BİYOLOJİK RİSK ETMENLERİ

... konulu sunumlar: "BİYOLOJİK RİSK ETMENLERİ"— Sunum transkripti:

1 BİYOLOJİK RİSK ETMENLERİ
Turan Durnagöl Aydın Aydınoğlu

2 İNSAN SAĞLIĞINA ETKİ EDEN ÇEVRESEL ETMENLER
1) Psikolojik Etmenler Stres, vardiyalı çalışma, ücret, insan ilişkileri 3) Kaza Etmenleri Zarar verici durumlar, sürat, alkol, ilaçlar 4) Fiziksel Etmenler Gürültü, iklim, aşırı çalışma, ışıklandırma, radyasyon, ergonomi 2) Biyolojik Etmenler Parazitler, virüsler, bakteriler 5) Kimyasal Etmenler Tozlar, kimyasallar, ilaçlar, tütün, cilt iritanları, gıda katkı maddeleri

3 BİYOLOJİK RİSKLER İşyerlerinde bulunan biyolojik risk etmenlerinin tayininde; daha çok tarım işçileri, sağlık çalışanları ve laboratuar çalışanları üzerine yoğunlaşılmıştır. Bunun yanı sıra diğer işkollarında çalışanların maruz kaldığı mesleki biyolojik risklerin yaygınlığını da aşağıdada görebiliriz

4 BİYOLOJİK RİSKLER SEKTÖR ÖRNEKLER Tarım Ürünün yetiştirilmesi ve hasadı Hayvancılık Ormancılık Balıkçılık Tarımsal ürünler Gıda paketleme Depolama: tahıl siloları, tütün ve diğerleri Hayvan tüyleri ve derilerinin işlenmesi Tekstil fabrikaları Ağaç işleme: marangozhaneler Laboratuar hayvanlarının bakımı

5 BİYOLOJİK RİSK ETMENLERİNE MARUZİYET
Hastane çalışanları: HIV, Hepatit B, Herpes virüs, Rubella ve Tbc. Tarım sektöründe çalışanlar:Kr. Bronşit, astım, hipersensitif pnömoni, organik toz sendromu, KOAH, konjunktivit, rinit, alerjik dermatit.

6 MİKROORGANİZMALAR Bakteriler Virüsler Mantarlar Protozoalar

7 MİKROORGANİZMALAR Enf Enf-zoonoz Alerjik Sol. Toksin Karsinojen
Virüsler X X Bakteriler Rickettsiae X Chlamydiae X Spiral bak. X Gr- bakter X X X X Gr+ kok X X Sporlu basil X X X Mikobakteri X X Aktinomiset X Mantarlar Küf mantar X X X Dermatofit X X X Endoj. Maya X Buğday par X Mantar X Diğer

8 MİKROORGANİZMALARIN KAYNAKLARI
Çeşitli substratların mikrobiyal ayrışması Küf mantarı- hipersensitif pnömoni Çevrenin belirli tipleriyle ilişkili olanlar Sudaki bakteriler Belirli bir patojen barındıran enfekte kişilerden kaynaklananlar Tbc

9 ENFEKSİYON ZİNCİRİ Enfeksiyon Etkeni: patojenite- virülans
Bulaşma Yolları: Temas, ortak kullanılan cansız maddeler, hava ve vektörler. Duyarlı Kişi: (Konakçı) Çevre etmeni: Isı değişiklikleri, nem, radyasyon, hava basıncı, hava akımının hızı, kimyasal maddeler, gazlar ve toksinler.

10 GENEL ÖNLEMLER Periyodik taramalarla duyarlı kişi saptanması,
Personel eğitimi, Çalışırken uyulacak hareket tarzlarının belirlenmesi, Laboratuvar mimari yapılarının işlevlerine uygunluğu, Uygun yalıtım ve dezenfeksiyon önlemleri, Enfeksiyon taraması için epidemiyolojik sistem, Aktif immünizasyon.

