VOLKAN ALTUNAY İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI(B)

... konulu sunumlar: "VOLKAN ALTUNAY İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI(B)"— Sunum transkripti:

1 VOLKAN ALTUNAY İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI(B)
YANGIN EĞİTİMİ VOLKAN ALTUNAY İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI(B)

2 BİNALARIN YANGINDAN KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİK
Tanımlar Acil durum: Afet olarak değerlendirilen olaylar ile dikkatsizlik, tedbirsizlik, ihmal, kasıt ve çeşitli sebeplerle meydana getirilen olayların yol açtığı hâlleri, Acil durum ekibi: Yangın, deprem ve benzeri afetlerde binada bulunanların tahliyesini sağlayan, olaya ilk müdahaleyi yapan, arama-kurtarma ve söndürme işlerine katılan ve gerektiğinde ilk yardım uygulayan ekibi, Acil durum planları: Acil durumlarda yapılacak müdahale, koruma, arama-kurtarma ve ilk yardım iş ve işlemlerinin nasıl ve kimler tarafından yapılacağını gösteren ve acil durum öncesinde hazırlanması gereken planları, Güvenlik bölgesi: Binadan tahliye edilen şahısların bina dışında güvenli olarak bekleyebilecekleri bölgeyi, Kaçış (Yangın) merdiveni: Yangın hâlinde ve diğer acil hâllerde binadaki insanların emniyetli ve süratli olarak tahliyesi için kullanılabilen, yangına karşı korunumlu bir şekilde düzenlenen ve tabiî zemin seviyesinde güvenlikli bir alana açılan merdiveni,

3 Kaçış uzaklığı: Herhangi bir katta bir mekân içinde durulabilen en uzak noktada bulunan bir kullanıcının kendisine en yakın kat çıkışına kadar almak zorunda olduğu yürüme yolunun uzunluğunu, Kaçış yolu: Oda ve diğer müstakil hacimlerden çıkışlar, katlardaki koridor ve benzeri geçişler, kat çıkışları, zemin kata ulaşan merdivenler ve bina son çıkışına giden yollar dâhil olmak üzere binanın herhangi bir noktasından yer seviyesindeki cadde veya sokağa kadar olan ve hiçbir şekilde engellenmemiş bulunan yolun tamamını, Korunumlu merdiven: Yangına karşı dayanıklı bir malzeme ile çevrili veya yangından etkilenmeyecek şekilde düzenlenen merdiveni, Yangın duvarı: İki bina arasında veya aynı bina içinde farklı yangın yüküne sahip hacimlerin birbirinden ayrılması gereken hâllerde, yangının ilerlemesini ve yayılmasını belirlenmiş bir süre için durduran düşey elemanı, Yangın güvenlik holü: Kaçış merdivenlerine yangının ve dumanın geçişini engellemek için yapılacak bölümü, Yangın kapısı: Bir yapıda kullanıcılar, hava veya nesneler için dolaşım imkânı sağlayan, kapalı tutulduğunda duman, ısı ve alev geçişine belirli bir süre direnecek nitelikteki kapı, kapak veya kepengi,

4 Yangın türü: Yanmakta olan maddeye göre
1) A sınıfı yangınlar: Odun, kömür, kâğıt, ot, doküman ve plastik gibi yanıcı katı maddeler yangınını, 2) B sınıfı yangınlar: Benzin, benzol, makine yağları, laklar, yağlı boyalar, katran ve asfalt gibi yanıcı sıvı maddeler yangınını, 3) C sınıfı yangınlar: Metan, propan, bütan, LPG, asetilen, havagazı ve hidrojen gibi yanıcı gaz maddeler yangınını, 4) D sınıfı yangınlar: Lityum, sodyum, potasyum, alüminyum ve magnezyum gibi yanabilen hafif ve aktif metaller ile radyoaktif maddeler gibi metaller yangınını, Yangın duvarları (1) Bitişik nizam yapıları birbirinden ayıran yangın duvarları, yangına en az 90 dakika dayanıklı olarak projelendirilir. (3) Yüksek binalarda, çöp, haberleşme, evrak ve teknik donanım gibi, düşey tesisat şaft ve baca duvarlarının yangına en az 120 dakika ve kapaklarının en az 90 dakika dayanıklı ve duman sızdırmaz olması gerekir.

5 Binaya ulaşım yolları İtfaiye araçlarının yaklaşabildiği son noktadan binanın dış cephesindeki herhangi bir noktasına olan yatay uzaklık en çok 45 m olabilir.   Kaçış yolu genişliği Hiçbir çıkış veya kaçış merdiveni veyahut diğer kaçış yolları, 80 cm’den daha dar genişlikte ve toplam kullanıcı sayısı 50 kişiden fazla olan katlarda bir kaçış yolunun genişliği 100 cm'den az olmayacak şekilde ulunur. Kaçış yolu, bu özelliği dışında, yapının mekânlarına hizmet veren koridor ve hol olarak kullanılıyor ise, 110 cm’den az genişlikte olamaz. Yüksek binalarda kaçış yollarının ve merdivenlerin genişliği 120 cm’den az olamaz. Genişliği 200 cm’yi aşan merdivenler, korkuluklar ile 100 cm’den az olmayan ve 160 cm’den fazla olmayan parçalara ayrılır. Kaçış yolu koridoru yüksekliği 210 cm’den az olamaz. Çıkış kapısında; tek kanatlı kapıda temiz genişlik, kapı kasası veya lamba çıkıntısı ile 90 derece açılmış kanat yüzeyi arasındaki ölçüdür. Tek kanatlı bir çıkış kapısının temiz genişliği 80 cm’den az ve 120 cm’den çok olamaz. İki kanatlı kapıda temiz genişlik, her iki kanat 90 derece açık durumdayken kanat yüzeyleri arasındaki ölçüdür.

6 Kaçış merdivenleri Yapının ortak merdivenlerinin yangın ve diğer acil hâllerde kullanılabilecek özellikte olanları, kaçış merdiveni olarak kabul edilir. Kaçış merdivenleri, yangın ve diğer acil hâl tahliyelerinde kullanılan kaçış yolları bütününün bir parçasıdır ve diğer kaçış yolları öğelerinden bağımsız tasarlanamazlar. (3) Kaçış merdivenlerinin duvar, tavan ve tabanında hiçbir yanıcı malzeme kullanılamaz ve bu merdivenler, yangına en az 120 dakika dayanıklı duvar ve en az 90 dakika dayanıklı duman sızdırmaz kapı ile diğer bölümlerden ayrılır. (4) Kaçış merdivenlerinin kullanıma uygun şekilde boş bulundurulmasından, bina veya işyeri sahibi ve yöneticileri sorumludur. Acil çıkış zorunluluğu (1) Bütün yapılarda, aksi belirtilmedikçe, en az 2 çıkış tesis edilmesi ve çıkışların korunmuş olması gerekir. (2) Çıkış sayısı, 33 üncü madde esas alınarak belirlenecek sayıdan az olamaz. Aksi belirtilmedikçe, 25 kişinin aşıldığı yüksek tehlikeli mekânlar ile 50 kişinin aşıldığı her mekânda en az 2 çıkış bulunması şarttır. Kişi sayısı 500 kişiyi geçer ise en az 3 çıkış ve 1000 kişiyi geçer ise en az 4 çıkış bulunmak zorundadır.

7 Yakıt depoları (1) Yakıt depoları, yangına dayanıklı bölmelerle korunmuş bir hacme yerleştirilir. Yakıt deposu ile kazan dairesinin yangına 120 dakika dayanıklı bir bölme ile ayrılmış olması gerekir. (2) Akaryakıt depoları; merdiven altına, merdiven boşluğuna, mutfağa, banyoya ve yatak odasına konulamaz. (3) Kalorifer yakıtı olarak kullanılan sıvı yakıtlar; aşağıda belirtilen şekilde ve miktarlarda depolanabilir: a) 1000 litreye kadar bodrumda ve varil içinde, b) 3000 litreye kadar bodrumda ve sızıntısız sac kaplarda, c) litreye kadar bina içinde bodrum katta, yangına 120 dakika dayanıklı kâgir odada sızıntısız tanklarda veya bina dışında sızıntısız yeraltı ve yerüstü tanklarında, d) Stok ihtiyacının litreden fazla olması hâlinde, yakıt tankları, binadan ayrı, bağımsız, tek katlı bir binaya yerleştirilmiş ve emniyet tedbirleri alınmış şekilde.

8 Algılama ve uyarı sistemi
El ile yangın uyarısı, yangın uyarı butonları ile yapılır. Yangın uyarı butonları yangın kaçış yollarında tesis edilir. Yangın uyarı butonlarının, bir kattaki herhangi bir noktadan o kattaki herhangi bir yangın uyarı butonuna yatay erişim uzaklığının 60 m'yi geçmeyecek şekilde yerleştirilmesi gerekir. Yangın uyarı butonları, yerden en az 110 cm ve en fazla 130 cm yüksekliğe yerleştirilir. Aşağıda belirtilen binalarda yangın uyarı butonlarının kullanılması mecburidir: a) Konutlar hariç, kat alanı 400 m2’den fazla olan iki kat ile dört kat arasındaki bütün binalarda, b) Konutlar hariç, kat sayısı dörtten fazla olan bütün binalarda, c) Konutlar dâhil bütün yüksek binalarda.

