Eğitimin Sosyolojik (Toplumsal) Temelleri

... konulu sunumlar: "Eğitimin Sosyolojik (Toplumsal) Temelleri"— Sunum transkripti:

1 Eğitimin Sosyolojik (Toplumsal) Temelleri

2 EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ
Sosyoloji Sosyoloji = Sosyolojinin amacı; toplumsal olayları ortaya çıkarmak, açıklamak, ilişkileri belirlemek ve bunlara bağlı olarak ilgili kuramlar üretmektir Society Toplum logy Bilim

3 EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ
Sosyoloji... Toplum bilimi... Toplumun yapısını ve özelliklerini inceleyen bilim olarak nitelendirilir. Toplumsal problemleri ve bunların çözüm yollarını araştırır. 1820’li yıllarda doğduğu kabul edilir. Auguste Comte ( ). 20. yy başlarından itibaren bağımsızlaşmaya başlamıştır.

4 Toplum Bilim (The Science of Society)
Bireyler bir hücre, toplum bir organizma gibidir (H.Spencer)

5 EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ
Eğitim sosyolojisi SOSYOLOJİ EĞİTİM EĞİTİM SOSYOLOJİSİ

6 EĞİTİM SOSYOLOJİSİ: Toplumbilimin ilkelerini, kurallarını, ulusal ve çevresel düzeydeki eğitim sorunlarına uygulayan ve genellikle çevre-okul ilişkileri, öğretmenin toplumsal görevi, okulun toplumdaki yeri, okul etkinliklerine biçim veren toplumsal etkenler vb. konular üzerinde inceleme ve araştırmalar yapan toplumbilim dalı.

7 Eğitim Sosyolojisinin Çalışma Alanı
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ Eğitim Sosyolojisinin Çalışma Alanı Toplumsal yapı içerisinde eğitim sorunlarına ilişkin araştırma yapan bir disiplindir. Toplumun kültürüne uygun bir eğitim politikasının belirlenmesi ile ilgili çalışmaların temelini oluşturur. Eğitim ve öğretim faaliyetleri aracılığı ile var olan birikimin gelecek kuşaklara nasıl aktarılacağı ve toplumun ihtiyaç duyduğu bireylerin nasıl yetiştirilmesi gerektiği de eğitim sosyolojisinin çalışma alanındadır.

8 Eğitim Sosyolojisinin Çalışma Alanı
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ Eğitim Sosyolojisinin Çalışma Alanı Toplumsallaşma ve toplumsallaşmaya eğitim kurumları ve diğer kurumların etkileri Toplumsal değişme, toplumsal hareketlilik, toplumsal ilişkiler ve toplumsal tabakalaşmada eğitimin rolü Toplumda rol ve statü kazanmada eğitimin etkisi Sosyal adalet ve eğitimde fırsat eşitliği

9 Eğitim Sosyolojisinin Çalışma Alanı
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ Eğitim Sosyolojisinin Çalışma Alanı Eğitim sistemi Öğretmen Veli ilişkileri Okul Eğitim programları Öğrenci

10 EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ
Eğitimin İşlevleri Her toplumda eğitimin işlevleri toplumun amaçlarına göre şekillenmektedir. Dolayısıyla bir eğitim sistemi yapılanırken hareket noktası olarak ilk önce amaçlar ve buna bağlı olarak işlevler gündeme gelmektedir . okul Siyasal Seçme ve yöneltme Bireyi geliştirme Toplumsallaştırma Ekonomik Kültürel Miras

11 İnsanlar niçin okullar kurarlar?
Niçin eğitime bu kadar para ve zaman harcarlar? Okullar ne yapar? (sosyalleştirme, iş-meslek, politik, dini veya ideolojik biçimlendirme, kültürel gelişim, bilginin genç beyinlere ekilmesi-dikilmesi ve orada büyütülmesi…)

12 EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ
1. TOPLUMSALLAŞTIRMA Buradaki hedef bireyin toplumun bir üyesi olarak içinde bulunduğu toplumun kurallarını, normlarını (yapılması istenen ve istenmeyen) bireye öğretmektir. Tartışma: Toplumsallaşmanın birey ve toplum açısından yararları neler olabilir?

13 2. KÜLTÜREL MİRASI AKTARMA
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ 2. KÜLTÜREL MİRASI AKTARMA Geçmişle bağlantıları güçlü olan milletler hedeflerine daha sağlıklı ve güvenli olarak ulaşırlar. Bu nedenle kültürel mirasın yeni nesillere aktarılması görevi okullara verilmiştir. Okullar, toplumdaki yenilikleri başlatarak, geliştirerek, yenilikçi ve yaratıcı bireyler yetiştirip kültürel birikimi sağlarlar.

14 EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ
3. SİYASAL İŞLEVİ Toplumların siyasal rejimlerini koruma ve devam ettirme istekleri vardır. Eğitim kurumları bireyleri toplumların sahip oldukları ideolojiye, değerlere ve hedeflere ulaştırabilecek mevcut siyasi düzene bağlı vatandaşlar olarak yetiştirirler.

