Spor ve MOTİVASYON Prof Dr Süheyla Ünal.

... konulu sunumlar: "Spor ve MOTİVASYON Prof Dr Süheyla Ünal."— Sunum transkripti:

1 Spor ve MOTİVASYON Prof Dr Süheyla Ünal

2 Başarının koşulları Güdüleme Liderlik Disiplin

3 İstek ve Başarı “Başarılı insanla, başarısız insan arasındaki fark güç ya da bilgi eksikliği değil, istek eksikliğidir”

4 Güdü Bireyi bir amaca ulaşmak için davranmaya iten, harekete geçiren, bireyin davranışını güçlendiren, etkinleştiren, yönelten iç güç İşlevleri Davranışı başlatma işlevi Davranışın enerji düzeyini ve şiddetini tayin işlevi Davranışa yön verme işlevi Davranışın devamlılığını sağlama işlevi

5 Güdü döngüsü Gereksinme – Uyarılma – Davranış – Doyum (amaç)
Evre: Gereksinim Evre: Uyarılma Evre: Davranış Evre: Doyum

6 Güdüler Birincil güdüler İkincil güdüler
biyolojik temeli olan dürtülere dayanan güdülerdir (açlık, susuzluk, öğrenilmemiş güdüler) İkincil güdüler psikolojik ve sosyal temellidir. Bu güdüler öğrenilmiş veya öğrenilmemiş olabilirler. (sevecenlik ve birlikte olma isteği, sosyal onay, kendilik değeri ve başarı)

7 Güdülenmiş davranış Yönü bellidir Büyük bir enerji ile yapılır
Kararlılık, devamlılık ve ısrar vardır davranışın yapılması için çaba göstermeye ve gerekli zaman harcamaya istek davranışa ilgi duyma ve dikkat etmede süreklilik konu üzerinde odaklaşma, kendini verme ve güçlüklerle karşılaştığında istenilen davranışı yapmaktan vazgeçmeme, sonuca gitmede ısrarlı olma ve kararlılık

8 Güdülenme-Motivasyon
Hareketi Devam Ettirici Harekete Geçirici Bir veya birden çok insanı belirli bir yöne ve amaca doğru devamlı şekilde harekete geçirmek için yapılan çabaların toplamıdır. Olumlu Yöne Yöneltici

9 Motivasyon İhtiyaçları giderme arzusu
Davranışı uyandıran ve yönlendiren iç mekanizmalar Bir hedef için harekekete geçmek Davranıştaki seçicilik, yoğunluk ve ısrarlılık

10 İhtiyaçlar Maslow’a göre

11 İhtiyaçlar McClelland’a göre;
Başarı güdüsü yüksek olan birey, kendisine ulaşılması güç ve çalışma gerektiren anlamlı amaçlar seçer ve bunları gerçekleştirmek için gerekli bilgi ve yetenekleri elde edip, bunları kullanacak davranışı gösterir ç Bağlılık güdüsü başka insanlarla ilişki kurma, gruba girme ve sosyal ilişkileri geliştirmeyi ifade eder Güç güdüsü güçlü olan birey, güç ve otorite kaynaklarını genişletme, diğer insanları etki altında tutma ve gücünü koruma türünde davranışlar gösterir.

12 Alderfer’in ERG Kuramı
İlerleme Gelişme ihtiyacı Gerileme İhtiyacı İhtiyacı Baglanma ihtiyacı Varolma ihtiyacı

13 Glasser’a göre Yaşamak ve üremek Sevmek ve sevilmek İktidar Özgürlük
Eğlence

14 Başarı motivasyonu Bir işi ustaca yapma, mükemmel olarak başarma, engellerin üstesinden gelme, diğerlerinden daha iyi yapma Başarısızlığa direnme, bir görevi başarmak için uğraşma

15 Güdülenme İçsel kaynaklar Dış kaynaklar
Biyolojik ihtiyaçlar (yemek, su, kan şekeri, sex vs.) Dürtüler Dış uyaranlar Güdüler Sosyal motivler

16 İçsel güdülenme Kişinin kendi içinden, kendi isteği ile başarılı olma arzusu Kişinin içinden gelen etkilere örneğin ilgi, merak, ihtiyaç vb. göre ortaya çıkar

17 İçsel güdülenme Uyarılmışlık hali İhtiyaç İnanç Amaç
organizmanın verimli bir etkinlik için hazır ve tetikte bulunması İhtiyaç arzulanan veya gerekli olan bazı şeylerin eksikliği İnanç Amaç

18 Bandura’nın Amaç Kuramı
Daha az etkin Daha çok etkin Belirsiz hedefler Özel hedefler Uzun süreli odaklanma Kısa süreli amaçların ardışıklığı Çok kolay ya da çok zor olma Güçlüğün orta düzeyde olması, ayarlanabilmesi Dışarıdan oluşturulması Kişinin kendisi tarafından oluşturulması Dış ödüller Kişisel ödüller Başkalarını etkileme Yeni beceriler öğrenme Benlik yönelimli olma Görev yönelimli olma

19 Hedef stratejileri Hedeflerin gözlenebilir, ölçülebilir, başarılabilir olması Gerçekçi ve mücadeleye davet edici olması Olumlu içerikte olması (Kaybetmemelisin değil, başarmalısın) Antrenörle sporcunun hedeflerinin uyumlu olması Hedeflerin bir yarışma için değil, performans ve teknik uygulama için olması

20 Başarı Yönelme – belirli amaçlar edinme
Çaba – amaca ulaşmak için yoğun çaba sarfetme Sebatkarlık – amaca ulaşmak için çaba göstermede kararlılık ve devamlılık

21 İçsel güdülenme Başarılı deneyimler Olumlu geribildirim
Farklı tarzda uygulamalar Gerçekçi hedef belirleme

