FİNANSAL PİYASALAR VE KURUMLAR

... konulu sunumlar: "FİNANSAL PİYASALAR VE KURUMLAR"— Sunum transkripti:

1 FİNANSAL PİYASALAR VE KURUMLAR
DERS SUNUSU DOÇ.DR.İSMAİL YILDIRIM

2 FİNANSAL PİYASALAR VE KURUMLAR
KONU BAŞLIKLARI Finansal Sistem ve Finansal Piyasalar Finansal Kurumlar Borsalar Düzenleme Faaliyetleri ve Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar Uluslararası Finansal Piyasalar

3 VARLIK YÖNETİM ŞİRKETLERİ
FİNANSAL KURUMLAR VARLIK YÖNETİM ŞİRKETLERİ Varlık Yönetim Şirketleri başta bankalar olmak üzere finans sektörünün gecikmiş alacaklarını satın alarak kurumların hem bilançosunun temizlenmesine, arındırılmasına hizmet eder, hem de operasyonel yükten kurtarırlar. Böylece bankalar kredi takip politikalarından taviz vermeden esas işleri olan kaliteli aktif üretmeye devam edebilirler.

4 VARLIK YÖNETİM ŞİRKETLERİ
FİNANSAL KURUMLAR VARLIK YÖNETİM ŞİRKETLERİ ÖRNEK Ortalamada finans sektörü verdiği her 100 liralık kredinin 5 lirasında vadesinde tahsilat sorunu yaşar. Bunun 2 lirasını kısa vadede idari takip süreci içinde tahsil eder. 2 lirasını ise 2-3 yıla varan takip süreci içinde tahsil ederler. Kalan 1 lirasını ise Varlık Yönetim Şirketlerine satar veya takip etmeye devam eder. Bazen de ekonomik fayda görmediği için takipsiz bıraktığı da görülmektedir.

5 VARLIK YÖNETİM ŞİRKETLERİ
FİNANSAL KURUMLAR VARLIK YÖNETİM ŞİRKETLERİ Varlık Yönetim Şirketleri borçlular ile bankaların varamadıkları çözüm alternatiflerini üretebilirler. Borçlularla Varlık Yönetim Şirketleri arasında sıfırdan bir ticari ilişki başlar.  Varlık Yönetim Şirketinin tahsilat uzmanları, borçlunun ödeme gücünü analiz ederek gerekiyorsa faizleri kısmen veya tamamen silebilir. Hatta ana paradan indirim yaparak borcu çok uzun vadeye yayabilir, gerekirse ek kredi kullandırarak borcu yapılandırır ve ödenebilir hale getirir.

6 VARLIK YÖNETİM ŞİRKETLERİ
FİNANSAL KURUMLAR VARLIK YÖNETİM ŞİRKETLERİ Sektör Nasıl Büyüyor? Ekonomik Kriz Dönemleri: Ekonominin soğuduğu dönemlerde tahsili gecikmiş alacaklarda ani bir yükselme olmasıdır. Bir çok kurumda kriz döneminde tahsili gecikmiş alacak tutarı 3-4 katına çıkabilir. Bu finans sektörü bilançolarına ani bir yük getirdiği gibi çok ciddi de bir operasyonel yük getirir. Ekonomik Büyüme Sürecinde: Ekonominin büyüme sürecinde finans sektörü aktifliğinin hızla büyümesi sonucunda tahsili gecikmiş alacakların artması şeklinde olur.  Banka Birleşme ve Satın almaları: Satışın öncesinde veya sonrasında tahsili gecikmiş alacak portföyü tamamen satılarak bu hesaplaşmada son derece basit hale gelmektedir. Böylece bankanın yeni sahipleri tertemiz bilanço ile yola çıkabilmektedir.

7 VARLIK YÖNETİM ŞİRKETLERİ
FİNANSAL KURUMLAR VARLIK YÖNETİM ŞİRKETLERİ Varlık Yönetim Sektörünün Türkiye’deki Geçmişi Nedir? Türkiye’de 2002 yılından bu yana faaliyet gösteriyor. Dünyadaki uygulamalara baktığımızda yalnızca ülkemizde denetime tabi olduğunu görüyoruz. Varlık Yönetim Sektörü Türkiye’de faaliyet göstermeye başladığı 2002 yılından bu yana, Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurulu BDDK tarafından denetlenen bir sektör. Şu anda Türkiye’de bu alanda hizmet veren ve BDDK lisansı olan 15 tane şirket bulunuyor. Ayrıca sektörel gelişimi desteklemek, kaliteli hizmet faaliyetlerinin yürütülmesini ve mesleğin gelişmesini sağlamak adına kurulmuş bir sektörel dernek de bulunuyor. Varlık Yönetim Şirketleri Derneğini de varlikyonetim.org.tr adresinden inceleyebilirsiniz.

