2.ÜNİTE MİLLİ MÜCADELE’NİN HAZIRLIK DÖNEMİ. 20.Yüzyıl başında OSMANLI 19. yüzyıl Osmanlı Devleti açısından birçok değişimin yaşandığı bir yüzyıldır. Siyasi.

... konulu sunumlar: "2.ÜNİTE MİLLİ MÜCADELE’NİN HAZIRLIK DÖNEMİ. 20.Yüzyıl başında OSMANLI 19. yüzyıl Osmanlı Devleti açısından birçok değişimin yaşandığı bir yüzyıldır. Siyasi."— Sunum transkripti:

1 2.ÜNİTE MİLLİ MÜCADELE’NİN HAZIRLIK DÖNEMİ

2 20.Yüzyıl başında OSMANLI 19. yüzyıl Osmanlı Devleti açısından birçok değişimin yaşandığı bir yüzyıldır. Siyasi sınırlar, yönetim anlayışı, demografik yapı, kültürel hayat, teknolojik gelişmeler değişimin yaşandığı belli başlı alanlardır. 19. yüzyılda başlayan bu değişimin etkisi 20. yüzyılın ilk yıllarında da görülmektedir. Bu etkiler sonucunda yaşanan olaylar devletin kaderini de belirlemiştir.

3 SİYASAL DURUM Osmanlı devleti siyasi alanda eski gücünü kaybetmeye başlamıştır. Ancak devletin varlığını korumak ve devleti ayakta tutabilmek amacıyla uluslar arası ilişkilerde denge siyasetini izlemiştir.

4   Avrupa’da meydana gelen Fransız ihtilali ve Sanayi İnkılabı gibi olaylar devleti olumsuz etkilemiştir. Fransız ihtilali ile birlikte milliyetçilik akımı kendisini göstermiştir ve Osmanlı Devletinde bulunan azınlıklar yayılarak ayaklanmalar çıkarmışlardır.Bu duruma son vermek isteyen osmanlı aydınları önce osmanlıcılık ve ardından İslamcılık,Turancılık,Türkçülük ve Batıcılık gibi fikir akımlarını ortaya koydu.

5 Osmanlı aydınları batılı devletlerin iç işlerimize karışmasını önlemek amacıyla önce İttihat Ve Terakki Cemiyeti’ni kurdular. Cemiyetin yoğun çalışmaları sonucunda 1908 yılında 2.Meşrutiyet ilan edildi.Meşrutiyetin ilanı ve Mebusan Meclisinin açılması üzerine 13 nisan 1909 da İstanbul’da isyan çıktı. Bu ayaklanmaya 31 Mart Olayı adı verildi.

6 31 Mart Olayı’nı bastırmak amacıyla Selanik ve Edirne’deki askerlerden kurmay başkanlarından birinin de Mustafa Kemal olan bir Hareket Ordusu kuruldu ve bu ordu ayaklanmayı bastırdı.Daha sonra da 2.Abdülhamit tahttan indirildi.

7 Bu dönemde siyası birliğini tamamlamış olan İtalya hammadde arayışı için Trablusgarp’ı işgal etmişti.Osmanlı da aralarında Mustafa Kemal’in de bulunduğu gönüllülerden oluşan bir askeri birliği Trablusgarp’a göndererek İtalyanlara karşı başarı elde etti.

8 Osmanl’nın içinde bulunduğu ekonomik ve askeri durumdan faydalanmak isteyen Bulgaristan,Sırbistan,Yunanistan ve Karadağ birleşerek Osmanlı’ya karşı savaş ilan ettiler.Savaş sonucunda Osmanlı’dan aldıkları Midye-Enez çizgisinin batısında kalan toprakları paylaşamayınca birbirleriyle savaştılar ve böylece 2. Balkan Savaşı çıktı.Osmanlı kaybettiği toprakları tekrar geri aldı ama sürekli savaşlar yüzünden Osmanlı’nın balkanlardaki egemenliği son buldu.

9 SOSYAL DURUM Osmanlı Devleti’nin kuruluş ve yükselme dönemlerinde kazandığı yerlere iskan ettirdikleri türkler şimdi o yerler kaybedildiği için akın akın anadoluya geldiler. Nüfusun hızla artması devletin halkın ihtiyaçlarına cevap verememesini ve huzur ve güven ortamının yok olmasına sebep oldu.

