Bağışıklık Sistemi ders kitabı: Abbas ve ark. Temel İmmünoloji. 4

... konulu sunumlar: "Bağışıklık Sistemi ders kitabı: Abbas ve ark. Temel İmmünoloji. 4"— Sunum transkripti:

1

2 Bağışıklık Sistemi ders kitabı: Abbas ve ark. Temel İmmünoloji. 4
Bağışıklık Sistemi ders kitabı: Abbas ve ark. Temel İmmünoloji. 4.baskı Çev: Camcıoğlu ve ark. Güneş Tıp Kitapevi, Ankara, Ana Kitapevi: 55 TL (Öğrenciler 45 TL para toplayarak doğrudan kitapevinden ücretsiz kargoyla toptan alabilirler: Soner Bey )

3 Bağışıklık sisteminin (immün sistemin) çalışma prensibi
Bağışıklık Sistemi dersi-1 Bağışıklık sisteminin (immün sistemin) çalışma prensibi , Bahar, Trakya Üniv Tıp Fak 6. Kurul, Neşe Akış, PhD, Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı

4 BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİN İŞLEVİ
1 BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİN İŞLEVİ

5 BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİN İŞLEVİ
ORGANİZMAYA ZARAR VEREN MOLEKÜL ve HÜCRELERİ TAHRİP EDER ZARAR MİNİMİZE OLDUĞUNDA TAMİRİ HIZLANDIRIR ● TEHLİKELİ HÜCRELER MOLEKÜLLER ● ÇÖP PARTİKÜLLERİ

6 ZARARLI HÜCRELER: Mikroplar, içi mikrop dolu vücut hücreleri, tümör hücreleri
ZARARLI MOLEKÜLLER: Toksinler, mikrop döküntüleri, hasarlanan vücut hücrelerinden dökülen sitoplazma içeriği, kimyasal/ ilaç/ besin maddesinin vücut molekülleriyle birleşmesiyle ortaya çıkan yeni moleküller, şekli bozularak yığınlaşmış vücut molekülleri ÇÖP PARTİKÜLLERİ: Ölü mikroplar, ölü veya eskimiş vücut hücreleri, kümeleşmiş doku artıkları

7 ORGANİZMAYA ZARAR KRİTERİ
Dokuda yırtılma veya hücrede hasar sonucu stres yanıtının başlaması İmmün reseptörün bir zararlıyı tanıması ve alarm vermesi

8 Bağışıklık Sisteminin Sağlık ve Hastalıkta Önemi

9 Bazı Sık Rastlanan Enfeksiyon Hastalıklarında Aşılamanın Etkinliği

10 Zararlılara Karşı Savunma Yapanlar
1- Cilt ve mukoza bariyerleri 2- Vücut hücreleri (tek başına stres yanıtı oluşturma ve öz savunma yapma kabileyetini prokaryot ve protistlerden miras olarak almıştır ve kullanır) 3- BAĞIŞIKLIK SİSTEMi

11 Bağışıklık Sisteminin Eylemcileri İki Çeşittir
1- Bağışıklık sisteminin MOLEKÜLLERi (bağışıklık sistem hücreleri veya diğer vücut hücreleri tarafından üretilirler) 2- Bağışıklık sisteminin HÜCRELERi ve onlara destek veren vücut HÜCRELERi

12 Vücutda ilk defa rastlanan zararlıya karşı bağışıklık sisteminin farklı hücreleri farklı zamanda devreye girer

13 2 BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİN ZAMAN BAĞLI SAVUNMA PLANI

14 VÜCUTDA İLK DEFA RASTLANAN ZARARLIYA KARŞI SAVUNMA DÖRT AŞAMALIDIR
İlk engel Bariyerlerle engelleme 0- 4 saat SAVUNMASI 4- 96 saat SAVUNMASI 4- ≈15 gün SAVUNMASI ≈15 gün sonrası Savaş bitmedi ama hasar kontrol altında tutulabiliyorsa kronik faz Savaş bitmedi ve kontrol yoksa ağır hastalık ve ölüm DOĞAL BAĞIŞIKLIK YANITI EDİNSEL BAĞIŞIKLIK YANITI