11 KAN VE VÜCUT SIVILARI İZOLASYONU İÇİN GEREKLİ KOŞULLAR
Hastalık İzolasyon Koşulları Hepatit-B Kirlenme olasılığı varsa önlük Hepatit-C Temas varsa eldiven Leptospirosis Kontamine eşyanın yok edilmesi Sıtma İğne batmasına önlem Frengi Kanın hipokloritle silinmesi

12 LABORATUVARLARDA GENEL GÜVENLİK ÖNLEMLERİ
Ağızla pipet kullanılması yasağı, Pipetle çalışırken baloncuk oluşmasına dikkat edilmesi, Pipet yerine iğne ve şırınga kullanılmaması Özelerin kullanılmadan önce soğutulması, Tüp kapakları açıldığında tüp ağzının alkollü bez ile örtülmesi, Tüm tehlikeli işlemlerin “Biyolojik Güvenlik Kabini”nde yapılması, Santrifüj işleminin iyi havalandırılan bir odada yapılması, sağlam plastik tüp kullanılması Parenteral enjeksiyon ve aspirasyonun iğnesi kilitlenen enjektörle yapılması, iğne enjektörden ayrılırken alkollü bezle tutulması

13 GÜVENLİK ÖNLEMLERİ (DEVAM)
Kullanılmış iğne ve enjektörlerin doğruca dar ağızlı sağlam kaplara atılması, Tüm kontamine materyalin atılmadan önce otoklavdan geçirilmesi, Tüm kontamine cam ve pipetlerin otoklava gitmeden önce dezenfektanlı kaplarda toplanması, Laboratuvarlarda yemek, içmek ve sigara içmenin yasaklanması, Çıkarken ellerin yıkanması, önlüklerin laboratuvarlarda bırakılması, Serum veya örnek saklanan buzdolabında yiyecek bulunmaması.

14

15

16 10 Haziran 2004 tarihli, 25488 sayılı R.G.
BİYOLOJİK ETKENLERE MARUZİYET RİSKLERİNİN ÖNLENMESİ HAKKINDA YÖNETMELİK 10 Haziran 2004 tarihli, sayılı R.G.

17 BİYOLOJİK ETKENLERE MARUZİYET RİSKLERİNİN ÖNLENMESİ HAKKINDA YÖNETMELİK
Amaç Madde 1 – Bu Yönetmelik, işçilerin biyolojik etkenlere maruziyetten kaynaklanan veya kaynaklanabilecek sağlık ve güvenlik risklerinin önlenmesi ve bu risklerden korunmasına dair esas ve usulleri düzenlemek amacıyla hazırlanmıştır. Kapsam Madde 2 – Bu Yönetmelik, 22/5/2003 tarihli ve sayılı İş Kanunu kapsamına giren işyerlerinde işçilerin yaptıkları işlerden dolayı biyolojik etkenlere maruz kaldıkları veya maruz kalabilecekleri işlerde uygulanır. Dayanak Madde 3 – Bu Yönetmelik, 4857 sayılı İş Kanununun 78 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

18 Tanımlar Madde 4 – a) Biyolojik etkenler: Herhangi bir enfeksiyona, alerjiye veya zehirlenmeye neden olabilen, genetik olarak değiştirilmiş olanlar da dahil mikroorganizmaları, hücre kültürlerini ve insan parazitlerini, b) Mikroorganizma: Genetik materyali replikasyon veya aktarma yeteneğinde olan hücresel veya hücresel olmayan mikrobiyolojik varlığı, c) Hücre kültürü: Çok hücreli organizmalardan türetilmiş hücrelerin in–vitro olarak geliştirilmesini,

19 YÖNETMELİK Bakanlığa Bildirim Madde 15-
Grup 1 Biyolojik etmenler: İnsanda hastalığa yol açma olasılığı bulunmayan etmenler Grup 2 Biyolojik etmenler: İnsanda hastalığa neden olabilen,çalışanlara zarar verebilen; ancak, toplumda yayılma olasılığı olmayan Grup 3 Biyolojik etmenler: İnsanda ağır hastalığa neden olan,çalışanlar için ciddi tehlike oluşturan, toplumda yayılma riski bulunabilen Bu bildirim işin başlamasından en az 30 gün önce yapılır.

20 YÖNETMELİK Sağlık Gözetimi Madde 16-
a) İşveren her işçinin; 1)Çalışmalara başlamadan önce, 2)Düzenli aralıklarla, sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar. b) Risk değerlendirmesi c) Kişisel tıbbi kayıtlar maruziyetin son bulmasından sonra en az 10 yıl süre ile saklanır.

21 KAYNAKÇA etmenlerippt.ppt?0 › İSG Makaleleri isgdersnotlari.blogspot.com/2013/07/calisma- yasaminda-biyolojik-risk.htm

22 TEŞEKKÜRLER…