9 Taşınabilir söndürme cihazları
(1) a) A sınıfı yangın çıkması muhtemel yerlerde, öncelikle çok maksatlı kuru kimyevi tozlu veya sulu, b) B sınıfı yangın çıkması muhtemel yerlerde, öncelikle kuru kimyevi tozlu, karbondioksitli veya köpüklü, c) C sınıfı yangın çıkması muhtemel yerlerde, öncelikle kuru kimyevi tozlu veya karbondioksitli, ç) D sınıfı yangın çıkması muhtemel yerlerde, öncelikle kuru metal tozlu, söndürme cihazları bulundurulur. Hastanelerde, huzurevlerinde, anaokullarında ve benzeri yerlerde sulu veya temiz gazlı söndürme cihazlarının tercih edilmesi gerekir. (2) Düşük tehlike sınıfında her 500 m2, orta tehlike ve yüksek tehlike sınıfında her  250 m² yapı inşaat alanı için 1 adet olmak üzere, uygun tipte 6 kg’lık kuru kimyevî tozlu veya eşdeğeri gazlı yangın söndürme cihazları bulundurulması gerekir. (3) Otoparklarda, depolarda, tesisat dairelerinde ve benzeri yerlerde ayrıca tekerlekli tip söndürme cihazı bulundurulması mecburidir.

10 (4) Söndürme cihazları dışarıya doğru, geçiş boşluklarının yakınına ve dengeli dağıtılarak, görülebilecek şekilde işaretlenir ve her durumda kolayca girilebilir yerlere, yangın dolaplarının içine veya yakınına yerleştirilir. Söndürme  cihazlarına ulaşma mesafesi en fazla 25 m olur. (5) Taşınabilir söndürme cihazlarında söndürücünün duvara bağlantı asma halkası duvardan kolaylıkla alınabilecek şekilde yerleştirilir ve 4 kg’dan daha ağır ve 12 kg’dan hafif olan cihazların zeminden olan yüksekliği yaklaşık 90 cm’yi aşmayacak şekilde montaj yapılır. (7) Yangın söndürme cihazlarının periyodik kontrolü ve bakımı TS ISO standardına göre yapılır. Söndürme cihazlarının bakımını yapan üreticinin veya servis firmalarının dolum ve servis yeterlilik belgesine sahip olması gerekir. Servis veren firmalar, istenildiğinde müşterilerine belgelerini göstermek zorundadır. Söndürme cihazlarının standartlarda belirtilen hususlar doğrultusunda yılda bir kez yerinde genel kontrolleri yapılır ve dördüncü yılın sonunda içindeki söndürme maddeleri yenilenerek hidrostatik testleri yapılır. Yangın güvenliği sorumluluğu Yapı, bina, tesis ve işletmelerde yangın güvenliğinden; kamu ve özel kurum ve kuruluşlarda en büyük amir, diğer bina, tesis ve işletmelerde ise sahip veya yöneticiler sorumludur.         

11 YANMA NEDİR ? YANMA BİR KİMYASAL OLAY OLUP, YANICI MADDELERİN BELİRLİ BİR ISI SEVİYESİNDE OKSİJEN İLE BİRLEŞMESİDİR.

12 oksijen ile ısı altında
YANMANIN TANIMI YANMA : Yanıcı maddenin oksijen ile ısı altında belirli oranlarda birleşmesi sonucu meydana gelen kimyasal bir reaksiyondur

13 YANGIN İSE Yangın ise kontrolümüz dışındaki yanma olayıdır. Gerekli olan şartların meydana gelmesinden oluşan şekle “YANGIN ÜÇGENİ” adı verilir. YETERLİ OKSİJEN YETERLİ ISI YANICI MADDE

14 YANGIN KİMYASI YANMA OLAYININ BİLEŞENLERİ
ISI YANICI MADDE OKSİJEN ISI YANGIN OKSİJEN YANICI MADDE Yanıcı madde: Katı, sıvı, gaz Yakıcı madde: Yanma için en az %16 oksijen gerekir Isı: Direkt temas, hava ve ısınma yoluyla

15 YANICI MADDE 1-Katı Maddeler:
Belirli bir hacim ve şekle sahip Moleküller arasında büyük çekim kuvveti olan Tutuşma sıcaklıkları farklı Kaza ile tutuşması ve yanması diğer (sıvı-gaz) maddelere göre daha zor

16 2-Sıvı Maddeler Belirli bir hacmi vardır
Bulundukları kabın şeklini alırlar Tutuşma, buharlarının tutuşması ile olur Moleküler bağları katılara göre daha zayıftır.

17 3-Gaz Maddeler Belirli bir hacimleri ve şekilleri yoktur.
Atmosferde serbestçe yayılırlar Moleküller arası bağlar çok zayıftır. Oksijenle karışmaları çok kolay Diğer maddelere göre çok kolay tutuşurlar Teorik olarak basınç altında sıvılaştırılabilirler

18 YAKICI MADDE OKSİJEN Havada %21 oranında bulunur
Oksijen oranı yükseldikçe cisimlerin yanıcılığı artar. Oksijen oranının azalması yanıcılığı da azaltır.

19 ısı Cisimlerin sıcaklığının artmasına neden olan fiziksel bir etkidir.
Direkt temas (Conduction), Hava yolu ile (Convention) Işıma yolu ile (Radiation) yayılır.

20 YANGININ MEYDANA GELEBİLMESİ İÇİN

21 YANGIN I S O K İ J E N Y A C M D

22 BACAKLARDAN BİRİ NOKSAN İSE
YANGIN OLMAZ YANGIN ISI OKSİJEN YANICI MADDE YANICI MADDE

23 YANGIN ÜÇGENİNİN AÇILIMI

24 YANMA ÇEŞİTLERİ YAVAŞ YANMA :
-YANICI MADDENİN YAPISI İTİBARİYLE, YANICI BUHAR VEYA GAZ OLUŞTURMADIĞI DURUMLARDA, - ORTAMDA BULUNAN ISININ YETERSİZ KALMASI HALLERİNDE, -ORTAMDA YETERLİ OKSİJEN OLMADIĞI DURUMLARDA MEYDANA GELİR. DEMİR, BAKIR GİBİ METALLERİN OKSİJENLE NEMLİ ORTAMDA BİRLEŞMESİ OLAYI “YAVAŞ YANMA” ya ÖRNEK VERİLEBİLİR.

25 YAVAŞ YANMA SONUCU ORTAYA ÇIKAN
ÇOK ZEHİRLİ BİR GAZDIR. CO

26 KENDİ KENDİNE YANMA : Yavaş yanmanın zaman içerisinde hızlı yanma olayına dönüşmesidir. Özellikle bitkisel kökenli yağlı maddeler, hava içerisindeki oksijenle normal hava ısısında birleşerek çürümeye (oksitlenme) başlarlar. Bu oksitlenme ilerledikçe zaman içerisinde ortamda ısı yükselir. Ortamdaki ısı alevlenmeye yetecek dereceye ulaştığı zaman kendi kendine yanma olayı gerçekleşir.

27 HIZLI YANMA : Yanmanın bütün belirtileriyle başladığı olaydır.
Burada yanmanın belirtileri olan alev, ısı, ışık ve korlaşma mevcuttur.

28 PARLAMA : Kolay alev alabilen maddelerin (parlayıcı maddeler) belli oranda hava ile homojen karışımları, çok kolay alev alarak yanmasına sebep olurlar. Bu tür yanma olayına parlama denir.

29 YANMA GAZLARI Duman, gaz, buhar, katı partiküllerden oluşan karışım
Yanma gazları (CO2-CO) Yanan madde cinsine göre çıkan gazlar

30 YANGIN TANIMI Tehlike doğuran, önü alınamayan veya söndürülemeyen ve neticesinde madden ve manen zararlar getiren ateşe yangın denir

31 YANGIN KATI, SIVI VEYA GAZ HALİNDEKİ YANICI MADDELERİN ISI ALARAK KONTROL DIŞI YANMASIDIR.

32 YANGININ SEBEPLERİ KORUNMA ÖNLEMLERİNİN ALINMAMASI BİLGİSİZLİK İHMAL
KAZALAR SABOTAJ

33 YANGINLARIN SINIFLANDIRILMASI
A SINIFI YANGINLAR: TAHTA , KAĞIT, KUMAŞ, KÖMÜR, OT, ODUN vs. KATI VE KURU MADDELERİN ALEVLİ VE KORLU OLARAK YANDIĞI YANGINLARDIR. YANGINDAN DOĞAN ISI, SU VE BENZERİ MADDELERİN SOĞUTUCU VE ISLATICI ETKİSİNDEN YARARLANILARAK SÖNDÜRÜLÜR. SODA-ASİT TİPİ SÖNDÜRME CİHAZLARI DA BU YANGINLARI SÖNDÜRÜR.

34 YANGINLARIN SINIFLANDIRILMASI
B SINIFI YANGINLAR: SIVI VE KATI YAĞLARDAN, BOYALARDAN, BENZİNDEN, BENZOLDEN VB. DİĞER PETROL ÜRÜNLERİNDEN KAYNAKLANAN YANGINLARDIR. BU TİP YANGINLAR HAVA (oksijen) İLE TEMASI KESEREK, BOĞMAK SURETİYLE SÖNDÜRÜLÜR. HAVA (OKSİJEN) İLE TEMASI KESEN MADDELER KÖPÜK, BUHAR VE SİSTİR. SU ZERRECİK YA DA BUHARINDAN YANAN MADDE İLE HAVA ARASINDA TAMPON BİR ALAN OLUŞTURULARAK YANGIN BASTIRILIR.

35 YANGINLARIN SINIFLANDIRILMASI
C SINIFI YANGINLAR: PARLAYICI GAZLARIN ( LPG, ETAN, PROPAN VS. ) OLUŞTURDUĞU YANGINLARDIR. BU TİP YANGINLARI SÖNDÜRMEK ÜZERE KKT, KARBONDİOKSİT, SU SİSİ, KÖPÜK KULLANILABİLİR.