8 VARLIK YÖNETİM ŞİRKETLERİ
FİNANSAL KURUMLAR VARLIK YÖNETİM ŞİRKETLERİ Banka Borcumu Benden Habersiz Nasıl Devreder? Bankaya olan borcunuz, başta bankalar olmak üzere, “alacağını devredecek olan kurum” ile “Varlık Yönetim Şirketi” arasında imzalanan “Alacak Devir/Temlik Sözleşmeleri” ile devredilir. Devir işlemi sırasında ya da sonrasında borcunuzu devir alan varlık yönetim şirketinin sizi bilgilendirmek gibi bir yükümlülüğü de bulunmuyor. Böyle bir yükümlülüğü bulunmadığı için de sizinle tahsilat sürecinde iletişime geçiyorlar. Banka ya da finansal kuruluşların ürünlerini kullanmaya başlarken imzaladığınız sözleşmelerde, borcun tahsil edilememesi durumunda, üçüncü partilere devredilebileceğine yönelik maddeler bulunduğu için, sizin şahsi olarak borcun devrine itiraz seçeneğiniz de bulunmuyor. Yani borcunuz devredildikten sonra artık bankaya değil, varlık yönetim şirketine borçlu oluyorsunuz. Aynı şekilde bankaya olan ödeyemediğiniz borcunuzun Varlık yönetim şirketine devredilmesi için şahsi bir başvuru yapma hakkınızın da bulunmadığını belirtelim. Sistem bu devir işlemini belli aralıklarla ihale yöntemiyle gerçekleştiriyor.

9 Borcum Varlık Yönetim Şirketine Devredildi, Ne Yapmalıyım?
FİNANSAL KURUMLAR VARLIK YÖNETİM ŞİRKETLERİ Borcum Varlık Yönetim Şirketine Devredildi, Ne Yapmalıyım? Borcunuzun devredilmesiyle uzun zamandır ödeyemediğiniz, size yük olan borcunuzdan kurtulmak için iyi bir fırsat yakalamış olabilirsiniz. Fakat burada dikkat etmeniz gereken önemli bir nokta var. Her arayana inanmamalı, dolandırıcıların hedefi haline gelmemelisiniz. Bunun için de tekrar BDDK’nın web sitesinden lisanslı varlık yönetim şirketlerini incelemenizi tavsiye ediyoruz. Borcunuzu tahsil etmek için arayan firma yetkililerinden borcunuza dair resmi evrakları talep edebilirsiniz. Evraklarınıza ulaştıktan ve inceledikten sonra varlık yönetim şirketi ile ödeme yöntemi hakkında görüşebilirsiniz. Şirket tarafındaki kredi çözüm uzmanınız ile birlikte uygun ödeme planını oluşturup borcunuzu ödemeye başlayabilirsiniz. Ödemeniz tamamlandığında da borcunuzun olmadığına dair belgeyi varlık yönetim şirketinden talep edebilirsiniz. Varlık Yönetim Şirketlerinin haciz yapma yetkisi vardır. Borcunuz konusunda varlık yönetim şirketleriyle pazarlık yapabilirsiniz.

10 KOLLEKTİF YATIRIM KURULUŞLARI
FİNANSAL KURUMLAR KOLLEKTİF YATIRIM KURULUŞLARI Sermaye piyasasında kolektif yatırım kuruluşları olarak adlandırılan yatırım fonları ve yatırım ortaklıkları oluşturulmuştur. Kolektif yatırım kuruluşları, hukuki yapılarına göre ayrı ve bağımsız bir tüzel kişilik olarak kurulduklarında yatırım ortaklığı, başka bir tüzel kişilik tarafından bir sözleşme çerçevesinde kurulduklarında ise yatırım fonu olarak adlandırılır. Amaç ve ekonomik fonksiyon olarak birbirine benzemekle beraber, çalışma biçimleri ve yatırımcılara sundukları hizmet bakımından yatırım fonları ve yatırım ortaklıkları birbirlerinden ayrılmaktadırlar.