10 Ancak bütün bu olumsuzluklara rağmen Özellikle de İstanbul’da değişim ve dönüşüm hareketleri yaşandı. Artan nüfusla birlikte yaşam standartları da yükseldi ve elektrik,tramvay,otomobil,telgraf gibi aletler insanların hayatına girmeyi başardı.

11 EKONOMİK DURUM Ekomomik durumu iyice kötüleşen Osmanlı Avrupalı dveletlerden borç almak zorunda kaldı ancak aldığı paraları yatırıma değilde tüketime harcayınca borcunu ödeyemedi. 1881 de alacaklılar tarafından kurulan Düyunuummumiye İdaresi (genel borçlar yönetimi) Osmanlı’nın önemli gelir kaynaklarına el koydu. Böylece Osmanlı maliyesi avrupalıların eline geçti.

12 Sanayi inkılabının meydana gelmesi ile birlikte Avrupa’da küçük işletmeler kapanarak fabrikalar kurulmuştur ve böylece üretim artarak ürünler daha hızlı ve ucuza satılmıştır. Bununla birlikte devletler arasında sömürgecilik yarışı baş göstermeye başlamıştır. Osmanlı Devleti de hammadde ve pazar konusunda önemli bir konuda olduğundan dolayı Osmanlı Devletine giren ucuz ürünler devletin ekonomisini fazlasıyla çökertmiştir.

13 Kapütülasyonlar nedeniyle Osmanlı tüccarları avrupalı tüccarlarla rekabet edecek güçte değildi.Tekstil alanında kendi ihtiyaçlarını karşılayabilen Osmanlı bu alanda da dışa bağımlı hale gelmiştir.

14 KÜLTÜREL DURUM 19. yüzyılın başından itibaren Osmanlı’da medreseerin yanında modern okullar da açılmaya başlandı.Ayrıca yabancı devletler Osmanlı sınırları içerisinde çok sayıda okul açtılar. Bu okulları açmalarının asıl amacı Osmanlı da kendi dil,din ve kültürlerini yayarak Osmanlı üzerindeki siyasal etkinliklerini arttırmaktır.

15 2.Meşrutiyet ile birlikte kültürel alanda da gelişmeler yaşandı.Basın yayın alanında ‘’Serbesti’’ ve ‘’ Tenin ‘’gazeteleri okurlarıyla buluştu. İttihat Ve Terakki’nin çalışmalarında rahatsız olanlar ise ‘’ Volkan ‘’ adında bir gazete yayımladılar. Halide Edip Adıvar’ın da aralarında bulunduğu birçok kadın yazar ‘’Demet’’ adında bir dergi çıkardılar.

16 1.dünya savaşı (1914-1918)

17 SAVAŞ NASIL BAŞLADI? 28 Haziran 1914 tarihinde Avusturya - Macaristan İmparatorluğu veliahdı ve eşi Saraybosna ziyaretleri sırasında Sırp milliyetçileri tarafından öldürülmüştür. Bu olaydan bir ay sonra Avusturya - Macaristan İmparatorluğu Sırbistan'a savaş ilan etmiştir

18 Ülkelerin 1.Dünya Savaşı’na girme nedenleri ? *ALMANYA; -siyasal birliğini tamamlamış olması. -sanayileşerek sömürgeler elde etme yarışına başlaması. -Sedan savaşı ile Fransızlardan Alsas-Loren Bölgesi’ni almış olması.

19 *İNGİLTERE; -Geniş bir sömürge ağına sahip olması -Sömürge yarışında rakibi olan Almanya’ya karşı her türlü fırsatı değerlendirmesi ve Almanya ile sömürge yarışında çıkar çatışmasına girmesi.

20 *FRANSA; -Almanya’ya karşı İngiltere ile birlikte hareket etmesi. -Alsas-Loren Bölgesi’ni Almanya’dan geri almak istemesi.

21 *RUSYA; -Balkanlarda uyguladığı Panslavizm politikası nedeniyle bölgede egemenlik kurmak isteyen Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ile çıkar çatışmasına girmesi.