36 YANGINLARIN SINIFLANDIRILMASI
D SINIFI YANGINLAR: BU TİP YANGINLAR MAGNEZYUM, ALUMİNYUM, TİTAN GİBİ METALLERİN YANGINLARIDIR. BU TİP YANGINLARDA ETKİN SÖNDÜRÜCÜ MADDE TUZ VE KUM İLE SODYUMKLORÜR, SODYUM BİKARBONAT, MAGNEZYUM OKSİT YA DA BUNLARIN KARIŞIMI ETKİLİ OLUR.

37 YANGINLARIN SINIFLANDIRILMASI
E SINIFI YANGINLAR: ELEKTRİK TEÇHİZAT, TESİSAT VE EKİPMANLARI İLE ELEKTRONİK CİHAZLARDAN ÇIKAN YANGINLARDIR. BU TİP YANGINLARDA SÖNDÜRÜCÜ MADDESİ ( SIVI, GAZ, TOZ ) İLETKEN OLMAYAN YANGIN SÖNDÜRME CİHAZLARI KULLANILMALIDIR.

38 AYRICA; SANAYIDE “JET YANGINLARI”, “HAVUZ YANGINLARI” ve “BLEVE” OLARAK ADLANDIRILAN YANGINLAR DA VARDIR.

39 JET YANGINI: İnce Uzun Alevle Yanar ve Gaz Borusu Kaçaklarının Tutuşmasında Görülür. HAVUZ YANGINI: Ham Petrolün Tanktan Sızması ve Tutuşmasında görülür.

40 BLEVE Ateş Topu olarak da adlandırılır. Yangın ve Patlamanın Karışımıdır. Çok Kısa Zamanda Çok Yoğun Isı Açığa Çıkar. Bir Tank İçinde Sıvılaştırılmış Gazın Atmosferik Kaynama Noktasının Üstünde Muhafazasında Bu Tank Yarılır Veya Açılırsa Tank İçindeki madde Gaz ve Sıvı Karışımı Halinde Akmaya Başlar, Hava İçinde Çok Hızlı Genişler ve Bulut Oluşturur. Bu Buhar Bulutu Bir Ateş Kaynağına Denk Gelirse Ateş Topu Oluşturur. Birkaç Saniye İçerisinde Çok Yüksek Isı Açığa Çıkar. Böyle Bir Yangında Birkaç Yüz Metre Ötelerde Bile Derin Yanıklara ve Ölümlere Maruz Kalınabilir.

41

42 YANGINA MÜDAHALE ARAÇLARI
KÖPÜK CO2 KURU KİM. TOZ SU

43 YANGINA MÜDAHALE ARAÇLARI
Bir yangını kontrol altına alma veya söndürme amacıyla kullanılan her türlü malzeme, araç ve gereçlerdir. SU KURU KİMYEVİ TOZ (KKT) CO2 KÖPÜK DİĞER SÖNDÜRÜCÜ GAZLAR ARAZÖZ YANGIN HİDRANTLARI YANGIN SÖNDÜRME TÜPLERİ ÖZEL YAPILMIŞ SABİT YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMLERİ VB. SAYILABİLİR.....

44 HANGİSİNİ KULLANALIM ? SU CO2 KURU KİMYEVİ TOZ KÖPÜK YANGIN DOLAPLARI

45 Yangın Çeşitleri A B C D E Cinsi Katı Sıvı Gaz Metal Elektrik Yanıcı Madde Kağıt, Odun, Ahşap, Kumaş, Pamuk vb. Boya, Tiner, Yağ, Akaryakıt vb. Doğalgaz, Metan. LPG, Propan, Asetilen vb. Magnezyum, Alüminyum, Sodyum vb. Söndürme Yöntemi Soğutma, Yanmayı Engelleme Engelleme, Boğma, Soğutma Engelleme Soğutma, Boğma İlk iş elektriğin kesilmesi Kullanılan Söndürücü Su, ABC tozlu ve köpüklü söndürücü, ABC ve BC tozlu, halon gazlı, CO2 ve köpüklü söndürücü ABC ve BC tozlu, halon ve CO2 gazlı söndürücü Sadece D tozlu söndürücü ABC ve B tozlu, halon gazlı söndürücü Kuru kimyasal tozlu ABC-BC ve D tozlu yangın söndürme cihazlarında kullanılan itici gaz azot gazıdır

46 TAŞINABİLİR YANGIN SÖNDÜRÜCÜLER

47 YANGINA MÜDAHALE ARAÇLARI
SU Diğer yangın söndürücülerinden daha ucuz ve daha kolay temin edilir. Bir yangının genişlemesini önlemekle birlikte, yangına yakın bulunan yanıcı ve patlayıcı maddelerin depo edildikleri yerleri soğutmak amacıyla da kullanılır.

48 AVANTAJLARI Depolanması kolaydır.
Buhar haline geçmek için 539 cal. ısı alması sebebiyle yanıcı maddelerin ısısını tutuşma sıcaklığının altına düşürür. Su buhar haline geçerken hacmi 1.7 kere genişlediğinden yangın için gerekli olan oksijenin (havanın) önünü buhar olarak keser ve boğma etkisi yapar. Yanabilen cisimleri ıslatır ve tutuşma sıcaklığının altında kalmasını sağlar

49 DEZAVANTAJLARI Elektrik akımını iletmesi
Bazı kimyasal maddelerle reaksiyona girmesi ve Yanıcı hidrojen gazı çıkarması ( Na, Mg ) Yüzey gerilimi yüksek olduğundan, Yanan maddelere etki etmesi yavaştır.

50 YANGINA MÜDAHALE ARAÇLARI
KURU KİMYASAL TOZLU SÖNDÜRME CİHAZLARI : Temel söndürme maddesi amonyumfosfattır. B ve C yangınlarında olduğu kadar A sınıfı yangınlarda da etkindir. Geniş kullanım alanı, etkin söndürme gücü, kolay kullanımı, emniyetli aksesuarlarla donatılmış olması ve rahat taşınması avantajlarıdır. Püskürtme esnasında görüşü bozması, nefes almayı güçleştirmesi, elektrik yangınlarında etkili olurken elektrik bağlantı ve nakil hatlarına zarar vermesi dezavantajlarıdır.

51 YANGINA MÜDAHALE ARAÇLARI
KARBONDİOKSİTLİ YANGIN SÖNDÜRME CİHAZLARI : CİHAZLARDA BASINÇ ALTINDA SIVILAŞTIRILMIŞ SAF KARBONDİOKSİT GAZI BULUNUR. YANMAMASI VE PEK ÇOK MADDE İLE REAKSİYONA GİRMEMESİ, HAVADAN 1.5 DEFA DAHA AĞIR OLMASI AVANTAJLARIDIR. YANABİLEN SIVI YANGINLARI VE ELEKTRİKLİ MALZEME YANGINLARINDA ETKİLİDİR. ZEHİRLEYİCİ ETKİYE SAHİP OLDUĞUNDAN İNSANLARIN BULUNDUĞU YERLERDE KULLANILMAMASI ÖNERİLİR. (DEZAVANTAJI)

52 YANGINA MÜDAHALE ARAÇLARI
KÖPÜK : YANABİLEN SIVILARIN YÜZEYİNİ GENİŞÇE KAPLAMASI SEBEBİYLE SIVI YANGINLARI İÇİN EN İYİ SÖNDÜRÜCÜDÜR. YANGIN YÜZEYİNİ SARARAK OKSİJENLE TEMASI KESER. YANGIN SIRASINDA SIÇRAYAN KÜÇÜK PARÇALAR KÖPÜK SAYESİNDE ETKİSİNİ KAYBEDER.

53 KİMYASAL VE MEKANİK OLAN İKİ TÜRÜ VARDIR
KİMYASAL VE MEKANİK OLAN İKİ TÜRÜ VARDIR KİMYASAL KÖPÜK; ALİMÜNYUMSÜLFAT VE SODYUMBİKARBONATIN SUDAKİ REAKSİYONU İLE MEYDANA GETİRİLİR, KARARLI VE ISIYA DAYANIKLIDIR, ÇOK YOĞUN OLDUĞUNDAN YAVAŞ HAREKET EDER. MEKANİK KÖPÜK: PROTEİN ESASLI VEYA SENTETİK OLABİLİR.KÖPÜK YÜZEYİ KAPLADIĞINDAN BUHAR ÇIKMASINA ENGEL OLUR. İLETKEN OLDUĞUNDAN ELEKTRİK YANGINLARINDA KULLANILMASI ÖNERİLMEZ.

