DUYGULAR VE DUYGULARIN FİZYOLOJİSİ

... konulu sunumlar: "DUYGULAR VE DUYGULARIN FİZYOLOJİSİ"— Sunum transkripti:

1 DUYGULAR VE DUYGULARIN FİZYOLOJİSİ


2 Duyguları tanımlama: Duygular genel olarak fizyolojik ve bilişsel öğelere sahip ve davranışı etkilemeye dair duyumlardır. Duygular, belirgin bir olaya, geçmişe, şimdiye veya geleceğe odaklanma eğilimindedirler. Bununla beraber duygular kısa sürelidir ve biz onların meydana geldikleri anda farkına varırız.

3 Duyguları tanımlama: Duygulanımlar ise duygulardan farklı olarak değişken, amaçsız, odaklanılmama ve sürekli olma eğilimindedir. Olumlu duygulanım, birinin neşe, rahatlık gibi şeyler tecrübe ettiği alanken, olumsuz duygulanım üzüntü veya korku gibi duyguları tecrübe ettiği alandır. Tüm bunların yanı sıra sizin veya benim tecrübe ettiğimiz aynı olay beyindeki bireysel farklılıklardan dolayı farklı duygusal karışıklıklara neden olur. Bu farklılıklar duyusal tarz olarak adlandırılır. Duygusal tepki göstermenin farklı değişkenleri; Tepki vermedeki eşik değer b) tepkinin boyutu c)tepkinin en üst sınıra çıkış süresi d)tepkinin iyileşme süreci e)tepkinin süreci

4 Duygu tipleri Dört farklı duygu türü vardır; -BİRİNCİL ADAPTİF DUYGULAR Acil bir durumda uygun doğrudan bir yanıttır ve bu kişiye uygun eylemi yapmak konusunda yardım eder. Örneğin biri sizi çocuklarınıza zarar vermekle tehdit ediyorsa öfke burada adaptif duygusal bir yanıttır. Korku , tehlikeye karşı adaptif bir duygudur, savaşma , kaçma veya donarak gözetleme konumuna getirir, dolayısıyla tehlikeyi azaltacak en uygun tepkiyi vermemizi sağlar. Bu tür otomatik hızlı yanıtlar, atalarımıza hayatta kalma konusunda yardımcı olmuştur

5 Duygu tipleri MALADAPTİF BİRİNCİL DUYGULAR;
Bu duygular, genel olarak, geçmiş, sıklıkla travmatik ve deneyimler üzerine temellenmiş, fazla öğrenilmiş yanıtları içerir. Mesela; kırılgan biri, büyürken yakınlığın sonrasında, genel olarak fiziksel ve cinsel istismar geldiğini öğrenmiş olabilir. Böylelikle bu kişi yakınlığı ya da önemsenmeyi, potansiyel bir ihlal olarak algılayıp, otomatik olarak öfke ve/ veya reddetme olarak yanıtlayacaktır.

6 İkincil tepkisel duygular;
İnsanlar sıklıkla, geçmiş dönemdeki birincil adaptif duygularına duygusal tepkiler taşırlar, böylece bunlar ikincil duygularla yer değiştirirler. Bu durum orijinal duyguyu saklar yada dönüştürür ve tekrarlayan biçimde , hareketlere, şimdiki duruma, bütünüyle uygun olmayan şekilde öncülük eder. Örneğin, reddedilmeyle karşılaşan ve üzgün yada korku hissetmeye başlayan bir adam, öfke fonksiyonel yada adaptif olmadığında bile reddedilmeye karşı ya öfkeli yada korktuğu için kendine öfkeli olabilir. Pek çok ikincil duygu acı dolu birincil duyguya karşıya belirsizlik veya savunma yaratır.

7 Yardımcı duygular; Diğerlerini kontrol etmek, ya da onları etkilemek olarak açıklanan duygulardır. Örneğin timsah gözyaşları diğerlerinin desteğini elde etmek için kullanılır. Kişinin vereceği duygusal tepki orijinal duygudan bağımsızdır. Bu duygular manipülatif yada sahte duygular olarak adlandırılır.

8 Temel insani duygular İnsan duygularının incelenip ifade edilmesinde önde gelen araştırmacılardan olan Paul Ekman (2003) dünya genelinde altı temel insan duygusunun bulunduğunu öne sürmüştür. Bunlar; öfke, nefret, korku, sevinç, üzüntü ve şaşırmadır. Gerçek ve potansiyel tehlike karşısındaki insan beyninin kabiliyeti evrimsel eğilimlerin arta kalan ürünleridir. İnsanlar ve hayvanlar pozitif uyaranlardan çok negatif uyaranlara dikkat etme eğilimindedir. Ancak yapılan son araştırmalara göre, kendi tecrübelerinde olumlu duyguları daha fazla yaşamış olan insanlar pozitif bilgiye karşı dikkatli bir önyargıya sahiptirler. Fredrickson’a göre olumlu duygular düşünce ve eylem repertuarımızı genişletir, negatif duygularımız siler ve psikolojik dayanıklılığımızı geliştirir.

