Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı

... konulu sunumlar: "Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı"— Sunum transkripti:

1 Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı
A grubu Bruselloz Mal hastalığı Koyun hastalığı Malta humması Akdeniz humması Cebelitarık humması Ondülan ateş (Dalgalı humma) Öğrenme düzeyi TANI TEDAVİ KORUNMA Dr.Serhat BİRENGEL Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı ÖĞRENME DÜZEYİ AÇIKLAMA A Acil durumu tanıyarak acil tedavisini yapabilmeli, gerektiğinde uzmana yönlendirebilmeli. ÖnT Ön tanı koyarak gerekli ön işlemleri yapıp uzmana yönlendirebilmeli. T Tanı koyabilmeli ve tedavi hakkında bilgi sahibi olmalı, gerekli ön işlemleri yaparak uzmana yönlendirmeli. TT Tanı koyabilmeli, tedavi edebilmeli. İ Birinci basamak koşullarında uzun süreli izlem ve kontrolünü yapabilmeli. K Korunma önlemlerini (birincil, ikincil, üçüncül korunmadan uygun olan/ olanları) uygulayabilmeli.

2 AKIŞ Bruselloz Tanım Etiyoloji Tarihçe Epidemiyoloji Patogenez
Klinik görünümler Komplikasyonlar Tanı Tedavi Korunma

3 Tanım ve sürveyans gerekçesi
Brucella cinsi bakterilerle oluşan bir zoonotik enfeksiyon hastalığıdır. Primer olarak ot yiyen hayvanların hastalığıdır.

4 Etiyoloji Brucella spp. 0,6 x 1,5 m Gram negatif Hareketsiz
Hücre içi yerleşimli Kokobasil Sporsuz, kapsülsüz, aerob Nazlı üreme

5 B. melitensis Keçi, koyun, sığır
TÜR REZERVUAR B. melitensis Keçi, koyun, sığır B. abortus Sığır, at B. suis Domuz, sığır B. canis Köpek B. neatomae Çöl faresi B. ovis Koç (epididimit) B. rangiferi Ren geyiği B. maris Deniz memelisi

6 Bulaş yolu Kontamine et veya süt-süt ürünlerinin sindirim yolu ile alınması, İnfekte hayvan dokuları, kanı veya lenfasının, bütünlüğü bozulmuş deri veya konjonktivaya direkt teması, İnfeksiyöz aerosollerin inhalasyonu. Diğer

7 Brucella spp Isı ve pastörizasyona oldukça duyarlı  600C’de 10 dk,
%0.1 fenolde 15 dk’da ölür Normal mide asidi mikroorganizmayı öldürür.

8 Brucella spp, canlılık Gübrede 2 yıl,
Buzdolabındaki keçi peynirinde 6 ay, Hayvan fetüsünde 75 gün, Suda ve toprakta 10 hafta, Ahır tozunda 6 hafta, Dondurmada 30 gün Tuzsuz krema yağında, buzdolabında 142 gün, Tereyağında 4 ay, Oda ısısındaki peynirde 2 ay %10 tuzlu salamura peynirde 45 gün, %17 tuzlu salamurada 1 ay canlılığını korur.

9 Tarihçe MÖ 450 Hipokrat  ilk tanım 1854 Kırım Savaşı  ilk olgu
1885 Malta, Sir David Bruce izolasyon (Micrococcus melitensis) 1897 Wright ve SmithAgglütinasyon Testi 1905 Zammit, keçi  B.melitensis 1895 Bang, sığır  B.abortus

10 Ülkemizdeki ilk bruselloz olgusu ! Dünya Savaşı’nda Abdülkadir Noyan
1914 Traum, domuz B.suis 1953 Koyun B.ovis 1957 Rat (çöl faresi)  B.neatomae 1966 Carmichael, köpek  B.canis Ülkemizdeki ilk bruselloz olgusu ! Dünya Savaşı’nda Abdülkadir Noyan İntan hastalıkları Prof.

11 Bulaş yolu Kontamine et veya süt-süt ürünlerinin sindirim yolu ile alınması, İnfekte hayvan dokuları, kanı veya lenfasının, bütünlüğü bozulmuş deri veya konjonktivaya direkt teması, İnfeksiyöz aerosollerin inhalasyonu. Diğer

12 Çiğ veya pastörize edilmemiş süt/süt ürünlerini tüketmek:
Pişmemiş et ve Çiğ veya pastörize edilmemiş süt/süt ürünlerini tüketmek: Kaynatılmamış/pastörize edilmemiş süt içmek Bu tür sütlerden yapılan taze ve tuzsuz peynir (köy peyniri), tereyağı, kaymak tüketmek

13 Pastörize süt ve süt ürünleri ile bulaşmaz !
Isı ve pastörizasyona oldukça duyarlı Pastörize süt ve süt ürünleri ile bulaşmaz ! Tulum peyniri, kaşar peyniri ve yoğurt hastalığı bulaştırmaz (kaynatılmış süt, tuzlu peynir) !