54 TEHLİKELİ MADDE

55 HANGİ YANGIN TÜPÜ NERELERDE KULLANILIR
MÜKEMMEL ORTA KULLANILIR KULLANILMAZ HALOKARBON GAZLI A SINIFI YANGINLAR B SINIFI YANGINLAR C SINIFI YANGINLAR AHŞAP MALZEMELER * BENZİN DOĞALGAZ OTLAR-ÇALI ÇIRPI BENZOL LPG KAĞITLAR MAZOT METAN GİYSİLER VERNİK HİDROJEN TÜM KUMAŞLAR BOYALAR PROPAN PERDE-EV TEKSTİLİ TİNER ASETİLEN BÜRO-EV MOBİLYALARI ASETON ELEKTRİK KABLOLARI KAUÇUK-SELÜLOZ PARAFİN ELEKTRİK TRAFOLARI PLASTİKLER ASFALT GÜÇ KAYNAKLARI TUTKAL BİLGİ İŞLEM ÜNİTELERİ YEMEK YAĞLARI ELEKTRONİK EŞYALAR ENDÜSTRİYEL YAĞLAR ELEKTRİKLİ EV EŞYALARI ALKOL

56 HANGİ YANGIN TÜPÜ NERELERDE KULLANILIR
MÜKEMMEL ORTA KULLANILIR KULLANILMAZ KARBONDİOKSİT GAZLI A SINIFI GANGINLAR B SINIFI YANGINLAR C SINIFI YANGINLAR AHŞAP MALZEMELER * BENZİN DOĞALGAZ OTLAR-ÇALI ÇIRPI BENZOL LPG KAĞITLAR MAZOT METAN GİYSİLER VERNİK HİDROJEN TÜM KUMAŞLAR BOYALAR PROPAN PERDE-EV TEKSTİLİ TİNER ASETİLEN BÜRO-EV MOBİLYALARI ASETON ELEKTRİK KABLOLARI KAUÇUK-SELÜLOZ PARAFİN ELEKTRİK TRAFOLARI PLASTİKLER ASFALT GÜÇ KAYNAKLARI TUTKAL BİLGİ İŞLEM ÜNİTELERİ YEMEK YAĞLARI ELEKTRONİK EŞYALAR ENDÜSTRİYEL YAĞLAR ELEKTRİKLİ EV EŞYALARI ALKOL

57 HANGİ YANGIN TÜPÜ NERELERDE KULLANILIR
MÜKEMMEL ORTA KULLANILIR KULLANILMAZ ABC KURU KİMYASAL TOZ A SINIFI GANGINLAR B SINIFI YANGINLAR C SINIFI YANGINLAR AHŞAP MALZEMELER * BENZİN DOĞALGAZ OTLAR-ÇALI ÇIRPI BENZOL LPG KAĞITLAR MAZOT METAN GİYSİLER VERNİK HİDROJEN TÜM KUMAŞLAR BOYALAR PROPAN PERDE-EV TEKSTİLİ TİNER ASETİLEN BÜRO-EV MOBİLYALARI ASETON ELEKTRİK KABLOLARI KAUÇUK-SELÜLOZ PARAFİN ELEKTRİK TRAFOLARI PLASTİKLER ASFALT GÜÇ KAYNAKLARI TUTKAL BİLGİ İŞLEM ÜNİTELERİ YEMEK YAĞLARI ELEKTRONİK EŞYALAR ENDÜSTRİYEL YAĞLAR ELEKTRİKLİ EV EŞYALARI ALKOL

58 HANGİ YANGIN TÜPÜ NERELERDE KULLANILIR
MÜKEMMEL ORTA KULLANILIR KULLANILMAZ BC KURU KİMYEVİ TOZ A SINIFI GANGINLAR B SINIFI YANGINLAR C SINIFI YANGINLAR AHŞAP MALZEMELER * BENZİN DOĞALGAZ OTLAR-ÇALI ÇIRPI BENZOL LPG KAĞITLAR MAZOT METAN GİYSİLER VERNİK HİDROJEN TÜM KUMAŞLAR BOYALAR PROPAN PERDE-EV TEKSTİLİ TİNER ASETİLEN BÜRO-EV MOBİLYALARI ASETON ELEKTRİK KABLOLARI KAUÇUK-SELÜLOZ PARAFİN ELEKTRİK TRAFOLARI PLASTİKLER ASFALT GÜÇ KAYNAKLARI TUTKAL BİLGİ İŞLEM ÜNİTELERİ YEMEK YAĞLARI ELEKTRONİK EŞYALAR ENDÜSTRİYEL YAĞLAR ELEKTRİKLİ EV EŞYALARI ALKOL

59 HANGİ YANGIN TÜPÜ NERELERDE KULLANILIR
MÜKEMMEL ORTA KULLANILIR KULLANILMAZ KÖPÜKLÜ A SINIFI GANGINLAR B SINIFI YANGINLAR C SINIFI YANGINLAR AHŞAP MALZEMELER * BENZİN DOĞALGAZ OTLAR-ÇALI ÇIRPI BENZOL LPG KAĞITLAR MAZOT METAN GİYSİLER VERNİK HİDROJEN TÜM KUMAŞLAR BOYALAR PROPAN PERDE-EV TEKSTİLİ TİNER ASETİLEN BÜRO-EV MOBİLYALARI ASETON ELEKTRİK KABLOLARI KAUÇUK-SELÜLOZ PARAFİN ELEKTRİK TRAFOLARI PLASTİKLER ASFALT GÜÇ KAYNAKLARI TUTKAL BİLGİ İŞLEM ÜNİTELERİ YEMEK YAĞLARI ELEKTRONİK EŞYALAR ENDÜSTRİYEL YAĞLAR ELEKTRİKLİ EV EŞYALARI ALKOL

60 HANGİ YANGIN TÜPÜ NERELERDE KULLANILIR
MÜKEMMEL ORTA KULLANILIR KULLANILMAZ SULU SİSTEM A SINIFI GANGINLAR B SINIFI YANGINLAR C SINIFI YANGINLAR AHŞAP MALZEMELER * BENZİN DOĞALGAZ OTLAR-ÇALI ÇIRPI BENZOL LPG KAĞITLAR MAZOT METAN GİYSİLER VERNİK HİDROJEN TÜM KUMAŞLAR BOYALAR PROPAN PERDE-EV TEKSTİLİ TİNER ASETİLEN BÜRO-EV MOBİLYALARI ASETON ELEKTRİK KABLOLARI KAUÇUK-SELÜLOZ PARAFİN ELEKTRİK TRAFOLARI PLASTİKLER ASFALT GÜÇ KAYNAKLARI TUTKAL BİLGİ İŞLEM ÜNİTELERİ YEMEK YAĞLARI ELEKTRONİK EŞYALAR ENDÜSTRİYEL YAĞLAR ELEKTRİKLİ EV EŞYALARI ALKOL

61 İŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK VEGÜVENLİK ŞARTLARI YÖNETMELİĞİ
Yangın Tesisatı ve Hortumlar, Motopomplar, Boru Tesisatı Standartlarda süre belirtilmemişse 1 Yıl Yangın Söndürme cihazı TS ISO standardında belirtilen sürelerde

62 ENDÜSTRİYEL YANGIN NEDENLERİ
TERMO-ELEKTRİK ÜRETİM TESİSLERİ ELEKTRİK TESİSATLARI KÖMÜR TRAFOLAR TOZ PATLAMALARI PARLAYICI SIVILAR YILDIRIMA KARŞI TEDBİR ALINMAMASI MAKİNALARDAKİ SÜRTÜNME KAYNAK VE KESME İŞLERİ BASINÇLI GAZ TÜPLERİ STATİK ELEKTRİK ISI KAYNAKLARININ KONTROL EDİLEMEYİŞİ

63

64

65 YANGINLA MÜCADELE 1- YANGIN ÇIKMASININ ÖNLENMESİ
2- YANGININ KISA SÜREDE TESPİTİ 3- YANGININ YAYILMASININ ÖNLENMESİ 4- YANGININ SÖNDÜRÜLMESİ 5- YANGIN SIRASINDA TAHLİYE

66 FERMAN İSTANBUL KADISINA HÜKÜM Kİ, İstanbul arada sırada yangınsız olmuyor. Yangını çıkar çıkmaz önlemek için ne gerekirse her şeyden mühimdir. İstanbul ahalisinden herkes evinin damına kadar ulaşacak bir merdiven bulunduracaktır. Yine herkes evinde bir büyük fıçı dolusu su bulunduracaktır. Bir yerde yangın çıktığı gibi, oradan kimse kaçmayacaktır. Herkes adamları ve komşuları ile, yeniçeriler ve sair halk yetişinceye kadar yangın söndürmeye çalışacaklardır. Her iki üç ayda bir, bilhassa yangın tehlikesine fazla maruz bulunan yerler teftiş edilecektir. Evlerinde merdivenleri ve su dolu fıçıları bulunmayanlar tutulup subaşıya teslim edilecektir, ve cezaya çarptırılacaktır. 12 mart III.MURAT PADİŞAH

67 YANGINLA MÜCADELE 1- YANGIN ÇIKMASININ ÖNLENMESİ
YANGINLA MÜCADELENİN EN ETKİN VE GÜVENİLİR YOLU YANGINI BAŞLATMAMAKTIR. A-Isı Kaynağının Kontrolü: Çıplak alev, yanan sigara, soba, buhar boruları, elektrik ark ve kıvılcımları, güneş ışığı, sürtünmeden doğan kıvılcım, parlama-patlama olayları, egzotermik reaksiyonlar… B- Yanıcı Madde Kontrolü: Yanıcı madde kullanılıyorsa, birimde günlük ihtiyaca yetecek kadar bulundurma... C- Oksijen Kontrolü: Parlayıcı, patlayıcı sıvıların asal gazla pompalanması, yanıcı maddelerin nitratlar, peroksitler, kloratlar, perkloratların yanında bulundurulmaması…

68 YANGINLA MÜCADELE 2- YANGININ KISA SÜREDE TESPİT EDİLMESİ:
ALARM SİSTEMLERİ ve GÖZETLEME PERSONELİ: Yangın çıkması durumunda en önemli husus, yangının çok kısa zamanda tespit edilmesidir. Risk unsuru olan işletmelerde yangın çıktığını haber veren alarm sistemleri olmalıdır.