9 Duygu Kuramları James- Lange Kuramı: Bu kurama göre çevredeki uyarıcılar bedende fizyolojik değişmelere neden olur. Kalp atışları hızlanır, gözbebekleri büyür soluklar sıklaşır. Bu fizyolojik değişmelere bağlı olarak da duygular ortaya çıkar. Cannon-Bard Kuramı: Bu kurama göre ise duygular bedensel davranışlar ard arda değil aynı zamanda ortaya çıktığı ileri sürülmüştür. Ayıyı görünce korkarsınız ve koşmaya başlarsınız; hiçbiri diğerinde önce gerçekleşmez. Bilişsel Kuram: Bu kuram duygusal yaşantıların, kişinin içinde bulunduğu ortama ilişkin algı ve değerlendirmelerine bağlı olduğunu belirtmektedir.

10 Genişletme Etkisi Biz temel olumlu duygulanımlardan birini tecrübe ettiğimiz zaman zihnimiz genişleme eğilimine girer ve bizler alışılmışın dışında düşünmeye başlarız. Durumlara kuşbakışı bakabilir ve görevlere alternatif çözümler üretmeye başlayabiliriz. İnşa Etkisi Genişletme etkisiyle birleşen olumlu duyguların tecrübesi, ihtiyaç duyulduğunda gözden geçirebileceğimiz kişisel kaynakları inşa etme kabiliyetine sahiptir. Bozulma Etkisi Endişe, stres gibi olumsuz duygulanım hissettiğimizde, olumlu duyguları deneyimlemek, bedenimizin normal psikolojik fonksiyonlarına anlamlı bir biçimde daha hızlı geri dönmesine yardımcı olur.

11 Hangi olumlu duygular daha önemlidir?
Yapılan araştırmalara göre Fredickson’un incelediği 10 olumlu duygunun keyif, şükür, huzur, ilgi, ümit, gurur, eğlence, ilham, dehşet ve sevgi önemli olduğu öne sürülmüştür. ‘’Demek ki, araştırma sonuçlarına göre, insanların duyguları görevlerine ilişkin performansları ve gönüllü davranışları olan bağlamsal performansları üzerinde etkili olmaktadır. Bu durumda görev yapan bir hemşire eğer gün içerisinde pozitif duygularla yüklenirse hem görev hem de bağlamsal performansı bundan olumlu olarak etkilenerek artacaktır‘’ (Doğan, Özdevicioğlu, 2015). POZİTİF VE NEGATİF DUYGUSALLIĞIN ÇALIŞANLARIN PERFORMANSLARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

12 Hangi duygu hangi beyin lobunda?
Analitik düşünme merkezi sol yarıkürededir. Buna karşın mekânsal işitsel, duygusal ve sanatsal işlemler sağ yarıkürede yapılmaktadır. Ayrıca, olumsuz duygusal sağ; olumlu duygular sol yarıkürede işlenmektedir (akt. Dağ, 2011). Beynin Yapısı Ve Fonksyionu ile Beyin Araştırmaları Tarihine Bir Bakış Phineas Gage vakası, sol lobda hasar.

13 Olumlu duygular ve diğer insanlar
Bizler olumlu duyguları hissettiğimizde, diğerlerine bağlanmış hissederiz ve aslında kendimizi açmaya izin veririz. Bu da diğerleriyle bağlarımızı güçlendirir. Ayrıca olumlu duyguların kültürler arası bakış açısı almayı etkileyebileceğini söyler ki olumlu duyguları yüksek olan bireyler daha geniş bakış açısıyla bakabilir ve kendinden farklı kültürel ortamdan gelenlere daha yüksek sempati ve merhamet gösterebilirler. Olumlu Duygularda Azalma Kendini çabuk toparlamaya yatkın olan bireylerin, olumlu duyguları devam ettirme gibi eşsiz bir kabiliyeti vardır. Olumlu duygulanımda yüksek seviyeye ulaşan bireylerin daha iyi evlilikler ve işinden tatmin olduğu görülmüştür.

14 Kişilik ve olumlu duygular
Psikolojinin birçok alanı kişiliğin Büyük Beşli( dışadönüklük, yumuşak başlılık, sorumluluk, nevrotiklik, deneyime açık olma) özelliklerini kullanırlar. Neşe, memnuniyet, gurur, aşk, şefkat, eğlence ve huşu duygularının dışadönüklük özelliği ile, neşe, memnuniyet, gurur gibi duygular sorumluluk ile, şefkat yumuşak başlılık ile, huşu, açıklık, eğlence, neşe, aşk memnuniyet ile ilişkilidir. Nevrotiklik ise aşk, memnuniyet, gurur ve neşe gibi duygularla ters ilişkilidir.

15 Taner türker yaren karaca kübra yurdsever Mehmet ali murt