15 VÜCUTDA TEKRAR RASTLANAN ZARARLIYA KARŞI SAVUNMA İKİ AŞAMALIDIR
İlk engel Bariyerlerle engelleme 0-7 gün Savaş bitince tamir DOĞAL BAĞIŞIKLIK YANITI EDİNSEL BAĞIŞIKLIK YANITI ≈7 gün sonrası

16 DİNLENME HALİ GENEL SAVUNMA PLANI zaman plazmada SAVUNMA MOLEKÜLLERİ
doğal bağışıklığın HÜCRELERi LENFOİD DOKU, LENFATİK DOLAŞIM edinsel bağışıklığın LENFOSİTLERİ 0-4 saat 4-96 saat 4-15 gün GENEL SAVUNMA PLANI zaman

17 İlk kez rastlanan zararlı (ANTİJEN)
plazmada SAVUNMA MOLEKÜLLERİ doğal bağışıklığın HÜCRELERi LENFOİD DOKU, LENFATİK DOLAŞIM edinsel bağışıklığın LENFOSİTLERİ 0-4 saat 4-96 saat 4-15 gün GENEL SAVUNMA PLANI zaman

18 GENEL SAVUNMA PLANI zaman plazmada SAVUNMA MOLEKÜLLERİ
doğal bağışıklığın HÜCRELERi LENFOİD DOKU, LENFATİK DOLAŞIM edinsel bağışıklığın LENFOSİTLERİ 0-4 saat 4-96 saat 4-15 gün GENEL SAVUNMA PLANI zaman

19 .....YANGI… GENEL SAVUNMA PLANI zaman plazmada SAVUNMA MOLEKÜLLERİ
doğal bağışıklığın HÜCRELERi HAFIZA... LENFOİD DOKU, LENFATİK DOLAŞIM edinsel bağışıklığın LENFOSİTLERİ 0-4 saat 4-96 saat 4-15 gün GENEL SAVUNMA PLANI .....YANGI… zaman

20 YANGI..YANGI…YANGI... GENEL SAVUNMA PLANI zaman
plazmada SAVUNMA MOLEKÜLLERİ doğal bağışıklığın HÜCRELERi HAFIZA... LENFOİD DOKU, LENFATİK DOLAŞIM edinsel bağışıklığın LENFOSİTLERİ 0-4 saat 4-96 saat 4-15 gün GENEL SAVUNMA PLANI YANGI..YANGI…YANGI... zaman

21 YANGI..YANGI…YANGI.. GENEL SAVUNMA PLANI zaman
plazmada SAVUNMA MOLEKÜLLERİ doğal bağışıklığın HÜCRELERi HAFIZA... LENFOİD DOKU, LENFATİK DOLAŞIM edinsel bağışıklığın LENFOSİTLERİ HAFIZA ile bağışıklığın kazanılması... 0-4 saat 4-96 saat 4-15 gün GENEL SAVUNMA PLANI YANGI..YANGI…YANGI.. zaman

22 SÖNME..TAMİR GENEL SAVUNMA PLANI zaman plazmada SAVUNMA MOLEKÜLLERİ
doğal bağışıklığın HÜCRELERi HAFIZA... LENFOİD DOKU, LENFATİK DOLAŞIM SÖNME..TAMİR edinsel bağışıklığın LENFOSİTLERİ HAFIZA.. 0-4 saat 4-96 saat 4-15 gün GENEL SAVUNMA PLANI zaman

23 DİNLENME HALİ GENEL SAVUNMA PLANI zaman plazmada SAVUNMA MOLEKÜLLERİ
doğal bağışıklığın HÜCRELERi HAFIZA... LENFOİD DOKU, LENFATİK DOLAŞIM edinsel bağışıklığın LENFOSİTLERİ HAFIZA.. 0-4 saat 4-96 saat 4-15 gün GENEL SAVUNMA PLANI zaman

24 Aynı ANTİJENe tekrar rastlanıyor SÖNME..TAMİR GENEL SAVUNMA PLANI
plazmada SAVUNMA MOLEKÜLLERİ doğal bağışıklığın HÜCRELERi HAFIZA... SÖNME..TAMİR LENFOİD DOKU, LENFATİK DOLAŞIM edinsel bağışıklığın LENFOSİTLERİ HAFIZA... 0-4 saat 4-96 saat 4-15 gün GENEL SAVUNMA PLANI zaman