69 ALARM SİSTEMLERİ ORTAM ISISININ HANGİ ORANDA YÜKSELDİĞİNİ SAPTAR
BELLİ BİR NOKTAYA VARAN SICAKLIK DERECESİNDE ALARM SESİNİ DEVREYE SOKAR BAZI DURUMLARDA HER İKİSİ BİRLEŞTİRİLMİŞTİR

70 YANGINLA MÜCADELE AYRICA
BAZI DURUMLARDA; KÜSPE, PAMUK, KÖMÜR DEPOLARINDA YA DA ELEKTRİK AYGITLARININ BULUNDUĞU ODALARDA YAVAŞ YAVAŞ VE İÇİN İÇİN YANAN TÜRDE YANGIN BEKLENEBİLİR. BU TÜR YANGINLARDA; DUMAN BELİRTİLERİNİN IŞIK HÜZMESİNDEN GEÇTİĞİNDE, ALARMI HAREKETE GEÇİRECEK FOTO-ELEKTRİK HÜCRE AYGITLARININ KULLANILMASI YARARLI OLUR.

71 YANGINLA MÜCADELE 3- YANGININ YAYILMASININ ÖNLENMESİ:
Yangın tespit edildikten sonra ilk amaç, yangını mümkün olduğu kadar dar bir bölgeye hapsetmektir. -Isının ne şekilde yayıldığının bilinmesi gerekir Isı ; iletim ( kondüksiyon ) , intikal ( konveksiyon ) ve ışıma (radyasyon ) yolu ile yayılır. -Isının katı maddelerle nakline İLETİM, sıvı ya da gazlarla nakline İNTİKAL, ısı dalgalarıyla nakline IŞIMA denir. -Yangın yayılmasında en büyük rolü İNTİKAL (konveksiyon) oynar. -Yayılmayı önlemek üzere yangın duvarları, yanmaz malzemeden kapılar, uygun pencere camları

72 4- YANGININ SÖNDÜRÜLMESİ:
YANGINLA MÜCADELE 4- YANGININ SÖNDÜRÜLMESİ: Yangının söndürülmesi için yangının türünü bilmek önemlidir. Yangın Türü, yanmakta olan maddeye göre çeşididir. A TÜRÜ Yangınlarda: Küçük oranda su içeren söndürücülerin (sulu çözeltili) ya da su miktarlarının sulama ve soğutma etkileri 1 nci derecede önemlidir. B TÜRÜ Yangınlarda: Bu yangınların söndürülmesinde ana ilke örtme ya da boğmadır. Bu tür yangınlarda CO2 li ve köpüklü yangın söndürme aygıtları etkili olur. Su, ince sprey ve sis seklinde kullanılabilir. Bu şekilde daha etkilidir. C TÜRÜ Yangınlarda: Bu yangınlarda CO2 , kuru kimyasal madde, püskürtme halinde su (springler) kullanılır. Gaz yangınlarında en iyi yöntem gaz akımının durdurulmasıdır. Bu anında yapılamıyorsa, komşu bölge veya yüzeyleri sadece su ile spreylenmeli ve soğuk kalmaları sağlanmalıdır. Böylece gaz dışarı atılana ya da gaz akımını kontrol edip valf kapatılana kadar tutuşmalar önlenmiş olur.

73 4- YANGININ SÖNDÜRÜLMESİ:
YANGINLA MÜCADELE 4- YANGININ SÖNDÜRÜLMESİ: D TÜRÜ Yangınlarda: Söndürülmeleri çok zor olup, genel söndürme yöntemleri ile sonuç alınamaz. Örneğin, yanmakta olan metal üzerine su püskürtülmesi metal parçacıklarının çok uzak mesafelere yayılmasına sebep olacak bir patlama meydana gelmesini sağlar. Metal yangınlarında, daha çok sodyum klorür, sodyum bikarbonat, magnezyum oksit ya da bu maddelerin karışımı etkili olur. Su hiçbir şekilde kullanılmamalıdır. Kum sıcak metal ile reaksiyona girer ve daha çok ısı meydana gelmesine sebep olduğundan zayıf bir söndürücü olduğu belirlenmiştir.

74 4- YANGININ SÖNDÜRÜLMESİ:
E TÜRÜ Yangınlarda: Söndürücü olarak boğucu soğutucular kullanıldığında ısı aniden düşer, havadaki oksijen miktarı azaldığından yangın söndürülmüş olur. Gerilim altındaki elektrik tesis ve cihazlarında çıkan yangınlarda CO2 li, bikorbonat tozlu veya benzeri etkili diğer tip söndürücüler gerilim değerlerine göre mesafeler göz önünde bulundurulmalıdır. 15 kv. a kadar gerilimli tesislerde 1 metre 15/35 kv. a “ “ “ “ 35 kv. dan yukarı “ “ “

75 YANGINLA MÜCADELEDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
KARMAKARIŞIK BİR ÇALIŞMA YANGINI BÜYÜTÜR. ŞUURLU VE SİSTEMLİ BİR ÇALIŞMA YANGININ ZAMANINDA SÖNDÜRÜLMESİNİ SAĞLAR. YANGIN BAŞLANGICINDA BİR YANDAN YANGINA MÜDAHALE EDERKEN, YANGININ İTFAİYE TEŞKİLATINA İHBAR EDİLMESİ ÇOK ÖNEMLİDİR. SÖNDÜRME MADDESİ, YANAN CİSİM SIVI DEĞİLSE HER ZAMAN DOĞRUDAN DOĞRUYA YANAN MADDENİN ÜSTÜNE PÜSKÜRTÜLÜR. DUMANA VEYA ALEVE PÜSKÜRTÜLMEZ. YANAN PARLAYICI BİR SIVI İSE ATEŞİN SIÇRAMASINA MANİ OLMAK İÇİN YANMAKTA OLAN YÜZEYİN HEMEN ÜSTÜNE PÜSKÜRTÜLÜR. ATEŞ, DÖŞEMEYE VEYA YERE SIÇRAMIŞSA TERCİHEN EN YAKIN YERDEN BAŞLANARAK SÖNDÜRÜLÜR. ALEV BİR DUVARI KAPLAMAYA BAŞLAMIŞSA ÖNCE DİP TARAF, SONRA YUKARI TARAF SÖNDÜRÜLÜR. YANGIN ELEKTRİK KONTAĞINDAN ÇIKMIŞSA, ELEKTRİK KESİLMEDEN SU SIKILMAZ. YANGIN SÖNDÜRMELERDE RÜZGAR ARKAYA ALINIR.

76

77 RÜZGARI VEYA HAVA AKIMINI ARKANIZA ALIN
SÖNDÜRMEYE OLABİLDİĞİNCE YAKLAŞIN VE SİZE EN YAKIN YERDEN ALEVİN DİBİNDEN BAŞLAYIN. FAKAT DAMLAYAN VEYA AKAN YERLERDE EN YUKARIDAN BAŞLAYIN. YANGININ BÜYÜKLÜĞÜNE GÖRE SÖNDÜRÜCÜLERİ TEKER TEKER DEĞİL AYNI ANDA KULLANIN. SÖNMÜŞ YANGININ TEKRAR BAŞLAYABİLECEĞİNİ UNUTMAYIN. KULLANILMIŞ SÖNDÜRÜCÜLERİ YERİNE ASMAYIN TEKRAR DOLUM İÇİN İLGİLİLERE BİLDİRİN.

78 YANGIN SÖNDÜRME PRENSİPLERİ
A-YANAN CİSMİ SOĞUTMAK A sınıfı Yangınlarda Su B Sınıfı Yangınlarda Su Sisi Kullanılır.

79 YANGIN SÖNDÜRME PRENSİPLERİ
B-YANAN CİSMİN OKSİJENİNİ KESMEK KURU SÖNDÜRME : Yanan cismin üzerine halı, toprak vs. atarak söndürmektir. KÖPÜKLE SÖNDÜRME : Yanan cismin üzerine toz veya sıvı köpük sıkılarak yapılan söndürmedir. SU İLE SÖNDÜRME : Yanan cismin üzerine su sıkılarak oksijen kesilir. ALEVİ BOĞAN GAZ İLE SÖNDÜRME : NH3 - Cl2 -N2 - CO2 gibi yanıcı ve yakıcı olmayan gazlar kullanılarak yanan cismin O2 ile teması kesilir. KİMYEVİ SIVILARLA SÖNDÜRME : Karbontetraklorür, kloroform, metilbromür kullanılarak çıkan boğucu gazla ateş söndürülür.

80 YANGIN SÖNDÜRME PRENSİPLERİ
C-YANICI MADDEYİ YOK ETMEK: Kağıt, tahta, kırpıntı, talaş, kimyevi maddeler gibi yanıcı maddelerin giderilmesi veya kontrol altına alınması gereklidir. Yanıcı maddelerin yangından uzaklaştırılması çoğu kez zor ya da imkansızdır. Ancak bazı hallerde parlayıcı maddeleri yangın sahasından uzaklaştırabilmek, hiç değilse ilişiği kesebilmektedir. ÖRNEK: BİR YANGIN SAHASINI BESLEYEN VEYA TAM YANGININ İÇİNDE BULUNAN AKARYAKIT İLETİM BORU VANALARININ KAPATILMASI, YANMAKTA DEVAM EDEN ALT KISMINDAN AKARYAKITIN EMNİYETLİ BİR YERE İLETİLEREK YANGINLA İLİŞKİSİNİN KESİLEBİLMESİ

81 YANGININ TESPİT EDİLMESİ VE UYARI SİSTEMLERİ
YANGININ ERKEN FARKINA VARILMASI, GÖREVLİLERİN SÖNDÜRME VE GÜVENLİK KONULARINDA YAPACAKLARI HİZMETLERİN ETKİSİNİ ARTIRIR.

