıl etkilendiğinizi bilmesini sağlamaktır Genel ifadelerden kaçının Yargılamaktan kaçının

40 Dirençle başa çıkma Çatışmalı durumları terapötik amaçla kullanma
Üyelerin dirençlerini farketmelerini sağlama Dirence saygı gösterme, yapıcı bir şekilde kullanma Üyelere zor bir durumla başa çıkma konusunda model olma Üyeleri seanstaki etkileşim konusunda konuşmaya cesaretlendirme

41 Sessiz üyeyle başa çıkma
Grubun sessiz üyeyi dışlamasını ya da o hazır değilken onun üzerinde odaklanmasını önlemek Sessizliğin nedenini anlamaya çalışmak (anksiyete, savunma, ilgi çekme, öfke vs) Grubun bu durumla yüzleşmesini sağlamak

42 KARGAŞA (İçsel sorunların
Grup süreci KURULUŞ (Oryantasyon) 1. Yapıyı, kuralları oluşturmak 2. Üyeler arası ilişkilerin özelliklerini tanımlamak 3. Lideri rolünü tanımlamak 4.Amaca ulaşmak için plan yapmak KARGAŞA (İçsel sorunların çözümü) 1. Kişiler arası sorunları tanımlamak ve çözümlemek 2. İlişkilerdeki kuralları tanımlamak 3.Grup üyelerinin etkileşmesini sağlamak ŞEKİLLENDİRME (Büyüme ve üretkenlik) 1. Uygun geribildirim 2. Uygun yüzleştirme 3. Grup bütünlüğünü sağlama UYGULAMA (Değerlendirme ve kontrol) 1.Değerlendirme, geribildirim 2. Öğrenilenlerin günlük yaşama aktarılması

43 Kaynak Yalom, I. D. (1995). The theory and practice of group psychotherapy (4th ed.). New York: Basic Books.