15 4. SEÇME VE YÖNELTME İŞLEVİ
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ 4. SEÇME VE YÖNELTME İŞLEVİ Eğitim kurumları çeşitli yeteneklerdeki öğrencileri yetenekleri doğrultusunda seçer ve yönlendirirler. Bu sorumluluk yerine getirilirken ilk önce ilgi ve yetenekler tespit edilir, daha sonra da yönlendirme yapılır. Bu sayede mesleğini seven, işini yapmaktan haz duyan mutlu insanlar ve mutlu bir toplum meydana gelir.

16 5. BİREYİ GELİŞTİRME İŞLEVİ
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ 5. BİREYİ GELİŞTİRME İŞLEVİ İnsanlar genellikle para kazanıp yaşamlarını sürdürebilecekleri bir işi daha kolay bulabilmek veya daha çok kazandıran bir meslek sahibi olabilmek için eğitim almaktadırlar. Bu nedenle birçok insan nitelikli, aranan ve kendini geliştirmiş eleman olabilmek için eğitim olanaklarından yoğun şekilde yararlanmaktadır. Bu anlamda eğitim bireyi, yeteneklerini ve bilgisini geliştirmekte ve onu aranan eleman haline dönüştürmeye yardımcı olmaktadır.

17 EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ
6. EKONOMİK İŞLEVİ Ülkelerin gelişmişlik ve geri kalmışlıklarında önemli bir kriter ekonomileridir. Ekonomik hedeflere ulaşabilmek için bilinçli, alanında uzman teknik elemanlara ve üreticilere ihtiyaç vardır. Eğitimin en önemli özelliklerinden birisi de hem devletin hem de özel sektörün ihtiyaç duyduğu nitelikli elemanları yeterli sayıda yetiştirmek ve bu sektörlerin hizmetine sunmaktır.

18 Eğitimin Gizli İşlevleri
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ Eğitimin Gizli İşlevleri OKUL Eş seçme Tanıdık sağlama Statü kazandırma İşsizliği önleme Bireyi koruma

19 Eğitimin Toplumsal Kurum ve Süreçlerle İlişkisi
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ Eğitimin Toplumsal Kurum ve Süreçlerle İlişkisi Eğitim, işlevlerini yerine getirirken bir yandan bir takım toplumsal kurumlarla (aile, ekonomi, politika, din, hukuk gibi) etkileşim halindedir. Diğer yandan da eğitim, toplumsal yaşamda önemli rol oynayan bazı toplumsal süreçlerle de ilişkilidir.

20 Eğitimin Toplumsal Kurum ve Süreçlerle İlişkisi
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ Eğitimin Toplumsal Kurum ve Süreçlerle İlişkisi Eğitim Aile Ekonomi Politika Din Hukuk

21 Eğitimin Toplumsal Süreçlerle İlişkisi

22 A. Sosyalleşme ve Eğitim
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ A. Sosyalleşme ve Eğitim Eğitim kurumlarında sosyalleşme süreci amaçlı, planlı, kontrollü ve denetimli bir temelde yürütülür. Bu nedenle okullar bireyin sosyalleşmesinde en fazla etkili olan kurumlardır. Bu bakımdan sosyalleşme süreci bir tür kültürlenme olarak da düşünülebilir.

23 B. Toplumsal Değişme ve Eğitim
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ B. Toplumsal Değişme ve Eğitim İnsanlığın başlangıcından günümüze kadar sosyal yaşamda sürekli bir gelişme ve değişim olmuştur ve bu sosyal değişim zorunludur. Değişimin olumlu yönde olması için eğitim kurumlarına önemli görevler düşmektedir. Yapılması gereken değişimin karşısında olmak değil, eğitim kurumlarımız aracılığı ile değişimi kontrol altına almak, olumlu bir şekilde yönlendirmek, zararlı olabilecek etkilerinden özellikle genç kuşakları korumaktır.

24 C. Toplumsal Hareketlilik ve Eğitim
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ C. Toplumsal Hareketlilik ve Eğitim Toplumsal hareketlilik, toplumun değişik kurumlarındaki insanların ya da grupların toplumsal hiyerarşi içerisinde yer, meslek, statü veya sınıf değiştirmesi olarak tanımlanmaktadır. Toplumsal hareketlilik; Yatay hareketlilik (aynı ya da benzer statüler arasında) Dikey hareketlilik (farklı statüler arasında)

25 Toplumsal Hareketlilik
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ Toplumsal Hareketlilik Yatay hareketlilik; hem coğrafi, hem de belirgin bir gelir ve saygınlık farkı yaratmayan hareketliliği kapsar. Örnek; eşit saygınlık ve gelir düzeyinde meslekten mesleğe geçiş…

26 HAREKETLİLİK : Birey yada grupların toplumsal yada fiziksel hareketleridir.
FİZİKSEL HAREKETLİLİK ( COĞRAFİ HAREKETLİLİK ) : Birey yada grupların fiziksel olarak yer değiştirmeleridir. Örn. Göçler. TOPLUMSAL HAREKETLİLİK : Birey yada grupların toplumsal statülerindeki değişimlerdir.