82 YANGINI HABER VERME SİSTEMLERİ ETKİN BİR ŞEKİLDE GELİŞTİRİLMİŞTİR.
BEKÇİ-İTFAİYE ALARM CİHAZLARI

83 YANGINLARIN ÇEVRESEL ETKİLERİ

84 HAVA NEDİR ?.... HAVADA; %78 AZOT, %20.8 OKSİJEN, %1.2 KARBONDİOKSİT, HİDROJEN, ARGON, NEON, KRİPTON VB. VARDIR HAVASIZ KALIRSAK; 2-3 DAKİKA SONRA BAYGINLIK GELİR 5-8 DAKİKA SONRA ÖLÜM

85 HAVADAKİ GAZLAR-1 AZOT; %78.1 Havadaki oksijenin yoğunluğunu hafifletir. Havayı teneffüs edilebilir hale getirir. Havadaki azot çeşitli yollarla toprağa geçer. Toprakta mikroorganizmalarca tutulan azot oradan bitkilere geçerek temel gıdalarımız olan proteinlerin oluşmasını sağlar. Havadaki azot bitkiler için gübre bizim için protein kaynağıdır. Teknolojinin gelişmesi ile gübre suni olarak üretiliyor ancak doğal dengeyi bozarak zararlı boyutlara ulaşıyor.

86 NOx ler solunduğunda akciğerlerde aside dönüşür ve insanlara doğrudan zarar verebilir.
Bu şekilde asitli olan sular bebeklerde mavi bebek hastalığı denen hastalığa sebep olur. NO sürekli alındığında, kanser, şeker hastalığı ve sinir hücresi tahribatına yol açabilir. Tıpta NO, enfekte edilmiş ve kanser olabilecek hücreleri parçalamakta makrofaj hücreler tarafından kullanılır. Kan damarlarının iç cidarlarındaki hücreler tarafından NO salgılanarak damarların gevşemesi ve tansiyonun düzenlenmesine yardımcı olunur.

87 HAVADAKİ GAZLAR-2 KARBONDİOKSİT; %00,3
Karbondioksit bitkilerin yaprağından girer kökten gelen su ile güneş ışığı altında birleşerek (fotosentez) glikoz ve oksijeni oluşturur. Glikoz bütün organlara ait hücrelerin çalışması için gereklidir. Glikozun yakılması ile oluşan enerji hayatın devamını sağlar. Buradaki enerji aslında güneş enerjisinin şeker molekülündeki karbon atomları arasında bağ enerjisi olarak depolanmış halidir. Demek ki , hayatımızın devamını sağlayan enerji aslında güneş enerjisidir ve hava ile bize ulaşmaktadır.

88 Çevresel zararlar Büyük kazalarda bölgesel etkisi yoğun olan kirliliğin yanında, sanayi tesislerinde devamlı yakılan fosil yakıtlardan çıkan, kükürtdioksit, Karbondioksit, azot oksitleri gibi gazlar da doğanın dengesini olumsuz etkilemektedir. Karbondioksit gazının oluşturduğu sera etkisi atmosferin ortalama ısısını yükseltirken kloro Flora karbonlarla birlikte ozon tabakasının incelmesine sebep olmakta, bu ise doğrudan gelen ulraviyole ışınlarının etkisi ile insanların sağlıklarının olumsuz etkilenmesine sebep olmaktadır. Yerden yükselen su ve sis tabakalarının yerden yükselen ısıyı tutup geri yansıtması olayı olan sera etkisi sebebi ile dünyanın ortalama ısısı bu güne kadar, 1-1,5 oC yükselmiş, bunun sonucu kutuplardaki buzullar erimeye başlamıştır. İtici olarak kullanılan klora flora karbon gazları (CFC) ozon tabakasını parçalamaktadır.

89 PARLAMA Parlayıcı maddelerin yanma limitleri içinde hava ile karışım oluşturmaları ve, bu karışımın tutuşma noktası üzerinde bir tutuşturucu etkenle teması sonucu yanması olayı. Parlayıcı madde: Normal şartlar altında buharlaşabilen veya gaz halinde bulunan ve tutuşma noktası düşük olan madde.

90 Parlayıcı Maddelere Örnekler:
Sıvılar Katılar Gazlar . Aseton Fosfor penta klorür Asetilen Benzen Zirkon Metan Hegzan magnezyum Propan Toluen Betanaftilansin Etan Ksilen Karpit Metil alkol Benzin

91 PATLAMA İdeal karışımda tutuşan parlayıcı maddenin çok hızlı ve kontrol edilemeyen enerji açığa çıkarmasıdır. Patlama şiddeti olayın gerçekleştiği mekanın kapalılık durumu ile doğru orantılıdır. Patlama şiddeti ayrıca, parlayıcı maddenin cinsi, miktarı, uygun karışım özellikleri ile de doğru orantılıdır.

92 PATLAMANIN SINIFLANDIRILMASI
Patlama olayını patlayan maddenin cinsine göre 5 ana grupta inceleyebiliriz. PATLAMA Gaz Patlamaları Toz Patlamaları Katı madde patlamaları Basınç patlamaları Kimyasal madde patlamaları Metalik Toz Organik Toz

93 Katı-Toz-Sıvı Patlamaları
Katı Madde Patlayıcıları; Durağan (Stabil) olmaları, genellikle özel amaçlı üretilmeleri, doğal olarak yaygın halde bulunmamaları sebebi ile genellikle kontrollü olarak patlatılırlar. Çok nadir olarak ve büyük ihmaller sonucu kazara patlarlar. Toz Patlamaları’nın oluşması için ise spesifik özel şartların gerçekleşmesi gerekmektedir. En çok toz patlamalarına gıda sektöründe rastlanmaktadır. Sıvı Maddeler; bu sınıflandırmaya dahil edilmemiştir. Sıvı maddeler ancak gazlaşmaları halinde buharları parlayabilir. Sıvı içerisinde oksijen bulunmadığından sıvı halde parlama olmaz bu itibarla parlayıcı sıvılar gaz patlamaları ile birlikte değerlendirilmiştir.

94 Kimyasal Madde-Basınç Patlamaları
Kimyasal Madde Patlamaları ise, genellikle kimyasal reaksiyonlar ile başlarlar. Gerek kullanılan hammaddelerin, gerekse yarı mamul ve mamul maddelerin depolanması, taşınması ve kullanım safhasında istenmeyen bir şekilde farklı kimyasallarla karşılaşılması ve ya farklı ortamlarda bulunması, oluşabilecek reaksiyonlar sonucu bazen vahim olaylara sebep olmaktadır. Basınç Patlamalarına sebep olan Basınçlı kaplar ve sistemler küçük büyük sanayinin her çeşidinde değişik boyutlarda bulunan sistemlerdir. İçlerinde zaman, zaman parlayıcı, patlayıcı gaz ve buharlarda bulundurulan bu sistemler, sadece hava veya su, ya da su buharı da ihtiva etseler patlama riski taşırlar. Basınç altındaki sistemlerde, basınç sebebiyle patlama riski içlerinde sıvı veya gaz bulunması ile ilgilidir.

95 PARLAYICI GAZ PATLAMALARI
Gaz patlamaları normalde basınç patlamalarıdır. Ancak bu patlamanın olabilmesi için gazın içinde bulunduğu kabın basıncını yükseltecek bir unsur bulunmalıdır. Bu unsur genellikle tanktan sızan gazın tutuşması sonucu oluşan parlama ve yangın olmaktadır. LPG ve benzin için yanma limitleri yaklaşık %2-8 dir. Sızan gaz yere doğru akarak birikir.Bir ısı kaynağı ile karşılaşınca tutuşur

96 PARLAYICI GAZ PATLAMALARI
Parlayıcı gaz tankı patladığında içinde sıvılaştırılmış olarak bulunan sıvı haldeki ama kaynamış gaz ortama yayılır. Bu gaz BLEVE (Boiling liquid expanding vapour explanation) (Kaynayan sıvı genleşen buhar patlaması) oluşur. Bir BLEVE olayının ne şekilde sonuçlanacağı tam olarak kestirilemez.

97 BLEVE Tankın gaz kaçağı uygun bir yerden olur ve tutuşursa tank bir roket gibi uçarak hedefi belirsiz bir noktaya gider bazen havada patlayarak yanan sıvı gaz yağmasına neden olur

98 BLEVE Bleve olayını önleyecek tek unsur tanktaki basıncın yeterli hızla boşalmasıdır.

99 BLEVE Bleve sonucu tam bir faciadır.

100 Parlama Patlama Tehlikesi Kaynakları
Yanıcı , parlayıcı, patlayıcı maddeler ; İşletmede yanıcı gazlar, sıvılar veya tozlar üretiliyorsa, depolanıyorsa veya işleniyorsa ve bu arada gaz, buhar, toz gibi parlayıcı karışımlar oluşuyorsa ortamda parlama, patlama tehlikesi vardır. Patlayıcı karışım; Eğer yanıcı gaz, buhar ve tozlar bir kıvılcım sonucu tutuştuğunda kendiliğinden alev oluşumu sağlayacak miktarda bulunuyorsa bu bir patlayıcı karışımdır. Bazı yakıtların yanma özellikleri aşağıda verilmiştir.