22 *AVUSTURYA-MACARİSTAN İMP. -Özellikle egemenlik kurmak istediği Balkanlarda Rusya ile karşı gelmesi ve Almanya ile yakınlaşarak birlikte hareket etmeleri.

23 *İTALYA; -Siyasal Birliği’ni geç tamamlamış olmasıve sömürgeler elde etmek için yeni arayışlara girmesi. -Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun eline geçen topraklarını yeniden geri almak istemesi.

24 *OSMANLI DEVLETİ; -İngiltere,Fransa ve Rusya’ya karşı duyulan güvensizlik ve dış politikada destek arayışına girmesi. -Kaybettiği toprakları (Balkanlar ve Trablusgarp) geri almak istemesi. -İktidari ele geçiren İttihat Ve Terakki Partisi’nin ileri gelenlerinin Almanya’nın izlediği politikaları desteklemesi.

25 19.yy da ortaya çıkan gelişmeler üzerine Avrupalı devletler kendi aralarında siyasal ve ekonomik çatışmalardan dolayı bölündü. Önce Almanya’nın önderliğinde İtalya ve Av.- Mac. İmp. Bir anlaşma imzalayarak 1882 de Üçlü İttifak oluşturdular. Bu anlaşmayı kendilerine karşı tehdit sayan İngiltere,Fransa ve,Rusya birleşerek Üçlü İtilaf kurdular.

26

27

28 Osmanlı’nın Savaştığı Cepheler Osmanlı Devleti, İttifak Devletlerinin yanında Birinci Dünya Savaşı’na girince birçok cephede savaş-mak zorunda kaldı. Bunlar; Kafkas, Çanakkale, Irak, Süveyş (Mısır), Filistin, Suriye, Hicaz ve Yemen Cepheleridir. Ayrıca Osmanlı Devleti, müttefi klerine yardım etmek için Galiçya, Romanya ve Makedonya Cephelerine de asker gönderdi.

29 KAFKAS CEPHESİ VE ERMENİ MESELESİ Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’na girmesinin ardından 1914 yılının sonbaharında Ruslar, Doğu Anadolu’ya girerek Erzurum’a kadar ilerledi. Bunun üzerine Enver Paşa komutasında büyük bir Türk ordusu, mevsimin kış olmasına rağmen karşı saldırıya geçti. Ancak, Sarıkamış’ta ve Allahuekber Dağları’nda kışın sert geçmesi, ordunun açlık çekmesi ve tifüs salgını yüzünden binlerce Türk askeri düşmanla savaşamadan şehit oldu. Dolayısıyla Türk ordusu büyük bir bozguna uğradı. Bu fırsatı değerlendiren Ruslar; Erzurum, Erzincan, Muş, Bitlis ve Trabzon’u ele geçirdi.

30 Çanakkale Savaşlarındaki başarılarından dolayı generalliğe yükselen Mustafa Kemal Paşa, Doğu Cephesi’ne atandı. Mustafa Kemal, gerekli hazırlıkları yaptıktan sonra Ruslara karşı bir harekât düzenledi. Bu harekât sonucu, Muş ve Bitlis’i Ruslardan geri almayı başardı(1916). Rusya’nın, 1917 yılında yapılan Bolşevik İhtilali sonucu savaştan çekilmesiyle Kafkas Cephesi’ndeki savaşlar sona erdi. Bu gelişmenin ardından Rusya, İttifak Devletleri ve Osmanlı Devleti ile Brest-Litowsk (Brest- Litovsk) Antlaşması’nı imzalayarak savaştan çekildi (3 Mart 1918). Bu antlaşmaya göre; Rusya, 1878 Berlin Antlaşması ile Osmanlılardan aldığı Kars, Ardahan ve Batum’u Osmanlı Devleti’ne geri verdi. Rusya’nın savaştan çekilmesi ile Kafkas Cephesi kapanmış oldu.