25 VÜCUTDA İLK DEFA RASTLANAN ZARARLIYA KARŞI SAVUNMA DÖRT AŞAMALIDIR
İlk engel Bariyerlerle engelleme a) Vücut hücreleri ile savunma 0- 4 saat b) Plazmada çözünmüş immün moleküller ile savunma c) Zaman geçtikçe doğal bağışıklıkta rol alan hücreler ve destekleyen hücreler a) 0-4 saatlerdekilerin savunmasına devam b) Yangı (enflamasyon) başlaması, savaş biterse sönmeli ve tamir başlamalı 4- 96 saat c) Doğal bağışıklık hücrelerinin hafıza kazanması c) Edinsel bağışıklığa yardım a) 4-96 saatlerdekilerin savunmasına devam b) Edinsel yanıt sınıfı yönetiminin başlaması 4- ≈15 gün c) Edinsel sitotoksik hücrelerin ortaya çıkışı d) Antikor üretimi e) Edinsel lenfositlerin hafıza kazanması ≈15 gün sonrası Savaş bitmedi ama hasar kontrol altında tutulabiliyorsa kronik faz Savaş bitmedi ve kontrol yoksa ağır hastalık ve ölüm DOĞAL BAĞIŞIKLIK YANITI EDİNSEL BAĞIŞIKLIK YANITI

26 VÜCUTDA TEKRAR RASTLANAN ZARARLIYA KARŞI SAVUNMA İKİ AŞAMALIDIR
İlk engel Bariyerler a) Vücut hücreleri ile savunma b) Plazmada çözünmüş immün moleküller ile savunma 0-7 gün c) Doğal bağışıklıkta rol alan hafızalı hücreler ve diğer hücreler d) Biraz yangı e) Hafızalı lenfositler Savaş bitince tamir DOĞAL BAĞIŞIKLIK YANITI EDİNSEL BAĞIŞIKLIK YANITI ≈7 gün sonrası

27 EDİNSEL BAĞIŞIKLIĞIN KAZANILMASI enfeksiyonla ve aşılama ile gerçekleşir
Bağışık bir kişinin antikor ve edinsel lenfositleri bağışık olmayan hastaya aktarılarak hastaya pasif bağışıklık kazandırılabilir

28 BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNDE YANIT ALGORİTMASI
3 BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNDE YANIT ALGORİTMASI

29 BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİN YANIT SINIFINI
YÖNETME ALGORİTMASI Antijen zararlı mı zararsız mı ? Hücrenin içinde mi, serbest mi ? hücreiçi hücredışı zararlı zararsız Yanıtsızlık hayır Doku savunma için izin veriyor mu ? Antikor izotip kararı evet evet Sıvısal yanıt edinsel Hücresel yanıt doğal doğal edinsel Bağ.Sist. molekülleri Doğal öldürücü Doğal sitotoksikler Kompleman Fagositler Edinsel sitotoksik

30 EDİNSEL İMMÜNİTEDE YANIT SINIFLARI

31 EİNSEL YANITIN ÜSTÜNLÜKLERİ
4 EİNSEL YANITIN ÜSTÜNLÜKLERİ

32 Edinsel İmmün yanıtın nitelikleri
Repertuvar kurma kabiliyeti Genomda az yer kaplayarak olağanüstü sayıda tanıma becerisi Sakladığı hafızayı hızla arttırma plastisitesi (KLONAL SEÇİM, KOLNAL ÇOĞALMA) Edinsel yanıt sınıfı yönetimi Vücut molekül ve hücrelerini zararlılardan ayırt eder ve tolerans gösterir

33 Edinsel lenfosit klonları farklı vücut kompartmanlarında farklı işlevler kazanır, son basamakta ihtiyaç halinde klonal genişleyerek kabileleşir Lenfoid organlarda gelişim Lenfoid dokularda antijen arama Antijenine rastlayınca kabileleşme Eylemini icra etme