101 TUTUŞTURMA ÖRNEK Yabancı bir metal parçasının hızla dönen metal parçalarına çarparak kıvılcım çıkarması YABANCI MADDELER Oksi-Asetilen veya elektrik kaynağı ile çalışma, gaz ve diğer yakıt ocakları. AÇIK ALEVLER Yanıcı maddelerin kullanıldığı veya depolandığı alanlarda tutuşabilen sıvıların yanında oluşabilecek tehlikeler. SİGARA VE KİBRİTLER Kanallarda ve bacalarda birikintiler, tutuşma sıcaklığı düşük olan maddelerin depolanması. KENDİ KENDİNE TUTUŞMA

102 TUTUŞTURMA ÖRNEK Yanabilen maddelerin fırınlarda sıcak kanal ve bacalardan, elektrik lambaları ve işlenen sıcak metallerden etkilenmesi. SICAK YÜZEYLER Olağan dışı proses sıcaklıkları, kurutucuların içindeki maddeler, yanıcı sıvıların aşırı ısınması. AŞIRI ISITILMIŞ MADDELER Yanıcı buharların bulunduğu yerlerde tehlikelidir. İçinde sıvı akan borularda ve malzeme silindirlerinde oluşur. STATİK ELEKTRİK

103 ÖRNEK TUTUŞTURMA Genellikle iyi yapılmayan bakım ve onarım, elektrik teçhizatı ve elemanlarının kusurları . ELEKTRİK TEÇHİZATI Sıcak mil yatağı, hatalı yerleştirme, kırılmış makine parçaları, kötü ayarlar. SÜRTÜNME

104 Aynı anda ve aynı yerde ;
PATLAMA NASIL OLUŞUR ? Aynı anda ve aynı yerde ; Yeterli miktarda ve uygun dağılımda yanıcı malzeme (gaz, buhar, toz) bulunuyorsa, Yanma için yeterli oksijen veya hava varsa, Etkili bir kıvılcım kaynağı varsa, PARLAMA-PATLAMA OLUŞUR

105 ETKİLİ ATEŞLEME KAYNAKLARI ;
Sıcak yüzeyler, açık alev, ateş, kor, Mekanik ya da elektrik kaynaklı kıvılcımlar, Elektro statik boşalmalar. ETKİLİ ATEŞLEME KAYNAKLARIDIR.

106 ELEKTROSTATİK YÜK OLUŞUMU VE BOŞALMASI
İletken olmayan bir vasıta ile bir sıvının yüksek hızla bir tanka boşaltılması, yüklenmiş sıvı yüzeyinin iletken bir sivri uca yaklaşması, Sıvının iletken olmayan boruda hızla nakli,

107 ELEKTROSTATİK YÜK OLUŞUMU VE BOŞALMASI
Toz malzemenin büyük kap veya silolara doldurulması, bu esnada statik yükle yüklenmiş toz yüzeyine iletken bir kapla (mesela numune almak için) yaklaşılması. Toz malzemenin pnomatik naklinin izole boru içinde yapılması,

108 ELEKTROSTATİK YÜK OLUŞUMU VE BOŞALMASI
İletken olmayan nakil bant ve kayışlarının hızla dönmesi +++ +++

109 STATİK ELEKTRİĞİN EMNİYETLE BOŞALMASI
Statik elektrik biriken yerde yeterli iletkenlikte bir toprak bağlantısı varsa , yük tehlikesizce toprağa boşalır. Topraklama iletkeni yeterli hızla yükü toprağa boşaltmazsa, yük birikimi giderek artar ve yeterli güce ulaştığında kıvılcım atlaması şeklinde boşalma olur. TANK İLETKEN TOPRAKLAMA LEVHASI YETERSİZ TOPRAKLAMA

110 PARLAMA VE PATLAMAYI ÖNLEMEK İÇİN
1-Sızıntıyı Önle: -Uygun tesisat kurulması ile, -Devamlı kontrol ve basınç testi ile -Boru donanımının kontrolü ile, Otomatik kesiciler(Basınç ayarlı çekvalfler) ile Dedektörler ile. 2-Hava ve/veya Oksijen ile uygun karışımı önle; -Mümkünse açık havada çalış, -Zemin seviyesi altında çukurlar olmasın, -Uygun tabi ve suni aspirasyon kullan, -Gerekirse dedöktör kontrollü otomatik aspirasyon kur,

111 PARLAMA VE PATLAMAYI ÖNLEMEK İÇİN
3-Açık alev - (Sigara ,çakmak,girişi) yasakla, -Isınma sistemini açık alevle yapma, -Isıl çalışmalar izne bağlı olsun, -Kıvılcım çıkaran malzeme kullanma, 4-Elektrik: -Uygun tesisat, -Expruf armatür, -Topraklama, Statik Elektrik; -Tüm metal kısımları toprakla, -Mümkünse zemin antistatik olsun, -Tesise girişte nötralizatör koy. 5-Personelin eğitimi: MUTLAKA.....

112 ACİL DURUM Afet olarak değerlendirilen olaylar ve dikkatsizlik, tedbirsizlik, ihmal, kasıt ve çeşitli amaçlarla meydana getirilen olayların tümünün yol açtığı hallerdir.

113 Acil Durum Planları: Acil durum gerektiren olaylarda yapılacak, müdahale, koruma, arama-kurtarma ve ilkyardım konularının nasıl ve kimler tarafından yapılacağını gösteren ve acil durum öncesinde hazırlanması gereken planlardır.

114 YANGIN SESLİ OLARAK ETRAFTAKİLERİ UYAR
BÖLÜM YETKİLİSİNİ ARA YARALI VARSA BİLDİR YANGIN SÖNDÜRÜCÜ İLE İLK MÜDAHALEYİ YAP E: EVET H: HAYIR YARALININ YANGIN BÖLGESİNİN DIŞINA ALINMASI YARALI VAR MI? E H İLK YARDIM VE İLK TIBBİ MÜDAHALE YANGIN SÖNDÜRME EKİBİNİN MÜDAHALESİ ACİL DURUM TOPLANMA YERİNDE SAYIM EKSİK VAR MI? EKSİK KİŞİLERE AİT ÇALIŞMA BÖLGESİ ARAŞTIRMASI E H İŞLETME İMKANLARI YANGINI SÖNDÜRMEK İÇİN YETERLİ Mİ? İTFAİYEYİ ARA H EKSİK KİŞİLER BULUNDU MU? E YANGININ SÖNDÜRÜLMESİ H E YARALI VAR MI? YANGIN BÖLGESİNDE İNCELEME, YANGIN TOPLANTISI YANGIN RAPORU E İLK YARDIM VE TIBBİ MÜDAHALE KARŞI ÖNLEMLERİN UYGULANMASI

115 ACİL DURUMLAR Doğal Afetler (Deprem, Sel, Fırtına vb) Yangın
İş Kazaları Toplumsal Olaylar

116 YANGIN EKİBİNİN GÖREVLERİ

117 MÜDAHALE VE YANGIN SÖNDÜRME EKİBİNİN GÖREVLERİ:
YANGIN HABERİ ULAŞTIĞINDA, YANGIN YERİNE GELEREK YANGININ NE TÜR YANGIN OLDUĞUNU BELİRLEYEREK İŞ YERİNDEKİ YANGIN SÖNDÜRME MALZEMELERİNİ KULLANARAK YANGINI SÖNDÜRMEYE VE KONTROL ALTINA ALMAYA ÇALIŞMAK YANGIN İÇERİSİNDE KALMIŞ HERHANGİ BİR CANLI BELİRLEDİKLERİNDE KURTARMA VE TAHLİYE EKİBİNE BİLDİREREK KURTARILMASINI SAĞLAMAK. A SINIFI YANGINLARDA ( KATI MALZEME YANGINI) SU VE DİĞER SÖNDÜRME MALZEMELERİ KULLANILACAKTIR. B SINIFI YANGINLARDA ( YANICI SIVILARIN YANGINI) KESİNLİKLE SU KULLANILMAYACAKTIR. C SINIFI YANGINLARDA ( YANICI GAZLARIN YANGINI) ELDEKİ ABC TİPİ KURU KİMYEVİ TOZLU YANGIN SÖNDÜRME CİHAZLARI KULLANILACAKTIR.

118 YANGIN SÖNDÜRME CİHAZI RÜZGARI ARKAYA ALACAK ŞEKİLDE VE ATEŞİN MERKEZİNDE TUTULACAKTIR.
İTFAİYE EKİBİ GELDİKTEN SONRA SÖNDÜRME ÇALIŞMALARI İTFAİYE EKİBİNE BIRAKILACAK, YALNIZCA YARDIM İSTENDİĞİ DURUMLARDA İTFAİYE EKİBİNE YARDIMCI OLUNACAKTIR. YANGIN SÖNDÜRÜLDÜKTEN SONRA KULLANILAN YANGIN SÖNDÜRME MALZEME VE TEÇHİZAT DÜZENLİ BİR ŞEKİLDE TOPLANACAK , BOŞALAN SÖNDÜRME CİHAZLARI VE EKSİLEN TEÇHİZAT BELİRLENEREK OPERASYON SORUMLUSUNA BİLDİRİLECEKTİR.

119 KURTARMA VE TAHLİYE EKİBİNİN GÖREVLERİ
EN HIZLI ŞEKİLDE TEÇHİZATLARI İLE BİRLİKTE YANGIN YERİNE ULAŞACAKLAR VE YANGIN SÖNDÜRME EKİBİNDEN ALACAK BİLGİLER IŞIĞINDA KURTARMA VE TAHLİYE ÇALIŞMALARINA BAŞLAYACAKLARDIR. KENDİ CAN GÜVENLİKLERİNİ TEHLİKEYE ATMADAN YANGIN İÇERİSİNDE KALAN CANLILARA GEREKLİ TEÇHİZATINI DA KULLANARAK ULAŞMAYA ÇALIŞACAKLARDIR.

120 KURTARDIKLARI CANLININ İLK YARDIMI İÇİN İLK YARDIM EKİPLERİ TARAFINDAN MÜDAHALESİ SAĞLANACAKTIR.
YANGIN İÇERİSİNDE KURTARILMASI ÖNCELİKLİ ( 1. DERECE) MALZEMELER VE EŞYALAR VARSA BUNLARIN YANGIN DIŞINA ÇIKARILMASI ÇALIŞMALARINI YAPACAKLARDIR. İTFAİYE EKİBİ GELDİKTEN SONRA İTFAİYE EKİBİNE TAHLİYE KURTARMA ÇALIŞMALARINDA YARDIMCI OLACAKLARDIR. “ EKİPTE OLANLAR KENDİ CAN GÜVENLİKLERİNİ KESİNLİKLE TEHLİKEYE ATMAYACAKLARDIR.”