22 Dışsal güdülenme Bireyin güdülenmesi özendirici hedefler seçilerek yada pekiştireçler kullanılarak geliştirilir Dışardan gelen ödül, ceza, baskı, rica gibi etkilerle ortaya çıkar

23 Ceza & Pekiştireç (+) Pekiştireç: Ödül; Davranışın sonunda hoşa giden bir sonuç elde etmek (-) Pekiştireç; Davranışın sonunda hoşa gitmeyen bir sonuçtan kurtulmak (+) Ceza; Davranışın sonunda hoşa gitmeyen bir sonuç ile karşılaşmak (-) Ceza; Davranışın sonunda hoşa giden bir sonucu kaybetmek

24 Motivasyon uygulama yöntemleri
Uyararak motivasyon Korkutarak motivasyon Ceza ile korkutma Yaralanma tehlikesiyle korkutma Prestij kaybına dikkat çekerek korkutma Ödüllendirerek motivasyon

25 İçsel dışsal motivasyon etkileşimi
Ödülün Fonksiyonu uygulayıcıya Etkisi içsel Mot. etkisi Kontrol etme amaçlı İçten dışa kaymayı algılama İçsel Mot. Düşer Ö D Ü L Ustalığın algılanmasına yardım eder İçsel Mot. Yükselir Bilgilendirme amaçlı İçsel Mot. Düşer Kişisel beceriksizliğin gösterilmesi

26 Spor yapmaya güdülenme
Eğlence Hoşlanma, memnuniyet, psikolojik yararlar Yetenek Beceri gelişimi, kişisel mücadele, meydan okuma Fiziksel uygunluk Sağlık, kilo verme, fiziksel görünüm, kuvvet

27 Spor yapmaya güdülenme
Bağlılık/bağlanma Sosyal tecrübe, arkadaşlık Başarı Yarışma veya kişisel gelişim

28 Genel spor motivasyonu
Etkin olma arzusu Kendini bulma, kanıtlama Tanınma, ün kazanma gereksinimi Prestij, üstünlük sağlama ihtiyacı Egemen olma arzusu. Macera hevesi Bir karar verme halinde olma arzusu

29 Özel spor motivasyonu Hareket Oyun Hareket ederek rahatlama
Yüksek kondisyona sahip olma Güçlü olma Sağlıklı olma

30 Özel spor motivasyonu Oyun sporu Sağlık sporu Performans sporu
Boş zaman değerlendirmek, eğlenmek Sağlık sporu Sağlıklı yaşamak Performans sporu Başarmak

31 Sporu bırakma Başka ilgilere kayma İlerlemenin durması Sıkılma
Zaman baskısı Antrenörden, aileden, arkadaşlardan aşırı baskı gelmesi

32 Düzey Yeterli motivasyon Yetersiz motivasyon ( Start tembelliği)
Aşırı motivasyon (Start telaşı) Motivasyon, optimum bir seviyede tutulmalıdır Yüksek motivasyon da düşük motivasyon kadar tehlikelidir

33 Optimal motivasyon profili
Kendini disiplinize etme Keyf alma Gerçekçi kendine güven Başarısızlığa karşı tutum Amaca yönelim

34 Motivasyon Güçleri Coşkunun gücü İyi bir belleğin gücü
Yaratıcılığın gücü Bilinçaltının gücü

35 Motivasyon tarzları Uyararak motivasyon Korkutarak motivasyon
Ceza ile korkutma Yaralanma tehlikesiyle korkutma Prestij kaybına dikkat çekerek korkutma Ödüllendirerek motivasyon

36 Mc Gregor’un X, Y, Z Teorisi
“X” Teorisi insanların sıkça uyarılarak denetim altında tutulması esasına dayanır “Y” Teorisi insanların doğal olarak verimli olunması sağlanır “Z” Teorisi insanlar arasında arkadaşça bir tutum geliştirme ve fedakarlık esasına dayanır

37 Kendini düzenleme Kendini düzenleme eğitimi Otojenik eğitim Hayal etme
Kalp hızı, beden ısısı, kas gerilimi, strese duygusal tepkiyi düzenleme Hayal etme Kendini şartlandırma (kendini hipnoz etme)

38 Otojenik eğitim Bedeni ve duyguları üzerine kontrol sahibi olmak
Kendini disiplinize etmek

39 Disiplinize olma Kendine hedefler koyma Sorumluluk üstlenme
Çabasını ve gelişimini gerçekçi değerlendirme Becerilerini geliştirme Zamanı iyi kullanma

40 Performans geliştirme
İyi örnekleri izleme Öğreneceği hareketi küçük parçalara ayırmak Uygulamak, uygulamak, uygulamak Başarılı hareketi setler halinde uygulamak Her uygulamayı değerlendirme

41 Hayal etme Motive olmak Beceri kazanmak ve geliştirmek
Isınmak ve odaklanmak

42 Hayal etme Oldukça gevşek ve rahat bir pozisyona geçer
Sporcu kendisini belirli bir ortamda, belirli bir aktiviteyi gerçekleştiriken başarıyla yaparken hayal eder Bunu yaparken keyif aldığını ve başarılı bir performans sergilediğini düşünür İmajinasyon sırasında olabildiğince fazla duyusunu kullanır

43 Kendini başarıya şartlandırma
Eğitim için hedef koyma Yarışma için hedef koyma Kısa ve uzun süreli hedefler oluşturma

44 Kendiyle konuşma “Antremanlarım bana dayanılmaz acı ve yorgunluk verdiği zaman, kendi kendime: “Kalk! Şampiyon olacaksın! Kazanacaksın!” diyor ve yeniden çalışmaya başlıyordum. Doğrusu, ilk maçımı her zaman “kendimle” yapıyordum. Muhammed Ali