31 Birinci Dünya Savaşı’nın başlamasıyla birlikte İtilaf Devletleri, Osmanlı ülkesinde yaşayan Ermenilere bağımsızlık sözü vererek onların isyan etmelerine yardımcı oldular. Bu isyanların temel amacı, Osmanlı Devleti’nin parçalanmasını ve eski gücünü kaybetmesini sağlayarak bağımsız bir Ermeni devleti kurulmasını sağlamaktı. Bölgede siyasal bir güç olma ilkesi ile hareket eden Ermeniler, Hınçak ve Taşnak Sütyun gibi dernekler ve komitalar kurarak Ermenilerin silahlanmasına ve isyan etmesine neden oldular.

32 Birinci Dünya Savaşı sırasında Osmanlı Devleti’nin Çanakkale ve diğer cephelerde savaşmasını fırsat bilen Ermeniler, 1915 yılında Süleymanlı’da (Zeytun) büyük bir isyan başlattılar. Daha sonra Maraş ve çevresinde yaşayan Ermenilerin bir bölümü ayaklanıp sivil halka saldırdılar, katliam yapmaya başladılar. 1915 yılının nisan ayında Van ve çevresinde isyan eden Ermeniler, bu bölgede yaşayan nüfusun büyük bir bölümünü katlettiler. Ayrıca Van ve civarında geçici bir hükûmet kurdular. Özellikle Doğu Anadolu Bölgesi ve Anadolu’nun çeşitli yörelerinde huzur ve güven ortamı bozulmuş, Osmanlı Devleti ve Türk milleti tehdit edilmeye başlanmıştı. Osmanlı Hükûmeti bu kargaşaya son vermek için Anadolu’nun çeşitli bölgelerindeki Ermenileri, bir Osmanlı toprağı olan ve savaş alanı dışında kalan Suriye ve Lübnan’a gönderme kararı aldı. Bu amaçla Sevk ve İskân (Tehcir) Kanunu’nu çıkardı (27 Mayıs 1915).

33 Osmanlı Hükûmeti, göç kararının ardından göç sırasında yaşanacak olumsuzlukları engellemek için bir dizi önlem aldı. Önce kimsesiz çocuklar yetimhanelere, ekonomik ve sosyal durumu iyi olan ailelerin yanına verildi. Geri dönüş izni ile bu çocuklar tekrar yakınlarına ve akrabalarına teslim edildi. Göç sırasında aşiretlerin ve eşkıyaların saldırılarına karşı Osmanlı Hükûmeti geniş önlemler aldı. Görevlerini kötüye kullanan resmî görevliler yargılanarak çeşitli cezalara çarptırıldı. Yol boyunca Ermenilerin bütün gereksinimleri Osmanlı Devleti tarafından karşılandı. Ancak göç sırasında salgın hastalıklar ve çeşitli çetelerin saldırılarından dolayı bazı Ermeniler hayatlarını kaybettiler. Bu yer değiştirme, bütün Ermenilere uygulanmadı. Sadece Kafkas Cephesi’nin güvenliğini sağlamak amacıyla Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki Osmanlı vatandaşı olan Ermenileri içermekteydi. Ermenilerin iddia ettikleri şekilde bu göç sırasında bir buçuk milyon Ermeni hayatını yitirmemiştir. Zaten 1914 resmî istatistiklerine göre Osmanlı sınırları içerisinde yaşayan Ermenilerin toplam nüfusu 1. 234. 671’dir

34 Günümüzde Ermeniler, bu göç olayını dünya kamuoyuna âdeta bir soykırım şeklinde gösterme gayreti içine girmişlerdir. Oysa savaş esnasında gerçekleştirilen göç sırasında iddia edildiği gibi bir soykırımın yaşanması söz konusu değildir. Üstelik bu göç kararı, halk tarafından seçilmiş Mebusan Meclisinin çıkardığı bir yasa sonucu uygulanmıştır. Yapılan uygulama, Osmanlı vatandaşı olan Ermenilerin savaş sırasındaki ihanetlerini önlemek için alınmış bir tedbirdir. Ermeniler bu göç olayını dünya kamuoyunun ilgisini çekmek, kendilerine soykırım yapıldığını ileri sürmek amacıyla kullanmıştır. Ancak tarafsız kaynaklar bugüne kadar böyle bir kanıt ortaya koyamamıştır

35 Çanakkale Cephesi Rusya, Birinci Dünya Savaşı devam ederken ekonomik ve askerî açıdan zor günler yaşamaktaydı. Savaşa devam edebilmesi için İngiltere ve Fransa’nın askerî ve teknik yardımına ihtiyacı vardı. Rusya’ya giden geçiş yolları, kuzeyde Almanya ve güneyde Osmanlı Devleti tarafından kesilmişti. İngiltere ve Fransa’dan yardım alamayan Rusya, savaşı sürdürmekte zorlanıyordu.

