Altı adet Göktürk Kitabesi vardır. Ama bunlardan üç tanesi önemlidir. Bunlar; 1. KÜLTİGİN KİTABESİ(ABİDESİ) 2. BİLGE KAĞAN KİTABESİ(ABİDESİ) 3. TONYUKUK.

... konulu sunumlar: "Altı adet Göktürk Kitabesi vardır. Ama bunlardan üç tanesi önemlidir. Bunlar; 1. KÜLTİGİN KİTABESİ(ABİDESİ) 2. BİLGE KAĞAN KİTABESİ(ABİDESİ) 3. TONYUKUK."— Sunum transkripti:

1

2 Altı adet Göktürk Kitabesi vardır. Ama bunlardan üç tanesi önemlidir. Bunlar; 1. KÜLTİGİN KİTABESİ(ABİDESİ) 2. BİLGE KAĞAN KİTABESİ(ABİDESİ) 3. TONYUKUK KİTABESİ(ABİDESİ)

3  M.S. 732 yılında dikilmiştir.  Kağan olmasında ve devletin kuvvetlenmesinde birinci dereceden rolu olmuş kahraman kardeşine karşı Bilge Kağan’ın duyduğu minnet duygularını ifade eden bizzat hükümdar ağzından yazılmıştır. Batı cephesi Çinc’e yazılmıştır. Diğer üç yüzü göktürk alfabesiyle yazılmış kitabeler bulunmaktadır.  Abideyi Bilge Kağan ve Kül Tigin’in yeğeni Yollug Tigin yazmıştır.

4  735 yılının tarihini taşır.  Kül Tigin abidesine 1 km. uzakta aynı bölgede bulunmaktadır.  Kitabe Bilge Kağan’a hitaben yazılmıştır. Bilge Kağan’ın yiğitliklerini ve Türk milletine iletmek istediği mesajlar anıtın içeriğini oluşturmaktadır.  Ayrıca Kül Tigin’in ölümünden soraki olayların ilave edildiği görülür.

5  Bu abideyi de Kül Tigin anıtında olduğu gibi bunuda Yollug Tigin yazmıştır.  Her iki kitabede olduğu gibi Bilge Kağan’ın sözleri dışında Yollug Tigin’in kitabe kayıyları ve ilaveleri yer almaktadır.

6  720 yıllında Göktürk Devleti veziri Tonyukuk adına dikilmiştir.  İki taş halindedir. Büyük olanda 35, diğerinde 27 satır bullunmaktadır.  Bu kitabede İlteriş Kağan’ın isyanına iştirak eden ve o günden Bilge Kağan dönemine kadar devlet idaresinin baş yardımcısı olarak kalan vezir Tonyukuk tarafından dikilmiştir. Tonyukuk anılrını ve dönemin tarihini anlatmaktadır.  Abidede bu kudretli ve tecrübeli vezirin kendisi konuşmaktadır.  Anlatımda bolca atasözü kullanılmıştır.

7  Türklerin ilk yazılı eserleridir.  Doğu Göktürklerinin tarihine ışık tutar.  Söylev türünde yazılmıştır.  Oldukça gelişmiş vwe işlenmiş bir dil kullanılmıştır.  Türk dilinin gelişmişlik düzeyine ilişkin ayrıntılı bilgiler içerir.

8  Hem dini hemde din dışı konular işlenmektedir.  Tarih, coğrafya ve edebiyata kaynak olacak niteliktedir.  Türk tarihini, toplumun yaşam biçimini ve dünyaya bakış açısını ortaya koyar.  Kitabelerde idarecilerin ve sultanların halkı aydınlatması, yaptıklarının hesabını halka vermesi söz konusudur.  Kitabeleri Strahlenberg bulmuş 1893 te Wilhelm Phomsen okumuştur.  Bir yüzleri Göktürk alfabesi bir yüzleri çince yazılmıştır.