14 Cilt ve mukozadan bulaşma
Veteriner, mezbaha çalışanları,kasaplar, avcılar, … Açık yaralara enfekte materyal teması (yenidoğan hayvan, aborte fetus, sekresyonlar, …) Hayvana uygulanan canlı aşının batması

15 Çiftçi, mezbaha çalışanı, kasap, et paketleyiciler
Bakteri inhalasyonu Çiftçi, mezbaha çalışanı, kasap, et paketleyiciler Abortus materyali, gübre, kan, süt, cerahat … Laboratuvar çalışanı Liyofilize veya kurumuş bakteri içeren açık plaklar !

16 İnsandan insana bulaş önemsiz
Nadir Enfekte emziren anneden bebeğe Cinsel temasla bulaş Doku ve kan nakli

17 A grubu

18

19 Epidemiyoloji Tüm dünyada yaygın; 500 bin olgu/yıl
Akdeniz ülkeleri, Arabistan Körfezi, Asya’nın güneyi (Hindistan), Meksika, Orta ve Güney Amerika’da sık Japonya, Uruguay ile bazı Doğu ve Kuzey Avrupa ülkelerinde tamamen eradike ?!

20 Türkiye’de bruselloz Hayvanlar arasında oldukça yaygın; Konya, Diyarbakır, Şanlıurfa yöreleri. Kırsal kesimlerde B.melitensis, Büyük şehirlerde B.abortus infeksiyonu sık. B.suis infeksiyonu bildirilmemiştir. %75 B.melitensis Her yaşta (en sık 15-35) ve her iki cinste eşit oranda. En çok bulaş; çiğ sütten yapılan peynir ve krema yağlarla olur (yaz mevsiminde). Seropozitiflik % 2-6.

21 Patogenez Bakteri ilk üremesini bölgesel lenf bezlerinde yapar  bakteriyemi : hematojen yolla  RES; karaciğer, dalak, kemik iliği, böbrek ve santral sinir sistemi, endokard, testis/overe yerleşir. Histopatoloji: Fakültatif hücreiçi  fagositik hücreler içerisinde çoğalabilir karaciğer, dalak, kemik iliği epiteloid hücreler, plazma hücreleri ve mononükleer hücrelerle çevrili granülomlar

22 Patogenez

23 İmmunite Temel mekanizma hücresel; humoral immunitenin yeri sınırlıdır. Bakteri lizisi  klinikten sorumlu olan endotoksemi gerçekleşir. Öldürülemeyen bakteriler  granülomlar  örn. granülomatöz hepatit Bulguların bir kısmından otoantikorlar ve immun kompleksler sorumlu

24 Klinik tablolar Asemptomatik (Ambulan) enfeksiyon,
Akut (Tipik-Klasik form) enfeksiyon, Subakut (Ondülan) enfeksiyon, Kronik enfeksiyon. Relaps

25

26 1.Asemptomatik enfeksiyon
Hayvanlarla sık temasta bulunan yüksek risk gruplarında fazla Serolojik taramalarla ortaya çıkarılabilir. Hastalık tablosu/yakınma yok Kişi bakteriyi taşır ve immunite baskılanınca diğer klinik formlara ilerleyebilir !!!

27 2.Akut (Tipik-Klasik form) enfeksiyon
Belirtiler öğleden sonraları başlar. Akşamları üşüme-titreme ile yükselen ateş, sabaha doğru bol terleme ile düşer. Ondülan ateş, RES’teki bakterilerin zaman zaman kan karışması  fagositlerin lizisi  endotoksemi Gezici eklem-kas ağrı ve tutulumu gözlenebilir. Orşit, menenjit gibi çoklu sistem tutulumu görülebilir.

28 Ondülan ateş

29 Muayene bulguları Solukluk, halsizlik, ateş yüksekliği.
2/3 hepatomegali, 1/2 splenomegali,. 1/5 olguda servikal/inguinal LAP. Hidrartroz, artrit bulguları belirlenebilir. Özellikle sakroileit bulunur. Kilo kaybı belirlenebilir.