11 FİNANSAL KURUMLAR YATIRIM ORTAKLIKLARI
Yatırım ortaklıkları, sermaye piyasası araçları ile ulusal ve uluslararası borsalarda veya borsa dışı organize piyasalarda işlem gören altın ve diğer kıymetli madenler portföyü işletmek üzere anonim ortaklık şeklinde ve kayıtlı sermaye esasına göre kurulan sermaye piyasası kurumlarıdır.

12 FİNANSAL KURUMLAR YATIRIM ORTAKLIKLARI
Yatırım ortaklıklarının temel fonksiyonu küçük tasarruf sahiplerinin birikimlerini bir havuzda toplayarak değişik menkul kıymetlerden oluşacak bir portföye yatırmak ve bu yolla elde ettikleri kazancı ortaklarına payları oranında dağıtmaktır. Yatırım ortaklıklarının diğer ortaklıklardan farkı, faaliyet alanlarının sadece sermaye piyasası araçları ile altın ve diğer kıymetli madenlerden oluşan bir portföyün işletilmesi şeklinde sınırlandırılmış bulunmasıdır. Yatırım ortaklığı portföyünün uzman bir kadro tarafından yönetilmesi nedeniyle bir yandan tasarruf sahibinin riski azaltılırken diğer yandan da tasarrufların menkul kıymetlere yatırılması suretiyle kaynakların etkin kullanımı sağlanabilmektedir.

13 FİNANSAL KURUMLAR YATIRIM ORTAKLIKLARI
YATIRIM ORTAKLIKLARI NE GİBİ AVANTAJLAR SAĞLAMAKTADIR? Ortaya koyduğu sermayesi yani tasarrufu, profesyonel ve güvenilir yöneticiler tarafından yönetilmektedir. Yatırım ortaklığı portföyüne alınabilecek menkul kıymetlerin sabit getirili, dövize endeksli ve hisse senedi gibi araçlarla çeşitlenmesi nedeniyle riskin en aza indirilmesi mümkün olabilecektir. Menkul kıymetlerin değerlemesi ve kontrolü ile kupon, faiz ve temettü tahsili ortaklık yönetimince yapılacağından vade takibi, tahsil etme gibi zaman ve kaynak kullanımını gerektiren işlemlerden korunabilecektir. Küçük tasarruflarla temin edilemeyecek kazanç potansiyeli yüksek menkul kıymetlere yatırım yapılmasına olanak sağlayacaktır. Yatırımcılar, satın aldıkları yatırım ortaklığı hisse senetlerinin gerek tamamını gerekse istediği bölümünü Borsa’da satarak paraya çevirebilecektir. Portföye büyük miktarlı alım satımlar nedeniyle zaman ve para tasarrufu sağlamaktadır.

14 YATIRIM ORTAKLIKLARININ KURULUŞ ŞARTLARI NELERDİR?
FİNANSAL KURUMLAR YATIRIM ORTAKLIKLARI YATIRIM ORTAKLIKLARININ KURULUŞ ŞARTLARI NELERDİR? Kayıtlı sermaye esasına göre ve anonim ortaklık olarak kurulmaları, Başlangıç sermayelerinin Kurul’ca belirlenen miktardan az olmaması, Hisse senetlerinin nakit karşılığı çıkarılmış olması, Ticaret unvanlarında “yatırım ortaklığı” ibaresi bulunması, Esas sözleşmelerinin SPK hükümlerine uygun olması, Kurucularının müflis olmaması ve yüz kızartıcı bir suçtan mahkum olmamaları

15 Menkul Kıymet Yatırım Ortaklıkları Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları
FİNANSAL KURUMLAR YATIRIM ORTAKLIKLARI SPK. 'nunda ve Sermaye Piyasası Kurulu tebliğleri ile üç çeşit yatırım ortaklığı türü düzenlenmiştir: Menkul Kıymet Yatırım Ortaklıkları Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklıkları

16 FİNANSAL KURUMLAR YATIRIM FONU NEDİR?
Yatırım fonları halktan topladıkları paralar karşılığı, ortaklık payı, tahvil gibi sermaye piyasası araçlarından ve kıymetli madenlerden oluşan portföyleri yönetirler. Her bir yatırımcı fonun sahip olduğu portföyün bir kısmını temsil eden katılma payını alarak fon portföyüne ortak olurlar.