36 Bu sırada İngiltere Donanma Bakanı Winston Churchill (Vinston Çörçil), Çanakkale Boğazı’na yapılacak bir saldırı ile İstanbul’u ele geçirmeyi tasarlıyordu. Böylece hem İstanbul’u işgal ederek Osmanlı Devleti’ni etkisiz hâle getirecek hem de Rusya’ya gereksinimi olan ekonomik ve askerî yardımı ulaştıracaktı. Bu amaçla, İngiliz ve Fransız gemilerinden oluşan bir donanma Çanakkale açıklarına kadar geldi. Bu sırada Nusret Mayın gemisi bir gecede Boğaz’ı mayınlamıştı. 18 Mart 1915 tarihinde İtilaf Devletleri donanması Boğaz’ın mayınlardan temizlenmiş olduğunu düşünerek önce kıyılardaki top istihkâmlarını ağır bir topçu ateşine tuttu. Daha sonra Çanakkale Boğazı’na girdi. Savaş gemileri Boğaz’a girince kıyılardaki topçuların ağır ateşi ve direnişi ile karşılaştılar ve mayınlara çarparak büyük kayıplar verdiler. İtilaf Devletlerinin gemilerinin büyük bir bölümü battı. İtilaf Devletleri donanması, bu şiddetli direnme sonucunda geri çekilmek zorunda kaldı

37 Çanakkale Boğazı’nın denizden geçilemeyeceğinin anlaşılması üzerine, karadan yapılacak bir harekâtla Gelibolu Yarımadası’nı ele geçirme planları yapan İtilaf Devletleri yeni bir saldırı düzenlediler. İngiliz, Fransız, Hintli, Cezayirli, Afrikalı ve Anzak (Yeni Zelandalı – Avustralyalı) askerlerden oluşan birlikler Seddülbahir, Arıburnu ve Kumkale’ye çıkartma yaptılar. İtilaf Devletleri birlikleri önce kıyıları ele geçirerek Türk ordusunu geri çekilmeye zorladılar. Düşman birlikleri karadan saldırılarına devam ederken Mustafa Kemal, Anafartalar Grup Komutanlığına atandı. Kuvvetlerini toparlayan Mustafa Kemal “Ben size taarruzu emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum. Biz ölünceye kadar geçecek zaman içinde yerimize başka kuvvetler ve komutanlar gelebilir.’’ sözü ile emrindeki birliklere savunmanın önemini belirtti

38 Çanakkale Zaferi, Rusya’ya yardım yapılmasını engelledi. İtilaf Devletlerinden yardım alamayan Rusya’da Bolşevik İhtilali çıktı. Çarlık rejimi yıkıldı. Rusya, savaştan çekilmek zorunda kaldı. İngiltere’nin Çanakkale Savaşı’nda yenilmesi sonucunda bu devletin sömürgelerindeki Müslümanlar ayaklandı. Türkler ise Çanakkale’nin geçilmez olduğunu bütün dünyaya kanıtladı. Bu olayla Türkler, millî birlik ve bütünlüklerini tüm dünyaya göstermiş oldu.

39 Süveyş(Mısır) Cephesi Almanya, Mısır’a düzenlenecek bir saldırı ile Süveyş Kanalı’nı ele geçirmeyi ve İngilizlerin Uzak Doğu’daki sömürgeleri ile ilişkilerini kesmeyi planladı. Bu amaçla Osmanlı Devleti ile ortak Kanal Harekâtı’na girişti (1915). Süveyş Kanalı’na iki defa saldırı düzenlendi. Fakat bu iki harekâttan da bir sonuç alınamadı. Bu sırada Araplar, İngilizlerin kışkırtması ile ayaklanarak Türk ordusuna arkadan saldırdı. Bundan yararlanan İngilizler, karşı bir saldırı düzenleyerek Sina Yarımadası ile Filistin’i ele geçirdi