30 3.Subakut (Ondülan) enfeksiyon
Pekçok klinik tabloyu taklit eder !!! Subfebril ateş görülebilir. Halsizlik, iştahsızlık. İnfluenza benzeri klinik tablolar. Tekrarlayan, ateşli periyodlar. Asemptomatik veya akut infeksiyona, bazen de kronik forma ilerleyebilir.

31 4. Kronik enfeksiyon İnfeksiyon > 1 yıl sürmesidir.
Uygun tedavi edilmemiş, özellikle >40 yaş olgularda ve/veya fokal tutulumlarda sıktır. 1/5 olguda akut/aktif infeksiyon anamnez ve kanıtı yok Psikiyatrik/romatolojik hastalıklara benzer Kronik yorgunluk sendromu, depresyon, artralji. Episklerit - üveit

32 Relaps % 5 ile 15 Tedavi bitiminden 6 ay sonra, bazen 12 aya kadar görülebilir. Yetersiz /kısa süreli / uygunsuz tedavi Tedaviye uyumsuzluk Lokalize enfeksiyon Reinfeksiyondan ayrılmalı

33 Klinik özellikler Komplikasyonlar Gece terlemesi Kuru öksürük
Meningoensefalit Endokardit Osteomiyelit Artrit Kuru öksürük Başağrısı Ateş Lenfadenopati Gece terlemesi Hepatosplenomegali Kilo kaybı Orşit Artralji Klinik özellikler Komplikasyonlar Halsizlik, miyalji

34 Akut infeksiyon Ateş Artralji Terleme İnkübasyon  7-21 gün
Diğer semptomlar Ateş Artralji Terleme Gece terlemesi (fazla, kokulu) Miyalji Bel ağrısı Kilo kaybı Halsizlik, dermansızlık Sersemlik hissi Depresyon Bulantı, dispepsi Karın ağrısı Öksürük…

35 Komplikasyonlar / lokalize tutulumlar
Osteoartiküler (%20-30) Pulmoner (%7) Genitoüriner (%2-20) Nörobruselloz (%1-2) Endokardit (%1) Gastrointestinal (%3-6) Cilt (%5-10) Hematolojik, nadir

36 İskelet-Kas Sistemi Bulguları
Sakroileit (%45) Periferal artrit (%40) Spondilit (%7)

37 Paravertebral abse - Spondilodiskit - Osteomiyelit

38 Papağan gagası görünümü
Pedro pons arazı

39 Solunum Sistemi Bulguları
Öksürük Bronşit Bronkopnömoni Akciğer absesi Ampiyem Hiler LAP Plevral effüzyon Perihiler infiltrasyon

40 Genitoüriner Sistem Bulguları
Epididimoorşit (%10) İntersitisyel nefrit Piyelonefrit Prostatit Sistit

41 Nöropsikiyatrik Bulgular
Akut-toksik-ateşli hastalığa ve SSS’nin doğrudan tutulumuna bağlıdır = Nörobruselloz Meningoensefalit İntrakraniyal abse Vasküler olaylar (Vaskülitler, Anevrizmalar) Spastik parapleji Nörit ve radikülit Psikolojik bozukluklar Deliryum, halüsinasyon, konfüzyon, demans , mani, paranoya, nevrasteni, depresyon, psikoz

42 Kardiyovasküler Sistem Bulguları
Endokardit (kültür negatif İE nedeni !!) Miyokardit İnfektif aortit

43 Gastrointestinal Karaciğer / dalak absesi Kolesistit, Pankreatit
Hepatit İleit Spontan peritonit…

44 Cilt bulguları Makuler/makulopapüler Kızamık benzeri Papulonodüler
Eritema nodozum benzeri döküntüler Ülserler Peteşi-purpura Granülomatöz vaskülit Abse

45 Hematopoetik Sistem Bulguları
Anemi Trombositopeni Lökopeni Pansitopeni DİK

46 Endokrin Sistem Bulguları
Tiroidit Uygunsuz ADH salınımı

47 Göz Bulguları Üveit Sklerit Keratokonjonktivit Konjonktival kistler
Optik nörit

48 Laboratuvar Rutin Periferik kan  lenfomonosit  İdrar Spesifik
Spesifik izolasyon Serolojik testler Biyokimya  Vs, CRP, ALT  Radyoloji

49 Spesifik İzolasyon: Serolojik Testler: Kan kültürü (%70-90),
Kemikiliği kültürü (>%90), İdrar, periton, plevra sıvı kültürleri. Serolojik Testler: Wright standart tüp agglütinasyon (STA) Rose-Bengal lam agglütinasyonu (tarama testi) Spot test (lam agglütinasyonu) Süt-halka testi Spesifik antikorlar (EIA, KBR, RIA)