121 İLK YARDIM EKİBİNİN GÖREVLERİ:
KURTARMA VE TAHLİYE EKİBİ TARAFINDAN YANGINDAN ZARAR GÖRMÜŞ OLARAK KURTARILAN İNSANLARA GEREKEN İLK YARDIM MÜDAHALESİNİ YAPARAK DURUMUNA GÖRE EN SERİ ŞEKİLDE EN YAKIN SAĞLIK MERKEZİNE GÖNDERİLMELERİNİ SAĞLAMAK. YANGIN YERİNE GELECEK OLAN AMBULANS VE İLKYARDIM EKİBİNE YARDIMCI OLMAK.

122 GÜVENLİK EKİBİNİN GÖREVLERİ :
YANGIN ÇIKTIĞINI ÖĞRENİR ÖĞRENMEZ EKİP KOMUTANI YANGINI İTFAİYEYE VE İLGİLİ KİŞİLERE EN KISA ZAMANDA TELEFONLA HABER VERECEKTİR. İTFAİYEYE YANGIN YERİNİ TAM ADRESİNİ ÇIKIŞ SAATİNİ VE YANGININ TÜRÜNÜ BİLDİRECEKTİR. YANGIN BÖLGESİNİN ÇEVRESİNİ GÜVENLİK ŞERİTLERİYLE ÇEVİRECEK VE İLGİSİZ ŞAHISLARIN YANGIN BÖLGESİNE GİRMESİNİ ENGELEYECEKTİR. BU ŞAHISLAR KÖTÜ NİYETLİ OLABİLİRLER, YA DA BİLGİSİZLİKLERİ VE TECRÜBESİZLİKLERİ NEDENİYLE YANGINDAN ZARAR GÖREBİLİRLER.

123 GELECEK İTFAİYE VE AMBULANS ARAÇLARINA YARDIMCI OLMAK AMACIYLA GÜZERGAH ÜZERİNDEKİ ARAÇLARIN VE DİĞER ENGELLERİN KALDIRILMASINI SAĞLAYARAK YOL GÖSTERİRLER. YANGIN SÖNDÜRÜLDÜKTEN SONRA DA ÇEVRE GÜVENLİK ÖNLEMLERİNİ SÜRDÜREREK YANGIN YERİNİN TEMİZLENMESİNİ SAĞLARLAR VE DİĞER EKİPLERLE BİRLİKTE YANGININ ÇIKTIĞI YER, ÇIKIŞ NEDENİ, YANGIN SÖNDÜRME ÇALIŞMALARI, YANGIN SONRASI MADDİ HASAR VE DİĞER KAYIPLARLA İLGİLİ BİR RAPOR HAZIRLAR.

124 Eğitim

125 Uygulama Alarm tahliye denemeleri Denemelerde aksayan yönler
Sektördeki benzer olayların incelenmesi

126

127

128

129

130 Ölçme İzleme Tatbikat sonuçları Gözden geçirmeler
Kayıtların incelenmesi Geri beslemeler Teknolojik gelişmeler

131 Güncelleme-İyileştirme
Görülen aksaklıklar Verilerin değerlendirilmesi Yasal değişiklikler Hedeflerin yükselmesi

132 YANGINLA KARŞILAŞMA

133 ÖNCE KENDİ GÜVENLİĞİNİ SAĞLA

134 YANGINI ETRAFA YAYACAK ALET KULLANMA

135 TAHLİYEYİ SAĞLA

136 YANGIN TÜPÜ KULLAN

137 İTFAİYE HABER VER

138 110

139 YANGINLA MÜCADELEDE 4 ALTIN ÖĞÜT
1- Yangın , Doğal afetler dışında , genelde insan hatasından dolayı meydana gelir. 2-Yangını önlemek, söndürmekten daha kolaydır ve risk taşımaz. 3-Yangını önlemek, bir veya birkaç kişinin görev ve sorumluluğu değil, tüm insanların görevidir. Yangını söndürmek ise bu konuda eğitilmiş insanların görevidir. 4-Yangın can ve mal düşmanıdır. Ancak, yangın anında insana en büyük düşman, panik ve mantıksız harekettir.

140

141 Yangında Kurtarma Yangında, gaz ve duman dolu odalarda arama ve kurtarmada öncelikle şu husus çok iyi bilinmeli ve hiçbir zaman unutulmamalıdır!

142 Bir yangın karşısında; Hayat kurtarılmalı Alarm ve haber verilmeli ve Yangın söndürülmeye çalışılmalıdır.Yangınlarda oluşan gaz ve duman ortamında hem kurtarıcıların hem de yaralıların nefes alma güçlüğü vardır. Böyle bir durumda süratle hareket edilmelidir.

143 Yangına maruz kalan kişi, yangının, bulunduğu bölgeye gelmesini geciktirici önlemleri (kapıların ıslatılması, kapı kenarlarına ıslak bezler sıkıştırılması gibi) almalıdır.Yanan binada mahsur kalanlar derhal tehlikeli bölgeden uzaklaştırılmalıdır.

144 Yanmakta olan binada bulunan kişi ve kurtarmaya giden personel sakin olmalıdır. Paniğe kapılmamalıdır.Kurtarıcı, yanmakta olan ya da gaz ve duman oluşan ortama girerken şu hususlara dikkat etmelidir.Varsa, ısıya dayanıklı elbise, kask ve eldiven giymelidir.

145 "Solunum cihazı" (oksijen tüpü) takmalıdır
"Solunum cihazı" (oksijen tüpü) takmalıdır.İçeride bulunan yanıcı madde zehirli gaz çıkaran bir madde ise, kesinlikle "Solunum cihazı" takmalı veya o gazın cinsini tespit etmeli ve gaza uygun süzgeç takılı maske kullanmalıdır.

146 Solunum cihazı ve maske yoksa, kurtarıcı, giysilerini ıslatmalı, eldivenlerini takmalı, gaz, duman, toz ve topraktan etkilenmemek için ağız ve burnunu ıslak bir bezle kapatmalıdır.Yangında el feneri ve kapıları açmak ve gerektiğinde kullanmak için küçük bir balta vb. bir alet bulundurmalıdır.

147 Dışarıda kalanlarla haberleşmeyi sağlamak için beline, koluna veya bacağına bir emniyet "kılavuz" ipi bağlamalıdır.Kapıları çok dikkatli açmalıdır.Girilecek kapının tokmağını, ısınmış olması ihtimaline karşı çıplak elle tutmamalıdır.

148 Kapı önünde dizleri hizasına çömelmeli, içeride oluşan basınç sonucu kapanmaması için bir ayağını kapının önüne koymalıdır. Taş, tuğla vb. maddeleri kapının önüne koyarak devamlı açık kalmasını sağlamalıdır.

149 Aleve doğru yönelmemeli, içeriden gelecek tehlikeye karşı kendisini ve bilhassa yüzünü korumalıdır. Başını arkaya doğru çevirerek soluk almaya çalışmalıdır.Sıcaklık ve duman yukarıya doğru yayılır. Döşemeye yakın alanlarda ısı daha düşüktür.

150 Duman daha azdır. Bu nedenle kurtarıcı bu mekanlara yere eğilerek ya da sürünerek girmelidir. Derin olmayacak şekilde nefes almalıdır.İçeri girince yangının devam ettiğini görüyorsa pencereleri açmalı, gerektiğinde dışarıdaki yardımcıya "su" için emir vermelidir.

151 Yalnız gaz ve duman var ise odaları iyice araştırmalıdır
Yalnız gaz ve duman var ise odaları iyice araştırmalıdır.Gaz ve duman dolu odalarda kendiliğinden çıkamayacak durumda olanları ve yaralıları durumlarına uygun sürükleme usulü ile dışarı çıkarmalıdır.

152 Kurtarıcı, elbiseleri tutuşmuş kişinin üzerini baş tarafından ayak yönüne doğru battaniye, halı, palto vb. örtmeli, yanan yerin hava ile temasını keserek söndürmelidir.Yanma söndükten sonra örtü malzemesi vücut üzerinden yavaşça kaldırılmalıdır.

153 Yanmakta olan kişinin koşması ve hareket etmesi, tutuşmuş elbise kısımlarının daha çok yanmasına yol açacaktır. Kurtarıcı, hareket halindeki kişinin üzerini, varsa bir örtü ile sarmalı ve yuvarlamalı, yoksa olduğu yerde yuvarlayıp söndürmelidir.Yanmış elbiseleri dikkatli bir şekilde çıkarmalıdır.

154 Günümüzde giydiğimiz kumaşların çoğu sentetik maddelerden yapıldığı için sıcakla erir ve deriye yapışır. Onun için elbiseleri yırtarak değil, deriye yapışan yerin etrafını keserek çıkarmalıdır.Yanan yeri hemen, musluk, duş gibi bol ama hafif su akımı ile 20dakika soğutmalıdır. (Su hızlı ve sert çarpacak şekilde akıtılmamalı dır.)

155 Yanık yerindeki ısıyı düşürmekle yanık etkisinin derinlere inmesi önlenir. Soğuk su şişliği azalttığı gibi ağrıyı da azaltır.Sıcak yağ ya da kimyasal maddelerle bulaşmış olan elbiseleri hemen çıkarmalı ve yanan deri kısmı ve etrafını bolca soğuk su ile yıkamalıdır. Bu işlemleri yaparken kimyasal maddelerin ellerini yakmaması için dayanıklı eldiven giymeyi unutmamalıdır.