27 Toplumsal Hareketlilik
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ Toplumsal Hareketlilik Dikey hareketlilik; sosyo-ekonomik kategoriler ve toplumsal sınıflar arası hareketlilik. Yukarı doğru olduğu gibi aşağı doğru geçişlerde mümkün. Dikey hareketlilik kuşaklar arası olabileceği gibi (bir kız veya oğul babasını sınıfından yukarı çıkarıyor/indiriyor,.. ) aynı kuşakta da ( bir fabrika işçisinin işini bırakıp kendi başına çalışmaya başlayarak zengin olması,…) cereyan edebilir.

28 Toplumsal Hareketlilikte Eğitimin Rolü
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ Toplumsal Hareketlilikte Eğitimin Rolü Eğitim yoluyla yukarı doğru toplumsal hareketlilik, söz konusu toplumda eğitimde fırsat eşitliği sağlandığı ölçüde gerçekleşir. Günümüzde ortaya çıkan yeni mesleklerin gerektirdiği bilgi ve beceriler eğitim yolu ile elde edilir. Bu yönüyle eğitim dikey toplumsal hareketliliğin hem nedeni hem de aracı olmaktadır.

29 Toplumsal Hareketlilikte Eğitimin Rolü
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ Toplumsal Hareketlilikte Eğitimin Rolü Sanayileşmiş toplumlarının temel özelliklerinden biri olarak bireylerin artan hareketliliği gösterilmektedir. Ekonomik büyümeye paralel olarak artan bir hareketlilik söz konusudur. Az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde, gelişmiş ülkelere oranla sınıflar arasında hareketlilik daha azdır.

30 D. Toplumsal Kontrol (Denetim) ve Eğitim
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ D. Toplumsal Kontrol (Denetim) ve Eğitim Toplumsal kontrol, bireylerin toplumda genel geçer olan kuralları benimsemeye ve bunlara uygun olarak davranmaya zorlanmasıdır. Toplumdaki huzur ve istikrarın sağlanması açısından toplumsal kontrol oldukça önemlidir. Bu kontrol çoğu zaman yazılı olmayan kurallarla sağlanmaktadır ve formal veya informal eğitim yoluyla bireylere öğretilmektedir.

31 D. Toplumsal Kontrol (Denetim) ve Eğitim
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ D. Toplumsal Kontrol (Denetim) ve Eğitim Sıradan birçok olayla ilgili olarak insanların ortak tepkide bulunmasını sağlamak çoğu zaman zor olsa da, toplumun genelini ilgilendiren birçok olayda insanlar hiçbir yönlendirmeye ihtiyaç duymadan ortak tepkilerde bulunabilmektedirler. Örneğin, bireysel olarak herkes farklı bir takımı desteklese de, milli takımın maçlarında herkes milli takımı desteklemektedir. Bu ortak tepkiler sayesinde toplumsal kontrol sağlanması kolaylaşmaktadır.

32 Sosyal Olaylar (Social Phenomenon)

33 Özetlemek Gerekirse Eğitim ;
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ Özetlemek Gerekirse Eğitim ; Sosyal sınıf farklılıklarının azaltılmasında, Toplumsal hareketliliğin gerçekleşmesinde, Sosyo-kültürel bütünleşmenin sağlanmasında etkili bir araçtır.

34 Eğitim Kurumlarının Toplumsal İşlevleri
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ Eğitim Kurumlarının Toplumsal İşlevleri Eğitim; Bireyin bireysel yeteneklerini geliştirmek Bireyin içinde yaşadığı topluma uyum sağlaması şeklinde iki noktaya vurgu yapmaktadır.

35 Eğitim Kurumlarının Toplumsal İşlevleri
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ Eğitim Kurumlarının Toplumsal İşlevleri Öyleyse eğitim bireyi hem bireyselleştirmekte hem de toplumsallaştırmaktadır. Eğitim bireye toplum değerlerini, toplumsal kuralları, normları çeşitli yollarla öğreterek onu toplumsallaştırır.

36 Eğitimde Fırsat Eşitliği...
EĞİTİMİN TOPLUMSAL TEMELLERİ Eğitimde Fırsat Eşitliği... Herkese eşit miktarda öğrenim imkanı, Asgari ölçüde öğrenim görme hakkı, Sahip olunan yeteneklerin ve zihinsel potansiyelin tamamından yararlanılacak bir eğitim-öğretim Eğitimin en üst seviyelerine çıkabilme hakkının sağlanmasıyla eğitimde fırsat eşitliği sağlanabilir.....