40 Filistin Ve Suriye Cephesi İngilizler, Araplardan da destek alarak Kuzey Suriye’ye saldırdı. Önce cephenin bozulması ile geri çekilmek zorunda kalan Türk ordusu, Yedinci Ordu Komutanı Mustafa Kemal Paşa’nın başarılı savunması ile İngilizleri durdurmayı başardı. Bir süre sonra Mondros Ateşkes Anlaşması imzalandı. Mustafa Kemal’in İstanbul’a dönmesi istendi. Mustafa Kemal’in İstanbul’a dönmesi ile birlikte Suriye, İngiltere’nin eline geçti

41 Irak Cephesi İngilizler, Osmanlı topraklarında yaşayan Arapları bağımsızlık vaadiyle ayaklandırmakta, Basra Körfezi’nden Irak kıyılarına çıkartma yapmaktaydı. İngilizlerin amacı, kuzeye doğru çıkarak Rusya ile birleşmek ve İngiltere’nin Uzak Doğu ticaret yolunu güvenlik altında tutmaktı. Diğer taraftan İngiltere, Türkler ve Almanların Irak üzerinden Hindistan’a olası saldırısını önlemeyi ve Irak petrol yataklarını ele geçirmeyi amaçlıyordu. Irak’ın güneyini işgal eden İngiliz kuvvetleri hızla kuzeye doğru hareket etti. Ancak Türkler Kut’ül-Amare’de büyük bir direniş gösterdi ve General Townshend (Tavsınt) komutasında büyük bir kuvvet Türk birlikleri tarafından tutsak alındı.Birinci saldırıda durdurulan İngilizler, tekrar saldırıya geçti ve Basra’yı alarak Bağdat’a kadar olan yerleri işgal etti (1917). Böylece Güney Irak’taki zengin petrol yatakları İngilizlerin denetimi altına girmiş oldu.

42 Hicaz Ve Yemen Cephesi Bu cephede kutsal yerleri (Mekke ve Medine) korumak için Türk ordusu, İngilizlerle ve onlarla iş birliği yapan Mekke Emiri Şerif Hüseyin ile savaşmak zorunda kaldı. Ayrıca Osmanlı orduları, zor durumda kalan Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ile Bulgaristan’a yardımcı olmak amacıyla Galiçya, Romanya ve Makedonya Cephelerinde de savaştı

43 SAVAŞIN SONUÇLARI Dört yıl süren ve bütün dünyaya yayılan Birinci Dünya Savaşı’nda İttifak Devletleri ağır bir yenilgiye uğradılar. Rusya’nın 1917’de savaştan çekilmesi, üstünlüğün İttifak Devletlerine geçmesini sağladıysa da ABD’nin savaşa girmesi bu üstünlüğün tekrar İtilaf Devletlerine geçmesine neden oldu. Dünyada sınırlar yeniden çizildi. İmparatorlukların yıkılmasıyla ulus devletleri kuruldu. Bu savaş, dünyada milyonlarca insanın ölmesine, büyük ekonomik kayıplara, ülkelerin ve kentlerin tahrip olmasına neden oldu. Hem yenen hem de yenilen devletler büyük kayıplara uğramış ve savaştan yorgun çıkmışlardı. Birinci Dünya Savaşı sonucunda Rus Çarlığı, Almanya, Avusturya- Macaristan İmparatorluğu ve Osmanlı Devleti yıkılarak yerlerine yeni devletler kuruldu. Bu devletler; Litvanya, Letonya, Estonya, Finlandiya, Yugoslavya, Çekoslovakya, Polonya, Macaristan ve Sovyetler Birliği’dir. Birinci Dünya Savaşı’nda ilk kez uçak, deniZaltı, zehirli gaz ve zırhlı araç kullanılmıştır.

44

45 kaynakça http://www.eba.gov.tr/ekitap?icerik-id=4554 file:///C:/Users/arife/AppData/Local/Temp/Rar $DI26.720/T.C.İNKILAP%20TARİHİ%20VE %20ATATÜRKÇÜLÜK.pdf