17 FİNANSAL KURUMLAR FON NASIL GELİR GETİRİR? Üç yoldan fon yatırımından para kazanılabilir. İlk olarak fon sahip olduğu menkul kıymetlerden kar payı ve/veya faiz geliri elde eder. Fon elde ettiği bütün gelirini fon portföy değerine yansıtır. Fonun sahip olduğu menkul kıymetlerin fiyatı artabilir. Eğer yatırım fonu fiyatı yükselen menkul kıymeti satmıyor elinde tutuyorsa katılma paylarının fiyatı artar. Yüksek fon toplam değeri yatırımın yüksek değerli olduğunu gösterir.

18 FİNANSAL KURUMLAR KATILMA PAYI NEDİR? Katılma payı, yatırımcının fon portföyüne kaç adet payla ortak olduğunu gösterir. Yatırım fonlarındaki katılma paylarını, şirketlerin ortaklık paylarına benzetebiliriz. Nasıl yatırımcılar, ortaklık payı alarak şirketlere ortak olurlar ve o şirketler üzerinde hak sahibi olurlar ise, benzer şekilde yatırım fonlarında da katılma payı ile fon portföyüne ortak olunur. Ancak, ortaklık payı sahipleri şirket yönetimine katılabilirken, katılma payı sahiplerinin fon yönetimine katılma hakları yoktur.

19 YATIRIM FONU ÇEŞİTLERİ
FİNANSAL KURUMLAR YATIRIM FONU ÇEŞİTLERİ Menkul Kıymet Yatırım Fonları Borsa Yatırım Fonları Yabancı Yatırım Fonları Girişim Sermayesi Yatırım Fonları Gayrimenkul Yatırım Fonları

20 PORTFÖY YÖNETİM ŞİRKETİ
FİNANSAL KURUMLAR PORTFÖY YÖNETİM ŞİRKETİ Portföy Portföy servetin oluşturulma şekli olup, geniş anlamıyla bir kişinin ya da kuruluşun sahip olduğu varlıkların tümünü ifade eder. Dar anlamıyla portföy ise para ve sermaye piyasası araçları ile kıymetli madenlerden oluşan varlık grubudur.

21 PORTFÖY YÖNETİM ŞİRKETİ
FİNANSAL KURUMLAR PORTFÖY YÖNETİM ŞİRKETİ PORTFÖY YÖNETİCİLİĞİ   Sermaye piyasası mevzuatı kapsamında, portföy yöneticiliği faaliyeti ise sermaye piyasası araçları, para piyasası araç ve işlemleri, vadeli işlemler ve opsiyonlar, nakit, döviz, mevduat ile Kurulca uygun görülen diğer varlık ve işlemlerden oluşan portföylerin yatırımcının veya portföy yöneticisinin belirleyeceği risk-getiri tercihi doğrultusunda, müşterilerle yapılacak portföy yönetim sözleşmesi çerçevesinde vekil sıfatıyla yönetilmesidir. Portföy yöneticiliği faaliyeti bireysel ve kolektif portföy yöneticiliği faaliyetlerini kapsamaktadır.

22 PORTFÖY YÖNETİM ŞİRKETİ
FİNANSAL KURUMLAR PORTFÖY YÖNETİM ŞİRKETİ Portföy yönetim şirketi, ana faaliyet konusu fonların kurulması ve yönetimi olan ve anonim ortaklık şeklinde kurulan sermaye piyasası kurumudur. Portföy yönetim şirketleri ana faaliyet konuları olan fon kurulması ve yönetimine ek olarak Kurul’dan yetki belgesi almak koşuluyla yatırım danışmanlığı faaliyetinde de bulunabilmektedirler. Bunun yanı sıra gerekli özsermaye şartına sahip olan portföy yönetim şirketleri Kurul’a bildirimde bulunarak sermaye piyasaları ile ilgili danışmanlık hizmetleri sunabilir, yatırım hizmetleri ve faaliyetleri ile sınırlı olarak kredi ya da ödünç verebilir ve döviz hizmetleri sunabilir, sermaye piyasası araçlarına ilişkin işlemlerle ilgili yatırım araştırması ve finansal analiz yapılabilir veya genel tavsiyede bulunabilir.