50 Wright agl. Rose Bengal testi

51

52

53 Ayırıcı tanı Tüberküloz Malarya Kollajen doku hastalıkları Lenfomalar
Tifo İnfektif endokardit

54 Tedavi Hücre içi üreme : Kombine antibiyotik gerekliliği: Uzun süre
Antibiyotikler makrofaj içine girebilmeli ve bakterisid olmalı Kombine antibiyotik gerekliliği: Tedavide başarısızlık ve antibiyotiğe karşı direnç gelişimi ! Uzun süre

55 Primer rejim 1. Doksisiklin kap. 2x100 mg/gün, po Rifampisin kap. Sabah aç, mg/gün, po. 6 hafta (42 gün)

56 Doksisiklin kap. 2x100 mg/gün, po. 6 hafta (42 gün) + 2. Streptomisin flk. 1 gr/gün, im, tek doz 21 gün

57 Özel durumlar Çocuk yaş grubu Osteoartiküler tutulum Nörobruselloz
Endokardit Gebelik Hayvan aşıları ile temas edenler Relapslar ve kronik olgular

58 Çocuk Çocuk (< 8 Yaş) Kotrimoksazol + Rifampisin 6 hafta Kotrimoksazol, 3 hafta + Gentamisin, 5 gün Çocuk (> 8 Yaş) Doksisiklin 3 hafta + Gentamisin, 5 gün

59 Osteoartiküler tutulum (örn sakroileit,spondilit, artrit)
Doksisiklin 6 hafta 2x100 mg/gün, po. + Rifampisin 6 hafta sabah aç, mg/gün, po. Streptomisin 21 gün, 1 gr/gün, im, tek doz (veya gentamisin iv. 7 gün, tek doz) Sedimantasyon normale dönünceye ve radyolojik iyileşme oluncaya kadar (ort. 3 ay) (Alternatif CİP+RİF)

60 6 Hafta-6 Ay Nörobruselloz Doksisiklin + Rifampisin
Seftriakson 2g iv,2x1 veya + Kotrimoksazol veya +Streptomisin 21 Gün (6h-6ay, BOS bulguları düzelene kadar) 6 Hafta-6 Ay

61 Endokardit Cerrahi + Gentamisin 2-4 hf Doksisiklin, 6hf-6 Ay
Rifampisin, 6hf-6 Ay Kotrimoksazol, 6hf-6 Ay

62 Kotrimoksazol ile kombine 5 mg/kg/gün trimetoprim dozunda
Gebelik Kotrimoksazol ile kombine 5 mg/kg/gün trimetoprim dozunda + Rifampisin, 6 hf, tek doz

63 Relaps- kronik enfeksiyon
Relaps  ilk kombinasyonun tekrarı. Kronik olgu  Antimikrobiyal + levamizol, 4-6 haftalık kombinasyondan sonra 6 ay süre ile düşük doz oksitetrasiklin.

64 Korunma ve kontrol A. Koruyucu önlemler
B. Hasta ve yakın çevresinin kontrolü C. Epidemik önlemler D. Afet önlemleri (gerekli değildir) E. Uluslararası önlemler

65 Koruyucu önlemler Çiğ ya da pastörize edilmemiş süt ve süt ürünlerinin kullanımı önlenmeli;  pastörizasyon / kaynatma Risk grupları bilinçlendirilmeli İnfekte hayvanlar ile temasta dikkatli olunmalı

66 Hayvan aşısı vd. temas sonrası profilaksi
Doksisiklin + Rifampisin 21 Gün

67 Koruyucu önlemler Hayvanlarda ve inek sütünde hastalık araştırılmalı ve infekte hayvanlar ayırılmalıdır. Endemik bölgelerdeki koyunlar B.melitensis Rev-1, sığırlar ise B.abortus 19 suşu ile aşılanmalıdır.

68 Hasta ve çevresi Bildirim yapılmalı.
Dış ortama drene olan lezyonlar için önlem alınmalı; pürülan akıntılar dezenfekte edilmelidir. Karantina gerekli değil. Temas edenlere aşı gerekmez. İnfeksiyon kaynağı araştırılarak önlem alınmalı. Spesifik tedavi uygulanmalı.

69 1.Basamakta Bruselloz olgusu saptanınca yapılacaklar
Kesin tanı  tedavi edin Ailede ve yakın çevrede benzer yakınmaları olanları araştırın Veterinerlikle iletişim kurun. Hastalık ile ilgili bilgi vererek, koruyucu önlemleri anlatın Bildirimde bulunun Filyasyon raporunu hazırlayın Olguyu sıkı izlem altına alın